swoim od ziemi oddaleniu się, czyli Apogeum, jest na mil 87000. Perygeum czyli zbliżenie się jego ku ziemi najbliższe bywa na 500 mil. Księżyc mniejszy jest od Ziemi 55 razy: jakoż i od wszystkich innych Planet najmniejszy, lubo dla swojej z ziemią bliskości zdaje się być większy od wszystkich innych wyjąwszy jedno Słońce. Lunacje czyli odmiany miesiąca jako to: Nów, pierwsza Kwadra, Pełnia, i ostatnia Kwadra tak się rozumieć mają. Księżyc jest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba i zaciemiająca: Połowę jego zawsze Słońce oświeca i objaśnia. Gdy więc Księżyc zejdzie się z Słońcem, to jest gdy obydwa na jednymże gradusie Zodiaku znajdować
swoim od ziemi oddaleniu się, czyli Apogeum, iest na mil 87000. Perigeum czyli zbliżenie się iego ku ziemi naybliższe bywa na 500 mil. Xiężyc mnieyszy iest od Ziemi 55 razy: iakoż y od wszystkich innych Planet naymnieyszy, lubo dla swoiey z ziemią bliskości zdaie się bydź większy od wszystkich innych wyiąwszy iedno Słońce. Lunacye czyli odmiany miesiąca iako to: Now, pierwsza Quadra, Pełnia, y ostatnia Quadra tak się rozumieć maią. Xiężyc iest corpus podobne ziemi, machina w sobie gruba y zaciemiaiąca: Połowę iego zawsze Słońce oświeca y obiaśnia. Gdy więc Xiężyc zeydzie się z Słońcem, to iest gdy obydwa na iednymże gradusie Zodiaku znaydować
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 271
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
pogodny: Gwiazdy nadzwyczaj świetniejsze. Około 15 Kwietnia piasek z ziemi wyrzucony zaczął swąd z siebie wydawać nieznośny, lecz niedługo, pogoda, i światło gwiazd nadzwyczaj czystsze, że nie są zawsze pewnemi znakami trzęsienia ziemi, doświadczono w Boston, gdzie przynajmniej mruczenia podziemne słyszane były każdego czasu tak podczas pogody, jako burzy, każdej Lunacyj, i pod czas przychodzenia, i podczas odchodzenia morza.
W Anglij w Prowincyj Kent postrzeżono ogień podziemny.
Szećdziesiąt 8 Zorzepułnoc: W samym Marcu 14.
Wysokość wody deszczowej w Paryżu 13 calów, 8 linii.
1728. a Sierpnia w Bernie burza straszliwa z grzmotami 4 Sierpnia miedzy 4 i 5 wieczorną trzęsienie ziemi.
pogodny: Gwiazdy nadzwyczay świetnieysze. Około 15 Kwietnia piasek z ziemi wyrzucony zaczął swąd z siebie wydawać nieznośny, lecz niedługo, pogoda, y światło gwiazd nadzwyczay czystsze, źe nie są zawsze pewnemi znakami trzęsienia ziemi, doświadczono w Boston, gdzie przynaymniey mruczenia podziemne słyszane były każdego czasu tak podczas pogody, iako burzy, kaźdey Lunacyi, y pod czas przychodzenia, y podczas odchodzenia morza.
W Angliy w Prowinciy Kent postrzeżono ogień podziemny.
Szećdziesiąt 8 Zorzepułnoc: W samym Marcu 14.
Wysokość wody deszczowey w Paryżu 13 calow, 8 linii.
1728. a Sierpnia w Bernie burza straszliwa z grzmotami 4 Sierpnia miedzy 4 y 5 wieczorną trzęsienie ziemi.
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 182
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
nich uderza młotem wybijając godzinę taką, jaka jest.
Podobne Dzieło dziwne ma Miasto Argentina, albo Strażburg w Holsacyj Francuzom przez Ranstacki Traktat, oddany, gdzie w Katedralnym Kościele w Ołtarzu jest Zegar, inwencją powiadają Mikołaja Kopernika sławnego Polskiego Matematyka wymyślony, który także godziny, dni, Miesiące, rok, bieg Słońca, Miesiąca Lunacje znaki reprezentuje. Gdy godzinę ma bić zegar, kogut skrzydłami trzepie, Chrystus Zmartwychwstający za śmiercią goni, godziny wybija uciekając. Idzie w komput tych dziwnych inwencyj Zegar Pragski, który opisałem traktując o Czechach w Peregrynancie. W Wenecyj, Bononii, i wielu Miastach Flandryiskich, są cudowne Zegary, iż gdy godzinę ma bić
nich uderza młotem wybiiaiąc godzinę taką, iaka iest.
