mnie. 198 (F). WYMÓWKA SKRZĘTY GOSPODARSKIEJ
Kozioł wino wynalazł. Nie insza przyczyna, Że go mam w czele; a któż gościom rad bez wina? Tym się nie alterować. Godziny nie minie, Podpiwszy, obaczycie drugiego w kominie. 199 (P). JeśliŚ PAN, CHOWAJ SŁUGI
(NIE KWADRA)
Kto chodząc w aksamicie, nie ma sług za sobą, Ze pożyczany, to jest doświadczoną próbą. Woliż ty chodzić w sukni, na jaką cię stanie, A wedle przypowieści: chowaj sługi panie. Mogą się dwaj zmówiwszy zastąpić gdzie w kącie: Mocniejszy był Herkules, nie ufaj, odrą cię. Niech
mnie. 198 (F). WYMÓWKA SKRZĘTY GOSPODARSKIEJ
Kozioł wino wynalazł. Nie insza przyczyna, Że go mam w czele; a któż gościom rad bez wina? Tym się nie alterować. Godziny nie minie, Podpiwszy, obaczycie drugiego w kominie. 199 (P). JESLIŚ PAN, CHOWAJ SŁUGI
(NIE KWADRA)
Kto chodząc w aksamicie, nie ma sług za sobą, Ze pożyczany, to jest doświadczoną próbą. Woliż ty chodzić w sukni, na jaką cię stanie, A wedle przypowieści: chowaj sługi panie. Mogą się dwaj zmówiwszy zastąpić gdzie w kącie: Mocniejszy był Herkules, nie ufaj, odrą cię. Niech
Skrót tekstu: PotFrasz1Kuk_II
Strona: 93
Tytuł:
Ogród nie plewiony
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
trzeciego po pełni: Mam być pewny że tej nocy, i inszych następujących, Księżyc przechodzić musi stopień 45 wysokości od Horyzontu. Także w tymże Roku 1684 znajdę w Kalendarzu miesiąc Grudzień; i upatrzę na kolumnie Biegu (to jest miesięcznego) stopień 14. dnia 15. Grudnia, którego przypada dzień trzeci po pierwszej Kwadrze Księżyca, będę pewien, że tej nocy, Księżyc przejdzie gradus czterdziesty piąty. Nauka XLII. Nowy sposób wymierzania Wysokości dostępnej u dołu, nie tylko w dzień ale i wnocy, dziwnie prędki, i ucieszny. NIech będzie Wysokość DH, przystępna przy D, gdy Słońce wdzień, abo Księżyc wnocy cień
trzećiego po pełni: Mam bydź pewny że tey nocy, y inszych nástępuiących, Kśiężyc przechodźić muśi stopień 45 ẃysokośći od Horizontu. Tákze w tymże Roku 1684 znáydę w Kálendarzu mieśiąc Grudźień; y vpátrzę ná kolumnie Biegu (to iest mieśięcznego) stopień 14. dniá 15. Grudniá, ktorego przypada dźień trzeći po pierẃszey Kwadrze Kśiężycá, będę pewien, że tey nocy, Kśiężyc przeydźie gradus czterdźiesty piąty. NAVKA XLII. Nowy sposob wymierzánia Wysokości dostępney v dołu, nie tylko w dźień ále y wnocy, dźiwnie prędki, y vcieszny. NIech będźie Wysokość DH, przystępna przy D, gdy Słońce wdżień, ábo Kśiężyc wnocy ćień
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 41
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
stawu; ale to nieładnie, Gdy ta nazbyt wysoka, a wody kęs na dnie. Głowy wprzód, urodzenia, zasług do urzędu, Na ostatek potrzeba substancyjej względu, Miasto czci żebyś nie był okazją śmiechu. Szkoda się czynić świętym, kto się czuje w grzechu. Wszytko do proporcyjej, bo gdzie nie masz kwadry, Jakby też sobie węża wsadził kto w zanadry. I urząd bez intraty szkoda, nie pożytek. Tak kasztelan krakowski Jordan mawiał Spytek: Niechaj mi nikt honoru, proszę, nie smakuje; Kasztelan zje, co sobie szlachcic nagotuje. Daj jeść, kiedyś mnie, królu, chciał posadzić z sobą, Inaczej cię
stawu; ale to nieładnie, Gdy ta nazbyt wysoka, a wody kęs na dnie. Głowy wprzód, urodzenia, zasług do urzędu, Na ostatek potrzeba substancyjej względu, Miasto czci żebyś nie był okazyją śmiechu. Szkoda się czynić świętym, kto się czuje w grzechu. Wszytko do proporcyjej, bo gdzie nie masz kwadry, Jakby też sobie węża wsadził kto w zanadry. I urząd bez intraty szkoda, nie pożytek. Tak kasztelan krakowski Jordan mawiał Spytek: Niechaj mi nikt honoru, proszę, nie smakuje; Kasztelan zje, co sobie szlachcic nagotuje. Daj jeść, kiedyś mnie, królu, chciał posadzić z sobą, Inaczej cię
Skrót tekstu: PotFrasz4Kuk_I
Strona: 411
Tytuł:
Fraszki albo Sprawy, Powieści i Trefunki.
