to uczyń dla Pana Krystusa i Krwie jego: jako też i my to świadectwo łaski twojej w sercach naszych poczuwamy/ żeśmy gotowi wszytkim z serca odpuścić/ Którzy nas obrazili.
127 Która jest szósta prośba?
Nie w wodź nas na pokuszenie/ ale nas zbaw od złęgo. To jest/ Gdyżeśmy z przyrodzenia mdli i niedostateczni/ tak iż i namniejszego czasu wytrwać sami nie możemy: a nieprzyjaciele naszy srodzy Szatan/ świat/ i ciało nasze/ ustawicznie na nas następują/ i gabają: prosiemy/ abyś ty nas sam podpierał/ i Ducha twego świętego mocą z twirdzał/ abyśmy w tym duchownym boju nie ustawali? ale
to vcziń dla Páná Krystusá y Krwie iego: iáko też y my to świádectwo łáski twoiey w sercách nászych poczuwamy/ żesmy gotowi wszytkim z sercá odpuśćić/ Ktorzy nas obráźili.
127 Ktora iest szosta proźbá?
Nie w wodź nas ná pokuszenie/ ále nas zbaw od złęgo. To iest/ Gdyżesmy z przyrodzenia mdli y niedostáteczni/ ták iż y namnieyszego czásu wytrwáć sámi nie możemy: á nieprzyiaćiele nászy srodzy Szátan/ swiat/ y ćiało násze/ vstáwicznie ná nas nástępuią/ y gábáią: prośiemy/ ábyś ty nas sam podpierał/ y Duchá twego świętego mocą z twirdzał/ ábysmy w tym duchownym boiu nie vstawáli? ále
Skrót tekstu: RybMKat
Strona: 51
Tytuł:
Katechizmy
Autor:
Maciej Rybiński
Drukarnia:
Andrzej Hünefeld
Miejsce wydania:
Gdańsk
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1619
Data wydania (nie wcześniej niż):
1619
Data wydania (nie później niż):
1619
; i przylej do niego ptysanny/ i to wypij: tedy ugasisz takie pragnienie. Abo też polewki skurczątka/ w której wrzał szczaw i endiuja: nie mało wypij: tedy choćby też i wilgotność jaka choleryczna najdowała się wżołądku/ łatwie onę uśmierzysz. Szosty jest pot zbytny po wyszciu z wanien: który jeśli nie mdli pacjenta/ tedy dobry i pożyteczny jest; ale gdzieby mdłość przynosił/ tedy ani ciała maczać nie potrzeba; ani innych lekarstw na to zażywać: tylko niechaj pacjent abo się przestanie kąpać/ abo tylko raz na dzień/ i to nie długo ma siedzieć w wannie: a do tego jak w naletniejszej wodzie. Siódmy
; y przyley do niego ptysánny/ y to wypiy: tedy vgáśisz tákie prágnienie. Abo też polewki zkurcżątká/ w ktorey wrzał szcżaw y endiuia: nie mało wypiy: tedy choćby też y wilgotność iáka cholerycżna náydowáłá się wżołądku/ łatwie onę vśmierzysz. Sżosty iest pot zbytny po wyszćiu z wánien: ktory iesli nie mdli pácyentá/ tedy dobry y pożytecżny iest; ále gdźieby mdłość przynośił/ tedy áni ćiáłá mácżáć nie potrzebá; áni innych lekarstw ná to záżywáć: tylko niechay pácyent ábo się przestánie kąpáć/ ábo tylko raz ná dźień/ y to nie długo ma śiedźieć w wánnie: á do tego iák w naletnieyszey wodźie. Siodmy
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 167.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
. Z ukąszenia żmii, zlbo węża. Item Krew spiekła gruba, i zimna, zgromadzona ku sercu, nagłą mdłość sprawuje, także nagły refluxu duchów, i krwie do serca, także z pełności krwie mdłość przypada, często też i z glist, z fatygi etc. oprócz tego. I nieporządna miłość szalona, Jako mdli serce, dręczy steskniona. Gdy nagła mdłość napadnie, w której głowa na ramiona, albo na piersi opadnie, przytym puls i oddech długo zatłumiony będzie, twarz zielenieje, albo z czerwienieje, albo z sinieje, i gdy chory po wdmuchnionym proszku kichającym w nos nie kichnie, jest znak bardzo zły. Która mdłość
