zasiądzieli/ 6 garncy wina Węgierskiego i pół garnca/ garniec po 80 gr. Ryńskiego 6 garncy/ i 3 kwarty/ garniec po złotyh 3. Włoskiego 3 garnce/ i 2 kwarcie i pół/ garniec po złotych 4. Za wieczerzą złotych 20 i gr. 6½ Chcesz wiedzieć co na jednę personę przychodzi/ multiplikuj garniec Węgierskiego przez 80 groszy/ potym przydaj za pułgarnca. Potym za Ryńskie rachując przez 90 groszy/ bo tyle trzy złote ma w sobie groszy. Potym za Włoskie także/ które grosze w jednę summę przydając/ będziesz miał groszów 2184/ to diuidując przez 8 co znaczy persony/ przyjdzie na jednę personę złotych 9.
záśiedźieli/ 6 gárncy winá Węgierskiego y puł gárncá/ gárniec po 80 gr. Ryńskiego 6 gárncy/ y 3 kwarty/ gárniec po złotyh 3. Włoskiego 3 gárnce/ y 2 kwarćie y puł/ gárniec po złotych 4. Zá wieczerzą złotych 20 y gr. 6½ Chcesz wiedźieć co ná iednę personę przychodźi/ multiplikuy gárniec Węgierskiego przez 80 groszy/ potym przyday zá pułgárncá. Potym zá Ryńskie ráchuiąc przez 90 groszy/ bo tyle trzy złote ma w sobie groszy. Potym zá Włoskie tákże/ ktore grosze w iednę summę przydáiąc/ będźiesz miał groszow 2184/ to diuiduiąc przez 8 co znáczy persony/ przyidźie ná iednę personę złotych 9.
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 42
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
je tak 2/3 Ćwiertnie/ także 5 łotów/ których iż funt ma w sobie 32/ przetoż napiszę je tak 5/32 lb. Trzeci, Będzieli zaś przy całej liczbie złamana/ jako tu widzisz 12 4/3 25 ¼ a chcesz ją na złamaną przemienić/ jako tego będzie często potrzeba/ multiplikujże przez namieniacza/ który przy tej całej będzie/ tę całą liczbę/ do którego produktu przydaj potym licznika/ jako to 52 ¾/211 multiplikując przez 4 od całej liczby 2/ uczyni 8/ do której gdy przydam licznika 3/ a jednę w pamięci chowam/ potym multiplikuję 5 przez 4/ i uczynią 20
ie ták 2/3 Cwiertnie/ tákże 5 łotow/ ktorych iż funt ma w sobie 32/ przetoż nápiszę ie ták 5/32 lb. Trzeći, Będźieli záś przy cáłey liczbie złamána/ iáko tu widźisz 12 4/3 25 ¼ á chcesz ią ná złamáną przemienić/ iako tego będźie często potrzebá/ multiplikuyże przez námięniáczá/ ktory przy tey cáłey będźie/ tę cáłą liczbę/ do ktorego produktu przyday potym liczniká/ iáko to 52 ¾/211 multiplikuiąc przez 4 od cáłey liczby 2/ vczyni 8/ do ktorey gdy przydam liczniká 3/ á iednę w pámięći chowam/ potym multiplikuię 5 przez 4/ y vczynią 20
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 50
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ Część Druga
czyni 7/64 łb.
czyni 27/128 funta. Piąty, Będzie i to czasem w rachunku/ iż trzeba łamaną liczbę już od złamanej pozostałą napisać/ jako to 2/5 od ¾ a iż to jedym nazwiskiem/ abo w jednej Sorcie trzeba napisać/ przetoż tak sobie postąp/ multiplikuj jednę Sortę z drugą/ jako to 2/5 od ¾ mówiąc/ 2 razy 3 czynią 6/ i napisz ten produkt na trzeciej Sorcie także nad linią/ potym multiplikując 5 przez 4/ uczyni 20/ które także pod linią na trzeciej Sorcie napisz/ i będziesz miał tak/ 2/5 od ¾ uczyni
/ Część Druga
czyni 7/64 łb.