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1669
Data wydania (nie wcześniej niż):
1669
Data wydania (nie później niż):
1669
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
na mil 87000. Perygeum czyli zbliżenie się jego ku ziemi najbliższe bywa na 500 mil. Księżyc mniejszy jest od Ziemi 55 razy: jakoż i od wszystkich innych Planet najmniejszy, lubo dla swojej z ziemią bliskości zdaje się być większy od wszystkich innych wyjąwszy jedno Słońce. Lunacje czyli odmiany miesiąca jako to: Nów, pierwsza Kwadra, Pełnia, i ostatnia Kwadra tak się rozumieć mają. Księżyc jest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba i zaciemiająca: Połowę jego zawsze Słońce oświeca i objaśnia. Gdy więc Księżyc zejdzie się z Słońcem, to jest gdy obydwa na jednymże gradusie Zodiaku znajdować się będą, my na ten czas strony objaśnionej miesiąca
na mil 87000. Perigeum czyli zbliżenie się iego ku ziemi naybliższe bywa na 500 mil. Xiężyc mnieyszy iest od Ziemi 55 razy: iakoż y od wszystkich innych Planet naymnieyszy, lubo dla swoiey z ziemią bliskości zdaie się bydź większy od wszystkich innych wyiąwszy iedno Słońce. Lunacye czyli odmiany miesiąca iako to: Now, pierwsza Quadra, Pełnia, y ostatnia Quadra tak się rozumieć maią. Xiężyc iest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba y zaciemiaiąca: Połowę iego zawsze Słońce oświeca y obiaśnia. Gdy więc Xiężyc zeydzie się z Słońcem, to iest gdy obydwa na iednymże gradusie Zodiaku znaydować się będą, my na ten czas strony obiaśnioney miesiąca
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 271
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
zbliżenie się jego ku ziemi najbliższe bywa na 500 mil. Księżyc mniejszy jest od Ziemi 55 razy: jakoż i od wszystkich innych Planet najmniejszy, lubo dla swojej z ziemią bliskości zdaje się być większy od wszystkich innych wyjąwszy jedno Słońce. Lunacje czyli odmiany miesiąca jako to: Nów, pierwsza Kwadra, Pełnia, i ostatnia Kwadra tak się rozumieć mają. Księżyc jest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba i zaciemiająca: Połowę jego zawsze Słońce oświeca i objaśnia. Gdy więc Księżyc zejdzie się z Słońcem, to jest gdy obydwa na jednymże gradusie Zodiaku znajdować się będą, my na ten czas strony objaśnionej miesiąca nie widziemy, ale tę tylko
zbliżenie się iego ku ziemi naybliższe bywa na 500 mil. Xiężyc mnieyszy iest od Ziemi 55 razy: iakoż y od wszystkich innych Planet naymnieyszy, lubo dla swoiey z ziemią bliskości zdaie się bydź większy od wszystkich innych wyiąwszy iedno Słońce. Lunacye czyli odmiany miesiąca iako to: Now, pierwsza Quadra, Pełnia, y ostatnia Quadra tak się rozumieć maią. Xiężyc iest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba y zaciemiaiąca: Połowę iego zawsze Słońce oświeca y obiaśnia. Gdy więc Xiężyc zeydzie się z Słońcem, to iest gdy obydwa na iednymże gradusie Zodiaku znaydować się będą, my na ten czas strony obiaśnioney miesiąca nie widziemy, ale tę tylko
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 271
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
dni potym, jak tylko cokolwiek Księżyc pomknie się, oddalając się od Słońca, tak zaraz poscegamy objaśnionej jednej strony miesięcznej cząstkę, co mowiemy pospolicie nowy miesiąc albo miesiączek, gdy Księżyc oddali się od Słońca na 90 gradusów, wtedy strony oświeconej widziemy połowę, czyli czwartą część globu Księżycowego, i to jest: pierwsza Kwadra. Gyd Księżyc dojdzie połowy swego Cyrkułu, i stanie wprost na przeciwko Słońca, w tedy całą Księżyca stronę oświeconą, czyli całe Hemisferium jego widziemy: i nazywamy to Pełnią. Stąd gdy potym Księżyc Kołowym swoim idący torem zmierza ku Słońcu, i już na kwadrans czyli na 90 zbliży się gradusów: mowiemy że wtedy
