swoich Administratorów pretendować nie zechce. Koło krów chodzić potrzeba czysto, szkopiec szorując, cecidko pierąc, dojki obmywając, ręce swoje mieć O Ekonomice, osobliwie o folwarku, bydle
czyste. Krowie też aby mleka dawała dosyć, w lecie trawy, w zimie obróczku i sianka pięknego potrzeba. Aby czarownice krowom nie odbierały mleka, lubczyku, orliku, biedrzyńcu, trybule, wrzodowego ziela, majeranu polnego, poświęciwszy dawać im podczas dojenia, przez takież ziela cedzić mleko, garki parzyć, przyczyniwszy pokrzyw i naw rotku. Item wziąć podpuszczki, ukroić skibkę, wymie tym nasmarować, także i trochą masłem i po kawałku podawać krowom. Dobra rzecz od czarów
swoich Administratorow pretendować nie zechce. Koło krow chodzić potrzeba czysto, szkopiec szoruiąc, cecidko pierąc, doyki obmywaiąc, ręce swoie mieć O Ekonomice, osobliwie o folwarku, bydle
czyste. Krowie też aby mleka dawała dosyć, w lecie trawy, w zimie obroczku y sianka pięknego potrzeba. Aby czarownice krowom nie odbierały mleka, lubczyku, orliku, biedrzyńcu, trybule, wrzodowego ziela, maieranu polnego, poświęciwszy dawać im podczas doienia, przez takież ziela cedzić mleko, garki parzyć, przyczyniwszy pokrzyw y naw rotku. Item wziąć podpuszczki, ukroić skibkę, wymie tym násmarować, także y trochą masłem y po kawałku podawać krowom. Dobra rzecz od czarow
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 404
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wzdęty; Weś łajna wołowego, i koziego, ususz, w piecu, przesiej, przydaj soku piołunkowego, olejku rucianego, wosku trochę, zmieszaj nad ogniem, rozloż na chuście, to co dzień. Item. Weś Oliwy, i Mydła Barstiego, równe części, rozpusć wołnym ogniem przydaj do tego proszku z lubczyku, z barszczu ogródnego, z kwiatu bzowego, z nasienia pietruszczanego, kminu przysamsz trochę, obłoż tym żywot raz, i drugi, i trzeci. Item. R. Stercoris Columb in aceto macer lib. r. Sulph. vini dr. 3. Nitri unc. s Rad. Esulae cont, Bactar.
wzdęty; Weś łayná wołowego, y koziego, ususz, w piecu, przesiey, przyday soku piołunkowego, oleyku rućiánego, wosku trochę, zmieszay nád ogniem, rozloż ná chuśćie, to co dzień. Item. Weś Oliwy, y Mydłá Barstiego, rowne częśći, rospusć wołnym ogniem przyday do tego proszku z lubczyku, z barsczu ogrodnego, z kwiátu bzowego, z naśienia pietrusczánego, kminu przysamsz trochę, obłoż tym żywot raz, y drugi, y trzeci. Item. R. Stercoris Columb in aceto macer lib. r. Sulph. vini dr. 3. Nitri unc. s Rad. Esulae cont, Bactar.
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 307
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
skrzynie kładziony. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Febrze każdegodniowej.
Twierdzą niektórzy/ że każdegodniową Febrę odpędza/ Korzeń Kozłków świeży na szyj nosząc/ tak długo/ aż zeschnie. Dymienicom powietrznym morowym.
Dymienicom powietrznym/ plastr z korzenia Kozłkowego czynią tym sposobem: Wziąć go ze dwanaście łótów/ Hebdowego korzenia młodego sześć łótów/ Lubczyku świeżego/ z nacią i z korzeniem/ po dwa łóty. To wszytko posiekać i utłuc/ abo uwiercieć/ i w wódce Majeranowej smażyć/ przylawszy olejku Rumienkowego z ośm łyżek dobrych. To na Dymienicę ciepło plastrować/ raz i trzy przez dzień odnawiając: także w nocy co uschnie /znowu przyłożyć. (Tabe)
skrzynie kłádźiony. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Febrze káżdegodniowey.
Twierdzą niektorzy/ że káżdegodniową Febrę odpądza/ Korzeń Kozłków świeży ná szyi nosząc/ ták długo/ áż zeschnie. Dymienicom powietrznym morowym.
