była konieczną do zachowania zdrowia i utrzymania sił czerstwych potrzebą, nie byłoby przyrodzenie ciał naszych przysposobiło do znoszenia onej; aby zaś dał uczuć tym mocniej Dawca natury ludziom, jaka jest pracy potrzeba, nie inaczej tylko za jej poprzedzeniem użycza darów swoich. Nie tylko obfitować w dostatki, ale się odziać bez pracy niepodobna. Materiały wszystkiego mamy sobie hojnie zgotowane, użycie onych naszej skrzętności zostawiono. Trzeba w pocie czoła orać ziemię i poruszać, dopiero się jej płodność wyda, przymuszona że tak rzekę jej szczodrobliwość powtórzonych aż do znużenia zabiegów wyciąga koniecznie.
Kunszta, handel i rolnictwo śmiele mówić można, iż dziewięć części zgromadzenia każdego zaprząta, dziesiąta jeżeli nie
była konieczną do zachowania zdrowia y utrzymania sił czerstwych potrzebą, nie byłoby przyrodzenie ciał naszych przysposobiło do znoszenia oney; aby zaś dał uczuć tym mocniey Dawca natury ludziom, iaka iest pracy potrzeba, nie inaczey tylko za iey poprzedzeniem użycza darow swoich. Nie tylko obfitować w dostatki, ale się odziać bez pracy niepodobna. Materyały wszystkiego mamy sobie hoynie zgotowane, użycie onych naszey skrzętności zostawiono. Trzeba w pocie czoła orać ziemię y poruszać, dopiero się iey płodność wyda, przymuszona że tak rzekę iey szczodrobliwość powtorzonych aż do znużenia zabiegow wyciąga koniecznie.
Kunszta, handel y rolnictwo śmiele mowić można, iż dziewięć części zgromadzenia każdego zaprząta, dziesiąta ieżeli nie
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 125
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Portret kscia Radziwiłła krajczyca W.Ks.Litt.
98. Portret kscia, Radziwiłła w-dzica nowogr.
99. Portret Jabłonowskiej w-dziny ruskiej
100. Portretów 2, jednakich, z ekspressją polowania dzika i daniela 73
101. Obrazków 2, za szkłem, z ekspressją kwiatów w dzbanku 149
102. Obrazków 50, wyklianych różnemi materiałami nro 102
103. Landszafcików 2, papirowych nro 204
104. Obrazków 2, tuszowanych, Naj. Panny i Anioła Gabriela nro 84
105. Obrazków 2, rzniętych scizorykiem, Dianny Pallady nro 92
106. Obrazków 2, z ekspressją piesków nro 158
107. Obraz stary, z ekspressją okrętów na morzu nro 333
108
Portret kscia Radziwiłła krajczyca W.Ks.Litt.
98. Portret kscia, Radziwiłła w-dzica nowogr.
99. Portret Jabłonowskiej w-dziny ruskiej
100. Portretów 2, jednakich, z expressją polowania dzika i daniela 73
101. Obrazków 2, za szkłem, z ekspressją kwiatów w dzbanku 149
102. Obrazków 50, wyklianych różnemi materiałami nro 102
103. Landszafcików 2, papirowych nro 204
104. Obrazków 2, tuszowanych, Naj. Panny i Anioła Gabryela nro 84
105. Obrazków 2, rzniętych scizorykiem, Dianny Pallady nro 92
106. Obrazków 2, z ekspressją piesków nro 158
107. Obraz stary, z ekspressją okrętów na morzu nro 333
108
Skrót tekstu: InwObrazŻółkGęb
Strona: 193
Tytuł:
Inwentarze obrazów w zamku Żółkiewskim
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Żółkiew
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
inwentarze
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1740 a 1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1740
Data wydania (nie później niż):
1746
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Materiały źródłowe do dziejów kultury i sztuki XVI-XVIII w.
