. Wynaleś linią południową, miejsca tego, do którego rektyfikujesz sferę, i na tej linii tak ją ustaw, ażeby cyrkuł południowy uniwersalny doskonale wpadł na linią południową. To przytym zachowując aby polus północy na pułnoc, południowy na południe był obrócony. Linią zaś południową znajdziesz według Reguły IV. Praktyki Astronomicznej. Albo według Magnesowej igiełki: atoli pierwej wyprobowanej, czy, nie mija linii południowej i siłą gradusami. Albo też według regularnego zegarku o samej 12. godzinie styl perpendykularnie postawiony na równej płaszczyznie ug. stole, swoim cieniem linią południową skaże. IV. Szukaj na sferze Geograficznej tego miejsca do którego rektyfikujesz sferę, albo jemu bliskiego, i
. Wynáleś linią południową, mieysca tego, do ktorego rektyfikuiesz sferę, y ná tey linii ták ią ustaw, áżeby cyrkuł południowy uniwersalny doskonale wpadł ná linią południową. To przytym zachowuiąc áby polus pułnocny ná pułnoc, południowy ná południe był obrocony. Linią zaś południową znaydziesz według Reguły IV. Praktyki Astronomiczney. Albo według Magnesowey igiełki: átoli pierwey wyprobowáney, czy, nie miia linii południowey y siłą gradusami. Albo też według regularnego zegarku o samey 12. godzinie styl perpendykularnie postawiony ná rowney płaszczyznie vg. stole, swoim cieniem linią południową skaże. IV. Szukay ná sferze Geograficzney tego mieysca do ktorego rektyfikuiesz sferę, álbo iemu bliskiego, y
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: L2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Z tej Nauki doznasz, jako Tablica Miernicza przechodzi wszytkie insze Instrumenta, z których żadnym nie podobna tak doskonale dość miary odległości niedostępnej, i niewidzianej, jako Tablicą Mierniczą. Ta bowiem rysuje zaraz na miejscu, figury na karcie, podobne figurom pomyślnym na ziemi, daleko doskonalej, niżeli Planimetra, i samo Pantometrum z igiełką magnesową. Sprobuj: doznasz. Nauka XVII. Nowy sposób mierzenia odległości niedostępnej (DB) by dobrze o połmile, i dalej, bez wszelkiego Instrumentu zwyczajnego Geometrom, i bez Tablice Mierniczej, byleś mógł ustąpić wbok linią krzyżową na łoci trzy. NIech będzie dana do pomierzenia odległość niedostępna D, z punktu B,
Z tey Náuki doznasz, iako Tablicá Miernicza przechodźi wszytkie insze Instrumentá, z ktorych żadnym nie podobna ták doskonále dość miáry odległośći niedostępney, y niewidźiáney, iáko Tablicą Mierniczą. Tá bowiem rysuie záraz ná mieyscu, figury ná kárćie, podobne figurom pomyślnym ná źiemi, dáleko doskonáley, niżeli Planimetra, y sámo Pántometrum z igiełką mágnesową. Sprobuy: doznasz. NAVKA XVII. Nowy sposob mierzenia odległośći niedostępney (DB) by dobrze o połmile, y dáley, bez wszelkiego Instrumentu zwyczáynego Geometrom, y bez Tablice Mierniczey, byleś mogł vstąpić wbok liniią krzyżową ná łoći trzy. NIech będźie dána do pomierzenia odległość niedostępna D, z punktu B,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 21
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
odległość EF na ziemi. Także na F, linią fg, wyrażającą odległość FG na ziemi; i na G, linią gh na karcie znaczącą linią GH na ziemi. I tak zdjąwszy kartę będziesz miał figurę bcdefgh, przeniesioną z pola, której jeżeli na ostatniej stacyj przydasz linią południową ms, podle boku kompasowego z igiełką magnesową onę narysowawszy, będzieć za mapę służyła. PRZESTROGI. STacje obieraj jako nadalsze około 1000 łokci których oko doźrzeć będzie mogło, gdyż drobne i częste stacje mogą jakikolwiek błąd sprawić, dla którego, odległość między stacjami przed ostatnią G, i ostatnią H, na karcie nie będzie się zgadzać doskonale z odległością GH na ziemi,
