, naprzód od Synów Hana Tatarskiego, kładących się na ziemię z aklamacją: Ejami Szeryf. Tojest: Niech ci dni będą szczęśliwe. Trzy kroki ku nim postąpi Cesarz, daje rękę do pocałowania. Następuje Wezyr z Beglerbejami, Paszami, Urzędnikami, uklęka jedną nogą, czyni kongratulację, rękę Monarchy całuje, Sekwens jest na Muftego Principem Duchowieństwa, z Urzędnikami Duchownemi, także niby Spirytuałami, Nakib Eszrefem, Najstarszym nad Familią Mahometa, z Szejchmy, tojest Kaznodziejami: który aż do ziemi głowę schiliwszy, i ręce za pas założywszy, w ramie Cesarza całuje; którego Cesarz wstaniem, i na krok jeden postąpieniem przecięż dystyngwuje. Inni za nim idący
, naprzod od Synow Hana Tatarskiego, kładących się na ziemię z aklamacyą: Eiami Szeryf. Toiest: Niech ci dni będą szczęśliwe. Trzy kroki ku nim postąpi Cesarz, daie rękę do pocałowania. Następuie Wezyr z Beglerbeiami, Paszami, Urzędnikami, uklęka iedną nogą, czyni kongratulacyę, rękę Monarchy cáłuie, Sequens iest na Muftego Principem Duchowieństwa, z Urzędnikami Duchownemi, także niby Spirytuałami, Nakib Eszrefem, Naystarszym nád Familią Machometa, z Szeychmy, toiest Kaznodzieiami: ktory aż do ziemi głowę schiliwszy, y ręce za pas założywszy, w ramie Cesarza całuie; ktorego Cesarz wstaniem, y na krok ieden postąpieniem przecięż dystyngwuie. Inni za nim idący
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1104
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
sobie tam, co czambułem aliàs rabunkiem dosłanie w Moskwie, lub gdzie indziej. Przed Traktatami Car dawał dwa kroć sto tysięcy złotych Hanowi od zabiegów ich Państwo swoje zasłaniając Senatorowie Tatarscy zowią się Scharambej, Szlachta Murzowie. Z Scharambejów Marszałek obrany bywa Bej ma rządy Prowincyj; a jego Wikariusze Galganowie. W Radę wchodzą Wezyr, Mufty, Kadiaskier. Kara tu na Zabójców okrutna, za czary nie mogące się tam wykorzenić niesłychane, Urząd wywiera okrucieństwo: gdy kto kogo bardzo rani, bity bywa okrutnie żyłami wołowemi. Za pojedynek iż w nim jest serc exercitium nie karzą. Rzeki wielkie w pław przebywają: cały sprząt z sobą wożą w sakwach, chleb
sobie tam, co czambułem aliàs rabunkiem dosłanie w Moskwie, lub gdzie indziey. Przed Traktatami Car dawał dwa kroć sto tysięcy złotych Hanowi od zabiegow ich Państwo swoie zasłaniaiąc Senatorowie Tatarscy zowią się Scharambey, Szlachta Murzowie. Z Scharambeiow Marszałek obrany bywa Bey ma rządy Prowincyi; a iego Wikaryusze Galganowie. W Radę wchodzą Wezyr, Mufty, Kadiaskier. Kara tu na Zaboycow okrutna, za czary nie mogące się tam wykorzenić niesłychane, Urząd wywiera okrucieństwo: gdy kto kogo bardzo rani, bity bywa okrutnie żyłami wołowemi. Za poiedynek iż w nim iest serc exercitium nie karzą. Rzeki wielkie w pław przebywaią: cały sprząt z sobą wożą w sakwach, chleb
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 423
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
czarnego morza. KAŁMUKI są naturae abortus et Monstra prawie bez nosa, tak jest wklęsły, i bez dołków na oczy; częścią Moskwie, częścią Hanowi podlegli, Haracz dają futra. Na Bajran Hanowi z kongratulacją dwa wozy futer różnych posylają: w jednym wozie cztery konie, w drugim dwa Słonie zaprzągłszy; gdzie i dla Muftego, Wezyra, Damy Hanowskiej, są także futrzane upominki. Przeciw tym Posłom wysłani bywają od Wezyra na przyjęcie ich, niby Magistri Ceremoniarum, którzy ubrani w kaftany, wprowadzeni bywają pod boki przed Hana, padają na twarze przed nim, przywitani od Hana, zapro- Geografia Generalna i partykularna
szeni bywają do Wezyra, na Kafę
