potrzebujemy, a oto każda baba, ustawicznie na chałupie swojej rachując krydki, mogłaby o nas prawdziwe sztychować annales. A oto pyszny generalstwa, pułkownictwa, rotmistrzostwa predykament, jedna bez kary licencja i szarpanina, szacowny towarzystwa przywilej, sama wołoska czupryna albo przywiązanie hameliki swacie, stempel za pasem, cybuch za kołnierzem albo ruchawe morzysko i gryzienie, szarawary pohane, haust bezmierny, brawura i grube znaczą obyczaje, sami zaś ogromnych znaków towarzysze jesteśmy poddanymi słabości serca, prędkiej trwodze, długim związkom, cnocie kopyta, słowem, jednej nie powetowanej konfuzji i obeldze. Niech się nikt nie gniewa, do siebie mówię. Zniść uboga i najobfitsza konsystencja wymyślnych zbytków
potrzebujemy, a oto każda baba, ustawicznie na chałupie swojej rachując krydki, mogłaby o nas prawdziwe sztychować annales. A oto pyszny generalstwa, pułkownictwa, rotmistrzostwa predykament, jedna bez kary licencyja i szarpanina, szacowny towarzystwa przywilej, sama wołoska czupryna albo przywiązanie hameliki swacie, stempel za pasem, cybuch za kołnierzem albo ruchawe morzysko i gryzienie, szarawary pohane, haust bezmierny, brawura i grube znaczą obyczaje, sami zaś ogromnych znaków towarzysze jesteśmy poddanymi słabości serca, prędkiej trwodze, długim związkom, cnocie kopyta, słowem, jednej nie powetowanej konfuzyi i obeldze. Niech się nikt nie gniewa, do siebie mówię. Zniść uboga i najobfitsza konsystencyja wymyślnych zbytków
Skrót tekstu: MałpaCzłow
Strona: 283
Tytuł:
Małpa Człowiek
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
satyry, traktaty
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1715
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1715
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Archiwum Literackie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Paulina Buchwaldówna
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wroclaw
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1962
choroby. Item. Gdy dziecię które tę chorobę miewa, warz albo liście wierzbowe, albo skorę wierzbową, ostudziwszy, kąp je w tym często, co też i na Suchoty służy onym. Jeżeliby ta choroba dzieciom pochodziła z glist, albo gdy się ząbki puszczają, o tym masz na swoich miejscach: jeżeli z morzyska, daj Enemę, i Materacyki z ziół na żywotek. Item. Gdy dziecię jest podległe tej chorobie, Mamkę trzeba uważyć jeżeli ma pokarm dobry, taż Mamka zażywać ma rzeczy należących tej chorobie, jako to jemioły dębowej nasienia i korzenia piwowonij, korzenia Kozłkowego, etc. mocząc to w piwie, korzenie Kozłkowe,
choroby. Item. Gdy dziecię ktore tę chorobę miewa, warz álbo liśćie wierzbowe, álbo skorę wierzbową, ostudziwszy, kąp ie w tym często, co też y ná Suchoty służy onym. Ieżeliby tá chorobá dziećiom pochodźiła z glist, álbo gdy się ząbki pusczáią, o tym mász ná swoich mieyscách: ieżeli z morzyská, day Enemę, y Máteracyki z zioł ná żywotek. Item. Gdy dźiećię iest podległe tey chorobie, Mámkę trzebá uważyć ieżeli ma pokarm dobry, táż Mámká záżywáć ma rzeczy należących tey chorobie, iáko to jemioły dębowey nasienia y korzenia piwowonij, korzenia Kozłkowego, etc. mocząc to w piwie, korzenie Kozłkowe,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 112
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
dojść, jeżeli chory jadł co niestrawnego, jako to Frukty, grzyby, etc. Jeżeli też w kiszkach naprzykład glisty są przyczyną tej choroby, na ten czas znaki glist bywają. O których będziesz miał niżej. Jeżeli z wątroby, albo z zatwardzenia, albo z zapalenia, etc. pospolicie ekskrementa bywają żółte z morzyskami. Jeżeli z przyczyny śledziony, bywają czarne, szare, przytym w lewym boku parcie i ból, etc. Progn. Jeżeli ta biegunka wolna jest, i z której chory na siłach nie upada, i owszem czuje się lekszym, taka nazywa się Crytica, od wielu chorób uwalniająca. Jeżeli zaś im dalej tym
