DZIECINNY. ROZDZIAŁ II. W którym się eksplikuje druga Karta Geograficzna.
P. Którą część świata wyraża ta druga Karta? O. Europę, najmniejszą z pomiędzy czterech Części, ale najludniejszą i najmocniejszą. P. Wiele jest kształtów rządzenia, według których Państwa Europejskie rządzą się? O. Jest ich pięć. DESPOTYCZNY, MONARCHICZNY, ARYSTOKRATYCZNY, DEMOKRATYCZNY, I SKŁADANY. P. Co to jest rząd Despotyczny? O. Jest ten, gdzie wola Monarchy jest prawem: Taki Rząd w Turczech, w Moskwie. P. Co to jest Monarchiczny? O. Jest ten gdzie Monarcha rządzi sam, ale według przepisu praw; jako to we Francyj
DZIECINNY. ROZDZIAŁ II. W ktorym się explikuie druga Karta Geograficzna.
P. Ktorą część świata wyraża ta druga Karta? O. Europę, naymnieyszą z pomiędzy czterech Części, ale nayludnieyszą y naymocnieyszą. P. Wiele iest kształtow rządzenia, według ktorych Państwa Europeyskie rządzą się? O. Jest ich pięć. DESPOTYCZNY, MONARCHICZNY, ARYSTOKRATYCZNY, DEMOKRATYCZNY, Y SKŁADANY. P. Co to iest rząd Despotyczny? O. Jest ten, gdzie wola Monarchy iest prawem: Taki Rząd w Turczech, w Moskwie. P. Co to iest Monarchiczny? O. Jest ten gdzie Monarcha rządzi sam, ale według przepisu praw; iako to we Francyi
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 20
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
jest kształtów rządzenia, według których Państwa Europejskie rządzą się? O. Jest ich pięć. DESPOTYCZNY, MONARCHICZNY, ARYSTOKRATYCZNY, DEMOKRATYCZNY, I SKŁADANY. P. Co to jest rząd Despotyczny? O. Jest ten, gdzie wola Monarchy jest prawem: Taki Rząd w Turczech, w Moskwie. P. Co to jest Monarchiczny? O. Jest ten gdzie Monarcha rządzi sam, ale według przepisu praw; jako to we Francyj, Hispanii, etc. P. Co to jest Rząd Arystokratyczny? O. Jest ten gdzie Zwierzchność i rządy są w ręku Szlachty; jako w Rzeczypospolitej Weneckiej. P. Co to jest Rząd Demokratyczny? O.
iest kształtow rządzenia, według ktorych Państwa Europeyskie rządzą się? O. Jest ich pięć. DESPOTYCZNY, MONARCHICZNY, ARYSTOKRATYCZNY, DEMOKRATYCZNY, Y SKŁADANY. P. Co to iest rząd Despotyczny? O. Jest ten, gdzie wola Monarchy iest prawem: Taki Rząd w Turczech, w Moskwie. P. Co to iest Monarchiczny? O. Jest ten gdzie Monarcha rządzi sam, ale według przepisu praw; iako to we Francyi, Hispanii, etc. P. Co to iest Rząd Arystokratyczny? O. Jest ten gdzie Zwierzchność y rządy są w ręku Szlachty; iako w Rzeczypospolitey Weneckiey. P. Co to iest Rząd Demokratyczny? O.