dni potym, iak tylko cokolwiek Xiężyc pomknie się, oddalaiąc się od Słońca, tak zaraz postzegamy obiaśnioney iedney strony miesięczney cząstkę, co mowiemy pospolicie nowy miesiąc albo miesiączek, gdy Xiężyc oddali się od Słońca na 90 gradusow, wtedy strony oświeconey widziemy połowę, czyli czwartą część globu Xiężycowego, y to iest: pierwsza Quadra. Gyd Xsiężyc doydzie połowy swego Cyrkułu, y stanie wprost na przeciwko Słońca, w tedy całą Xiężyca stronę oświeconą, czyli całe Hemispherium iego widziemy: y nazywamy to Pełnią. Ztąd gdy potym Xiężyc Kołowym swoim idący torem zmierza ku Słońcu, i iuż na quadrans czyli na 90 zbliży się gradusow: mowiemy że wtedy
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 272
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Księżyc dojdzie połowy swego Cyrkułu, i stanie wprost na przeciwko Słońca, w tedy całą Księżyca stronę oświeconą, czyli całe Hemisferium jego widziemy: i nazywamy to Pełnią. Stąd gdy potym Księżyc Kołowym swoim idący torem zmierza ku Słońcu, i już na kwadrans czyli na 90 zbliży się gradusów: mowiemy że wtedy jest ostania Kwadra. P. Co to są zaćmienia ? O. Wszystkich Planet ciemnistych bywają zaćmienia, najwidoczniejsze są jednak Księżyca i Słońca, które wolnym okiem możemy obserwować. Księżyca w tedy przypada zaćmienie, kiedy na przeciwko Słońca w Cyrkule Ekliptyki stanie: na ten czas bowiem trafia się, iż ziemia między temi dwiema Planetami wprost trzymająca sytuacją
Xsiężyc doydzie połowy swego Cyrkułu, y stanie wprost na przeciwko Słońca, w tedy całą Xiężyca stronę oświeconą, czyli całe Hemispherium iego widziemy: y nazywamy to Pełnią. Ztąd gdy potym Xiężyc Kołowym swoim idący torem zmierza ku Słońcu, i iuż na quadrans czyli na 90 zbliży się gradusow: mowiemy że wtedy iest ostania Quadra. P. Co to są zaćmienia ? O. Wszystkich Planet ciemnistych bywaią zaćmienia, naywidocznieysze są iednak Xiężyca y Słońca, ktore wolnym okiem możemy obserwować. Xiężyca w tedy przypada zaćmienie, kiedy na przeciwko Słońca w Cyrkule Ekliptyki stanie: na ten czas bowiem trafia się, iż ziemia między temi dwiema Planetami wprost trzymaiąca sytuacyą
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 272
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
w kole wieczności swojej na tę Pannę/ ponieważ dzieła piękniejszego/ poważniejszego/ nie miał w oczach swoich/ nad Bogarodzicę? Naznaczył jej tedy pierwsze miejsce/ i czas przystojny; i że tak rzekę/ pilniej o niej pomyślił/ niż o wszytkich innych kreaturach. Jako więc dobry Malarz/ gdy Boginią jaką malować chce na kwadrze jakim/ po stronach gaje/ zwierzęta/ morza/ czasem też i ludzie inne maluje po wielkim kole/ i pędzlem rzuca prędko nierozmyślnie: ale skoro przyjdzie sam konterfet malować/ zasadzi się sam wszytek/ oczy wszytkie w kwader wlepi/ i co umie to wszytko dowcip jego na ten czas wywiera: owszem/ nim