. Z ukąszenia żmii, zlbo wężá. Item Krew spiekła gruba, y źimna, zgromádzona ku sercu, nagłą mdłość spráwuie, tákże nagły refluxu duchow, y krwie do sercá, tákze z pełnośći krwie mdłość przypada, często też y z glist, z fatygi etc. oprocz tego. Y nieporządna miłość szalona, Iáko mdli serce, dręczy steskniona. Gdy nagła mdłość nápádnie, w ktorey głowá ná rámioná, álbo ná pierśi opádnie, przytym puls y oddech długo zátłumiony będzie, twarz zielenieie, álbo z czerwienieie, álbo z śinieie, y gdy chory po wdmuchnionym proszku kicháiącym w nos nie kichnie, iest znák bárdzo zły. Ktora mdłość
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 168
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
picie różnych trunków, a osobliwie gorzałki, apetyt oddalają, według przysłowia pospolitego, gdzie piwo warzą, tam się chleb nieupiecze. Item. Jedzeni tłustych potraw częste, czynią śliskość żołądka, apetyt odejmują, także zbytnie picie Win mocnych, żołądek słabią. Item. Gniew, bojaźń, zbytnia miłość, etc. żołądej mdlą, i człeka suszą, także w chorobach etc. zwyczajnie bywa apetytu stracenie. Item. Jedzenie częste Fruktów, Małonów, częstorkoć bywa przyczyną osłabienia żołądka, a zatym wielu chorób stąd pochodzących. Item. Spadnienie częste humorów z głowy do żołądka, apetyt odejmują. Także i owi którzy się sedentarią bawią, długo sypiają,
pićie rożnych trunkow, á osobliwie gorzałki, ápetyt oddaláią, według przysłowia pospolitego, gdźie piwo wárzą, tam się chleb nieupiecze. Item. Iedzeni tłustych potraw częste, czynią śliskośc żołądká, ápetyt odeymuią, tákże zbytnie picie Win mocnych, żołądek słábią. Item. Gniew, boiaźń, zbytnia miłość, etc. żołądej mdlą, y człeká suszą, tákże w chorobách etc. zwyczáynie bywa ápetytu strácenie. Item. Iedzenie częste Fruktow, Málonow, częstorkoć bywa przyczyną osłábienia żołądká, á zátym wielu chorob ztąd pochodzących. Item. Spádnienie częste humorow z głowy do żołądká, ápetyt odeymuią. Tákże y owi ktorzy się sedentáryą báwią, długo sypiáią,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 177
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
członki zachowywa i broni. Także od innych przypadków złych. Ranom i sadzelom
Rany i sadzele zaplugawione wychędaża. Kolice i morzysku
Gryzawki i morzyska/ także kolkę w żywocie układa/ namazując nim/ a tegoż ziela Olejkiem nacierać żywot. Bolączkom ziadowiconym.
Bolączki ziadowiczone i morowe/ bez szkody leczy/ i jad w nich mdli/ i wypędza/ z olejkiem tegoż ziela Ekstract zmięszany/ a w nią puszczany. Ślezionie zatkanej.
Śleziony zatwardziałość zmiękcza/ i Boleści lewego boku uśmierza/ mażąc i przykładając ciepło. upaleniu serca w bolach.
Górącość serca w gorączkach/ wychładza i odpędza: płat w nim maczać i na serce letnio kłaść. Głowie
członki záchowywa y broni. Tákże od innych przypadkow złych. Ránom y sadzelom
Rány y sadzele záplugáwione wychędaża. Kolice y morzysku
Gryzawki y morzyská/ tákże kolkę w żywoćie vkłáda/ námázuiąc nim/ á tegoż źiela Oleykiem náćierác żywot. Bolączkom ziádowiconym.
Bolączki ziádowiczone y morowe/ bez szkody leczy/ y iad w nich mdli/ y wypądza/ z oleykiem tegoż źiela Extráct zmięszany/ á w nię pusczány. Sleźionie zátkáney.
Sleźiony zátwárdźiáłość zmiękcza/ y Boleśći lewego boku vśmierza/ máżąc y przykłádáiąc ćiepło. vpaleniu sercá w bolách.
Gorącość sercá w gorączkách/ wychładza y odpądza: płát w nim maczáć y ná serce letnio kłáść. Głowie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 80
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
warząc i z zielem/ i tym je naparzając. Toż też w winie warząc/ i pijąc czyni. Oparzeniu i opaleniu.