Podobne Dzieło dziwne ma Miasto Argentina, albo Strażburg w Holsacyi Francuzom przez Ranstacki Traktat, oddany, gdzie w Katedralnym Kośćiele w Ołtarzu iest Zegar, inwencyą powiadaią Mikołaia Kopernika sławnego Polskiego Matemátyka wymyślony, ktory także godziny, dni, Miesiące, rok, bieg Słońca, Miesiąca Lunacye znaki reprezentuie. Gdy godzinę ma bić zegar, kogut skrzydłami trzepie, Chrystus Zmartwychwstaiący za śmiercią goni, godziny wybiia uciekaiąc. Idzie w komput tych dziwnych inwencyi Zegar Pragski, ktory opisałem traktuiąc o Czechach w Peregrynancie. W Wenecyi, Bononii, y wielu Miastach Flandryiskich, są cudowne Zegary, iż gdy godzinę ma bić
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 676
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
wysoka na łokci 12. w całej okrągłości na 33. łokci: koło której gdy na jednej stronie okrutnie krzyczano, stukano, strzelano, nic nie było słychać na drugiej stronie, chyba daleko odszedłszy odtego kamienia. Ortellius in Scotia.
SYNODITES kamień, słońce i miesiąc na sobie wyrażone prezeńtuje; i według kwadr i lunacyj, na nim też owe figury to przybywają, to ubywają, jako Maseniusz z kilku probuje Autorów.
TELICARDOS serdecznik kamień, alias kolorem swoim reprezentujący figurę serca; z tej racyj nim się Persowie bardzo delektują, jako pisze Pliniusz.
TOPASIUS Topaz kamień rodzący się, czyli znajdujący na wyspie Topazos na morzu czerwonym, vulgo na
wysoka na łokci 12. w całey okrągłości na 33. łokci: koło ktorey gdy na iedney stronie okrutnie krzyczano, stukano, strzelano, nic nie było słychać na drugiey stronie, chyba daleko odszedłszy odtego kamienia. Ortellius in Scotia.
SYNODITES kamień, słońce y miesiąc na sobie wyrażone prezeńtuie; y według kwadr y lunacyi, na nim też owe figury to przybywaią, to ubywaią, iako Maseniusz z kilku probuie Autorow.
TELICARDOS serdecznik kamień, alias kolorem swoim reprezentuiący figurę serca; z tey racyi nim się Persowie bardzo delektuią, iako pisze Pliniusz.
TOPASIUS Topaz kamień rodzący się, czyli znayduiący na wyspie Topazos na morzu czerwonym, vulgo na
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 347
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Wszystkie nowalie ogródne, ba i zboża same lubią ziemię gnojną: gnojem tedy nawozić radzi Pliniusz naturalista, gdy wiatr wieje od zachodu ekwinokcjalnego, i gdy miesiąc jest na schodzie, i to suchy. Nasiona jarzyny albo warzywa, co idą do kuchni, siać należy na wschodzie. Generalnie sciendum o kwiatach, aby uważać, lunacje miesiąca, aspekty niebieskie. Skrapianie ziół ma być znana, a te najlepsze, południowe, wieczorne nie bardzo. P P P
POle albo rola, na Podolu Ukrainie, i na różnych miejscach bardzo jest do obfitości sposobna, tak dalece, że Polska może się nazwać Egiptem całej Europy. Ziemia tłusta, słodka, czarna
Wszystkie nowalie ogrodne, ba y zboza same lubią ziemię gnoyną: gnoiem tedy nawozić radzi Pliniusz naturalista, gdy wiatr wieie od zachodu ekwinokcyalnego, y gdy miesiąc iest na schodzie, y to suchy. Nasiona iarzyny albo warzywa, co idą do kuchni, siać należy na wschodzie. Generalnie sciendum o kwiatach, aby uważać, lunacye miesiąca, aspekty niebieskie. Skrapianie zioł ma bydź znana, á te naylepsze, południowe, wieczorne nie bardzo. P P P
POle albo rola, na Podolu Ukrainie, y na rożnych mieyscach bardzo iest do obfitości sposobna, tak dalece, że Polska może się nazwać Egyptem całey Europy. Ziemia tłusta, słodka, czarna
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 440
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