odległość EF ná żiemi. Tákże ná F, liniią fg, wyrażáiącą odległość FG ná źięmi; y ná G, liniią gh ná kárćie znáczącą liniią GH ná źięmi. Y ták zdiąwszy kártę będżiesz miał figurę bcdefgh, przenieśioną z polá, ktorey ieżeli ná ostátniey stácyi przydasz liniią południową ms, podle boku kompásowego z igiełką mágnesową onę nárysowawszy, będżieć zá máppę służyłá. PRZESTROGI. STácye obieray iáko nadálsze około 1000 łokći ktorych oko doźrzeć będźie mogło, gdyż drobne y częste stácye mogą iákikolwiek błąd spráwić, dla ktorego, odległość między stácyámi przed ostátnią G, y ostátnią H, ná kárćie nie będźie się zgadzáć doskonále z odległosćią GH na źiemi,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 61
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
; aby przypadało doskonale na ten punkt ziemi, w którym pachołek stoi trzymający instrument. Co czyni anguły nierównokątne na instrumencie, angułom na ziemi. Dioptry, to jest Linii z Celami krótkiej używają, która w wielkich odległościach znacznie dukty na karcie od prawdziwych na ziemi fałszuje. Dioptry mosiężne by nadłuższe, jeżeli wolno chodzą około magnesowej komórki, uwodzą od centrum Linią Prawdy, z fałszowaniem duktów na karcie: Abo ciasno chodząc, instrument ustawiony wyruszają z miejsca. Cel dalszy od oka miewają abo z stronką nad linią prawdy wyciągnioną, ziakim błędem? masz w Nauce 7 tej Zabawy: Abo rozerznięty jeszcze gorszy jako w Zabawie 10. pokażę. Ze igiełka
; aby przypadáło doskonále na ten punkt źiemi, w ktorym páchołek stoi trzymáiący instrument. Co czyni anguły nierownokątne ná instrumenćie, ángułom ná żiemi. Dyoptry, to iest Linii z Celámi krotkiey vżywáią, ktora w wielkich odległośćiách znácznie dukty ná kárćie od prawdźiwych ná źiemi fałszuie. Dyoptry mośiężne by nadłuższe, ieżeli wolno chodzą około mágnesowey komorki, vwodzą od centrum Liniią Prawdy, z fałszowániem duktow ná kárćie: Abo ćiásno chodząc, instrument vstáwiony wyruszáią z mieyscá. Cel dalszy od oka miewáią abo z stronką nád liniią prawdy wyćiągnioną, ziákim błędem? masz w Náuce 7 tey Zábawy: Abo rozerznięty ieszcze gorszy iáko w Zabáwie 10. pokażę. Ze igiełká
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 63
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
kwadratowym, długim na łokci 15, gubi oraz łokci 225. (ponieważ 15 razy, 15. czynią 225) Włańcuchu zaś długim na łokci 50, gubi łokci 2500. A włokciu kwadratowym, tylko jeden łokieć. W Rysoowaniu linii południowej, (którą rysuj na nakródszej stacyj,) jeżeli ją przez igiełkę magnesową będziesz rysował.) (1. nie upatruj Igiełki magnesowej zboku, ale patrz na nią przez całą jej długość aż do koniuszka ostrego. Gdyż jak namniej pojrzysz na nią zboku, omylnieć pokaże linią południową A jej ustęp na włosek jeden (jakich 300 okryją długość cala jednego) jeżeli acus tylko dwa cala jest długa,
kwádratowym, długim ná łokći 15, gubi oraz łokći 225. (poniewasz 15 rázy, 15. czynią 225) Włańcuchu zaś długim ná łokći 50, gubi łokći 2500. A włokćiu kwádratowym, tylko ieden łokieć. W Rysoowániu linii południowey, (ktorą rysuy ná nakrodszey stácyi,) ieżeli ią przez igiełkę mágnesową będźiesz rysował.) (1. nie vpatruy Igiełki mágnesowey zboku, ále pátrz ná nię przez całą iey długość áż do koniuszka ostrego. Gdyż iák namniey poyrzysz ná nię zboku, omylnieć pokaże liniią południową A iey vstęp ná włosek ieden (iakich 300 okryią długość cala iednego) ieżeli acus tylko dwá cala iest długa,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 98
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
. (ponieważ 15 razy, 15. czynią 225) Włańcuchu zaś długim na łokci 50, gubi łokci 2500. A włokciu kwadratowym, tylko jeden łokieć. W Rysoowaniu linii południowej, (którą rysuj na nakródszej stacyj,) jeżeli ją przez igiełkę magnesową będziesz rysował.) (1. nie upatruj Igiełki magnesowej zboku, ale patrz na nią przez całą jej długość aż do koniuszka ostrego. Gdyż jak namniej pojrzysz na nią zboku, omylnieć pokaże linią południową A jej ustęp na włosek jeden (jakich 300 okryją długość cala jednego) jeżeli acus tylko dwa cala jest długa, czyni omyłki w odległości na 1000 łokci, łokcie 3.
