, deski. Aby te robactwo, które ludzi suszy, krew wypijając w budynku drzewianym nieznajdowało się, nie trzeba rąbać drzewa nafabrykę, podczas pełni Księżyca, ani mech wtedy zbierać do zatykania szpar w ścianach, WĘZE tam się nieznajdują gdzie jest piołun albo Boże drzewko. Gdzie się często pokazują, nasiać tam lebiodki ziela. Item kurzyć często gałkanem, rogiem jelenim, kopytem koźlim, hyżopem, siarką, cebulką liliową, staremi z botów szkurłatami, ząbnym zielem. Item posadzić drzewo Jesiona, albo łozu, obojga tego nie cierpi wąż. Item węża namiejscu ocyrklowawszy latoroslą z leszczyny, nie ruszy się w żadną stronę: może go
, deski. Aby te robactwo, ktore ludzi suszy, krew wypiiaiąc w budynku drzewianym nieznaydowało się, nie trzeba rąbać drzewa nafabrykę, podczas pełni Xieżyca, ani mech wtedy zbierać do zatykania szpar w scianach, WĘZE tam się nieznayduią gdzie iest piołun albo Boże drzewko. Gdzie się często pokazuią, nasiać tam lebiodki ziela. Item kurzyć często gałkanem, rogiem ielenim, kopytem koźlim, hyżopem, siarką, cebulką liliową, staremi z botow szkurłatami, ząbnym zielem. Item posadzić drzewo Iesiona, albo łozu, oboyga tego nie cierpi wąż. Item węża namieyscu ocyrklowawszy latoroslą z leszczyny, nie ruszy się w żadną stronę: może go
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 459
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
sokiem lawendy zmieszaną. Bydła też nie kąsają, jezlibyś zbobkowym liściem, lub samemi bobkami w oliwie smażonemi je nacierał, ale by nato wiele kosztu i czasu potrzeba, gdy byś jedno i drugie stado wołów tak chciał smarować. Item koni nie infestują też insecta, kiedy są nasmarowane sokiem z dyni, hałunem i lebiodką utłuczoną. Item odpędza muchy od obejścia kropienie wodą, w którejbyś kmin, cząbrowe lieście, warzył. Item smaruj sokiem kminowym ciało, żadna cię nie ukąsi. Item kadź w domu twym pierzem dudkowym, tedy muchy i pająki uciekają. Item weź ziela cząbrowego, liścia bzowego, i kminkowego, uwarz to
sokiem lawendy zmieszaną. Bydła też nie kąsaią, iezlibyś zbobkowym liściem, lub samemi bobkami w oliwie smażonemi ie nacierał, ale by nato wiele kosztu y czasu potrzeba, gdy byś iedno y drugie stado wołow tak chciał smarować. Item koni nie infestuią też insecta, kiedy są nasmarowane sokiem z dyni, hałunem y lebiodką utłuczoną. Item odpędza muchy od obeyścia kropienie wodą, w ktoreybyś kmin, cząbrowe lieście, warzył. Item smaruy sokiem kminowym ciało, żadna cię nie ukąsi. Item kadź w domu twym pierzem dudkowym, tedy muchy y paiąki uciekaią. Item weź ziela cząbrowego, liścia bzowego, y kminkowego, uwarz to
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 460
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
który by miał z sobą nogi rakowe, mówi Demonitás. Jak jelenie przywabic, lub przyłudzić
Jelenie słuchająć koncentu harmonii trąb, lub innej muzyki zastanawiają się, i delektująć się słodyczą koncentu, wiakąś w padają admiracją, a tym samym w ręce myśliwych, według Demokryta. Co czynić, aby mrówki ruszyć z gniazda?
Wziąć lebiodki suszonej, utłuc na miałki proszek, i na miejscu albo gniezdzie mrowczym posypać, zaraz opuszczą miejsce. Albertus. Jaskołki młode białemi uczynić?
Oliwą czyli olejem jajka wgniazdzie jaskółczym pośmarować, gdy dni piętnaście jaskółka na nich posiedzi, białe wyklują się jaskółczęta, ale za czasem znowu nabędą czarności. Cardanus. Jak plamy z
ktory by miał z sobą nogi rakowe, mowi Demonitás. Iak ielenie przywabic, lub przyłudzić
Ielenie słuchaiąć koncentu harmonii trąb, lub inney muzyki zastanawiaią się, y delektuiąć się słodyczą koncentu, wiakąś w padaią ádmirácyą, á tym samym w ręce myśliwych, według Demokryta. Co czynić, aby mrowki ruszyc z gniazda?