Dymienicom powietrznym/ plastr z korzenia Kozłkowego czynią tym sposobem: Wźiąć go ze dwánaśćie łótow/ Hebdowego korzenia młodego sześć łótow/ Lubsczyku świéżego/ z naćią y z korzeniém/ po dwá łóty. To wszytko pośiekáć y vtłuc/ ábo vwierćieć/ y w wódce Máieranowey smáżyc/ przylawszy oleyku Rumienkowego z ośm łyżek dobrych. To ná Dymienicę ćiepło plástrowáć/ raz y trzy przez dźień odnawiáiąc: tákże w nocy co vschnie /znowu przyłożyć. (Tabe)
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 54
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
naszemu/ Gołębimi Pokrzywami/ albo korzenim Archangelskim i Archangelica nazywamy. Rózga. I.
Dzięgiel wielki/ który Samcem zowiemy/ rozgę ma kolankowatą/ którą drugiego roku po wsianiu wypuszcza/ trzcinę mocną/ wewnątrz czczą/ sękowatą/ miąższą/ stryfiastą albo laskowaną/ dwu łokietną/ podczas trzy łokietną/ i niekiedy wyższą/ jako Lubczyk. Od kolanek pochodzą gałązki/ przy wierzchu żłobkowate: Na których liście długie/ około krajów wystrzyżone i ząbkowane/ a krzyżem przeciw sobie pochodzące/ pięć i sześć po obu stronach pręta/ krom pośledniego: zielone a pachniące: w wierzchu rózg wychodzą/ jakoby jakie pęcherzyki: Z których potym wirzchołki okołkiem/ właśnie jako
nászemu/ Gołębimi Pokrzywámi/ álbo korzenim Archángelskim y Archangelica názywamy. Rozgá. I.
Dźięgiel wielki/ ktory Sámcem zowiemy/ rozgę ma kolankowátą/ ktorą drugiego roku po wśianiu wypuscza/ trzćinę mocną/ wewnątrz czczą/ sękowátą/ miąższą/ stryfiástą álbo laskowáną/ dwu łokietną/ podczás trzy łokietną/ y niekiedy wyższą/ iáko Lubsczyk. Od kolanek pochodzą gáłąski/ przy wierzchu żłobkowáte: Ná ktorych liśćie długie/ około kráiow wystrzyżone y ząbkowáne/ á krzyżem przećiw sobie pochodzące/ pięć y sześć po obu stronách prętá/ krom pośledniego: źielone á pachniące: w wierzchu rozg wychodzą/ iákoby iákie pęchyrzyki: Z ktorych potym wirzchołki okołkiem/ włáśnie iáko
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 85
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
plastrując. Szkodzi. Womitom.
Gdzieby tego ziela albo korzenia samego używał. Krztuszenie i womity rado czyni. Przeto ma być z Rutą używane. Poronienie Pan:
Poronienie płodu Paniom czyni/ korzeń warzony/ a w otwór łona puszczony. (Dios.) Rozsądek.
Mylą się/ którzy ten Dzięgiel Włoski albo Arabski Lubczykiem zowią. Także ci/ którzy go Miarzem abo Mistrzownikiem mieć chcą. Niemniej i oni/ którzy pospolitym Dzięgielem rozumieją go i udają. Ale i ci są w błędzie/ którzy Girem naszym/ albo Aleksandryjską Pietruszką być go rozumieją. Co się snadnie z opisania każdego z osobna baczyć może. Przewłoka/ Rozdział 25. Kłącze
plastruiąc. Szkodźi. Womitom.
Gdźieby teg^o^ źiela álbo korzeniá sámego vżywał. Krztuszenie y womity rádo czyni. Przeto ma być z Rutą vżywáne. Poronienie Pán:
Poronienie płodu Pániom czyni/ korzeń wárzony/ á w otwor łoná pusczony. (Dios.) Rozsądek.
Mylą sie/ ktorzy ten Dźięgiel Włoski álbo Arábski Lubsczykiem zowią. Tákże ći/ ktorzy go Miarzem ábo Mistrzownikiem mieć chcą. Niemniey y oni/ ktorzy pospolitym Dźięgielem rozumieią go y vdáią. Ale y ći są w błędźie/ ktorzy Girem nászym/ álbo Alexándriyską Pietruszką być go rozumieią. Co sie snádnie z opisánia káżdego z osobná baczyć może. Przewłoká/ Rozdźiał 25. Kłącze
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 101
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ziele być mienią/ ale źle i nieprzystojnie. Albowiem chocia przyrodzeniem i skutkami we wszystkim są sobie podobne i równe/ jednak kształtem/ a ile w lićciu z kłącza wyrastającym/ różne. Dzięgielnica/ Rozdział 26.