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 20
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
wybranym z pomiędzy siebie mężom; jako to w Szwajcarach, gdzie, można mówić, iż pospólstwo rządzi przez wybrany Magistrat, któremu się poddaje. P. Na ostatek co rozumiesz przez Rząd Składany? O. Rozumiem ten który się z różnych pomienionych kształtów rządzenia składa: jako to u nas w Polsce składa się rząd z Monarchicznego i Arystokratycznego. W Anglii z Monarchicznego, Arystokratycznego, i Demokratycznego; toż samo w Szwecyj. W Rzeczypospolitej Holenderskiej, z Arystokratycznego i Demokratycznego. P. Który jest kształt rządzenia najlepszy? O. To pytanie nie tak do Geografii, jako do Polityki należy, i ta kwestia przytrudna jest do wyłuszczenia. To tylko można
wybranym z pomiędzy siebie mężom; iako to w Szwaycarach, gdzie, można mowić, iż pospolstwo rządzi przez wybrany Magistrat, ktoremu się poddaie. P. Na ostatek co rozumiesz przez Rząd Składany? O. Rozumiem ten ktory się z rożnych pomienionych kształtow rządzenia składa: iako to u nas w Polszcze składa się rząd z Monarchicznego y Arystokratycznego. W Anglii z Monarchicznego, Arystokratycznego, y Demokratycznego; toż samo w Szwecyi. W Rzeczypospolitey Hollenderskiey, z Arystokratycznego y Demokratycznego. P. Ktory iest kształt rządzenia naylepszy? O. To pytanie nie tak do Geografii, iako do Polityki należy, y ta kwestya przytrudna iest do wyłuszczenia. To tylko można
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 21
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
to w Szwajcarach, gdzie, można mówić, iż pospólstwo rządzi przez wybrany Magistrat, któremu się poddaje. P. Na ostatek co rozumiesz przez Rząd Składany? O. Rozumiem ten który się z różnych pomienionych kształtów rządzenia składa: jako to u nas w Polsce składa się rząd z Monarchicznego i Arystokratycznego. W Anglii z Monarchicznego, Arystokratycznego, i Demokratycznego; toż samo w Szwecyj. W Rzeczypospolitej Holenderskiej, z Arystokratycznego i Demokratycznego. P. Który jest kształt rządzenia najlepszy? O. To pytanie nie tak do Geografii, jako do Polityki należy, i ta kwestia przytrudna jest do wyłuszczenia. To tylko można mówić, że Rząd Despotyczny najgorszy jest
to w Szwaycarach, gdzie, można mowić, iż pospolstwo rządzi przez wybrany Magistrat, ktoremu się poddaie. P. Na ostatek co rozumiesz przez Rząd Składany? O. Rozumiem ten ktory się z rożnych pomienionych kształtow rządzenia składa: iako to u nas w Polszcze składa się rząd z Monarchicznego y Arystokratycznego. W Anglii z Monarchicznego, Arystokratycznego, y Demokratycznego; toż samo w Szwecyi. W Rzeczypospolitey Hollenderskiey, z Arystokratycznego y Demokratycznego. P. Ktory iest kształt rządzenia naylepszy? O. To pytanie nie tak do Geografii, iako do Polityki należy, y ta kwestya przytrudna iest do wyłuszczenia. To tylko można mowić, że Rząd Despotyczny naygorszy iest
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 21
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
tym bardziej, mściwi, tetryczni, skryci. Religii są Katolickiej Rzymskiej, Dysydentów żadnych to Królestwo nie cierpi, mają u siebie na to Inkwizycją, to jest Trybunał na utrzymanie Religii Katolickiej, z rygórem i karą na tych wszystkich, którzyby przeciwko niej co czynili, mówili, albo pisali. Rząd tego Państwa jest Monarchiczny i Dziedziczny, nawet synowie naturalni, gdyby Familia w potomkach prawego łoża ustała, mogą Tron Portugalski dziedziczyć. To Królestwo niegdyś było przez sześćdziesiąt lat przyłączone do Korony Hiszpańskiej, ale już od lat jak oderwało się i jest sobie udzielne. P. Jak się dzieli Portugalia? O. Dzieli się na 6 Prowincyj, z
