Takiej odbieraj kupić Kamforu/ Któraby miała terz i wybory. Zapach i białość z przeźroczystością/ Jesły inaksza/ zbrzydz się jej złością.
Caszia lignea. W smaku łagodna bywa Kasja/ Żółtość jej naprzód cenę pobbija. W uściech łagodna gdy jej skosztujesz/ A wręku krucha/ gdy przełemujesz.
Colocyntis. Kolocyntyda. Mięsiste ziołko w nasieniu swojem/ Biała gdy toczysz mknie z niepokojem.
Cardamonuom Rajskie ziarnka. Rajskich kiedy chcesz ziarnek probować/ Słodycz i cierpkość w nich upatrować.
Cubebe Kubeby. Zapach przyjemny Kubeby mają/ I w smakowaniu język kąsają.
Castoreum Bobrowe stroje. Nie smaczne w uściech i żyłowate/ Przycięższym/ czarne/ i kliowate
Tákiey odbieray kupić Kámphoru/ Ktoraby miáłá terz y wybory. Zápách y białość z przeźrocżystośćią/ Iesły ináksza/ zbrzydz się iey złośćią.
Caszia lignea. W smáku łágodná bywa Kássya/ Zołtość iey naprzod cenę pobbiia. W vśćiech łágodna gdy iey skosztuiesz/ A wręku krucha/ gdy przełemuiesz.
Colocyntis. Kolocyntyda. Mięśiste ziołko w naśieniu swoiem/ Biała gdy tocżysz mknie z niepokoiem.
Cardamonuom Rayskie źiarnka. Rayskich kiedy chcesz źiarnek probowáć/ Słodycż y ćierpkość w nich vpátrowáć.
Cubebe Kubeby. Zápách przyiemny Kubeby máią/ Y w smákowániu ięzyk kąsáią.
Castoreum Bobrowe stroie. Nie smácżne w vśćiech y żyłowáte/ Przyćięższym/ cżarne/ y kliowáte
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: F3
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
w nocy jak ogień świecące się, ŚLIMAKI, MrówkI, SCARABAEI Cornuti, tojest JELONKI, URSULI, NIEDZWIADKI, OSY, BĄKI, SZERSZENIE PCHŁY, i MOTYLE. etc.
PSZCZOŁY, aby się Arte mogły mnożyć, Konstantyna Cesarza Florencki nauczył Biskup tego sekretu. Wziąć woła Miesięcy 30 mającego, chudego, ale przecież mięsistego, i zaprowadzić do jakiego zawartego miejsca, tam go kijmi bez rozlania krwi poty bić, póki nie zabije, wszelkie meaty szmatą i smołą, najmniejsze owego miejsca dobrze pozabijać, i De Insectis, albo o Robactwie Nasiekanym
szpary, położyć owego wołu zabitego na wielu ziela Thymus alias dzięcielinowym, vulgo Tymianem zwanego. W trzy
w nocy iak ogień świecące się, SLIMAKI, MROWKI, SCARABAEI Cornuti, toiest IELONKI, URSULI, NIEDZWIADKI, OSY, BĄKI, SZERSZENIE PCHŁY, y MOTYLE. etc.
PSZCZOŁY, aby się Arte mogły mnożyć, Konstantyna Cesarza Florencki nauczył Biskup tego sekretu. Wziąć woła Miesięcy 30 maiącego, chudego, ale przecież mięsistego, y zaprowadzić do iakiego zawartego mieysca, tam go kiymi bez rozlania krwi poty bić, poki nie zabiie, wszelkie meaty szmatą y smołą, naymnieysze owego mieysca dobrze pozabiiać, y De Insectis, albo o Robactwie Nasiekanym
szpary, położyć owego wołu zabitego na wielu ziela Thymus alias dzięcielinowym, vulgo Tymianem zwanego. W trzy
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 603
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
rodzi jabłko na samym pniu, nie nagałęziach, ale tak potężne, że go ledwie jeden chłop podniesie z ziemi. Zawiera w sobie w separowanych komórkach jeden frukt na 300 jabłek naszych, jako Świadczy Nicolaus de Comitibus, Jonstonus, Majolus.
CUKROWE trzciny światu suppeditant Cukier, które powierzchownie są podobne do trzciny wewnątrz są mięsiste, ciężkie, które tłuc i kilka razy warzyć potrzeba, aż zbieleją, i potym w głowy akomodować formą, na to zrobioną. Drugi cukier robią w Egipcie i Arabii z soku ziela Tigala zwanego, inaczej Gemma saccari, Teste Ionstono.