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Mieczysław Gębarowicz
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1973
nam na dobrych rzemiesnikach do wystawienia tego budynku; naród nasź bez pochlebstwa sądząc, ma wszystkie z przyrodzenia przymioty, które stanowią w każdym Państwie Dobro pospolite; boboźność, rozum, odwaga, wspaniałość wszystkie te cnoty są prawie naturalne i tak przyzwoite, że nie wiem aby który inszy naród w nich nas celował; mamy i materiały obfite do tego zbawiennego budynku: obszerność i zizność kraju, przykłady przodków naszych, Prawa wyśmienite, które nam zostawili; a nadewszytko sama wolność dostateczna, do tak zbawiennego przedsiewzięcia, byleśmy tylko tak dobrze chcieli, jako zupełnie możemy, i żeby wola nasza zgadzała się z wolnością do prawdziwego dobra pospolitego. W inszych
nam na dobrych rzemiesńikach do wystawieńia tego budynku; narod nasź bez pochlebstwa sądząc, ma wszystkie ź przyrodzenia przymioty, ktore stanowią w kaźdym Państwie Dobro pospolite; boboźność, rozum, odwaga, wspaniałość wszystkie te cnoty są prawie naturalne y tak przyzwoite, źe nie wiem aby ktory inszy narod w nich nas celował; mamy y materyały obfite do tego zbawiennego budynku: obszernosć y źyzność kraiu, przykłady przodkow naszych, Prawa wysmienite, ktore nam zostawili; a nadewszytko sama wolność dostateczna, do tak zbawiennego przedsiewzięćia, byleśmy tylko tak dobrze chćieli, iako zupełnie moźemy, y źeby wola nasza zgadzała się z wolnośćią do prawdźiwego dobra pospolitego. W inszych
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 11
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
po Niemiecku Schraub, alias jest Słup, gwinty do góry idące mający, po którym rękojesć obracając się, do góry ustępuje.
Piąta tandem Species tych MACHIN; jest CU VEUS klin, po Niemiecku Keil, Żelazny, lub Drzewiany ten największą moc ma w rozparciu w rozdzieleniu, rozłupaniu drzewa, Kamienia, lub innego stałego Materiału.
Tych Piąciu MACHIN Kompozycja wiele cudnych Światu poczyniła Machin, które wyliczają Autorowie, o Mechanice traktujący jakie są Glosocomum Heronis et Pappi; Machina Heronis wodę ciągnąca od Kardana opisana: Pancratiũ infinitae potentiae Simonis Stevini: Pancratium Aurigárum: Scytále Aristoteles: Memnona Statua gadająca, śpiewająca, grzmoty czyniąca, wozy same bieżące bez koni na
po Niemiecku Schraub, alias iest Słup, gwinty do gory idące maiący, po ktorym rękoiesć obracaiąc się, do gory ustępuie.
Piąta tandem Species tych MACHIN; iest CU VEUS klin, po Niemiecku Keil, Zelazny, lub Drzewiany ten naywiększą moc ma w rosparciu w rozdzieleniu, rozłupaniu drzewa, Kamienia, lub innego stałego Materyału.
Tych Piąciu MACHIN Kompozycya wiele cudnych Swiatu poczyniła Machin, ktore wyliczaią Autorowie, o Mechanice traktuiący iakie są Glosocomum Heronis et Pappi; Machina Heronis wodę ciągnąca od Kardana opisana: Pancratiũ infinitae potentiae Simonis Stevini: Pancratium Aurigárum: Scytále Aristoteles: Memnona Statua gadaiąca, spiewaiąca, grzmoty czyniąca, wozy same bieżące bez koni na
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 225
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
wystawił NOE, pewnie że należytą Komór, albo celek koordynacją wszelką, przeciw tak ciężkiej eksundacyj opatrznością. ARCHITEKTURA nie obejdzie się bez Ściencyj Matematycznych, tojest GEOMETRII, i OPTYKI, które się zobopolnie ratują i posiłkują.
Pro fine każdy Architekt ma mieć 1. Utilitatem, to jest pożyteczność, aby nie darmo summy spendował, Materiały psował. 2. Pulchritudinem, aby ozdobne Opera, Oczom przyjemne, proporcjonalne zakładał i wystawiał. 3. Firmitatem, aby na moc przy kształcie budował: alias słabe w Fabryce dawać fundamenta, jednoż to jest, co z kart erygować Pałace dla dzieci; z pajęczyny dla pająków klecić.
Doskonała ARCHITFKTURA Species Delineacyi obserwuje
wystawił NOE, pewnie że należytą Komòr, albo celek koordynacyą wszelką, przeciw tak cięszkiey exundacyi opatrznością. ARCHITEKTURA nie obeydzie się bez Sciencyi Matematycznych, toiest GEOMETRII, y OPTYKI, ktore się zobopolnie ratuią y posiłkuią.
Pro fine każdy Architekt ma mieć 1. Utilitatem, to iest pożyteczność, aby nie darmo summy spendował, Materyały psował. 2. Pulchritudinem, aby ozdobne Opera, Oczom przyiemne, proporcyonalne zakładał y wystawiał. 3. Firmitatem, aby na moc przy kształcie budował: alias słabe w Fabryce dawać fundamenta, iednoż to iest, co z kart erygować Pałace dla dzieci; z paięczyny dla paiąkow klecić.
