z Cynamonem. Przytym dzieci/ panienki/ i mężczyzny przygotowawszy ich wprzód wilgotności/ purgować trzeba i nie słabo/ mocnych jednak lekarstw brzemiennym nie dasz/ dla tego iż u nich zły apetit w pierwszych Miesiącach brzemienia zwykł bywać/ ktemu iż i Hippokrates zakazuje przez te dni: przeto dasz tym naczczo w cukrze kilka mirabolanów emblicos, abo dać prochu z Rebarbarum z rożą wydeńską w cukrze/ jeśli choroba będzie wyciągała/ abo napiwszy się miodu rożanego zaraz do śrzodków wycierających/ ale przecię nie do mocnych nich przystąpi/ wprzód womit sprawiwszy/ który dziwnie tu służy/ a jeśliby żołądek od ostrej/ kwaśnej/ abo słonej wilgotności był gryziony/
z Cynámonem. Przytym dźieći/ pánienki/ y mężczyzny przygotowawszy ich wprzod wilgotnośći/ purgowáć trzebá y nie słábo/ mocnych iednák lekárstw brzemiennym nie dasz/ dla tego iż v nich zły áppetit w pierwszych Mieśiącách brzemienia zwykł bywáć/ ktemu iż y Hippokrates zákázuie przez te dni: przeto dasz tym náczczo w cukrze kilká mirabolanow emblicos, ábo dáć prochu z Rhebárbárum z rożą wydeńską w cukrze/ ieśli chorobá będźie wyćiągáłá/ ábo nápiwszy się miodu rożánego záraz do śrzodkow wyćieraiących/ ále przećię nie do mocnych nich przystąpi/ wprzod womit spráwiwszy/ ktory dźiwnie tu służy/ á ieśliby żołądek od ostrey/ kwáśney/ ábo słoney wilgotnośći był gryźiony/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Bv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
: strzeż jednak tego/ abyś niczego tu nie dał/ wcoby kopr włoski i piołun wchodził. Potrzecie trzeba zażyć śrzodków takich/ coby wilgotności w żołądek wpojone starły i rozbiły/ i tenże znowu miały moc stwierdzenia/ dla tego wewnątrz/ biorą skorki cytrynowe/ pigwowy konfekt z cukrem/ mala punica, i mirabolany wtąż w cukrze/ kołaczki diarród: i aromatici rosati, abo pozad idące. Weź prochu obudwu korali/ Jeleniego rogu przyprawnego/ pereł/ natarcia słoniowej kości/ każdego po scrup: jednym/ z cukrem rozpuszczonym w wódce Rożanej uczynić kołaczki/ których brać pół łota dwie godziny przed jadłem mężczyznom/ i białej płci/ niebrzemiennym
: strzeż iednák tego/ ábyś niczego tu nie dał/ wcoby kopr włoski y piołun wchodźił. Potrzećie trzebá záżyć śrzodkow tákich/ coby wilgotnośći w żołądek wpoione stárły y rozbiły/ y tenże znowu miáły moc ztwierdzenia/ dla tego wewnątrz/ biorą skorki cytrynowe/ pigwowy konfekt z cukrem/ mala punica, y mirabolány wtąż w cukrze/ kołaczki diarrod: y aromatici rosati, ábo pozad idące. Weź prochu obudwu korali/ Ieleniego rogu przypráwnego/ pereł/ nátárćia słoniowey kośći/ káżdego po scrup: iednym/ z cukrem rospuszczonym w wodce Rożáney vczynić kołaczki/ ktorych bráć puł łotá dwie godźiny przed iadłem mężczyznom/ y białey płći/ niebrzemiennym
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: B2
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
czerwone a pokarmy i napój po trosze a często przyjmowany/ zaraz po jedzy jeśli jest umiarkowanie złe gorące/ niech trunek zimnej wody wypije/ a zaś jeśliby żołądek zimnego złego umiarkowania był/ pigwy w winie czerwonym uwarzone/ i aż na kaszę rozwarzonych niech zażyje/ abo granatów cum sorbis, abo pigwowego konfektu/ abo mirabolanów/ abo gałek muszkatowych w cukrze/ abo proszków z koralów/ z skorek cytrynowych/ na grząnce z białego chleba/ abo też konfektu pozad idącego niech zażywa. Weź nasienia opichowego gragm trzy/ koralów czerwonych scrup: 1. pieprzu długiego/ Spicae nardi po ziarn dwu/ miodu odwarzonego ile trzeba. ZM. na konfektu