. (poniewasz 15 rázy, 15. czynią 225) Włańcuchu zaś długim ná łokći 50, gubi łokći 2500. A włokćiu kwádratowym, tylko ieden łokieć. W Rysoowániu linii południowey, (ktorą rysuy ná nakrodszey stácyi,) ieżeli ią przez igiełkę mágnesową będźiesz rysował.) (1. nie vpatruy Igiełki mágnesowey zboku, ále pátrz ná nię przez całą iey długość áż do koniuszka ostrego. Gdyż iák namniey poyrzysz ná nię zboku, omylnieć pokaże liniią południową A iey vstęp ná włosek ieden (iakich 300 okryią długość cala iednego) ieżeli acus tylko dwá cala iest długa, czyni omyłki w odległośći ná 1000 łokći, łokćie 3.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 98
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
południową A jej ustęp na włosek jeden (jakich 300 okryją długość cala jednego) jeżeli acus tylko dwa cala jest długa, czyni omyłki w odległości na 1000 łokci, łokcie 3. i calów 8.) (2. Jeżeli igiełkę we srzodku Tablice Mierniczej będziesz miał żelazną: wyjmi ją wprzód, niż zechcesz użyć Igiełki magnesowej, ani żelaza inszego nie miej przy sobie, jako pektóralika, faftki, szable: bo ją wnet zbeztwią od pwawwdżywej linii południowej.) (3. Sprobuj wprzód jeżeli Igiełki magnesowe i ustęp od linii południowej prawdziwie jest zrysowany w kompasie, oczym masz Naukę w Zabawie 13. Oraz i z sposobem bardzo snadnym znalezienia
południową A iey vstęp ná włosek ieden (iakich 300 okryią długość cala iednego) ieżeli acus tylko dwá cala iest długa, czyni omyłki w odległośći ná 1000 łokći, łokćie 3. y calow 8.) (2. Ieżeli igiełkę we srzodku Tablice Mierniczey będźiesz miał żelazną: wyymi ią wprzod, niż zechcesz vżyć Igiełki mágnesowey, áni żeláza inszego nie miey przy sobie, iáko pektoraliká, fáftki, száble: bo ią wnet zbestwią od pwawwdżiwey linii południowey.) (3. Sprobuy wprzod ieżeli Igiełki mágnesowe y vstęp od linii południowey prawdźiwie iest zrysowány w kompáśie, oczym masz Naukę w Zábáwie 13. Oraz y z sposobem bárdzo snádnym ználeźienia
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 98
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
i calów 8.) (2. Jeżeli igiełkę we srzodku Tablice Mierniczej będziesz miał żelazną: wyjmi ją wprzód, niż zechcesz użyć Igiełki magnesowej, ani żelaza inszego nie miej przy sobie, jako pektóralika, faftki, szable: bo ją wnet zbeztwią od pwawwdżywej linii południowej.) (3. Sprobuj wprzód jeżeli Igiełki magnesowe i ustęp od linii południowej prawdziwie jest zrysowany w kompasie, oczym masz Naukę w Zabawie 13. Oraz i z sposobem bardzo snadnym znalezienia linii południowej bez igielki magnesowej. Jeżeli niemasz przystępu do jednego abo obydwóch końców linii jakiej. Szukaj jej tymi sposobami. Według Nauki 14. abo 15, abo 16, abo
y calow 8.) (2. Ieżeli igiełkę we srzodku Tablice Mierniczey będźiesz miał żelazną: wyymi ią wprzod, niż zechcesz vżyć Igiełki mágnesowey, áni żeláza inszego nie miey przy sobie, iáko pektoraliká, fáftki, száble: bo ią wnet zbestwią od pwawwdżiwey linii południowey.) (3. Sprobuy wprzod ieżeli Igiełki mágnesowe y vstęp od linii południowey prawdźiwie iest zrysowány w kompáśie, oczym masz Naukę w Zábáwie 13. Oraz y z sposobem bárdzo snádnym ználeźienia linii południowey bez igielki magnesowey. Ieżeli niemasz przystępu do iednego abo obudwoch końcow linii iákiey. Szukay iey tymi sposobami. Według Náuki 14. ábo 15, ábo 16, ábo
