rachował Starowolski. Czego i teraz się napatrzyć po całej Polsce na walniejszych jarmarkach. Obfituje w owce osobliwie Wielkopolskaiż ledwie nie każdy folwark tysiącami ich liczy. W świnie których tysiącami na Śląsk pędzą. Zwierza różnego rodzaju. Jeziora, stawy, rzeki rybne różnego rodzaju ryb, pasieki, sady różnych owoców, minerały rozmaite, zioła medyczne. Ma w każdym prawie Województwie huty, rudy, hamernie, lasy sosnowe, dębowe, bukowe etc. Ale osobliwie w Prusiech i małej Polsce całe lasy postronne kraje zakupują, Holandia, Anglia, Dania, Francja, wywożąc maszty, bale do budowania okrętów. Zgoła gdyby jeszcze industria przystąpiła do obfitującego i sposobnego do wszystkiego
rachował Starowolski. Czego y teráz się napátrzyć po cáłey Polszcze ná walnieyszych iarmárkách. Obfituie w owce osobliwie Wielkopolskáiż ledwie nie każdy folwark tysiącami ich liczy. W świnie ktorych tysiącami ná Sląsk pędzą. Zwierzá rożnego rodzáiu. Ieziorá, stawy, rzeki rybne rożnego rodzáiu ryb, pásieki, sády rożnych owocow, mineráły rozmáite, ziołá medyczne. Má w káżdym práwie Woiewodztwie huty, rudy, hamernie, lasy sosnowe, dębowe, bukowe etc. Ale osobliwie w Prusiech y małey Polszcze cáłe lásy postronne kráie zakupuią, Hollandya, Angliá, Dániá, Fráncya, wywożąc mászty, bále do budowániá okrętow. Zgołá gdyby ieszcze industrya przystąpiłá do obfituiącego y sposobnego do wszystkiego
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Hv
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Szkło pod Jaworowem jest żródło różnych afekcyj lekarstwem, które za Mineralne wody stanie. W Drohobyczy, w Samborskiej Ekonomii po wielu miejscach sól wodną warżą, która na Ruś, Litwę i wielką część Poslki idzie. W Halickiej także ziemi pod Rybotyczami Dobromilem o wodach słonych świadczy Cellarius. Pod Tyrawą, Strachocinem, Stolpiem o zródłach medycznych świadczy Ocko Medyk. W ziemi Chełmskiej Jeziora Świtach i Biała na kilka mil w Cyrkumferencyj swojej liczą. Stawy Komarniskie Tarnopolskie Grodeckie etc. na milę i więcej się rozciągają. Ma wiele innych, które przy swoich spustach z solonych ryb nie małą intratę czynią. WojewództWA PODOLSKIE, I BRACŁAWSKIE.
XCVI. Województwo Podolskie ma za
Szkło pod Iaworowem iest żrodło rożnych affekcyi lekarstwem, ktore zá Mineralne wody stanie. W Drohobyczy, w Samborskiey Ekonomii po wielu mieyscach sol wodną warżą, ktora ná Ruś, Litwę y wielką część Poslki idzie. W Halickiey tákże ziemi pod Rybotyczami Dobromilem o wodach słonych świadczy Cellarius. Pod Tyrawą, Strachocinem, Stolpiem o zrodłach medycznych świadczy Ocko Medyk. W ziemi Chełmskiey Ieziora Switach y Biała ná kilka mil w Cyrkumferencyi swoiey liczą. Stawy Komarniskie Tarnopolskie Grodeckie etc. ná milę y więcey się rozciągaią. Má wiele innych, ktore przy swoich spustach z solonych ryb nie małą intrátę czynią. WOIEWODZTWA PODOLSKIE, Y BRACŁAWSKIE.
