apertae sunt deliciae, quas habent Itali. Primo, iż wspaniałość i ozdoba pałaców extrinsecus et intrinsecus adornatio variis galanteriis animum rapiunt et stuporem creant. Ogrodów, secundo, wielka amoenitas przy różnych delicjach, różnych fruktów i ziół, serce aż odore przenikających, niesłychanie akomodowanych tak wiele,
iż prae multitudine owe pomarańcze i cytrony, limonie bujne non colliguntur, et non aestimantur, same opadają 52 i na ziemi, non collectae, per despectum gniją. Statui różnych wszytko z wybornych kamieni niezliczona moc w tych ogrodach. Aquarum in varias formas lusuum, fontannn wyśmienitych niezliczona i niepojęta in sumptu maximo copia.
Z tych ogrodów powracając, jest na jednej górze
apertae sunt deliciae, quas habent Itali. Primo, iż wspaniałość i ozdoba pałaców extrinsecus et intrinsecus adornatio variis galanteriis animum rapiunt et stuporem creant. Ogrodów, secundo, wielka amoenitas przy różnych delicjach, różnych fruktów i ziół, serce aż odore przenikających, niesłychanie akomodowanych tak wiele,
iż prae multitudine owe pomarańcze i cytrony, limonie bujne non colliguntur, et non aestimantur, same opadają 52 i na ziemi, non collectae, per despectum gniją. Statui różnych wszytko z wybornych kamieni niezliczona moc w tych ogrodach. Aquarum in varias formas lusuum, fontann wyśmienitych niezliczona i niepojęta in sumptu maximo copia.
Z tych ogrodów powracając, jest na jednej górze
Skrót tekstu: BillTDiar
Strona: 203
Tytuł:
Diariusz peregrynacji po Europie
Autor:
Teodor Billewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy podróży, pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1677 a 1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1678
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Marek Kunicki-Goldfinger
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Biblioteka Narodowa
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
2004
.
W DALMACJi teraz trojakiej, Weneckiej, Tureckiej, Ragużkiej, to sciendum, oprócz tego com w Części 2 Aten napisał, że Raguzańska Rzecz pospolita ma swoich Portów 6, jeden znich S. Crucis. Powietrze ma niezdrowę w lecie, grunta Kamienne, przecież urodzajne w pszenice, cytryny, pomarańcze, Limonie, Wina dobre. RAGUSA Miasto Arcybiskupie, fundowane o dwie mile od dawnej Raguzy, albo Epidaurus Miasta Iliryckiego ( Geografia Generalna i partykularna
bo drugie Miasto Epidaurus w Achaji w Grecyj stoi na Peninsule nad morzem, i przy garze, przy mocnych wałach i Bastionach. Ma Fortecę Z. Wawrzyńca, naskale przeciw Fortecy Chiroma
.
W DALMACII teraz troiakiey, Weneckiey, Tureckiey, Ragużkiey, to sciendum, oprocz tego com w Częsci 2 Aten napisał, że Raguzańska Rzecz pospolita ma swoich Portow 6, ieden znich S. Crucis. Powietrze ma niezdrowę w lecie, grunta Kamienne, przecież urodzayne w pszenice, cytryny, pomarańcze, Limonie, Wina dobre. RAGUSA Miasto Arcybiskupie, fundowane o dwie mile od dawney Raguzy, albo Epidaurus Miasta Illyryckiego ( Geografia Generalna y partykularna
bo drugie Miasto Epidaurus w Achaii w Grecyi stoi na Peninsule nad morzem, y przy garze, przy mocnych wałach y Bastionach. Ma Fortecę S. Wawrzyńca, naskale przeciw Fortecy Chiroma
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 290
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Pegu, plemie swoje wywodzą od Żydów. wygnańców, potępionych przez Geografia Generalna i partykularna
Salomona, tu do kopania złota, według Mafeusza lib; 15. Historia Indic. Królestwa Pegu Stolicą, jest Miasto Pegu na Wyspie rzeki Pegu, gdzie domy z trzciny morskiej. Malakka zaś wspomniana ma pieprz, diamenty, Bezoar, limonię, cytryny jak głowy ludzkie, cynamon, bydło, żubry, jelenie, małpy, ptastwo wszelkie. Królestwo TUNQUIN, albo TUNCHIN w Indyj Wschodniej, jest Stolicą z namiotów składaną, KECE, albo KECCIO, którego Król olim Chińskiemu Cesarzowi hołd swój opłacywał trzema złotemi statuami, i drugiemi trzema srebrnemi, teraz tylko Poselstwem.