czarnego morza. KAŁMUKI są naturae abortus et Monstra prawie bez nosa, tak iest wklęsły, y bez dołkow na oczy; częścią Moskwie, częścią Hanowi podlegli, Haracz daią futra. Na Bayran Hanowi z kongratulacyą dwa wozy futer rożnych posylaią: w iednym wozie cztery konie, w drugim dwa Słonie zaprzągłszy; gdzie y dla Muftego, Wezyra, Damy Hanowskiey, są także futrzane upominki. Przeciw tym Posłom wysłani bywaią od Wezyra na przyięcie ich, niby Magistri Ceremoniarum, ktorzy ubrani w kaftany, wprowadzeni bywaią pod boki przed Hana, padaią na twarze przed nim, przywitani od Hana, zapro- Geografia Generalna y partykularna
szeni bywaią do Wezyra, na Kaffę
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 426
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
trzymany, zaraz sekretnemi do Saraju wpada ścieżkami, Tron osiada, Cesarzem proclamatur, przy kongratulacyj przytomnych. Antecessor zmarły do Meczetu Z. Zofii deportatur, tam bez wszelkiej Ceremonii pogrzebiony bywa, hojne tylko rozdawszy jałmużny in suffragium Duszy jego. Idzie potym nowy Cesarz do Meczetu Z. Jofii bliskiego, modli się, i od Muftego najwyższego Arcyprałata ich Religii bierze Benedykcją przy pospólstwa aklamacyj życia długiego, panowania szczęśliwego życzących. Jedzie tandem wodą pompaticè na miejsce Joup, albo Job blisko Portu, tam po Modlitwach znowu od Muftego biorąc Benedykcją, a od Wezyra i Baszów głęboką weneracją. Praktykuje się przy tej inauguracyj i ta ceremonia, że Mufty Pałasz Cesarzowi do
trzymány, zaraz sekretnemi do Saráiu wpáda ścieszkami, Tron osiada, Cesarzem proclamatur, przy kongratulácyi przytomnych. Antecessor zmarły do Meczetu S. Zofii deportatur, tam bez wszelkiey Ceremonii pogrzebiony bywá, hoyne tylko rozdáwszy iałmużny in suffragium Duszy iego. Idźie potym nowy Cesarz do Meczetu S. Iofii bliskiego, modli się, y od Muftego naywyższego Arcypráłata ich Religii bierze Benedykcyą przy pospolstwá aklámacyi życia długiego, pánowania szczęśliwego życzących. Iedźie tandem wodą pompaticè ná mieysce Ioup, albo Iob blisko Portu, tam po Modlitwách znowu od Muftego biorąc Benedykcyą, á od Wezyrá y Baszow głęboką wenerácyą. Práktykuie się przy tey inaugurácyi y ta ceremonia, że Mufty Pałász Cesarzowi do
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 479
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
hojne tylko rozdawszy jałmużny in suffragium Duszy jego. Idzie potym nowy Cesarz do Meczetu Z. Jofii bliskiego, modli się, i od Muftego najwyższego Arcyprałata ich Religii bierze Benedykcją przy pospólstwa aklamacyj życia długiego, panowania szczęśliwego życzących. Jedzie tandem wodą pompaticè na miejsce Joup, albo Job blisko Portu, tam po Modlitwach znowu od Muftego biorąc Benedykcją, a od Wezyra i Baszów głęboką weneracją. Praktykuje się przy tej inauguracyj i ta ceremonia, że Mufty Pałasz Cesarzowi do boku przypasując, animuje go, aby imię Bisurmańskie ab ortu et occasu rozprzestrżenił, a wygubił Chrześcijańskie tym Pałaszem. Stamtąd potym solennie wieżdza do Konstantynopola. Ale jak jego nagła jest eksaltacja,
hoyne tylko rozdáwszy iałmużny in suffragium Duszy iego. Idźie potym nowy Cesarz do Meczetu S. Iofii bliskiego, modli się, y od Muftego naywyższego Arcypráłata ich Religii bierze Benedykcyą przy pospolstwá aklámacyi życia długiego, pánowania szczęśliwego życzących. Iedźie tandem wodą pompaticè ná mieysce Ioup, albo Iob blisko Portu, tam po Modlitwách znowu od Muftego biorąc Benedykcyą, á od Wezyrá y Baszow głęboką wenerácyą. Práktykuie się przy tey inaugurácyi y ta ceremonia, że Mufty Pałász Cesarzowi do boku przypásuiąc, animuie go, aby imie Bisurmańskie ab ortu et occasu rosprzestrżenił, á wygubił Chrześciańskie tym Páłaszem. Ztamtąd potym solennie wieżdza do Konstántynopola. Ale iak iego nágła iest exaltácya,
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 479