Wziąć lebiodki susżoney, utłuc na miałki proszek, y na mieyscu albo gniezdzie mrowczym posypać, zaraz opuszczą mieysce. Albertus. Iaskołki młode białemi uczynić?
Oliwą czyli oleiem iayká wgniazdzie iaskołczym posmarować, gdy dni piętnaście iaskołka na nich posiedzi, białe wykluią się iaskołczęta, ale za czasem znowu nabędą czarności. Cardanus. Iak plamy z
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 515
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
. s. f. pullv. na 6. rzy, który trzeba kilka razy brać na dzień; Enemy też są bardzo potrzebne. Item. Na kwaśne rzyganie; Weś Pieprzu ćwierć łota, nasienia Kminu, utarszy społem pij z wunem, albo z piwem. Item. Nasienie Koprpwe, Cunamon, Gałgan, Lebiodka, Hanysz, Kwiat Muszkatowy, zmięszawszy wraz utrzeć, pić z winem, albo z piwem, biorąc na raz po pół łyżki. Jeżeli pochodzi z inszej choroby, o tym masz na swych miejscach podane sposoby. Traktat Trzeci Trzynasta Choroba Żołądka jest, Womity krwawe.
TO jest: krwi odchodzenie przez usta (nie z
. s. f. pullv. ná 6. rzy, ktory trzebá kilká rázy bráć ná dzień; Enemy też są bárdzo potrzebne. Item. Ná kwáśne rzygánie; Weś Pieprzu ćwierć łotá, nasienia Kminu, utárszy społem piy z wunem, álbo z piwem. Item. Nasienie Koprpwe, Cunámon, Gałgan, Lebiodká, Hánysz, Kwiát Muszkátowy, zmięszawszy wraz utrzeć, pić z winem, álbo z piwem, biorąc ná raz po puł łyszki. Ieżeli pochodźi z inszey choroby, o tym masz ná swych mieyscách podáne sposoby. Tráktát Trzeći Trzynasta Choroba Zołądká iest, Womity krwáwe.
TO iest: krwi odchodzenie przez ustá (nie z
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 202
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Płuca i piesi osobliwie rozgrzewa i czyści. Item.
Inny trunek przeciwko dychawicy i Gwiżdżotchnieniu/ kaszli z zaziębienia/ tym sposobem: Wziąć dwa łoty korzenia Dzięgielowego/ Biedrzeńcu łot/ korzenia Fiołkowego trzy ćwierci łota/ Ożanki/ wierzchołków suchego Izopu/ Bożego drzewka/ nasienia Kopru włoskiego/ Anyżu/ korzenia Obrasków/ albo Diablikowego/ Lebiodki górnej/ po pół łociu każdego. To wszystko we flaszę wielką włożyć/ i dwie kwarcie wody studziennej na to nalać/ a Miodu chędogo odszymowanego dwanaście łotów do tego przydać/ i warzyć przez godzin cztery w kotle ukropu wrzącego/ a tego na czczo i na noc/ ze dwie godzinie przed obojem jedzeniem/ po ośmi
Płucá y pieśi osobliwie rozgrzewa y czyśći. Item.
Iny trunek przećiwko dycháwicy y Gwiżdżotchnieniu/ kászli z záźiębienia/ tym sposobem: Wźiąć dwá łoty korzeniá Dźięgielowego/ Biedrzeńcu łot/ korzeniá Fiiołkowego trzy czwierci łotá/ Ożanki/ wierzchołkow suchego Izopu/ Bożego drzewká/ naśienia Kopru włoskiego/ Anyżu/ korzeniá Obraskow/ álbo Diablikowego/ Lebiodki gorney/ po poł łoćiu káżdego. To wszystko we flászę wielką włożyć/ y dwie kwarćie wody studźienney ná to nálać/ á Miodu chędogo odszymowáneg^o^ dwánáśćie łotow do tego przydáć/ y wárzyc przez godźin cztery w kotle vkropu wrzącego/ á tego ná czczo y ná noc/ ze dwie godźinie przed oboiem iedzeniem/ po ośmi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 88
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest/ trzecią część ćwierci od łota/ i poczynić z tego Morszele/ których ćwierć łota/ albo co Czerwony złoty zaważy/ przeciwko tej złej zarazie używać/ którąkolwiek wodką pomienioną popijając/ a pocić się co nalepiej potym. Item. Kofekt. Item.
Proch doświadczony przeciwko temuż złemu/ korzenia Dzięgielowego dwa łoty/ Lebiodki górnej albo białej/ Korzenia Miarzowego/ Mordu wężowego/ albo Kurzejnyry po łocie. To co nasubtelniej utrzeć/ a z wodką lada którą pomienioną/ po ćwierci łota tego używać. Chorobom wnętrzn: Pleurze.