Oparzonym albo ogniem opalonym/ sok maściom inym przymieszany/ jest lekarstwem. Albowiem swą gorącością/ opalenia i oparzeliny wyciąga i zatłumia/ nieinaczej jeno jako ciepło od promieni słonecznych /gorącość ognia przyrodzonego mdli. Przymiotom ognistym .
Przymiot ognisty/ Sok tenże zatłumia chustki w nim maczając/ a przykładając. Olejek. Oleum. Puchlinie
Puchliny z zimna albo z wody wywodzi/ dając go z połkwinty z fiołkowym octem /dziewięć kroć przez dzień. Członkomwstydliwem
Boleści ciężkie w progu/ i w korzeniu męskim/ z poruszenia kamienia
wárząc y z źielem/ y tym ie náparzáiąc. Toż też w winie wárząc/ y piiąc czyni. Opárzeniu y opaleniu.
Oparzonym álbo ogniem opalonym/ sok máśćiom inym przymieszány/ iest lekárstwem. Albowiem swą gorącośćią/ opalenia y oparzeliny wyćiąga y zátłumia/ nieináczey ieno iáko ćiepło od promieni słonecznych /gorącość ogniá przyrodzonego mdli. Przymiotom ognistym .
Przymiot ognisty/ Sok tenże zátłumia chustki w nim maczáiąc/ á przykładáiąc. Oleiek. Oleum. Puchlinie
Puchliny z źimná álbo z wody wywodźi/ dáiąc go z połkwinty z fiołkowym octem /dźiewięć kroć przez dźień. Członkomwstydliwem
Boleśći ciężkie w progu/ y w korzeniu męskim/ z poruszenia kamieniá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 136
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
przeciwne skutki/ biorąc go/ albo kopając pod różnymi znakami niebieskimi: Abowiem gdyby pod Wenerą i Marsem/ z znaku gorącym i suchym/ było kopane/ samym tylko przy sobie noszeniem/ wzbudza wielka chęć do Wenusa. Jeśliby też pod tymiż Planetami pomienionymi/ w znaku zimnym i wilgotnym/ tedy ją w obojej płci mdli tłomi i niszczy. Rozsądek
Rzadkim Ziołopisom/ też i starym/ to ziołko jest w znajomości/ a mniej jeszcze skutki jego/ dla wzgardzonej podłości jego: Ale pozniejszym jest w wielkim zaleceniu/ dla zacności skutków jego/ jako się z opisania jego baczyć może. Bo i cnota nie zawsze w cudnej zwierzchniej sukience chodzi/
przećiwne skutki/ biorąc go/ álbo kopáiąc pod roznymi znákámi niebieskimi: Abowiem gdyby pod Wenerą y Mársem/ z znáku gorącym y suchym/ było kopáne/ sámym tylko przy sobie noszeniem/ wzbudza wielka chęć do Wenusá. Iesliby też pod tymiż Plánetámi pomienionymi/ w znáku źimnym y wilgotnym/ tedy ią w oboiey płći mdli tłomi y nisczy. Rozsądek
Rzadkim Ziołopisom/ też y stárym/ to źiołko iest w znáiomośći/ á mniey iescze skutki iego/ dla wzgárdzoney podłośći iego: Ale poznieyszym iest w wielkim záleceniu/ dla zacnośći skutkow iego/ iáko sie z opisania iego báczyć może. Bo y cnotá nie záwsze w cudney zwierzchniey sukience chodźi/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 153
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kształtem/ ani przyrodzeniem/ ani skutkami sobie są podobni? Zeniszek swym stwierdzaniem i ściąganiem/ posila wątrobę/ żołądek/ śledzionę/ i inne wnętrzności/ jako tenże Mesua pisze: a Konitrud tak mocno purguje/ iż gdzie mu nie przyda hamulca/ coby mocy jego uskromiało: Wątrobę/ i inne wnętrzności/ barzo mdli i obraża. Cóż tedy tu za zgoda i jedność miedzy obiema? To posila/ zawściąga/ pokrzepia: Owo wymiata/ ciągnie/ purguje/ mdli i obraża. Ale z opisania obojga pilnie się przypatrzywszy/ snadnie obaczyć każdy może. Chcemyli tedy sumnieniu swemu/ i chorym bliźnim naszym dobrze uczynić/ tedy odmiany jednego