XCVI. WOiewodztwo Podolskie má zá
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: H4v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Transylwanii na kilka set mil wyciągnione, Polskę, dzielą, Alpes i góry prawie całej ziemi wielkością przechodzą. Ku Rusi ciągnąc Beszkiedzkich gór imię biorą. Złotych minerałów, Magnesu, Kryształu, nawet diamentów, i innych ledwie nie wszystkich Kruszców że są fodyny: świadczą Tylkowski Starowolski etc. Zamykają w sobie wody Mineralne: źrzodła medyczne, i własności rozmaitych. Są łożyskiem zwierza różnego. Są pastwiskiem całotelnim inwentarzów osobliwie licznych stad owiec. Znajdują się na samym ich wierzchołku dość obszerne jeziora, gdzie maszty i ułomki okrętów częstokroć się pokazują. II. W Krakowskim są znaczne góry Babia góra: Pasierbiec Wawel. III. W Sandomierskim Łysa góra: na której
Transylwánii ná kilká set mil wyciągnione, Polskę, dzielą, Alpes y gory prawie całey ziemi wielkością przechodzą. Ku Rusi ciągnąc Beszkiedzkich gor imię biorą. Złotych mineráłow, Magnesu, Kryształu, nawet dyamentow, y innych ledwie nie wszystkich Kruszczow że są fodyny: świadczą Tylkowski Starowolski etc. Zamykáią w sobie wody Mineralne: źrzodłá medyczne, y włásności rozmáitych. Są łożyskiem zwierza rożnego. Są pastwiskiem całotelnim inwentarzow osobliwie licznych stad owiec. Znayduią się ná sámym ich wierzchołku dość obszerne ieziora, gdzie maszty y ułomki okrętow częstokroć się pokázuią. II. W Krakowskim są znaczne gory Babia gora: Pasierbiec Wawel. III. W Sandomirskim Łysa gora: ná ktorey
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: K3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Arabskich, Saraceńskich, w wielkiej bardzo liczbie, które Kardynał Ksimenes nimiô zelô ductus spalił, cum magno dámno Literatorum, gdyż tam wielkie miały być curiositates w Arabskim języku, pewnie o Religii nietraktowały, bo Mahometanów niegodzi się komentować, ani o swej Religii pisać; to pewnie były Historyczne, Poetyczne, Astronomiczne, Medyczne Arcana. Czwarta tandem kwatera Madryta Antyquerulena, gdzie Rzemiestnicy kolo jedwabiu i materyj bogatej robią. Ma tu Król z liścia morwowego 30, tysięcy talerów intraty, czyli też Czerwonych złotych.
W ANDALUZII albo w Wandaluzyj Prowincyj Hiszpańskiej od Wandalów fundowanej jest Stolica Hiszpal, przedtym Kolonia Romulea: którą Maurowie nazwali po swojemu Sbilia
Arabskich, Sáraceńskich, w wielkiey bardzo liczbie, ktore Kardynał Ximenes nimiô zelô ductus spalił, cum magno dámno Literatorum, gdyż tam wielkie miały bydź curiositates w Arabskim ięzyku, pewnie o Religii nietraktowały, bo Machometanow niegodzi się kommentować, ani o swey Religii pisać; to pewnie były Historyczne, Poetyczne, Astronomiczne, Medyczne Arcana. Czwarta tandem kwatera Madryta Antiquerulena, gdzie Rzemiestnicy kolo iedwabiu y materyi bogatey robią. Ma tu Krol z liścia morwowego 30, tysięcy talerow intraty, czyli też Czerwonych złotych.
W ANDALUZII albo w Wandaluzyi Prowincyi Hiszpańskiey od Wándalow fundowaney iest Stolica Hiszpal, przedtym Colonia Romulea: ktorą Maurowie nazwali po swoiemu Sbiliá
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 175
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
dycyj, a przytym Biskupa, którego Włosi prości Biskupem Przepiórczym tytułują, iż ta Insułka przepiórek ma mnóstwo, całym Włochom ich udzielając.
W Dalszych miejscach KAMPANII szczęśliwej, te się nam ofiarują notanda.