doyść, ieżeli chory iadł co niestrawnego, iako to Frukty, grzyby, etc. Ieżeli też w kiszkách náprzykład glisty są przyczyną tey choroby, ná ten czás znaki glist bywáią. O ktorych będziesz miał niżey. Iezeli z wątroby, álbo z zátwardzenia, álbo z zápalenia, etc. pospolićie exkrementá bywáią żołte z morzyskámi. Ieżeli z przyczyny śledźiony, bywáią czarne, száre, przytym w lewym boku párćie y bol, etc. Progn. Ieżeli tá biegunká wolna iest, y z ktorey chory ná śiłách nie upada, y owszem czuie się lekszym, táka názywa się Crytica, od wielu chorob uwalniaiąca. Ieżeli záś im dáley tym
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 225
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, i owszem czuje się lekszym, taka nazywa się Crytica, od wielu chorób uwalniająca. Jeżeli zaś im dalej tym bardziej chorego słabi, nazywa się Symptomatica, taka niebezpieczna jest. Item. Gdy ekskrementa zrazu odchodzą rzadkie, a potym gęste, znak jest dobry. Item. Rzadkie i wodniste z boleściami, i z morzyskami często odchodzące, złym znakiem są: znaczą bowiem wielką ostrość humorów; także gdy się chory nieczuje, że pod się puszcza, zły jest bardzo znak. Item. Rzadkie odchodzenie materii, które w raz z chorobą, jaką poczyna się, złym jest znakiem. W zapaleniu wnętrznym gdy się przyda Dyarrhaea, wolnym czyni
, y owszem czuie się lekszym, táka názywa się Crytica, od wielu chorob uwalniaiąca. Ieżeli záś im dáley tym bárdźiey chorego słábi, názywa się Symptomatica, táka niebespieczna iest. Item. Gdy exkrementá zrázu odchodzą rzadkie, á potym gęste, znák iest dobry. Item. Rzadkie y wodniste z boleśćiámi, y z morzyskámi często odchodzące, złym znákiem są: znáczą bowiem wielką ostrość humorow; tákże gdy się chory nieczuie, że pod się puscza, zły iest bárdzo znák. Item. Rzadkie odchodzenie máteryey, ktore w raz z chorobą, iáką poczyna się, złym iest znákiem. W zápaleniu wnętrznym gdy się przyda Dyarrhaea, wolnym czyni
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 225
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
a oprócz tego jeżeli gorączka jest: zrazu zaraz trzeba ją puścić, potym śłużą Enemy: Weś jęczmienia dwie szczypty, otrąb, Roży suchej po szczypcie, Lukrecjej, Rodzynków, obojga po dwa łoty, warz w wodzie, przecedź, przydaj cukru szarego, żółtek do jaja, przywarz, daj ciepło, a jeżeli morzyska dokuczały, przydaj Olejku z wosku; potym słuzą rzeczy zatwierdzające, tak wnętrzne, jako i powierzchowne, których się dość podało w Lienteriej, i jeszcze podadzą się w Dysenteriej; oprócz tego weś octu, zgać w nim stal kilka razy, przydaj do niego proszku z Mirtollów, z galasu, z jagód jarzębiny
á oprocz tego ieżeli gorączká iest: zrázu zaraz trzebá ią puśćić, potym śłużą Enemy: Weś ięczmieniá dwie sczypty, otrąb, Roży suchey po sczypćie, Lukrecyey, Rodzenkow, oboygá po dwá łoty, warz w wodźie, przecedź, przyday cukru szárego, żołtek do iáiá, przywarz, day ćiepło, á ieżeli morzyská dokuczáły, przyday Oleyku z wosku; potym słuzą rzeczy zátwierdzáiące, ták wnętrzne, iáko y powierzchowne, ktorych sie dość podáło w Lienteryey, y iescze podádzą się w Dysenteryey; oprocz tego weś octu, zgać w nim stal kilká rázy, przyday do niego proszku z Mirtollow, z gálásu, z iágod iárzębiny
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 226
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Biegunkę. I to pewna. R. Theriacae dr: 1. Lapis Hemmas sichtilis pul. scrup. 1. zmieszaj, daj na raz, powtórz jeżeli trzeba, ostatek obacz w kuracjej Dysenteriej. O Biegunkach. Traktat Trzeci O DysENTERIEJ.