Proch z korzenia Dzięgielowego wszytkim wnętrznymchorobom służyć/ a zwłaszcza: Pleurze/ zrazu go na przodku używając. Płucom naruszonym
iest/ trzećią część ćwierći od łotá/ y poczynić z tego Morszele/ ktorych ćwierć łotá/ álbo co Czerwony złoty záważy/ przećiwko tey złey záráźie vżywáć/ ktorąkolwiek wodką pomienioną popiiáiąc/ á poćić sie co nalepiey potym. Item. Kofekt. Item.
Proch doświadczony przećiwko temuż złemu/ korzeniá Dźięgieloweg^o^ dwá łoty/ Lebiodki gorney álbo białey/ Korzeniá Miárzowego/ Mordu wężowego/ álbo Kurzeynyry po łoćie. To co nasubtelniey vtrzeć/ á z wodką ledá ktorą pomienioną/ po czwierći łotá tego vżywáć. Chorobom wnętrzn: Pleurze.
Proch z korzeniá Dźięgielowego wszytkim wnętrznymchorobom służyć/ á zwłasczá: Pleurze/ zrázu go ná przodku vżywáiąc. Płucom náruszonym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 89
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
D. Simona Syrenniusa/ Krwi melancholicz Francy.
Francę ziadowiczoną / po wielkiej czści leczy. Także Pozbytym France.
Tym którzy France pozbyli/ zaraz po lekarstwie/ tego wina dawać im pić dobrze. Może też tym obyczajem być czynione/ a zwłaszcza dla niedostatków białogłowskich: Wziąć Dzięgielu korzenia trzy łoty/ Pietruszczanego nasienia łot/ Lebiodki czerwonej/ albo rzesistej/ Dypranu Kreteńskiego/ Poleju po pół łociu/ Dzięcieliny albo Szmeru Włoskiego/ który też Cząbrem Włoskim zowiemy/ Suchotnego ziela albo Iwinki po ćwerci łota/ Cynamonu przedniego/ Spiki Indyjskiej po pół ćwierci łota/ Dziegiel pokrajać i przetłuc zgruba/ a wszystko wespół pomieszawszy z heblowanymi trzasczkami Leszczyny/ albo Jasienowymi
D. Simoná Syrenniusá/ Krwi melánkolicz Fráncy.
Fráncę ziádowiczoną / po wielkiey czśći leczy. Tákże Pozbytjm Fránce.
Tym ktorzy Fránce pozbyli/ záraz po lekárstwie/ tego winá dáwáć im pić dobrze. Może też tym obyczáiem być czynione/ á zwłásczá dla niedostátkow białogłowskich: Wźiąć Dźięgielu korzeniá trzy łoty/ Pietrusczánego naśienia łot/ Lebiodki czerwoney/ álbo rześistey/ Dypranu Kreteńskiego/ Poleiu po poł łoćiu/ Dźięćieliny álbo Szmeru Włoskiego/ ktory też Cząbrem Włoskim zowiemy/ Suchotnego źiela álbo Iwinki po ćwerći łotá/ Cynámonu przedniego/ Spiki Indiyskiey po poł ćwierći łotá/ Dźiegiel pokráiáć y przetłuc zgrubá/ á wszystko wespoł pomieszawszy z heblowánymi trzasczkámi Lesczyny/ álbo Iáśienowjmi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 96
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ według bydlęcia/ i tyle czworo soli do tego przydawszy/ każdego dnia dawać im tego lizać. Bydłu dychawicz:
Dychawicznemu bydłu toż czynić dobrze. Koniom dychawiczynym
Koń któryby był dychawiczny/ dla ciasnych piersi/ może wielkie mieć poratowanie tym sposobem: Wziąć korzenia Miarzowego/ Imbieru białego/ Cytwaru/ Piołynu/ Gałganu/ Lebiodki/ Fengrekowego nasienia/ Konopnego nasienia/ Bobku po dwa łoty. To wszytko utłukszy/ dawać mu z obrokiem przed wodą rano/ a na wieczor po napojeniu. Postrzały ynie rzeczy tkwiące z ciała wyciąga.