Pegu, plemie swoie wywodzą od Zydow. wygnańcow, potępionych przez Geografia Generalna y partykularna
Salomona, tu do kopania złota, według Maffeusza lib; 15. Historia Indic. Krolestwa Pegu Stolicą, iest Miasto Pegu na Wyspie rzeki Pegu, gdzie domy z trzciny morskiey. Malakka zaś wspomniana ma pieprz, dyamenty, Bezoar, limonię, cytryny iak głowy ludzkie, cynamon, bydło, zubry, ielenie, máłpy, ptastwo wszelkie. Królestwo TUNQUIN, albo TUNCHIN w Indyi Wschodniey, iest Stolicą z namiotow składaną, KECE, albo KECCIO, którego Król olim Chińskiemu Cesarzowi hołd swóy opłacywał trzema złotemi statuami, y drugiemi trzema srebrnemi, teraz tylko Poselstwem.
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 531
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
przed Tańcem Miotły. Łopaty, Taki. Korzenie. Szkatuły korzenie, Szafran, Cukier Faryna, Pieprz, Imbier, Cynamon. Gozdziki, Kwiat Muszkatowy Gałki Muszkatowe, Kmin,
Migdały, Ryż. Rożenki wielkie, Cybety, Rożenki drobne Pistacie Pinole. Dachtele, Bronelle, Figi, Kasztany, Kapary, Cytryny świeże, Limonie, Oliwki, Sok Cytrynowy, Pomorancze, Serdelle, Makarony Włoskie Oliwa Ocet winny, Tartifole. Ostrigi. Amidam, Dragant. Tornosel, Piżmo, Sukno białe, Szołary wędzone, Ozory wędzone, Salsesony, Mortatelle. GENERALNY
Abucht, Opłatki Aptekarskie Rożana wodka, Złoto Malarskie. Płótno. Cukier robiony, Musztarda. Olejek
przed Tańcem Miotły. Łopáty, Taki. Korzenie. Szkatuły korzenie, Száfran, Cukier Fáryná, Pieprz, Imbier, Cynámon. Gozdźiki, Kwiát Muszkátowy Gałki Muszkátowe, Kmin,
Migdały, Ryż. Rożenki wielkie, Cybety, Rożenki drobne Pistáćie Pinole. Dáchtele, Bronelle, Figi, Kásztány, Kápáry, Cytryny świeże, Limonie, Oliwki, Sok Cytrynowy, Pomoráncze, Serdelle, Mákárony Włoskie Oliwá Ocet winny, Tartiffole. Ostrigi. Amidam, Dragant. Tornosel, Pizmo, Sukno białe, Szołáry wędzone, Ozory wędzone, Sálsesony, Mortátelle. GENERALNY
Abucht, Opłátki Aptekárskie Rożána wodká, Złoto Málárskie. Płotno. Cukier robiony, Musztárda. Oleiek
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 4
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
smak, albo zapach wydawają, ale też i te które w sobie substancji żadnej nie mając, na pozór tylko kładzione bywają na potrawy; wolno jednak każdemu ozdobić potrawę jako rozumie, uwazając to, jeżeli z upodobaniem Autora Bankietu, albo Pana własnego: Wolno jednak wymyślić, jaką chcesz, albo rozumiesz obsaczkę, ale i Limonie, Oliwki, Kapary, Cytryny, Pomorancze, Rożenki wielkie: i drobne, Kasztany, Pinolle, Dachtele, Pistacie, Brunelle, Ślimaki, Ostrigi, Szparagi, Pieczarki, Smarże, Pietruszka, Koper, Cebula, Popietajka, Kuczmirka, Ogórki, Karczochy, Kardy, Brochuł, Bulwy, Agrest, Wino. Jagody
smák, álbo zapách wydawáią, ále też y te ktore w sobie substáncyey żadney nie máiąc, ná pozor tylko kładźione bywaią ná potráwy; wolno iednák káżdemu ozdobić potráwę iako rozumie, vwazaiąc to, ieżeli z vpodobániem Authorá Bankietu, álbo Pána własnego: Wolno iednák wymyślić, iáką chcesz, álbo rozumiesz obsáczkę, ále y Limonie, Oliwki, Kápáry, Cytryny, Pomorancze, Rożenki wielkie: y drobne, Kásztány, Pinolle, Dáchtele, Pistácie, Brunelle, Slimaki, Ostrigi, Szpáragi, Pieczarki, Smarże, Pietruszká, Koper, Cebulá, Popietayká, Kuczmirká, Ogorki, Kárczochy, Kárdy, Brochuł, Bulwy, Agrest, Wino. Iágody