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
, i od Muftego najwyższego Arcyprałata ich Religii bierze Benedykcją przy pospólstwa aklamacyj życia długiego, panowania szczęśliwego życzących. Jedzie tandem wodą pompaticè na miejsce Joup, albo Job blisko Portu, tam po Modlitwach znowu od Muftego biorąc Benedykcją, a od Wezyra i Baszów głęboką weneracją. Praktykuje się przy tej inauguracyj i ta ceremonia, że Mufty Pałasz Cesarzowi do boku przypasując, animuje go, aby imię Bisurmańskie ab ortu et occasu rozprzestrżenił, a wygubił Chrześcijańskie tym Pałaszem. Stamtąd potym solennie wieżdza do Konstantynopola. Ale jak jego nagła jest eksaltacja, tak prędki upadek; prawdziwie ten tollitur in altum, ut casu graviore ruat; bo Janczarów prędkie bunty, uszyją mu
, y od Muftego naywyższego Arcypráłata ich Religii bierze Benedykcyą przy pospolstwá aklámacyi życia długiego, pánowania szczęśliwego życzących. Iedźie tandem wodą pompaticè ná mieysce Ioup, albo Iob blisko Portu, tam po Modlitwách znowu od Muftego biorąc Benedykcyą, á od Wezyrá y Baszow głęboką wenerácyą. Práktykuie się przy tey inaugurácyi y ta ceremonia, że Mufty Pałász Cesarzowi do boku przypásuiąc, animuie go, aby imie Bisurmańskie ab ortu et occasu rosprzestrżenił, á wygubił Chrześciańskie tym Páłaszem. Ztamtąd potym solennie wieżdza do Konstántynopola. Ale iak iego nágła iest exaltácya, ták prętki upádek; práwdźiwie ten tollitur in altum, ut casu graviore ruat; bo Iánczarow prętkie bunty, uszyią mu
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 479
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
zalecenia Mistrzów swoich, mają promocją do Hasna-Ody, aliàs do Izby Skarbowej, albo do Kilaru, to jest do Apteki Cesarskiej, temi gradusami postępują na ostatek do Saraju, albo na Pokoje Cesarskie, co się zowie Hasodą, gdzie jest 40. Dworzan Pokojowych przy boku Cesarza zawsze obecnych, o których tu po Wezyrze i Muftym mówić będę. EUROPA. O Tureckim Cesarzu i Dworze jego.
WEZYR Azem jest Głową rady najpierwszy Minister, Namieśnik Cesarski, pomocnik Panowania jego. In materia belli et Status, aliàs w boju i w pokoju generalny Dispositor, wszytkę moc panowania sobie jednemu mając powierzoną. Jest Sędzią Najwyższym, Kanclerzem, Wodzem, jest Uchem
záleceniá Mistrzow swoich, máią promocyą do Hasna-Ody, aliàs do Izby Skarbowey, albo do Kiláru, to iest do Apteki Cesarskiey, temi grádusami postępuią ná ostátek do Saráiu, albo ná Pokoie Cesarskie, co się zowie Hasodą, gdźie iest 40. Dworzan Pokoiowych przy boku Cesarzá záwsze obecnych, o ktorych tu po Wezyrze y Muftym mowić będę. EUROPA. O Tureckim Cesarzu y Dworze iego.
WEZYR Azem iest Głową rády náypierwszy Minister, Namieśnik Cesarski, pomocnik Pánowánia iego. In materia belli et Status, aliàs w boiu y w pokoiu generálny Dispositor, wszytkę moc panowánia sobie iednemu maiąc powierzoną. Iest Sędźią Naywyzszym, Kanclerzem, Wodzem, iest Uchem
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 483
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Wezyra Azem jest innych kilku, którzy ordinariè, bywają najpierwszemi Baszami, to jest Babilonu, Kairu, Anatolu, Romanii, Budy. Którzy z Wezyrem Wielkim zasiadają, nie tak do porady, jako dla parady, bo przy samym wielkim Wezyrze sententia decisiva. Podpisują jednak Uniwersały Cesarskie. Gaża ich 2000. Talerów bitych.
MUFTY jest Głowa Duchowieństwa Musulmańskiego, Sacrorum Antistes, trudnych kazusów w Religii Mahometańskiej Re-solutor, Tłumacz, Detisor, od samego Cesarza ze wszytkich przymiotów obrany. W sprawach wojny, zawarcia pokoju, w złożeniu Wezyra i innych z Urzędu, daje Consilium Cesarzowi, sequenti jednak suum velle. Efata jego i Dekreta zowią się Destan.