tym bardziey, mściwi, tetryczni, skryci. Religii są Katolickiey Rzymskiey, Dyssydentow żadnych to Krolestwo nie cierpi, maią u siebie na to Inkwizycyą, to iest Trybunał na utrzymanie Religii Katolickiey, z rygorem y karą na tych wszystkich, ktorzyby przeciwko niey co czynili, mowili, albo pisali. Rząd tego Państwa iest Monarchiczny y Dziedziczny, nawet synowie naturalni, gdyby Familia w potomkach prawego łoża ustała, mogą Tron Portugalski dziedziczyć. To Krolestwo niegdyś było przez sześćdziesiąt lat przyłączone do Korony Hiszpańskiey, ale iuż od lat iak oderwało się y iest sobie udzielne. P. Jak się dzieli Portugalia? O. Dzieli się na 6 Prowincyi, z
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 27
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
jaki Rząd, Religia, i przymioty Obywatelów? O. Suchość gruntu przy upale słonecznym czyni ziemię nie bardzo żyzną, i ta jeszcze dlanieludności, nie może być należycie uprawną: powietrze ciepłe, zdrowe, i czyste panuje, przeto wszystkie w nim owoce, zboża, zwierzyna, bydło, są wyśmienite. Rząd jest Monarchiczny i dziedziczny: jeśliby Familia panująca w Linii męskiej ustała, spada Sukcesia na linię Białogłowską. Król Hiszpański we wszystkich czterech częściach świata ma sobie podległe Kraje, przeto można mówić, że w Państwie jego nigdy słońce nie zachodzi. To Królestwo jest Religii Katoickiej Rzymskiej, żadnych odszczepieńców od Kościoła Katolickiego cierpieć nie może, ma
iaki Rząd, Religia, y przymioty Obywatelow? O. Suchość gruntu przy upale słonecznym czyni ziemię nie bardzo żyzną, y ta ieszcze dlanieludności, nie może bydź należycie uprawną: powietrze ciepłe, zdrowe, y czyste panuie, przeto wszystkie w nim owoce, zboża, zwierzyna, bydło, są wyśmienite. Rząd iest Monarchiczny y dziedziczny: ieśliby Familia panuiąca w Linii męskiey ustała, spada sukcessia na linię Białogłowską. Krol Hiszpański we wszystkich czterech częściach świata ma sobie podległe Kraie, przeto można mowić, że w Państwie iego nigdy słońce nie zachodzi. To Krolestwo iest Religii Katoickiey Rzymskiey, żadnych odszczepieńcow od Kościoła Katolickiego cierpieć nie może, ma
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 31
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
mil Niemieckich. KARTA V. ROZDZIAŁ V. W którym eksplikuje się Piąta Mapa Geograficzna.
P. Jaki Kraj Europejski ta V. wyraża Mapa? O. Królestwo Francuskie jedno z największych i najpiękniejszych w tej części Swata. P. Jaki Rząd, natura Kraju, Religia, i przymioty Obywatelów Francyj? O. Rząd Monarchiczny i dziedziczny: Sukcesja jednak po mieczu tyko idzie. Prawo nazwane Leks Salica nie pozwala Płci Białogłowskiej rządów ypanowania: przeto Korona Francuska nigdy nie spada na kądziel.
Kraj ten leży w powietrzu utemperowanym, czystym, i zdrowym, jest urodzajny i obfitujący w to wszystko, cokolwiek do życia ludzkiegojest potrzebnego: grunt jest rozmaity,
mil Niemieckich. KARTA V. ROZDZIAŁ V. W ktorym explikuie się Piąta Mappa Geograficzna.
P. Jaki Kray Europeyski ta V. wyraża Mappa? O. Krolestwo Francuskie iedno z naywiększych y naypięknieyszych w tey części Swata. P. Jaki Rząd, natura Kraiu, Religia, y przymioty Obywatelow Francyi? O. Rząd Monarchiczny y dziedziczny: Sukcessya iednak po mieczu tyko idzie. Prawo nazwane Lex Salica nie pozwala Płci Białogłowskiey rządow ypanowania: przeto Korona Francuska nigdy nie spada na kądziel.