w kole wieczności swoiey ná tę Pánnę/ ponieważ dźiełá pięknieyszego/ poważnieyszego/ nie miał w oczách swoich/ nád Bogárodźicę? Náznáczył iey tedy pierwsze mieysce/ y czás przystoyny; y że ták rzekę/ pilniey o niey pomyślił/ niż o wszytkich innych kreáturach. Iáko więc dobry Málarz/ gdy Boginią iáką málowáć chce ná kwádrze iákim/ po stronách gáie/ źwierzętá/ morzá/ czásem też y ludźie inne máluie po wielkim kole/ y pędzlem rzuca prędko nierozmyślnie: ále skoro przyidźie sam konterfet málowáć/ zásadźi się sam wszytek/ oczy wszytkie w quáder wlepi/ y co vmie to wszytko dowćip iego ná ten czás wywiera: owszem/ nim
Skrót tekstu: BirkOboz
Strona: 13
Tytuł:
Kazania obozowe o Bogarodzicy
Autor:
Fabian Birkowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1623
Data wydania (nie wcześniej niż):
1623
Data wydania (nie później niż):
1623
przenikając ją, a nie czyniąc reperkusyj. Największa wielkość od ziemi jest na mil Niemieckich 49480. Ubiega Księżyc co godzina od Wschodu na Zachód mil 12000. (intellige, wnajmniejszej dystancyj) według innych 11615 o ASTRONOMII
Czym się dzieje że Księżyc co raz inszą oczom naszym prezentuje fie figurą, na Nowiu, Pełni, Ostatniej Kwadrze? Odpowiadają Astronomowie; że Książyc nie jest jak sierp, lubo takim się prezentuje, lecz jak koło Sferyczne, ciemne. Na Nowiu tedy Słońce zachodzące objaśnia Księżyca za sobą a z ztyłu idącego pół sferze, albo re cyrkumforencje co jest od zachodu Słońca, a tył Księżycowego koła od wschodu Słońca cale nie oświeca,
przenikaiąc ię, a nie czyniąc reperkusyi. Naywiększa wielkość od ziemi iest na mil Niemieckich 49480. Ubiega Xiężyc co godzina od Wschodu na Zachod mil 12000. (intellige, wnaymnieyszey dystancyi) według innych 11615 o ASTRONOMII
Czym się dzieie że Xiężyc co raz inszą oczom naszym prezentuie fie figurą, na Nowiu, Pełni, Ostatniey Kwadrze? Odpowiadaią Astronomowie; że Xiążyc nie iest iak sierp, lubo takim się prezentuie, lecz iak koło Sferyczne, ciemne. Na Nowiu tedy Słońce zachodzące obiaśnia Xiężyca za sobą a z styłu idącego puł sferze, albo re cyrkumforencye co iest od zachodu Słońca, a tył Xiężycowego koła od wschodu Słońca cále nie oświeca,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 174
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Księżyc blisko przed Słońcem kredensując, miewa oświecono pół sferze od wschodu Słońca, a pół sferze od zachodu Słońca ciemne, nie polerowne, którym się ku ziemi nakręca, a jasnym ku Niebu. Z tej racyj Księżyc na Nowiu zawsze zdaje się być obrócony rogami ku wschodowi Słońca, od zachodu Słońca ciemny. Przy ostatniej zaś Kwadrze, rogi swoje kieruje na zachód Słońca, bo Część jego polerowna, albo obiasniona jest od wschodu Słońca, pół Cyrkułu wyrażająca.
ZaćmiENIE KsIĘZYCA sprawuje mediacja albo interpozycja Ziemi diametraliter między Słońcem, a Księżycem; bo tak umbra od ziemi rzucona figury będąc Piramidalnej, ten Luminarz mniejszy zasłania. Im dalej od ziemi Słońce pod ziemią
Xiężyc blisko przed Słońcem kredensuiąc, miewa oświecono puł sferze od wschodu Słońca, a puł sferze od zachodu Słońcá ciemne, nie polerowne, ktorym się ku ziemi nakręca, a iasnym ku Niebu. Z tey racyi Xiężyc na Nowiu zawsze zdaie się bydź obrocony rogami ku wschodowi Słońca, od zachodu Slońca ciemny. Przy ostatniey zaś Kwadrze, rogi swoie kieruie na zachod Słońca, bo Część iego polerowna, albo obiasniona iest od wschodu Słońca, puł Cyrkułu wyrażaiąca.
ZACMIENIE XIĘZYCA sprawuie medyacya albo interpozycya Ziemi diametraliter między Słońcem, á Xiężycem; bo tak umbra òd ziemi rzucona figury będąc Piramidálney, ten Luminarz mnieyszy zasłania. Im daley od ziemi Słońce pod ziemią
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 174
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