czerwone á pokármy y napoy po trosze á często przyimowány/ záraz po iedzy ieśli iest vmiárkowánie złe gorące/ niech trunek źimney wody wypiie/ á záś ieśliby żołądek źimnego złego vmiárkowánia był/ pigwy w winie czerwonym vwárzone/ y áż ná kászę rozwárzonych niech záżyie/ ábo gránatow cum sorbis, ábo pigwowego konfektu/ ábo mirábolanow/ ábo gałek muszkátowych w cukrze/ ábo proszkow z koralow/ z skorek cytrynowych/ ná grząnce z białego chlebá/ ábo też konfektu pozad idącego niech záżywa. Weź náśienia oppichowego gragm trzy/ koralow czerwonych scrup: 1. pieprzu długiego/ Spicae nardi po źiarn dwu/ miodu odwárzonego ile trzebá. ZM. ná konfektu
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: B4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
jako ciemierzyca/ colocinthis, turpetum, scamonea, dla tego iż płód tych/ gwałtownego wzruszenia nie znosi/ a materia w ciele brzemiennej barziej się rozpali. Rebarbarum przeto z rożą w cukrze tu nalepsze/ abo pigwowy sok z cukrem/ i z Rebarbarum/ abo diarrhodon abb: kołaczki we dwojnasób abo troj Rebarbarum przymieszawszy/ mirabolany wszytkie/ Agaryk cum vino adorato. Ell. Dicatholicon et Cons. Chamech sine scamoneo et colocinthide, i tym podobne/ abo też klistery wolne z trochą olejków/ abo weź pigwy wewnątrz tylko co twardsze wyrzuciwszy/ wszytko i z skorą zwierzchną wespół zwarz/ aż dobrze zmiekczeją/ które przez sito z juchą przebij/ i
iáko ćiemierzycá/ colocinthis, turpetum, scamonea, dla tego iż płod tych/ gwałtownego wzruszenia nie znośi/ á máteria w ćiele brzemienney bárźiey się rospali. Rhebárbárum przeto z rożą w cukrze tu nalepsze/ ábo pigwowy sok z cukrem/ y z Rhebárbárum/ ábo diárrhodon abb: kołaczki we dwoynasob ábo troy Rhebárbárum przymieszawszy/ mirábolany wszytkie/ Agárik cum vino adorato. Ell. Dicatholicon et Cons. Chamech sine scamoneo et colocinthide, y tym podobne/ ábo też klistery wolne z trochą oleykow/ ábo weź pigwy wewnątrz tylko co twárdsze wyrzućiwszy/ wszytko y z skorą zwierzchną wespoł zwarz/ áż dobrze zmiekczeią/ ktore przez śito z iuchą przebiy/ y
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Hv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
jest wychędażać mózg/ i żyły suche od niego pochodzące. Głowj bolenie.
Bolenie głowy uśmierza. Zawrót głowy.
Zawrót głowy odpędza. Drżeniu członków
Drżącym członkom/ jest lekarstwem/ bądź w Pigułach/ bądź w trunku używany. Także nim kurzenie z ognia czyniąc. Puchlinie
Puchlinę wywodzi/ we dwój nasób/ przydawszy do niego Mirrobalonów żółtych. (Mesue.) Nerwom.
Nerwom bolejącym. Muszkułom.
Muszkułom natłuczonym i pogniecionym/ jest użyteczny. (tenże) Ustom zakrzywion.
Zakrzywnieniu ust/ jest lekarstwem. Dychawicy.
Dychawicznym/ jest ratunkiem/ piersi nim plastrując/ abo też pijąc. (Mes.) Albo w wodzie Jęczmiennej Góryczkę uwarzyć/
iest wychędażáć mozg/ y żyły suche od niego pochodzące. Głowj bolenie.
Bolenie głowy vśmierza. Zawrot głowy.
Zawrot głowy odpądza. Drżeniu członkow
Drżącym członkom/ iest lekárstwem/ bądź w Pigułách/ bądź w trunku vżywány. Tákże nim kurzenie z ogniá czyniąc. Puchlinie
Puchlinę wywodźi/ we dwoy nasob/ przydawszy do niego Mirrobalonow żołtych. (Mesue.) Nerwom.
Nerwom boleiącym. Muszkułom.
Muszkułom nátłuczonym y pogniećionym/ iest vżyteczny. (tenże) Vstom zákrzywion.
Zákrzywnieniu vst/ iest lekárstwem. Dycháwicy.
Dycháwicznym/ iest rátunkiem/ pierśi nim plastruiąc/ ábo też piiąc. (Mes.) Albo w wodźie Ięczmienney Goryczkę vwárzyć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 204
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w tym Olejku z Kleszczowiny przyprawionej używać/ tedy może go bezpiecznie połtory ćwierci od kwinty dać/ aż do pół łota. (Abige.) a z inymi lekarstwy/ od pół ćwierci kwinty/ aż do pół łocia.
Naprzedniejsze są te rzeczy/ które mogą być z Sarkokolą złączone/ Sok albo Żywica Sagapeńskiego Kopru/ Myrobalany/ Ćwikła Zamorska/ albo Thurbir, Aloe, Bdelium Saraceńskie/ Amoniak. Też nasienie Pietruszczane/ Opichowe/ Aminkowe. (Abige.) Rozsądek.