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 10
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
/ a gdy dowre/ daj gorąco na Stół. Trzeba też wiedzieć/ że na każdy Rosół włożyć co potrzeba/ że by wodą/ albo wiatrem nie śmierdział/ to jest/ Pietruszki/ albo Kopru/ Cebule/ albo Czosnku/ Kwiatu/ Muszkatowego/ albo Rozmarynu/ albo całkiem Pieprzu/ według smaku albo upodobania/ Limonią też i Rozmaryn żadnego nie oszpeci rosołu. Cąber albo sztuka Krzyżowa/ Jelenia/ albo Daniela/ Bawola/ albo Wołowa/ Sarnia/ albo Skopowa/ etc. Cąbru wycięcia sposób jest taki/ Zad zwierza cały nie rościęty/ albo Wołu/ włóż na kloc/ a z obudwu stron okraj nożem po śliwkę, i kości
/ á gdy dowre/ day gorąco ná Stoł. Trzebá też wiedźieć/ że ná káżdy Rosoł włożyć co potrzebá/ że by wodą/ álbo wiátrem nie śmierdźiał/ to iest/ Pietruszki/ álbo Kopru/ Cebule/ albo Czosnku/ Kwiátu/ Muszkátowego/ álbo Rozmárynu/ álbo całkiem Pieprzu/ według smáku álbo vpodobánia/ Limonią też y Rozmáryn żadnego nie oszpeći rosołu. Cąber albo sztuka Krzyżowa/ Ieleniá/ albo Dániela/ Báwolá/ álbo Wołowa/ Sarnia/ álbo Skopowa/ etc. Cąbru wyćięćia sposob iest táki/ Zad zwierza cáły nie rośćięty/ álbo Wołu/ włoż ná kloc/ á z obudwu stron okray nożem po śliwkę, y kośći
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 13
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
z Miodownikiem.
TAkowyż Cąber uciąwszy/ namocz w oćecie piwnym i soli/ przez godzin sześć/ a według zwyczaju/ uwarzywszy go w occie z wodą i solą. weźmij MIodowniku tartego/ albo też przez sito przebitego/ wlij Wina/ Octu/ słodkości/ Rożenków wielkich Migdałów prażonych/ Pieprzu/ Szafranu/ Cynamonu/ LImonij/ przywarz/ a daj na Stół. III. Cąber szaro gotowany, albo jaka insza potrawa,
CAber według zwyczaju uciąwszy/ namocz w occie dobrym przez godzin sześć, wsypawszy w ten ocet soli/ wstaw w tymże occie/ przydawszy wody/ odwarz/ obierz/ a znowu wstaw/ niech dowre dobrze/ a
z Miodownikiem.
TAkowyż Cąber vćiąwszy/ námocz w oćećie piwnym y soli/ przez godźin sześć/ á według zwyczáiu/ uwárzywszy go w octćie z wodą y solą. weźmiy MIodowniku tártego/ álbo też prżez śito przebitego/ wliy Winá/ Octu/ słodkośći/ Rożenkow wielkich Migdałow práżonych/ Pieprzu/ Száfránu/ Cynámonu/ LImoniy/ przywarz/ á day ná Stoł. III. Cąber száro gotowány, álbo iáka insza potráwá,
CAber według zwyczáiu vćiąwszy/ námocz w oććie dobrym przez godźin sześć, wsypawszy w ten ocet soli/ wstaw w tymże ocćie/ przydawszy wody/ odwarz/ obierz/ á znowu wstaw/ niech dowre dobrze/ á
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 14
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
,
CAber według zwyczaju uciąwszy/ namocz w occie dobrym przez godzin sześć, wsypawszy w ten ocet soli/ wstaw w tymże occie/ przydawszy wody/ odwarz/ obierz/ a znowu wstaw/ niech dowre dobrze/ a zapraw: Sapor taki. Weźmij Gąszczu gęstego, wlij Octu/ słodkości/ Rożenków których chcesz/ Limonij/ Oliwek/ Pieprzu/ Imbieru/ Cynamonu/ soli: przywarz a daj na misę/ możesz też i obsaczkędać na to jeżeli chcesz. Tak gotuj Kapłona albo Cielęcinę/ Jelenia albo Sarnę/ Zająca albo Skopowinę/ Gęś albo Kaczkę/ i co chcesz według woli swojej. O laniu Wina do Potraw.