Doskonała ARCHITFKTURA Species Delineacyi obserwuie
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 228
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
trzy partes na szerokość, na Kaplice pobocznią, a 7, części środkowej Kościoła szerokości powinny tribui. Jeżeli ma być Doryci Ordynis Strukturą erygowana Boska Świątnica, Długości połowę ma pójść na szerokość Operis i ta jest najczęstsza in usu Architektów komensuracja.
W DRZEWIANYCH zaś STRUKTURACH KOŚCIOŁÓW, jakie albo Fortuny i ochoty defectus, albo kamiennego Materiału niedostatek eryguje, ARCHITEKTURA doskonała zawsze jak najwięcej zażywa węgłów, ściany krótkie radzi dawać, gdyż długie często się przekantowawszy na którą stronę, minantur ruinam. Najdoświadczeńsza Świątnic drzewianych forma Krzyżowa z Kaplicami pobocznemi, koło niej dla mocy erygowanemi: gdyż taka Struktura namieniona w Węgłach gęstych i częstych mając Ligamina przeciw ruinie, większe bierze wzmocznienie
trzy partes na szerokość, na Kaplice pobocznią, a 7, części środkowey Kościoła szerokości powinny tribui. Ieżeli ma bydź Dorici Ordinis Strukturą erygowana Boska Swiątnicá, Długości połowę ma poiść na szerokość Operis y ta iest nayczęstsza in usu Architektow kommensuracya.
W DRZEWIANYCH záś STRUKTURACH KOSCIOŁOW, iakie albo Fortuny y ochoty defectus, albo kamiennego Materyału niedostatek eryguie, ARCHITEKTURA doskonała zawsze iak naywięcey zażywa węgłow, ściany krotkie radzi dawać, gdyż długie często się przekantowawszy na ktorą stronę, minantur ruinam. Naydoświadczeńsza Swiątnic drzewianych forma Krzyżowa z Kaplicami pobocznemi, koło niey dla mocy erygowanemi: gdyż taka Struktura namieniona w Węgłach gęstych y częstych maiąc Ligamina przeciw ruinie, większe bierze wzmocznienie
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 231
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Bram do niego było 100 wszystkich, ż tąd też TEBY te nazwane HECATOMPYLES; to jest Sto-Bramne miasto, i DIOSPOLIS Bożków Miasto. Trzęsieniem Ziemi obalone Roku od Stworzenia Świata 4026. Bają Poetowie że Amfion główny Muzyk, grając na piszczałce, same skały pobudził w tany, które się na jedno z szedłszy miejsce, były materiałem na ufundowanie TEBÓW, według Horaciusza Poety mówiąc:
Dictus et Amphion Thebanae conditor Arcis, Saxa movere sono testudinis, et prece blanda.
Ale to rozumieć potrzeba nie o Egipskich TEBACH, lecz o drugich w Boecyj Prowincyj Septapylos od 7. Bram nazwanych, ani o trzecich TEBACH, które były w Cylicyt, Krainie teraz Włojskiej
Bram do niego było 100 wszystkich, ż tąd też THEBY te nazwane HECATOMPYLES; to iest Sto-Bramne miasto, y DIOSPOLIS Bożkow Miasto. Trzęsieniem Ziemi obalone Roku od Stworzenia Swiata 4026. Baią Pòétowie że Amphion głowny Muzyk, graiąc na piszczałce, same skały pobudził w tany, ktore się na iedno z szedłszy mieysce, były materyałem ná ufundowanie THEBOW, według Horaciusza Pòéty mowiąc:
Dictus et Amphion Thebanae conditor Arcis, Saxa movere sono testudinis, et prece blanda.