W Księstwie CITRA Miasto jest Salernum nad rzeką Sale i Erne, stąd też wzięło Imię. Ma swego Arcybiskupa, Akademią Medyczną. W Kościele Katedrałnym Kości Z Macieja Apostoła odbierają weneracją: u Jakobitów tu Dzwon sam dzwoni, gdy który Zakonnik światu ma wypowiedzieć vale. Jest wielu zdanie, że to Miasto od samego Sema Syna Noego założone. Geografia Generalna i partykularna
W tym samym Księstwie jest Miasto, Amalsi, u Łacinników Amalfis, ma swego Biskupa
dycyi, a przytym Biskupa, ktorego Włosi prości Biskupem Przepiorczym tytułuią, iż ta Insułka przepiorek má mnostwo, całym Włochom ich udzielaiąc.
W Dalszych mieyscach KAMPANII szczęśliwey, te się nam ofiaruią notanda.
W Xięstwie CITRA Miasto iest Salernum nad rzeką Sale y Erne, ztąd też wzięło Imie. Ma swego Arcybiskupa, Akademią Medyczną. W Kościele Katedrałnym Kości S Macieia Apostoła odbieraią weneracyą: u Iakobitow tu Dzwon sam dzwoni, gdy ktory Zakonnik światu ma wypowiedzieć vale. Iest wielu zdanie, że to Miasto od samego Semá Syná Noego záłożone. Geografia Generalna y partykularna
W tym samym Xięstwie iest Miásto, Amalsi, u Łacinnikow Amálphis, ma swego Biskupa
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 226
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
z uryną i przygrzany sprawuje o podal w człowieku poty. Co ze się dzieje bez żadnej superstycyj dowodzi tego Dygby Angelczyk, i Gervasius Brisecensis. Iż maścią albo proszkiem sympatycznym osobliwie z witriolu proparowanym posypana krew ludzka na szabli lub chustce będąca, gdy na słońcu albo w cieple się rogrzeje, waporuje z siebie ekshalacje z medyczną tego proszku kwalitatywą. Które ekshalacje na wolne się dostawszy powietrze i popędzone, do swego subjectum zmierzają. Rana albowiem zarażliwe ewaporując humory, a nowe z powietrzem ciągnąc, z daleka przychodzące o de krwi własnej medyczne przyjmuje kwalitatywy, które uśmierzają ból, i z wolna ranę goją. Taż sama racja być może i dla
z uryną y przygrzany sprawuie o podal w człowieku poty. Co ze się dzieie bez żadney superstycyi dowodzi tego Digby Angelczyk, y Gervasius Brisecensis. Jż maścią álbo proszkiem sympatycznym osobliwie z witryolu proparowanym posypana krew ludzka ná szabli lub chustce będąca, gdy ná słońcu álbo w cieple się rogrzeie, waporuie z siebie exchalacye z medyczną tego proszku kwalitatywą. Ktore exchalacye ná wolne się dostawszy powietrze y popędzone, do swego subjectum zmierzaią. Rana albowięm zarazliwe ewaporuiąc chumory, á nowe z powietrzem ciągnąc, z daleka przychodzące o de krwi własney medyczne przyimuie kwalitatywy, ktore uśmierzaią bol, y z wolna ranę goią. Taż sama racya być może y dla
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: S3
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
ludzka na szabli lub chustce będąca, gdy na słońcu albo w cieple się rogrzeje, waporuje z siebie ekshalacje z medyczną tego proszku kwalitatywą. Które ekshalacje na wolne się dostawszy powietrze i popędzone, do swego subjectum zmierzają. Rana albowiem zarażliwe ewaporując humory, a nowe z powietrzem ciągnąc, z daleka przychodzące o de krwi własnej medyczne przyjmuje kwalitatywy, które uśmierzają ból, i z wolna ranę goją. Taż sama racja być może i dla sudoriferum. Iż z tego proszku do potów służącego z uryną zagrzanego ewaporując zgodne do potów ekshalacje, po powietrzu rozpierzchłe, przebrawszy się i w padszy przez pory lub odetchnienie z powietrzem w człowieka, skutek swoi sprawują