Jako mało nie wszystkie rzeczy kosztowne/ a ludzkiemu zdrowiu potrzebne/ z dalekich stron przywożone/ rzadko bywają bez fałszu/ tak i ta Żywica/ która inymi żywicami bywa fałszowana
w tym Oleyku z Klesczowiny przypráwioney vżywáć/ tedy może go bespiecznie połtory czwierći od kwinty dáć/ áż do poł łotá. (Abige.) á z inymi lekárstwy/ od poł czwierći kwinty/ áż do poł łoćia.
Naprzednieysze są te rzeczy/ ktore mogą być z Sárkokolą złączone/ Sok álbo Zywicá Ságápeńskiego Kopru/ Myrobalany/ Cwikłá Zamorska/ álbo Thurbir, Aloe, Bdelium Sáraceńskie/ Ammoniak. Też naśienie Pietrusczáne/ Opichowe/ Aminkowe. (Abige.) Rozsądek.
Iáko máło nie wszystkie rzeczy kosztowne/ á ludzkiemu zdrowiu potrzebne/ z dálekich stron przywożone/ rzadko bywáią bez fałszu/ ták y tá Zywicá/ ktora inymi żywicámi bywa fałszowána
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 225
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Niderlandckich stronach/ w ogrodach bywa flancowany/ dla wrzodów i ran gojenia. W Maju i Czerwcu ma być kopany. Zielnik D. Simona Syreniusa/ Przyrodzenie.
ROzgrzewa i wysusza we wtórym stopniu/ stwierdza i ściąga tak liście jako i korzenie. Ale przytym żywot purguje z niejakim zatwardzeniem/ równie jako Rheubarbarum, abo Mirobaliany. Moc i skutki. Ranom ciętym i sztychowym.
Rany tak cięte jako sztychowe goi/ warząc korzeń i z liściem/ a pić dając. Wchodzi do maści i plastrów olejków.
Do maści i plastrów/ do olejków tych/ które ranom należą/ użytecznie wchodzi Wrzodom.
Wrzody zagniłe/ Sadzele sprosne/ Sadzelom. Ranom
Niderlandckich stronách/ w ogrodách bywá fláncowány/ dla wrzodow y ran goienia. W Máiu y Czerwcu ma bydź kopány. Zielnik D. Simona Syreniusa/ Przyrodzenie.
ROzgrzewa y wysusza we wtorym stopniu/ ztwierdza y śćiąga ták liśćie iáko y korzenie. Ale przytym żywot purguie z nieiákim zátwárdzeniem/ rownie iáko Rheubarbarum, ábo Mirobáliany. Moc y skutki. Ránom ćiętym y sztychowym.
Rány ták ćięte iáko sztychowe goi/ wárząc korzeń y z liśćiem/ á pić dáiąc. Wchodźi do máśći y plastrow oleykow.
Do máśći y plastrow/ do oleykow tjch/ ktore ránom należą/ vżytecznie wchodźi Wrzodom.
Wrzody zágniłe/ Sadzele sprosne/ Sadzelom. Ránom
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 254
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nie posyłam, życzę tylko szczerze Tego, czego sam nie mam, na błahym papierze: Bądź dłużej, bądź szczęśliwiej zdrów; niech cię nie ćwiczy W żalach fortuna, jako tego, któryć życzy. 277. GŁÓG RÓŻY NIE RODZI
Nie rodzi dąb orzechów, nie rodzi kasztanów Buk, nie rodzi bez figi, klon mirabolanów, Ani wierzbina gruszek, ani rodzi wina Lada kędy przy płocie sadzona chmielina. Wszytkie drzewa i krzaki, wszytkie zioła z ziemie Do swej rodzą natury kwiat, owoc i siemię. Nie drzewa i nie zioła, ale zwierz, ptak, ryby Trzymają każde swego przyrodzenia tryby: Nie rodzi kot sobola ani rysia suka,
nie posyłam, życzę tylko szczerze Tego, czego sam nie mam, na błahym papierze: Bądź dłużej, bądź szczęśliwiej zdrów; niech cię nie ćwiczy W żalach fortuna, jako tego, któryć życzy. 277. GŁÓG RÓŻY NIE RODZI
Nie rodzi dąb orzechów, nie rodzi kasztanów Buk, nie rodzi bez figi, klon mirabolanów, Ani wierzbina gruszek, ani rodzi wina Leda kędy przy płocie sadzona chmielina. Wszytkie drzewa i krzaki, wszytkie zioła z ziemie Do swej rodzą natury kwiat, owoc i siemię. Nie drzewa i nie zioła, ale zwierz, ptak, ryby Trzymają każde swego przyrodzenia tryby: Nie rodzi kot sobola ani rysia suka,
Skrót tekstu: PotMorKuk_III
Strona: 163
Tytuł:
Moralia
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty, pieśni
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1688
Data wydania (nie później niż):
1688
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