CYPRYS jest to Drzewo fatalne, trzykroć na rok rodząc, w Styczniu, Maju
rodzi iabłko na samym pniu, nie nagałęziach, ale tak potężne, że go ledwie ieden chłop podniesie z ziemi. Zawiera w sobie w separowanych komorkach ieden frukt na 300 iabłek naszych, iako Swiadczy Nicolaus de Comitibus, Ionstonùs, Maiolus.
CUKROWE trzciny swiatu suppeditant Cukier, ktore powierzchownie są podobne do trzciny wewnątrz są mięsiste, cięszkie, ktore tłuc y kilka razy warzyć potrzeba, aż zbieleią, y potym w głowy akommodowáć formą, na to zrobioną. Drugi cukier robią w Egipcie y Arabii z soku ziela Tigala zwanegò, inaczey Gemma saccari, Teste Ionstono.
CYPRYS iest to Drzewo fatalne, trzykroć na rok rodząc, w Styczniu, Maiu
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 640
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
zgrzania go przejezdzając, aby stojąc nie zgnuśniał. Do klacz 10 jednego w krajach gorących zażywają; w zimnych jakoto w Polsce do ośmiu albo dziewięciu, według Hyppicae Artis Nauczycielów. Klacza też (nie kłacz) ma być niestara, wzrostu pięknego, zadu nie rozbitego, maści dobieranej i cnot, brzucha głębokiego, mięsistego całego ciała, W koniach do stada i w klaczach mają być konsyderowane lata. Koń od lat trzech wieku swego do lat 30 chować stado może; inne od lat 4 do 30 według Kolumelli wielkiego in AEconomicis Praktyka. Koń nazwiskiem Opuntius u Arystotelesa do lat 40, wydawał Sukcesorów, co należy do dobrej konia konstytucyj,
zgrzania go przeiezdzaiąc, aby stoiąc nie zgnuśniał. Do klacz 10 iednego w kraiach gorących zażywaią; w zimnych iakoto w Polszcze do ośmiu albo dziewięciu, według Hyppicae Artis Nauczycielow. Klacza też (nie kłacz) ma bydź niestára, wzrostu pięknego, zadu nie rozbitego, maści dobieraney y cnot, brzucha głębokiego, mięsistego całego ciała, W koniach do stada y w klaczach maią bydź konsyderowane lata. Koń od lat trzech wieku swego do lat 30 chować stado może; inne od lat 4 do 30 według Kolumelli wielkiego in AEconomicis Praktyka. Koń nazwiskiem Opuntius u Aristotelesa do lat 40, wydawał sukcessorow, co należy do dobrey konia konstytucyi,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 476
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
vir lippe videhis acute
Na żołądka defekta bardzo jest potrzebna, i pomocna stąd Macer: Utilis est valde stomachor si saepe bibatur.
Weneryczne gasi zapały, i ochotę; na truciznę pomocna, stąd Mitridates król Pontu zaziwał 12 listków Ruty jądra ze dwóch włoskich orzechów, soli co wetrzy palce wziąć może, dwie fidze suche mięsiste, to wszystko utłukszy w moździerzu na czczo; dla tego trucizna mu nieszkodziła. Pomocna bardzo przeciw powietrzu Samym Matronom brzemiennym szkodzi bardzo, jako czytam w Sereniuszu. Medyku Polskim, O Sekretach osobliwych Co za sekret o Cnocie slazu?
Ten czy polny czy leśny, czy ogrodowy, osobliwie wysoko rosnący, jest wielkiej cnoty
vir lippe videhis acute
Ná żołądka defekta bardzo iest potrzebná, y pomocna ztąd Macer: Utilis est valde stomachor si saepe bibatur.
Weneryczne gasi zapały, y ochotę; na truciznę pomocna, ztąd Mitridates krol Pontu zaźywał 12 listkow Ruty iądrá ze dwoch włoskich orzechow, soli co wetrzy palce wziąć może, dwie fidze suche mięsiste, to wszystko utłukszy w mozdzierzu na czczo; dla tego trucizna mu nieszkodziła. Pomocna bardzo przeciw powietrzu Samym Matronom brzemiennym szkodzi bardzo, iako czytam w Sereniuszu. Medyku Polskim, O Sekretach osobliwych Co za sekret o Cnocie slazu?