kształtem/ áni przyrodzeniem/ áni skutkámi sobie są podobni? Zeniszek swym ztwierdzániem y ściągániem/ pośila wątrobę/ żołądek/ śleźionę/ y ine wnętrznośći/ iáko tenże Mesua pisze: á Konitrud ták mocno purguie/ iż gdźie mu nie przyda hámulcá/ coby mocy iego vskromiáło: Wątrobę/ y ine wnętrznośći/ bárzo mdli y obraża. Coż tedy tu zá zgodá y iedność miedzy obiemá? To pośila/ záwśćiąga/ pokrzepia: Owo wymiáta/ ćiągnie/ purguie/ mdli y obraża. Ale z opisánia oboygá pilnie się przypátrzywszy/ snádnie obaczyć káżdy może. Chcemyli tedy sumnieniu swemu/ y chorym bliźnim nászym dobrze vczynić/ tedy odmiány iednego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 289
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jako tenże Mesua pisze: a Konitrud tak mocno purguje/ iż gdzie mu nie przyda hamulca/ coby mocy jego uskromiało: Wątrobę/ i inne wnętrzności/ barzo mdli i obraża. Cóż tedy tu za zgoda i jedność miedzy obiema? To posila/ zawściąga/ pokrzepia: Owo wymiata/ ciągnie/ purguje/ mdli i obraża. Ale z opisania obojga pilnie się przypatrzywszy/ snadnie obaczyć każdy może. Chcemyli tedy sumnieniu swemu/ i chorym bliźnim naszym dobrze uczynić/ tedy odmiany jednego za drugie nie czynmy/ ale każdemu lekarstwu własne co mu należy/ od pierwszych lekarzów naznaczono i napisano jest/ dajmy. A jeśli wczym wątpliwość
iáko tenże Mesua pisze: á Konitrud ták mocno purguie/ iż gdźie mu nie przyda hámulcá/ coby mocy iego vskromiáło: Wątrobę/ y ine wnętrznośći/ bárzo mdli y obraża. Coż tedy tu zá zgodá y iedność miedzy obiemá? To pośila/ záwśćiąga/ pokrzepia: Owo wymiáta/ ćiągnie/ purguie/ mdli y obraża. Ale z opisánia oboygá pilnie się przypátrzywszy/ snádnie obaczyć káżdy może. Chcemyli tedy sumnieniu swemu/ y chorym bliźnim nászym dobrze vczynić/ tedy odmiány iednego zá drugie nie czynmy/ ále káżdemu lekárstwu własne co mu należy/ od pierwszych lekárzow náznáczono y nápisáno iest/ daymy. A iesli wczym wątpliwość
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 289
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: ponieważ cnota na duszy i na ciele zasiadła. Ale zbytek i niedostatek psuje duszę i ciało: Bo zbytnia praca/ psuje zdrowie/ prace zaś niedostatek/ to jest/ gnuśność psuje zdrowie: a mierna praca/ zdrowie zachowywa: także zbytnie jedzenie/ i picie/ obciąża człowieka; niedostatnie zaś jedzenie i picie/ mdli nas. Przeto zbytek i niedostatek psuje także cnotę. 2. Niemiarkowanie i wyszcie z miary/ psuje cnotę/ jako rzecz sobie przeciwną: każdą bowiem rzecz od przeciwnej sobie czynię. Cnota jest miarkowanie spraw ludzkich: Ale zbytek i niedostatek/ jest niemiarkowanie/ ale z miary wyszcie. A tak zbytek i niedostatek/ cnotę
: ponieważ cnotá na duszy y ná ciele zaśiadłá. Ale zbytek y niedostátek psuie duszę y ćiáło: Bo zbytnia praca/ psuie zdrowie/ prace zaś niedostatek/ to iest/ gnusność psuie zdrowie: a mierna praca/ zdrowie zachowywa: także zbytnie iedzenie/ y pićie/ obćiąża człowieka; niedostátnie záś iedzenie y pićie/ mdli nas. Przeto zbytek y niedostatek psuie tákże cnotę. 2. Niemiárkowanie y wyszćie z miáry/ psuie cnotę/ iáko rzecz sobie przećiwną: każdą bowiem rzecz od przećiwney sobie czynię. Cnotá iest miarkowánie spraw ludzkich: Ale zbytek y niedostátek/ iest niemiarkowanie/ ale z miáry wyszćie. A tak zbytek y niedostatek/ cnotę
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 125
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