Postrzały z Rusznic/ z Luków/ także inne rzeczy w ciele tkwiące wyciąga/ i rany goi/ trunek tym sposobem
/ według bydlęćiá/ y tyle czworo soli do tego przydawszy/ káżdego dniá dáwáć im tego lizáć. Bydłu dycháwicz:
Dycháwicznemu bydłu toż czynić dobrze. Koniom dycháwiczynym
Koń ktoryby był dycháwiczny/ dla ćiasnych pierśi/ może wielkie mieć porátowánie tym sposobem: Wźiąć korzenia Miarzowego/ Imbieru białeg^o^/ Cytwaru/ Piołynu/ Gáłganu/ Lebiodki/ Fengrekowego naśienia/ Konopnego naśienia/ Bobku po dwá łoty. To wszytko vtłukszy/ dawáć mu z obrokiem przed wodą ráno/ á ná wieczor po nápoieniu. Postrzały ynie rzeczy tkwiące z ćiáłá wyćiąga.
Postrzały z Rusznic/ z Lukow/ tákże ine rzeczy w ćiele tkwiące wyćiąga/ y rány goi/ trunek tym sposobem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 118
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ciepłą długo/ po tej stronie w uściech gdzie boleją/ trzymając. Abowiem z dziąsły z zębów szlamowatości wyciąga i tak zęby od bólu wolne czyni. Item.
Język spuchły/ albo nabrzmiały/ też polewkę/ z korzenia warzonego/ w uściech trzymając/ leczy. Toż czyni/ warząc go z kotczą Miętą a z Lebiodką/ w dobrym winnym occie/ i także ciepło w uściech trzymając. Item.
Wziąć korzenia tego Piretrum, Imbieru białego/ Gorczyce białej Pieprzu Soli kopanej/ Rzeżuchy Włoskiej/ po łocie. To wszystko co namielej utrzeć/ a zęby bolejące tym nacierać/ bo wyciąga z nich flus zimny/ z głowy spadający. Item.
ćiepłą dług^o^/ po tey stronie w vśćiech gdźie boleią/ trzymáiąc. Abowiem z dźiąsły z zębow szlámowátośći wyćiąga y ták zęby od bolu wolne czyni. Item.
Ięzyk spuchły/ álbo nábrzmiáły/ też polewkę/ z korzeniá wárzoneg^o^/ w vśćiech trzymáiąc/ leczy. Toż czyni/ wárząc go z kotczą Miętą a z Lebiodką/ w dobrym winnym ocćie/ y tákże ćiepło w vśćiech trzymáiąc. Item.
Wźiąć korzeniá tego Piretrum, Imbieru białego/ Gorczyce białey Pieprzu Soli kopáney/ Rzeżuchy Włoskiey/ po łoćie. To wszystko co namieley vtrzeć/ á zęby boleiące tym náćieráć/ bo wyćiąga z nich flus źimny/ z głowy spadáiący. Item.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 159
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest lekarstwem/ tak nasienie/ jako samo ziele/ a owszem wtórego Rozmarynu/ warząc/ a pijąc: albo jakim inym sposobem używając. Kaduku.
Padającej niemocy/ Nasienie trunkiem używane/ bywa znacznym ratunkiem. Mowie ciężkiej.
Ciężkiej mowie/ za nabrzmiałością i ociężałością języka/ z zbytnich wilgotności/ jest ratunkiem: Nasienia z Lebiodką/ ustawicznie mastykujac i żuchając. (Dioscor:) Kaszlu.
Kaszel leczy/ Liście miałko utarte/ ze dwunaścią ziarn Pieprzu tłuczonego/ a z miodem chędogim odszumowanym/ ze cztery łoty wziąwszy zaczynić. Pigułki z tego potoczyć/ albo Kołaczki/ jako szeląg na szyrz/ po jednemu/ rano wstawszy/ w uściech trzymać/
iest lekárstwem/ ták naśienie/ iáko sámo źiele/ á owszem wtoreg^o^ Rozmárynu/ wárząc/ á piiąc: álbo iákim inym sposobem vżywáiąc. Káduku.
Padáiącey niemocy/ Naśienie trunkiem vżywáne/ bywa znácznym rátunkiem. Mowie ćięszkiey.
Cięszkiey mowie/ zá nábrzmiáłośćią y oćiężáłośćią ięzyká/ z zbytnich wilgotnośći/ iest rátunkiem: Naśienia z Lebiodką/ vstáwicznie mástykuiac y żucháiąc. (Dioscor:) Kászlu.
Kászel leczy/ Liśćie miáłko vtárte/ ze dwunaśćią źiarn Pieprzu tłuczonego/ á z miodem chędogim odszumowánym/ ze cztyry łoty wźiąwszy záczynić. Pigułki z tego potoczyć/ álbo Kołaczki/ iáko szeląg ná szyrz/ po iednemu/ ráno wstawszy/ w vśćiech trzymáć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 162
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