Dysenteria, jest różnych humorów, z ropa i ze krwią zmieszanych, z morzyskami, zgorączką, z pragnieniem z niespaniem, apetytu utraceniem, z kiszek ustawicznego poruszenia, albo szczypania od humorów ostrych, niekiedy z poranieniem, i owrzedzeniem onychże, przez stolec odchodzenie. Przyczyny są dwojakie, jedne powierzchne, drugie wnętrzne. Powierzchne przyczyny są: Jedzenie potraw korzennych; także niestrawnych aosobliwie fruktów najbardziej w
Biegunkę. Y to pewna. R. Theriacae dr: 1. Lapis Hemmas sichtilis pul. scrup. 1. zmieszay, day ná raz, powtorz ieżeli trzebá, ostátek obacz w kurácyey Dysenteryey. O Biegunkách. Tráktat Trzeći O DYSSENTERYEY.
Dysenterya, iest rożnych humorow, z ropa y ze krwią zmieszánych, z morzyskámi, zgorączką, z prágnieniem z niespániem, ápetytu utráceniem, z kiszek ustáwicznego poruszenia, álbo sczypánia od humorow ostrych, niekiedy z poránieniem, y owrzedzeniem onychże, przez stolec odchodzenie. Przyczyny są dwoiákie, iedne powierzchne, drugie wnętrzne. Powierzchne przyczyny są: Iedzenie potraw korzennych; tákże niestrawnych áosobliwie fruktow naybárdźiey w
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 228
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
czarna; także flegma słona, zielona, rdzawa, czarna; także flegma słona, z wielkiej gorącości rodząca się, albo zgniłą która po przylęgawszy do kieszek rani je, i wydymanie sprawuje. I Insze także humory wodniste zbyt ostre mieszając się z drugiemi, przyczyną bywają Dysenteriej. Znaki Dysenteriej, Naprzód częste bardzo operacje z morzyskami z wydymaniem, ekskrementa wychodzą flegmiste, pod czas ze krwią pomieszane, a pod czas ropiste, rdzawe, zielone, żółte, czarne, białe, czasem sama krew czysta, a pod czas spiekła w sztukach, przytym gorączka, niespanie pragnienie, apetytu utracenie, w cienkich kiszkach około pępka., i nad niem
czarna; tákże flegmá słona, źielona, rdzáwa, czarna; tákże flegmá słona, z wielkiey gorącośći rodząca się, álbo zgniłą ktora po przylęgawszy do kieszek ráni ie, y wydymánie spráwuie. I Insze tákże humory wodniste zbyt ostre mieszáiąc się z drugiemi, przyczyną bywáią Dysenteryey. Znáki Dyssenteryey, Naprzod częste bárdzo operácye z morzyskami z wydymaniem, exkrementá wychodzą flegmiste, pod czás ze krwią pomieszáne, á pod czás ropiste, rdzáwe, zielone, żołte, czarne, białe, czásem samá krew czysta, á pod czás spiekła w sztukách, przytym gorączká, niespánie prágnienie, ápetytu utrácenie, w cienkich kiszkách około pępka., y nád niem
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 229
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
pod czas spiekła w sztukach, przytym gorączka, niespanie pragnienie, apetytu utracenie, w cienkich kiszkach około pępka., i nad niem wielkie rznięcie; tak jakoby nożami rznął, w grubszych zaś kiszkach pod pępkiem nie tak ciężki bywa ból, i rznięcie. Jeżeli cienkie kiszki zranione są, na ten czas ból i morzyska nieznośne bywają, tak, jakoby igłami kłoł cienkie kiszki, albowiem więcej mają membran, zatym i czucie większe; także chory po wielkim morzysku nie zaraz jedzie na stolec, i krew z ekskrementami zmieszana bywa. Jeżeli zaś grubsze kiszki zranione są, ból, i morzyska nie tak dokuczają, i po morzysku zaraz stolec bywa