ROzmaite nazwiska ta Dzięgielnica/ nietylko u Greków i Łacinników/ ale i u nas odnosi. Lubszcza od Lubczyku/ do którego jeszcze podobniejsza/ albo radniej od lubości/ którą białegłowy za używaniem korzenią jego mają do mężczyzny. Zowią go pożądną/ od żądze tychże/ do swych mężów: Zowią i Sylfą/ z greckiego Sylphium od wyspy morskiej/ gdzie naprzedniejsza roście: my go zowiemy Dzięgielnica/ od podobieństwa Dzięgielu. To ziele
źiele być mienią/ ále źle y nieprzystoynie. Albowiem choćia przyrodzeniem y skutkámi we wszystkim są sobie podobne y rowne/ iednák kształtem/ á ile w liććiu z kłącza wyrastáiącym/ rozne. Dźięgielnicá/ Rozdźiał 26.
ROzmáite názwiská tá Dźięgielnicá/ nietylko v Grekow y Láćinnikow/ ále y v nas odnośi. Lubscza od Lubsczyku/ do ktore^o^ iescze podobnieysza/ álbo rádniey od lubośći/ ktorą białegłowy zá vżywániem korzenią ie^o^ máią do mężczyzny. Zowią go pożądną/ od żądze tychże/ do swych mężow: Zowią y Sylfą/ z greckieg^o^ Sylphium od wyspy morskiey/ gdźie naprzednieysza rośćie: my g^o^ zowiemy Dźięgielnicá/ od podobieństwá Dźięgielu. To źiele
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 102
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ w żółci Wołowej go obmaczawszy/ w kiszkę stolcową wprawić. A zwłaszcza/ gdy przez usta lekarstwa dać niemoże. A gdyby chory przez usta brać mógł/ dać mu te Piguły/ które mu będą barzo sposobne: Wziąć tego soku/ Ruty ogródnej/ Serapinu/ Żywice/ Bobrowych strojów/ Pieprzu/ Soku z Lubczyku/ albo Ekstraktu jego/ to jest: istności z niego wyciągnionej/ Mirry/ po ćwierci łota. To wszystko co namielej utłuc/ co się da tłuc/ a Sok Wielosiłu/ i Lubczykowy w winie rozpuścić/ a z sokiem kwiecia białej Bukwice/ którą pirwiasnką/ i kluczami Piotra świętego zowią/ zaczynić/ z tego
/ w żołći Wołowey go obmaczawszy/ w kiszkę stolcową wpráwić. A zwłasczá/ gdy przez vstá lekárstwá dáć niemoże. A gdyby chory przez vstá bráć mogł/ dáć mu te Piguły/ ktore mu będą bárzo sposobne: Wźiąć tego soku/ Ruty ogrodney/ Serápinu/ Zywice/ Bobrowych stroiow/ Pieprzu/ Soku z Lubsczyku/ álbo Extráktu ieg^o^/ to iest: istnośći z niego wyćiągnioney/ Mirrhy/ po czwierći łotá. To wszystko co namieley vtłuc/ co sie da tłuc/ á Sok Wielośiłu/ y Lubsczykowy w winie rozpuśćić/ á z sokiem kwiećia białey Bukwice/ ktorą pirwiasnką/ y kluczámi Piotrá świętego zowią/ záczynić/ z tego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 229
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Kolice/ z zimnych wilgotności i wietrzności z nich pochodzących.
To Wino tym sposobeme może być czynione/ jako bywa z Kminu kramnego/ albo z Anyżu. Żołądek rozgrzewa.
Żołądkowi zimnemu/ i do trawienia niesposobnemu/ służy. Miesięcznej.
Miesięczną chorobę Paniom wzbudza. (Tabe.) Rozsądek.
Rozumieją niektórzy Lakotne ziele być Lubczykiem włoskim/ a to z podobieństwa imion w języku Łacińskim: który tak Lakotne ziele/ jako Lubczyk/ mianują: Leuisticum, Ligusticum, Legisticum. Ale źle. Co się snadnie z opisania okoliczności/ i skutków obojga/ baczyć może. Niemniej się mylą i ci/ którzy Lakotne ziele/ za własny Sklepiów Wielosił/ albo
Kolice/ z źimnych wilgotnośći y wietrznośći z nich pochodzących.
To Wino tym sposobeme może być czynione/ iáko bywa z Kminu kramnego/ álbo z Anyżu. Zołądek rozgrzewa.