Wezyrá Azem iest innych kilku, ktorzy ordinariè, bywáią náypierwszemi Baszámi, to iest Babylonu, Kairu, Anátolu, Romanii, Budy. Ktorzy z Wezyrem Wielkim zásiadáią, nie ták do porády, iáko dla parády, bo przy samym wielkim Wezyrze sententia decisiva. Podpisuią iednák Uniwersały Cesarskie. Gażá ich 2000. Talerow bitych.
MUFTY iest Głowá Duchowieństwá Musulmańskiego, Sacrorum Antistes, trudnych kazusow w Religii Máchometańskiey Re-solutor, Tłumacz, Detisor, od samego Cesarza ze wszytkich przymiotow obrány. W spráwach woyny, záwarcia pokoiu, w złożeniu Wezyrá y innych z Urzędu, daie Consilium Cesarzowi, sequenti iednák suum velle. Effata iego y Dekreta zowią się Destan.
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 484
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
(taka tam materia Ordinationis.) i tysiąc Talerów bitych w złotej chustce, tysiąc aspr codziennej mu Pensyj naznaczając: a skąd inąd ma 500. Czerwonych złotych na dzień: co uczyni na rok 182500. Przed samym tylko Mustym i Odzią aliàs Inspektórem swoim wstaje Cesarz, niprzedkim więcej. Jeśliby kryminał jaki Mufty popełnił, z godności bywa złożony, a czasem w moździerzu utłuczony. Tytuł w listach Polacy mu dają taki.
Illustrissimo Principi, Amplissimo Machometani Ordinis Magno ac Primo Interpreti, Serenissimae Portae Othomanicae Supremo Sacerdoti, à Consiliis Publicis et intimis Serenitatis Consultissimo Moderatori, Magnifico Domino Mufteo, Amico addictissimo.
Do niego należą wszyscy Duchowni Ottomańscy
(taká tam materia Ordinationis.) y tysiąc Talerow bitych w złotey chustce, tysiąc aspr codźienney mu Pensyi náznaczáiąc: á zkąd inąd má 500. Czerwonych złotych ná dźień: co uczyni ná rok 182500. Przed samym tylko Mustym y Odźią aliàs Inspektorem swoim wstaie Cesarz, niprzedkim więcey. Ieśliby krymináł iaki Mufty popełnił, z godności bywá złożony, á czasem w moźdźierzu utłuczony. Tytuł w listach Polácy mu dáią taki.
Illustrissimo Principi, Amplissimo Machometani Ordinis Magno ac Primo Interpreti, Serenissimae Portae Othomanicae Supremo Sacerdoti, à Consiliis Publicis et intimis Serenitatis Consultissimo Moderatori, Magnifico Domino Mufteo, Amico addictissimo.
Do niego náleżą wszyscy Duchowni Ottomańscy
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 485
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Ludzie w Prawie unich uczeni powiadają/ że ów jest nad wszytkie prawa/ to jest/ że ich może tłumaczyć/ proponować/ i znosić/ kiedy się mu żywnie podoba/ cokolwiek wyrzecze/ to jest najpewniejszym Prawem/ jego wykład i tłumaczenie nieuchybne. Czasemci dla ukońtentowania pospólstwa/ i zwyczajowi dosyć czyniąc/ radzi się Muftego. Widziałem jednak nie raz/ że ich z sadzono z Urzędu/ kiedy się z jego zdaniem nie zgadzali/ takich na to miejsce podając/ którzy lepiej Pańskiej woli umieli dogadzać. Znajdują się nawet tacy miedzy Turkami/ co rozumieją że się Cesarz może rozgrzeszyć od słowa poprzysiężonego/ kiedyby za dotrzymaniem powaga jego ściśniona
Ludźie w Práwie vnich vczeni powiádáią/ że ow iest nád wszytkie práwá/ to iest/ że ich może tłumáczyć/ proponowáć/ y znośić/ kiedy się mu żywnie podoba/ cokolwiek wyrzecze/ to iest naypewnieyszym Práwem/ iego wykład y tłumáczenie nieuchybne. Czásemći dla vkońtentowánia pospolstwá/ y zwyczáiowi dosyć czyniąc/ rádźi się Muftego. Widźiałem iednak nie raz/ że ich z sádzono z Vrzędu/ kiedy się z iego zdániem nie zgadzáli/ tákich ná to mieysce podáiąc/ ktorzy lepiey Pánskiey woli vmieli dogadzáć. Znayduią się náwet tácy miedzy Turkámi/ co rozumieią że się Cesárz może rozgrzeszyć od słowá poprzyśiężonego/ kiedyby zá dotrzymániem powagá iego śćiśniona
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 6
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