Ten czy polny czy lesny, czy ogrodowy, osobliwie wysoko rosnący, iest wielkiey cnoty
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 518
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
i daj gorąco na Stół. LXX. Potrawa z Gruszkami tretowanemi także. LXXI. Zwierzyny w Sztuflacie, albo duszone.
Najosobliwszy to jest sposób gotowania Zwierzyn różnych, około których polność zalecam wielką. Weźmij świeżego Zubra/ albo Losia/ Jelenia/ albo Daniela/ Sarnę albo dziką Kożę/ albo co chesz/ z części mięsistej/ porąb w sztuczki/ a niemocz/ i niepłocz/ włóż w naczynie gliniane/ ociągnij w maśle/ Cebule usmasz niemało i z jabłkami przewarzonemi zmieszaj/ a zrób z tego gąszcz Pietruszki niemało w kosteczce nakraj/ soli według smaku/ nalej rosolem/ a warz nakrywszy/ a go/ w pół przewre/
y day gorąco ná Stoł. LXX. Potráwá z Gruszkámi tretowánemi tákże. LXXI. Zwierzyny w Sztuflácie, álbo duszone.
Nayosobliwszy to iest sposob gotowánia Zwierzyn roznych, około ktorych polność zálecam wielką. Weźmiy świeżego Zubrá/ albo Lośiá/ Ieleniá/ álbo Danielá/ Sárnę albo dźiką Kożę/ albo co chesz/ z częśći mięśistey/ porąb w sztuczki/ a niemocz/ y niepłocz/ włoż w naczynie gliniáne/ oćiągniy w maśle/ Cebule vsmasz niemáło y z iábłkami przewarzonemi zmieszay/ á zrob z tego gąszcz Pietruszki niemáło w kosteczce nákray/ soli według smaku/ náley rosolem/ á warz nakrywszy/ a go/ w puł przewre/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 30
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
będzie gotowy/ wezmij kociołek/ wody wstaw/ Jajca świeże na ukrop ze wszytkim wpuszczaj/ a gdy stężeje/ a żółtki jeszcze miętkie/ włóz grzanek na pułmisek i Kapłona/ na wierzch perdutę/ potrząsnąwszy Pieprzem/ daj na Stół gorąco. Sta Potraw Mięśnych. XC. Baranek z substancją.
Baranka weźmij część mięsistą/ porąb/ cienko/ ociągniej w maśle/ weźmij pieczenią wołową/ nie sól/ albo mało co/ i nie mocz/ przepiec na pół/ wyciśnij z nie i polewkę/ wlej w Baranka ociągnionego przydawszy masła płokanego kwiatu/ i pieprzu/ przywarz a daj gorąco. możesz też jeżeli chcesz wycisnąć cytrynę. XCI.
będżie gotowy/ wezmiy koćiołek/ wody wstaw/ Iaycá świeże na vkrop ze wszytkim wpuszczay/ a gdy stężeie/ á żołtki ieszcze miętkie/ włoz grzanek na pułmisek y Kapłona/ ná wierzch perdutę/ potrząsnąwszy Pieprzem/ day na Stoł gorąco. Stá Potraw Mięśnych. XC. Báránek z substáncyą.
Báránká weźmiy część mięśistą/ porąb/ ćienko/ oćiągniey w máśle/ weźmiy pieczenią wołową/ nie sol/ álbo máło co/ y nie mocz/ przepiec ná puł/ wyćiśniy z nie y polewkę/ wley w Báránká oćiągnionego przydawszy masłá płokánego kwiátu/ y pieprzu/ przywarz á day gorąco. mozesz też ieżeli chcesz wycisnąć cytrynę. XCI.
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 35
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
IV, Potaś tłuczony.
Naprzód źrób rosół według sposobu wzwyż opisanego/ Weźmij Bazantów/ albo Jarząbków/ albo Kuropatw/ albo Kapłonów/ upiecz pięknie/ polewaj masłem/ zdejmi z różna na MIsę/ żeby polewka była na misie, gdy to przestygnie/ powybieraj miesiste miejsca/ a kościste rozbierz w członki pięknie/ utłucz to mięsiste dobrze w Moździerzu jako masło/ przebij przez sito/ Jajec kokoszych uwarz/ żółtki wybierz/ przebij przez sito/ wprzód w Moździerzu utłukszy/ Weźmij pieczenią wołową mięsista/ i Baranią/ piecz bez soli/ a gdy się dopieka zdyjmij na misę/ do onej pierwszej co z Kapłonów polewki/ pokol/ wyciśnij polewkę/
IV, Potáś tłuczony.