Zołądkowi źimnemu/ y do trawienia niesposobnemu/ służy. Mieśięczney.
Mieśięczną chorobę Pániom wzbudza. (Tabe.) Rozsądek.
Rozumieią niektorzy Lákotne źiele być Lubsczykiem włoskim/ á to z podobieństwá imion w ięzyku Láćińskim: ktory ták Lakotne źiele/ iáko Lubsczyk/ miánuią: Leuisticum, Ligusticum, Legisticum. Ale źle. Co sie snádnie z opisánia okolicznośći/ y skutkow oboygá/ baczyć może. Niemniey sie mylą y ći/ ktorzy Lákotne źiele/ zá własny Sklepiow Wielośił/ álbo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 239
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ jako bywa z Kminu kramnego/ albo z Anyżu. Żołądek rozgrzewa.
Żołądkowi zimnemu/ i do trawienia niesposobnemu/ służy. Miesięcznej.
Miesięczną chorobę Paniom wzbudza. (Tabe.) Rozsądek.
Rozumieją niektórzy Lakotne ziele być Lubczykiem włoskim/ a to z podobieństwa imion w języku Łacińskim: który tak Lakotne ziele/ jako Lubczyk/ mianują: Leuisticum, Ligusticum, Legisticum. Ale źle. Co się snadnie z opisania okoliczności/ i skutków obojga/ baczyć może. Niemniej się mylą i ci/ którzy Lakotne ziele/ za własny Sklepiów Wielosił/ albo jako drudzy Panak Herkulesów/ być mienią. O pospolitym Lubczyku/ Rozdział 70.
Lubczyk swojski/
/ iáko bywa z Kminu kramnego/ álbo z Anyżu. Zołądek rozgrzewa.
Zołądkowi źimnemu/ y do trawienia niesposobnemu/ służy. Mieśięczney.
Mieśięczną chorobę Pániom wzbudza. (Tabe.) Rozsądek.
Rozumieią niektorzy Lákotne źiele być Lubsczykiem włoskim/ á to z podobieństwá imion w ięzyku Láćińskim: ktory ták Lakotne źiele/ iáko Lubsczyk/ miánuią: Leuisticum, Ligusticum, Legisticum. Ale źle. Co sie snádnie z opisánia okolicznośći/ y skutkow oboygá/ baczyć może. Niemniey sie mylą y ći/ ktorzy Lákotne źiele/ zá własny Sklepiow Wielośił/ álbo iáko drudzy Pának Herkulesow/ być mienią. O pospolitym Lubczyku/ Rozdział 70.
LVbsczyk swoyski/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 239
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: który tak Lakotne ziele/ jako Lubczyk/ mianują: Leuisticum, Ligusticum, Legisticum. Ale źle. Co się snadnie z opisania okoliczności/ i skutków obojga/ baczyć może. Niemniej się mylą i ci/ którzy Lakotne ziele/ za własny Sklepiów Wielosił/ albo jako drudzy Panak Herkulesów/ być mienią. O pospolitym Lubczyku/ Rozdział 70.
Lubczyk swojski/ albo pospolity nasz znajomszy jest wszystkim/ nietylko miejskim/ ale i wiejskim ludziom/ a niżliby się o nim pisać miało/ jednak przedsięwziętej powinności dosyć czyniąc okoliczności jego/ krótce przypomnię/ zwłaszcza dla omylnego niektórych tak Ziołopisów/ jako Lekarzów i Aptekarzów mniemania/ którzy go z Zielem
: ktory ták Lakotne źiele/ iáko Lubsczyk/ miánuią: Leuisticum, Ligusticum, Legisticum. Ale źle. Co sie snádnie z opisánia okolicznośći/ y skutkow oboygá/ baczyć może. Niemniey sie mylą y ći/ ktorzy Lákotne źiele/ zá własny Sklepiow Wielośił/ álbo iáko drudzy Pának Herkulesow/ być mienią. O pospolitym Lubczyku/ Rozdział 70.
LVbsczyk swoyski/ álbo pospolity nász znáiomszy iest wszystkim/ nietylko mieyskim/ ále y wieyskim ludźiom/ á niżliby sie o nim pisáć miáło/ iednák przedśięwźiętey powinnośći dosyć czyniąc okolicznośći ie^o^/ krotce przypomnię/ zwłasczá dla omylnego niektorych ták Ziołopisow/ iáko Lekárzow y Aptekárzow mniemánia/ ktorzy g^o^ z Zielem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 239
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