Kray ten leży w powietrzu utemperowanym, czystym, y zdrowym, iest urodzayny y obfituiący w to wszystko, cokolwiek do życia ludzkiegoiest potrzebnego: grunt iest rozmaity,
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 37
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Północy, przeto zimniejsza i mniej zdrowiu służąca: ziemia nie mniej urodzajna jak w Anglii, ma węgli ziemnych podostatek. Irlandia w tym prawie samym jest powietrzu co Anglia, obfituje w lasy i pastwiska najlepsze w całej Europie: Woły Irlandzkie tak są zachwalone i sławne, jak konie w Anglii. Rząd W. Brytanii jest Monarchiczny, tak jednak, że Arystokratycznego i Demokratycznego ma w sobie znaczną część, Korona idzie dziedzictwem, spada nawet na Kądziel, gdy po mieczu Sukcesorów nie stawa. Szkocja niegdyś była udzielnym i osobnym Królestwem, ale w Roku 1707 z Anglią na zawsze Traktatem złączona została, i tak te dwa Królestwa zamykaja się pod imieniem Królestwa
Połnocy, przeto zimnieysza y mniey zdrowiu służąca: ziemia nie mniey urodzayna iak w Anglii, ma węgli ziemnych podostatek. Irlandya w tym prawie samym iest powietrzu co Anglia, obfituie w lasy y pastwiska naylepsze w całey Europie: Woły Irlandzkie tak są zachwalone y sławne, iak konie w Anglii. Rząd W. Brytannii iest Monarchiczny, tak iednak, że Arystokratycznego y Demokratycznego ma w sobie znaczną część, Korona idzie dziedzictwem, spada nawet na Kądziel, gdy po mieczu Sukcessorow nie stawa. Szkocya niegdyś była udzielnym y osobnym Krolestwem, ale w Roku 1707 z Anglią na zawsze Traktatem złączona została, y tak te dwa Krolestwa zamykaia się pod imieniem Krolestwa
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 79
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
O. Kraj ten lubo zimny jest, zdrowy jednak; ziemia żyzna, osobliwie co do paszy: stąd wychodzi niezliczona moc koni i wolów do innych krajów: zwierzyny w nim, osobliwie jeleni, mnóstwo: co do handlu, który przed tym nie bardzo znaczny był, co raz bardziej teraz pomnaża się. Rząd jest Monarchiczny: to Królestwo było niegdyś wolne i według upodobania swego Królów obierało, teraz, już blisko sto lat, jako się stało dziedzicznym: Sukcesja spada nawet na płeć białogłowską.
Religia panująca jest Luterska pod rządem sześciu Biskupów.
Duńczykowie są doródni, roztropni, mili w konwersacyj, kochający się w naukach i rękodziełach: białogłowy z
O. Kray ten lubo zimny iest, zdrowy iednak; ziemia żyzna, osobliwie co do paszy: ztąd wychodzi niezliczona moc koni y wolow do innych kraiow: zwierzyny w nim, osobliwie ieleni, mnostwo: co do handlu, ktory przed tym nie bardzo znaczny był, co raz bardziey teraz pomnaża się. Rząd iest Monarchiczny: to Krolestwo było niegdyś wolne y według upodobania swego Krolow obierało, teraz, iuż blisko sto lat, iako się stało dziedzicznym: sukcessya spada nawet na płeć białogłowską.
Religia panuiąca iest Luterska pod rządem sześciu Biskupow.
Duńczykowie są dorodni, rostropni, mili w konwersacyi, kochaiący się w naukach y rękodziełach: białogłowy z
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 87
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
do powietrza, ten Kraj zimny jest, co do gruntu górzysty i nieurodzajny: to tylko w nim najlepszego jest, że z lasów swoich najlepsze spuszcza maszty, i wiele wyśmienitego drzewa na budowanie okrętów. Znajdują się w nim także niektóre kruszce, jako to srebra, a najwięcej żelaza.
Co do Rządu Stan jego jest Monarchiczny: Przedtym swoich własnych miewał Królów, teraz od owego czasu jak się złączył z Daniją, Duńskiego Króla rządom podlega, który albo Vice-Reja, albo Rezydenta swego tam posyła, a ten w Chrystianii rezydując, imieniem swego pryncypała całym rządzi Krajem.
Co do Religii, Luterska Sekta tak jak w Danii panuje, w stronach jednak
do powietrza, ten Kray zimny iest, co do gruntu gorzysty y nieurodzayny: to tylko w nim naylepszego iest, że z lasow swoich naylepsze spuszcza maszty, y wiele wyśmienitego drzewa na budowanie okrętow. Znayduią się w nim także niektore kruszce, iako to srebra, a naywięcey żelaza.
Co do Rządu Stan iego iest Monarchiczny: Przedtym swoich własnych miewał Krolow, teraz od owego czasu iak się złączył z Daniią, Duńskiego Krola rządom podlega, ktory albo Vice-Reja, albo Rezydenta swego tam posyła, a ten w Chrystianii rezyduiąc, imieniem swego pryncypała całym rządzi Kraiem.
Co do Religii, Luterska Sekta tak iak w Danii panuie, w stronach iednak
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 92
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