Naprzod źrob rosoł według sposobu wzwysz opisánego/ Weźmiy Bazantow/ albo Iarząbkow/ albo Kuropatw/ albo Kápłonow/ vpiecz pięknie/ poleway másłem/ zdeymi z rozná ná MIsę/ żeby polewka byłá na miśie, gdy to przestygnie/ powybieray miesiste mieyscá/ á kościste rozbierz w członki pieknie/ vtłucz to mięśiste dobrze w Moźdźierzu iáko masło/ przebiy przez śito/ Iáiec kokoszych vwarz/ żołtki wybierz/ przebiy przez śito/ wprzod w Mozdźierzu vtłukszy/ Weźmiy pieczenią wołową mięśista/ y Báránią/ piecz bez soli/ á gdy sie dopieká zdiymiy ná misę/ do oney pierwszey co z Kapłonow polewki/ pokol/ wyćiśniy polewkę/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 40
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
/ zdejmi z różna na MIsę/ żeby polewka była na misie, gdy to przestygnie/ powybieraj miesiste miejsca/ a kościste rozbierz w członki pięknie/ utłucz to mięsiste dobrze w Moździerzu jako masło/ przebij przez sito/ Jajec kokoszych uwarz/ żółtki wybierz/ przebij przez sito/ wprzód w Moździerzu utłukszy/ Weźmij pieczenią wołową mięsista/ i Baranią/ piecz bez soli/ a gdy się dopieka zdyjmij na misę/ do onej pierwszej co z Kapłonów polewki/ pokol/ wyciśnij polewkę/ złoż to tłuczone mięso i jajca społem/ zmieszaj/ rozpuść rosołem/ który masz w garncu/ włóż na misę Grzanek suchych z chleba białego/ wlej w
/ zdeymi z rozná ná MIsę/ żeby polewka byłá na miśie, gdy to przestygnie/ powybieray miesiste mieyscá/ á kościste rozbierz w członki pieknie/ vtłucz to mięśiste dobrze w Moźdźierzu iáko masło/ przebiy przez śito/ Iáiec kokoszych vwarz/ żołtki wybierz/ przebiy przez śito/ wprzod w Mozdźierzu vtłukszy/ Weźmiy pieczenią wołową mięśista/ y Báránią/ piecz bez soli/ á gdy sie dopieká zdiymiy ná misę/ do oney pierwszey co z Kapłonow polewki/ pokol/ wyćiśniy polewkę/ złoż to tłuczone mięso y iaycá społem/ zmieszay/ rospuść rosołem/ ktory masz w gárncu/ włoż ná misę Grzanek suchych z chlebá białego/ wley w
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 40
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
. Cąber Jeleni.
Weźmij Cąber Jeleni/ Danieli/ Bawoli/ Wołowy/ Sarni/ Wieprza dzikiego/ który według descripcji wżwysz mianowanej masz uciąć/ a schędożywszy namocz w occie dobrym wsypawszy w ten Ocet Soli/ Majeranu/ Kolendry/ a mocz to godźn cztery/ albo pięć; Weźmij potym Słoniny nakraj długo /i przez mięsiste a chudsze miejsca prześpikuj/ uwiń w płótno/ warz w tym Occie/ w którymeś moczył/ zasoliwszy dobrze/ a gdy uwre wyłóż na Misę potrząsnąwszy różnym kwieciem/ daj na zimno. VII. Gęsi albo kaczki dzikie na zimno.
Gęsi albo kaczki dzikie naśpikuj przez srzodek grubą Słoniną/ a namocz w Occie winnym
. Cąber Ieleni.
Weźmiy Cąber Ieleni/ Dánieli/ Báwoli/ Wołowy/ Sárni/ Wieprzá dźikiego/ ktory według descriptiey wżwysz miánowaney masz vćiąć/ á zchędożywszy námocz w oććie dobrym wsypawszy w ten Ocet Soli/ Maieranu/ Kolendry/ á mocz to godźn cztery/ álbo pięć; Weźmiy potym Słoniny nákray długo /y przez mięśiste á chudsze mieyscá prześpikuy/ uwiń w płotno/ warz w tym Oććie/ w ktorymeś moczył/ zasoliwszy dobrze/ á gdy uwre wyłoż ná Misę potrząsnąwszy rożnym kwiećiem/ day ná źimno. VII. Gęśi álbo káczki dźikie ná źimno.
Gęśi albo káczki dźikie náśpikuy przez srzodek grubą Słoniną/ á námocz w Oććie winnym
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 41
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