że jakimiś figurami, hieroglifikami, rzeczy obscurè wyrażone były, jako to trzy twarze ukoronowane. Obywatele zaś Peru Królestwa w tejże Ameryce, mianowicie Królowie tameczni INGOWIE Miesięcy 12. w Roku liczyli, dni zostających 11. na nie rozrzucali. Mieli w Cusco Mieście po górach kolumn 12. Succaranga zwanych, z Miesiącami i Lunacjami; które od strony Wschodu i Zachodu słońca, były poznaczone signîs quibûsdam, Święta, czas siana, Geografia Generalna i partykularna
i zbierania determinującemi. Rok swój zaczynali à Ianuario, ale potym Pachuto Król Peru od Grudnia Roku bieg zaczynać postanowił. A lubo Perwańczykowie pisma żadnego nie mieli, jednak osobliwe mieli inventum konserwowania rzeczy pamięci
że iakimiś figurami, hieroglifikami, rzeczy obscurè wyrażone były, iako to trzy twarze ukoronowane. Obywatele zaś Peru Krolestwa w teyże Ameryce, mianowicie Krolowie tameczni INGOWIE Miesięcy 12. w Roku liczyli, dni zostaiących 11. na nie rozrzucali. Mieli w Cusco Mieście po gorach kolumn 12. Succaranga zwanych, z Miesiącami y Lunacyami; ktore od strony Wschodu y Zachodu słońca, były poznaczone signîs quibûsdam, Swięta, czas siana, Geografia Generalna y partykularna
y zbierania determinuiącemi. Rok swoy zaczynali à Ianuario, ale potym Pachuto Krol Peru od Grudnia Roku bieg zaczynać postanowił. A lubo Perwańczykowie pisma żadnego nie mieli, iednak osobliwe mieli inventum konserwowania rzeczy pamięci
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 568
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
. Będąc tam posła titulo insignitus od Luzytanów do Vice-Reja Kantonu albo Kwancheu z Socjuszem X. Rogeriuszem namienionym; naprzód spenetrowawszy wielki Chińczyków gust w Matematyce, sam też będąc w tym doskonały, jako Discipulus głównego Klawiusza Matematyka, Gubernatora Miasta, raritatibus Mathematicis skłonił umysł, prezentując z Europy pobrane Zegarki, godziny, bieg słońca, Lunację pokazujące, a przytym Mapy Geograficzne; odrysowane różne Państwa, Insuły, o których i niesłyszeli Chińczykowie, a siebie mieli za Panów świata; wydali Mapę i Chin i przytym wszytkich Królestw, charakterem opisanych Chińskim. ( umieli go niżeli poszli na Misyę: ) Tak insynuowani w respekt Pański, więcej z Europy
. Będąc tam posła titulo insignitus od Luzytanow do Vice-Reia Kantonu albo Quancheu z Socyuszem X. Rogeryuszem námienionym; náprzod spenetrowáwszy wielki Chinczykow gust w Matemátyce, sam też będąc w tym doskonáły, iáko Discipulus głownego Klawiusza Matemátyka, Gubernátora Miásta, raritatibus Mathematicis skłonił umysł, prezentuiąc z Europy pobráne Zegarki, godźiny, bieg słońca, Lunácyę pokázuiące, á przytym Mappy Geográficzne; odrysowáne rożne Państwá, Insuły, o ktorych y niesłyszeli Chińczykowie, á siebie mieli zá Panow świáta; wydali Mappę y Chin y przytym wszytkich Krolestw, charákterem opisanych Chinskim. ( umieli go niżeli poszli ná Misyę: ) Tak insynuowáni w respekt Pański, więcey z Europy
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 614
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Księżyca, Nowie, Kwadry, Pełnie, Porowanie i Przesilenie Dni z Nocą, Wschód i Zachód Słońca, Planet obroty Aspekty złe i dobre etc. Koniekturalne są Prognostyki, które czasem z pewnych a czasem nie pewnych przyczyn pochodzą: jako o temperaturach Zimy, Wiosny, Lata i Jesieni, albo o postawie Aury pod czas Lunacyj każdej czyli Dni Miesiąca: o skutkach Zaćmienia, chorobach, urodzaju, suszach, powodziach, upałach, mrozach etc. także o Sukcesach Prowincyj i Miast à libero arbitrio niedependujących i naturalną racją mogących być wyprobowanych: które by też u najwyśmienitszych Astrologów nie zawsze się prawdzą; a to z tych racyj. 1mo. Iż według