pod czás spiekła w sztukách, przytym gorączká, niespánie prágnienie, ápetytu utrácenie, w cienkich kiszkách około pępka., y nád niem wielkie rznięćie; ták iákoby nożami rznął, w grubszych záś kiszkách pod pępkiem nie ták ćięszki bywa bol, y rznięcie. Ieżeli ćienkie kiszki zránione są, ná ten czás bol y morzyská nieznośne bywaią, ták, iákoby igłami kłoł ćienkie kiszki, álbowiem więcey maią membran, zátym y czućie większe; także chory po wielkim morzysku nie záraz iedzie na stolec, y krew z exkrementámi zmieszána bywa. Ieżeli záś grubsze kiszki zránione są, bol, y morzyská nie ták dokuczaią, y po morzysku zaraz stolec bywa
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 229
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
wielkie rznięcie; tak jakoby nożami rznął, w grubszych zaś kiszkach pod pępkiem nie tak ciężki bywa ból, i rznięcie. Jeżeli cienkie kiszki zranione są, na ten czas ból i morzyska nieznośne bywają, tak, jakoby igłami kłoł cienkie kiszki, albowiem więcej mają membran, zatym i czucie większe; także chory po wielkim morzysku nie zaraz jedzie na stolec, i krew z ekskrementami zmieszana bywa. Jeżeli zaś grubsze kiszki zranione są, ból, i morzyska nie tak dokuczają, i po morzysku zaraz stolec bywa, także krew i materia ropista, po wierzchu stolca pływa, czasem się też wraz miesza. W wielkim zaś zranieniu, i owrzedzeniu kiszek
wielkie rznięćie; ták iákoby nożami rznął, w grubszych záś kiszkách pod pępkiem nie ták ćięszki bywa bol, y rznięcie. Ieżeli ćienkie kiszki zránione są, ná ten czás bol y morzyská nieznośne bywaią, ták, iákoby igłami kłoł ćienkie kiszki, álbowiem więcey maią membran, zátym y czućie większe; także chory po wielkim morzysku nie záraz iedzie na stolec, y krew z exkrementámi zmieszána bywa. Ieżeli záś grubsze kiszki zránione są, bol, y morzyská nie ták dokuczaią, y po morzysku zaraz stolec bywa, tákże krew y máterya ropista, po wierzchu stolcá pływa, czásem się też wraz miesza. W wielkim záś zránieniu, y owrzedzeniu kiszek
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 229
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
cienkie kiszki zranione są, na ten czas ból i morzyska nieznośne bywają, tak, jakoby igłami kłoł cienkie kiszki, albowiem więcej mają membran, zatym i czucie większe; także chory po wielkim morzysku nie zaraz jedzie na stolec, i krew z ekskrementami zmieszana bywa. Jeżeli zaś grubsze kiszki zranione są, ból, i morzyska nie tak dokuczają, i po morzysku zaraz stolec bywa, także krew i materia ropista, po wierzchu stolca pływa, czasem się też wraz miesza. W wielkim zaś zranieniu, i owrzedzeniu kiszek między ekskrementami pokazują się carunculae na kształt plew. Item. Jeżeli chory skłonny do womitów, znać że cienkie kiszki zranione są.
ćienkie kiszki zránione są, ná ten czás bol y morzyská nieznośne bywaią, ták, iákoby igłami kłoł ćienkie kiszki, álbowiem więcey maią membran, zátym y czućie większe; także chory po wielkim morzysku nie záraz iedzie na stolec, y krew z exkrementámi zmieszána bywa. Ieżeli záś grubsze kiszki zránione są, bol, y morzyská nie ták dokuczaią, y po morzysku zaraz stolec bywa, tákże krew y máterya ropista, po wierzchu stolcá pływa, czásem się też wraz miesza. W wielkim záś zránieniu, y owrzedzeniu kiszek między exkrementámi pokázuią się carunculae ná ksztáłt plew. Item. Ieżeli chory skłonny do womitow, znáć żę ćienkie kiszki zránione są.
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 230
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