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 98
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
nie miej przy sobie, jako pektóralika, faftki, szable: bo ją wnet zbeztwią od pwawwdżywej linii południowej.) (3. Sprobuj wprzód jeżeli Igiełki magnesowe i ustęp od linii południowej prawdziwie jest zrysowany w kompasie, oczym masz Naukę w Zabawie 13. Oraz i z sposobem bardzo snadnym znalezienia linii południowej bez igielki magnesowej. Jeżeli niemasz przystępu do jednego abo obydwóch końców linii jakiej. Szukaj jej tymi sposobami. Według Nauki 14. abo 15, abo 16, abo 17, Zabawy 7 Z Nauki 14. abo 15, 26, abo 17, tejże Zabawy 7 Zwiadomej jakiej ściany obranej by dobrze nie wchodzącej w dukt granicznej
nie miey przy sobie, iáko pektoraliká, fáftki, száble: bo ią wnet zbestwią od pwawwdżiwey linii południowey.) (3. Sprobuy wprzod ieżeli Igiełki mágnesowe y vstęp od linii południowey prawdźiwie iest zrysowány w kompáśie, oczym masz Naukę w Zábáwie 13. Oraz y z sposobem bárdzo snádnym ználeźienia linii południowey bez igielki magnesowey. Ieżeli niemasz przystępu do iednego abo obudwoch końcow linii iákiey. Szukay iey tymi sposobami. Według Náuki 14. ábo 15, ábo 16, ábo 17, Zábáwy 7 Z Náuki 14. ábo 15, 26, ábo 17, teyże Zábáwy 7 Zwiádomey iákiey śćiány obráney by dobrze nie wchodzącey w dukt grániczney
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 98
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
patrzeniem, i w przestawianiu karty po każdym dukcie na igiełkę. OBierz wMieście dwie Wieże, wiadomej odległości, zktórychbyś mógł widzieć Kościoły, Klasztory, Pałace, i dachy. Toż na obydwóch Wieżach użej Nauki 4. tej Zabawy. A będziesz miał abrys Miasta. Trzeci Sposób. Przybrawszy do Tablice Mierniczej FLH, igiełkę magnesową D, i Węgielnice abo Węgielmus Stolarski IV. Tekturę OZRG, nie większą nad ścianę jednę Tablice EL, obetnij nożyczkami, abo oberznij okrągławo, choć nie do cyrkla.) (2. Przylepiwszy na niej mocno arkusz papieru BCFK woskiem, zrysuj na nim około srzodka linią tajemną PS, abyć służyła za linią południową
pátrzeniem, y w przestáwiániu kárty po káżdym dukćie ná igiełkę. OBierz wMieśćie dwie Wieże, wiádomey odległośći, zktorychbyś mogł widżieć Kośćioły, Klasztory, Páłáce, y dáchy. Toż ná obudwoch Wieżách vżey Nauki 4. tey Zábáwy. A będźiesz miał ábrys Miástá. Trzeći Sposob. Przybrawszy do Tablice Mierniczey FLH, igiełkę mágnesową D, y Węgielnice ábo Węgielmus Stolarski IV. Tekturę OZRG, nie większą nád śćiánę iednę Tablice EL, obetniy nożyczkámi, ábo oberzniy okrągłáwo, choć nie do cyrklá.) (2. Przylepiwszy na niey mocno árkusz pápieru BCFK woskiem, zrysuy ná nim około srzodká liniią táiemną PS, ábyć służyłá zá liniią południową
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 102
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