Xiężyca, Nowie, Kwadry, Pełnie, Porowanie y Prześilenie Dni z Nocą, Wschod y Zachod Słonca, Planet obroty Aspekty złe y dobre etc. Koniekturalne są Prognostyki, ktore czasem z pewnych a czasem nie pewnych przyczyn pochodzą: iako o temperaturach Zimy, Wiosny, Lata y Jeśieni, albo o postawie Aury pod czas Lunacyi każdey czyli Dni Mieśiąca: o skutkach Zaćmienia, chorobach, urodzaiu, suszach, powodźiach, upałach, mrozach etc. także o Sukcessach Prowincyi y Miast à libero arbitrio niedependuiących y naturalną racyą mogących bydź wyprobowanych: ktore by też u naywyśmięnitszych Astrologow nie zawsze się prawdzą; a to z tych racyi. 1mo. Iż według
Skrót tekstu: DuńKal
Strona: L2
Tytuł:
Kalendarz polski i ruski na rok pański 1741
Autor:
Stanisław Duńczewski
Drukarnia:
Paweł Józef Golczewski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1741
Data wydania (nie wcześniej niż):
1741
Data wydania (nie później niż):
1741
4. Sierpnia, takież Saturna ze Słońcem złączenie we Lwie, więc dnia tego ma być deszcz, grzmoty i grady z zimnem, osobliwie nocnym. W którym to argumencie, Minor jest pewna propozycja, ale że Major jest probabilis zaczym też i Conclusio jest probabilis. 2do Iż wiele przyczyn Niebieskich nie tylko na jednę Lunacją, ale też dzień jeden a czasem jednę godzinę przypaść może; a co większa, iż sobie przeciwnych kwalitatiw: które koniecznie, wyrachować, zważyć i z kombinować, juxta symbola et dissymbola przynależy, etiam suos intentionis et remissionis gradus. Jako naprzykład R. P. 1741. dnia 2. Stycznia g. 1
4. Sierpnia, takież Saturna ze Słońcem złączenie we Lwie, więc dnia tego ma bydź deszcz, grzmoty y grady z źimnem, osobliwie nocnym. W ktorym to argumenćie, Minor iest pewna propozycya, ale że Major iest probabilis zaczym też y Conclusio iest probabilis. 2do Iż wiele przyczyn Niebieskich nie tylko na iednę Lunacyą, ale też dźien ieden a czasem iednę godźinę przypaść może; a co większa, iż sobie przećiwnych qualitatiw: ktore koniecznie, wyrachować, zważyć y z kombinować, juxta symbola et dissymbola przynależy, etiam suos intentionis et remissionis gradus. Iako naprzykład R. P. 1741. dnia 2. Stycznia g. 1
Skrót tekstu: DuńKal
Strona: L2
Tytuł:
Kalendarz polski i ruski na rok pański 1741
Autor:
Stanisław Duńczewski
Drukarnia:
Paweł Józef Golczewski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1741
Data wydania (nie wcześniej niż):
1741
Data wydania (nie później niż):
1741
natury ognistej. Księżyc chociaż nie jest złożony z istnej ziemi i wody elementów, jednakże jest natury wodnistej: tak zimny, humorów pełny, jako ziemia i woda.
III. Co się tycze własności Księżyca? Pierwsza jest: iż jest sferyczny, to jest figury okrągłej. Co sama eksperiencja oka uczy. J odmiany lunacyj pokazują, iż czyli na nowiu, czyli w pierwszej, czyli w ostatniej kwadrze jest Księżyc, czyli też w pełni, tak świetną, jako też przyciemną swoją częścią, zawsze się do sferycznej układa figury oczom ludzkim. Atoli nie jest gładko sferyczny, ale chropowato; różnemi frakturami, wypukłościami, zagięcinami,
nátury ognistey. Xiężyć chociaż nie iest złożony z istney ziemi y wody elementow, iednakże iest nátury wodnistey: ták zimny, humorow pełny, iáko ziemia y woda.
III. Co się tycze własności Xiężyca? Pierwsza iest: iż iest sferyczny, to iest figury okrągłey. Co sama experyencya oka uczy. J odmiany lunacyi pokázuią, iż czyli ná nowiu, czyli w pierwszey, czyli w ostátniey kwadrze iest Xiężyc, czyli też w pełni, ták swietną, iáko też przyciemną swoią częścią, záwsze się do sferyczney ukłáda figury oczom ludzkim. Atoli nie iest gładko sferyczny, ále chropowato; rożnemi frakturami, wypukłościami, zagięcinami,
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: Kv
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