Ale to rozumieć potrzeba nie o Egypskich THEBACH, lecż o drugich w Bòécyi Prowincyi Septapylos od 7. Bram nazwanych, ani o trzecich THEBACH, ktore były w Cylicyt, Krainie teraz Włoyskiey
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 424
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Niech czyja curiositas po obszernym przejdzie się świecie, znajdzie tyle Zamków, na tak wysokich górach erygowanych, gdzie Czy stary czy nowy wiek polerowniejszy?
ledwie by bystrolotnego ptaka mogła być prezencja? które to czas żarłoczny, to nieprzyjaciół złość, i ambitus zostawił in ruderibus, które są dziełami wieków starych. Jakimi tam machinami sprowadzone materiały? jakie wysypane summy, jak wiele rąk ludzkich robiło? Takie Zamki, in Oriente, w Włoszech, Hiszpanii, Francyj, Anglii, w Węgrzech, Polsce etc. osobliwie w Podgórzu gdzie jest co admirować, oraz opłakiwać, że tego już gotowego wiek teraźniejszy ubogi, nie umie reparować, i nie ma tyle fortun
Niech czyia curiositas po obszernym przeydzie się swiecie, znaydzie tyle Zamkow, na tak wysokich gorach erygowanych, gdzie Czy stary czy nowy wiek polerownieyszy?
ledwie by bystrolotnego ptaka mogła być prezencya? ktore to czas żarłoczny, to nieprzyiacioł złość, y ambitus zostawił in ruderibus, ktore są dziełami wiekow starych. Iakiemi tam machinami sprowadzone materyały? iakie wysypane summy, iak wiele rąk ludzkich robiło? Takie Zamki, in Oriente, w Włoszech, Hiszpanii, Francyi, Anglii, w Węgrzech, Polszcze etc. osobliwie w Podgòrzu gdzie iest co admirować, oraz opłakiwać, że tego iuż gotowego wiek teraznieyszy ubogi, nie umie reparować, y nie ma tyle fortun
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 26
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
gospodarstwa w jego oczach nie popadli. Więcej vide pod Komisarzem i Podstarościm tu wtym Traktacie. F F F
FAbryka lubo dotknięta, dość obszernie, tu titulo Architektura, jednak więcej jeszcze otwiera sciendorum. Pod, imieniem fabryki to się zawiera, z czego, koło czego, i czym jakie się dzieje budowanie. Tu należą materiały, bez których tylko BÓG, Supremus Architectus dixit et facta sunt, kto inny budować nie potrafi. Jak materyj, tak instrumentów i sposobów tu potrzeba, a przytym industryj i ornamentów, które przydawszy materiam superabit opus.
Fundament albo substrukcja najpierwej w Fabryce consideratur; na który poty się ziemia kopie, póki się nie
gospodarstwa w iego oczach nie popadli. Więcey vide pod Kommissarzem y Podstaroscim tu wtym Traktacie. F F F
FAbryka lubo dotknięta, dość obszernie, tu titulo Architektura, iednak więcey ieszcze otwiera sciendorum. Pod, imieniem fabryki to się zawiera, z czego, koło czego, y czym iakie się dzieie budowanie. Tu należą materyały, bez ktorych tylko BOG, Supremus Architectus dixit et facta sunt, kto inny budować nie potrafi. Iak materyi, tak instrumentow y sposobow tu potrzeba, á przytym industryi y ornamentow, ktore przydawszy materiam superabit opus.
Fundament albo substrukcya naypierwey w Fabryce consideratur; na ktory poty się ziemia kopie, poki się nie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 394
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
dlatego niezgodny do muru, chyba go w przód wymoczysz wsłodkiej wodzie alias w naszej ordynaryjnej. Wapno z białego kamie- O Ekonomice, mianowicie o Fabryce.
nia twardego najlepsze. Do murowania potrzeba dwie części wapna, a trzecią piasku mieszać; jeszcze lepiej, gdy między piasek rzeczny, gliny spalonej przymieszasz część trzecią.
Oprócz tych materiałów wchodzi do fabryki i drzewo różne, osobliwie dla mocy i na fundamenta, dęby, sosny, jodły, brzozy, olchy, lipy, brzosty, jarzębiny proste, jawory, klony, mód rzew, ile że od robaka nie bywa tykana, co od ognia, to góre lubo antiquitas otym drzewie to negowała.
dlatego niezgodny do muru, chyba go w przod wymoczysz wsłodkiey wodzie alias w naszey ordynaryiney. Wapno z białego kamie- O Ekonomice, mianowicie o Fabryce.
nia twardego naylepsze. Do murowania potrzeba dwie części wapna, á trzecią piasku mieszać; ieszcze lepiey, gdy między piasek rzeczny, gliny zpaloney przymieszasz część trzecią.
Oprocz tych materyałow wchodzi do fabryki y drzewo rożne, osobliwie dla mocy y na fundamenta, dęby, sosny, iodły, brzozy, olchy, lipy, brzosty, iarzębiny proste, iawory, klony, mod rzew, ile że od robaka nie bywa tykana, co od ognia, to gore lubo antiquitas otym drzewie to negowała.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 398
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