ludzka ná szabli lub chustce będąca, gdy ná słońcu álbo w cieple się rogrzeie, waporuie z siebie exchalacye z medyczną tego proszku kwalitatywą. Ktore exchalacye ná wolne się dostawszy powietrze y popędzone, do swego subjectum zmierzaią. Rana albowięm zarazliwe ewaporuiąc chumory, á nowe z powietrzem ciągnąc, z daleka przychodzące o de krwi własney medyczne przyimuie kwalitatywy, ktore uśmierzaią bol, y z wolna ranę goią. Taż sama racya być może y dla sudoriferum. Jż z tego proszku do potow służącego z uryną zagrzánego ewaporuiąc zgodne do potow exchalacye, po powietrzu rozpierzchłe, przebrawszy się y w padszy przez pory lub odetchnienie z powietrzem w człowieka, skutek swoi sprawuią
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: S3
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
czego tychże accydensów innym substancjom z sobą użycza. Według tedy sposobności jedne subjecta wysusza, drugie wilgoci: te zagrzewa, inne chłodzi. Ze zaś jedne powietrze zdrowe, drugie szkodliwe, z tąd pochodzi. Iż tamto wyczyszczone od wszelkich zaraźliwych, humorów: i owszem z różnych ziół, kwiatów do zdrowia służących zapachem i medyczną własnością nadane, przez ustawiczne odetchnienie do konserwacyj życia nad wszystkie apteki i codzienny aliment najwięcej służy. To zaś zaraźliwemi ekshalacjami zgniłemi waporami, jadowitymi humorami napełnione co moment, pojąć i napychając człowieka, wnętrzności zaraża, gnoi, do szkorbutu i różnych symptomata przyprowadza. Bywa i to że konstytucja eryj różna, różnych natur bywa przyczyną
czego tychże accydensow innym substancyom z sobą użycza. Według tedy sposobności iedne subjecta wysusza, drugie wilgoci: te zágrzewa, inne chłodzi. Ze zaś iedne powietrze zdrowe, drugie szkodliwe, z tąd pochodzi. Jż támto wyczyszczone od wszelkich zaraźliwych, chumorow: y owszem z rożnych zioł, kwiatow do zdrowia służących zapachem y medyczną własnością nádane, przez ustawiczne odetchnięnie do konserwacyi życia nad wszystkie apteki y codzienny aliment naywięcey służy. To zaś zaraźliwemi exchalácyami zgniłemi waporami, iádowitymi chumorami napełnione co moment, poiąć y nápychaiąc człowieka, wnętrzności zaraża, gnoi, do szkorbutu y rożnych symptomata przyprowadza. Bywa y to że konstytucya aeryi rożna, rożnych nátur bywa przyczyną
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: Tv
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
mają zbierz w tafle porąbany. Słomą prostą wysławszy loch, lód w nim złoż, i szyję chrustem ziemią założ aby wiatr niedochodził. Będziesz miał w najgórętsze lato dla wygody lód, i lodownią: w której mięsiwo, zwierzyny jak w pół zimy konserwować możesz.
3tio. Wody mineralne, i różne źródła są medyczne wielu afekcyj. Iż płynąc, czyli z kruszców czyli z korzeni różnych drzew, ziół, zdrowiu ludzkiemu służących, zabierają kwalitatywy. Jako przeciwnym sposobem wiele innych wód jest zaraźliwych, dla miejsc, przez które płyną, niezdrowych.
4to. Morskie wody by największą nawałnością wzburzone, tak się nie wznoszą aby potop jakiej części świata
maią zbierz w tafle porąbany. Słomą prostą wysławszy loch, lod w nim złoż, y szyię chrustem ziemią záłoż áby wiatr niedochodził. Będziesz miał w naygorętsze lato dla wygody lod, y lodownią: w ktorey mięsiwo, zwierzyny iák w puł zimy konserwowáć możesz.
3tio. Wody mineralne, y rożne zrodła są medyczne wielu affekcyi. Jż płynąc, czyli z kruszcow czyli z korzeni rożnych drzew, zioł, zdrowiu ludzkiemu służących, zábieraią kwalitatywy. Jáko przeciwnym sposobem wiele innych wod iest zaraźliwych, dla mieysc, przez ktore płyną, niezdrowych.
4to. Morskie wody by naywiększą náwałnością wzburzone, ták się nie wznoszą áby potop iákiey części swiata
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: T3v
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