LUbo Wino żadnej
,
CAber według zwyczáiu vćiąwszy/ námocz w oććie dobrym przez godźin sześć, wsypawszy w ten ocet soli/ wstaw w tymże ocćie/ przydawszy wody/ odwarz/ obierz/ á znowu wstaw/ niech dowre dobrze/ á zápraw: Sápor táki. Weźmiy Gąszczu gęstego, wliy Octu/ słodkośći/ Rożenkow ktorych chcesz/ Limoniy/ Oliwek/ Pieprzu/ Imbieru/ Cynámonu/ soli: przywarz á day ná misę/ możesz też y obsáczkędáć ná to ieżeli chcesz. Ták gotuy Kápłoná albo Cielęćinę/ Ieleniá álbo Sárnę/ Záiącá álbo Skopowinę/ Gęś albo Káczkę/ y co chcesz według woli swoiey. O laniu Winá do Potraw.
LVbo Wino żadney
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 14
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
WEźmij Jarząbka/ albo Kurpoatwę/ Ptaszki albo Gołembie/ Kapłona albo Cielęcinę/ albo co chcesz/ wymocz/ spuść w garniec /zasol/ odwarż/ odbierz/ nacedz znowu tym rosołem/ i pietruszki włóż/ a gdy dowiera/ wlej Gąszczu/ Octu/ słodkości/ Szafranu/ Pieprzu/ Cynamonu/ Rozenków obojga/ Limonij/ przywarz a daj na mise. O kładzieniu Rożenków do Potraw.
ROżenki/ tak wielkie jako i Drobne/ kładzione być mają/ do tych tylko Potraw/ które słodzone być mają/ a kto inaczej czyni/ ten błądzi przeciw terminom Kuchmistrzowskim. Sposób robienia Gąszczu
POspolita umiejętność jest robienia Gąszczu/ jednak żebym w pisaniu
WEźmiy Iárząbká/ álbo Kurpoatwę/ Ptászki álbo Gołembie/ Kápłoná albo Cielęćinę/ albo co chcesz/ wymocz/ spuść w garniec /zasol/ odwarż/ odbierz/ nácedz znowu tym rosołem/ y pietruszki włoż/ á gdy dowiera/ wley Gąszczu/ Octu/ słodkośći/ Száfranu/ Pieprzu/ Cynámonu/ Rozenkow oboygá/ Limoniy/ przywarz á day ná mise. O kłádźieniu Rożenkow do Potraw.
ROżenki/ ták wielkie iáko y Drobne/ kłádźione bydź maią/ do tych tylko Potráw/ ktore słodzone bydź máią/ á kto ináczey czyni/ ten błądźi przećiw terminom Kuchmistrzowskim. Sposob robieniá Gąszczu
POspolita vmieiętność iest robienia Gąszczu/ iednák żebym w pisániu
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 15
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Occie/ i zasol dobrze/ warz/ a gdy dowre/ odbierz/ wstaw znowu w tym Occie w którymeś ociągał; Weźmij cebule niemało/ nakraj w Talerki/ i Pietruszki w kostkę i wzdłuż nie mało/ smaż w maśle aż będzie rumiano/ wyjmij tę sztukęw naczynie insze piękne/ wlij tę Cebule/ Limonij w talarki/ Oliwek nawyłupuj/ Octu/ Wina/ słodkości/ Pieprzu/ Rożenków obojga/ przywarz/ a daj na misę z obsaczką jaką chcesz. Losi Cąber/ albo w sztuki rabany ma być tak gotowany jako Jeleni żółto albo szaro/ z Miodownikiem/ albo czarno albo rumiano/ i wszytkie insze zwierzyny/ cokolwiek może
Oććie/ y zásol dobrze/ warz/ á gdy dowre/ odbierz/ wstaw znowu w tym Oććie w ktorymeś oćiągał; Weźmiy cebule niemáło/ nákráy w Tálerki/ y Pietruszki w kostkę y wzdłuż nie máło/ smaż w máśle áż będźie rumiáno/ wyimiy tę sztukęw naczynie insze piękne/ wliy tę Cebule/ Limoniy w talarki/ Oliwek náwyłupuy/ Octu/ Winá/ słodkośći/ Pieprzu/ Rożenkow oboygá/ przywarz/ á day ná misę z obsáczką iáką chcesz. Lośi Cąber/ álbo w sztuki rabány ma bydź ták gotowány iáko Ieleni żołto álbo száro/ z Miodownikiem/ álbo czarno álbo rumiano/ y wszytkie insze zwierzyny/ cokolwiek może
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 17
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