czyni 27/128 funtá. Piąty, Będźie y to czásem w ráchunku/ iż trzebá łamáną liczbę iuż od złamáney pozostáłą nápisáć/ iáko to 2/5 od ¾ á iż to iedym názwiskiem/ ábo w iedney Sorćie trzebá nápisáć/ przetoż ták sobie postąp/ multiplikuy iednę Sortę z drugą/ iáko to 2/5 od ¾ mowiąc/ 2 rázy 3 czynią 6/ y nápisz ten produkt ná trzećiey Sorćie tákże nád linią/ potym multiplikuiąc 5 przez 4/ vczyni 20/ ktore tákże pod linią ná trzećiey Sorćie nápisz/ y będźiesz miał tak/ 2/5 od ¾ vczyni
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 52
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
19 czwartą część/ abo ¾ ośmą część/ wiele będzie? W tym tedy razie masz tak postępować sobie/ jeżeli tylko połowicę chcesz wynaleźć tej złamanej/ na przykład 9/19 to napisz drugą Sortę z tych części/ jako wiele chcesz mieć/ a iż tu chcesz połowicę mieć/ to ją napisz tak ½ które multiplikuj jedno z drugim tak jako w tym przeszłym Punkcie czyniłeś/ i będziesz miał połowicę ½ od 8/19 Facit 8/38 jeśli ośmą część ¾ to tak ¾ od 1/8 czyni 3/24 Siódmy A będzieszli chciał wiedzieć/ wiele która złamana Sorta uczyni jako kiedy chcesz wiedzieć wiele ¼ zł. abo
19 czwartą część/ ábo ¾ osmą część/ wiele będźie? W tym tedy ráźie masz ták postępowáć sobie/ ieżeli tylko połowicę chcesz wynáleść tey złamáney/ ná przykład 9/19 to nápisz drugą Sortę z tych częśći/ iáko wiele chcesz mieć/ á iż tu chcesz połowicę mieć/ to ią nápisz ták ½ ktore multiplikuy iedno z drugim ták iáko w tym przeszłym Punkćie czyniłeś/ y będźiesz miał połowicę ½ od 8/19 Facit 8/38 ieśli osmą część ¾ to ták ¾ od 1/8 czyni 3/24 Siodmy A będźieszli chćiał wiedźieć/ wiele ktora złamána Sortá vczyni iáko kiedy chcesz wiedźieć wiele ¼ zł. ábo
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 53
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
proporcji złotego/ bo jeśli na Niemiecką monetę/ to inaczej trzeba inaczej zaś na Polską/ to jednak miej dla przestrogi. My iż w Polsce mieszkamy/ według Polskiej monety rachujmy/ i tej proporcji złotego 30 gr. zażywajmy. A tak kiedy chesz co ta Sorta czyni wiedzieć/ postaw pod licznikiem 30 gr/ abo multiplikuj te 30 gr. przez licznika/ który potym produkt diuiduj/ przez namieniacza tego/ jako tu widzisz/ ¾ także 2/3 o łamanej Liczbie. Część Druga
gr.
gr. Czyni tedy ¾ zł. 22 ½ gr. Także 2/3 20 gr. Także 2/5 kamienia/ czyni 10 funtów
proporcyey złotego/ bo ieśli ná Niemiecką monetę/ to ináczey trzebá ináczey záś ná Polską/ to iednák miey dla przestrogi. My iż w Polszcze mieszkámy/ według Polskiey monety ráchuymy/ y tey proporcyey złotego 30 gr. záżywaymy. A ták kiedy chesz co ta Sortá czyni wiedźieć/ postaw pod licznikiem 30 gr/ ábo multiplikuy te 30 gr. przez liczniká/ ktory potym produkt diuiduy/ przez námięniacza tego/ iako tu widźisz/ ¾ tákże 2/3 o łamáney Liczbie. Część Druga
gr.
gr. Czyni tedy ¾ zł. 22 ½ gr. Tákże 2/3 20 gr. Tákże 2/5 kámieniá/ czyni 10 funtow
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 54
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
Będzie potym potrzeba/ iż musisz przemieniać dwóch abo więcej Sort/ nierówne namieniacza numery/ na równe/ (bo inaczej Subtrakcjej ani Addycjej nie umiałbyś uczynić/ jako tu widzisz ½ i 3/5 pierwsza Sorta ma 2 za Namieniacza/ druga 5/ przetoż iż nierówne trzeba je na równe przemieniać tak/ multiplikuj Namieniacza jednego przez drugiego/ jako tu 2 przez 5 uczyni 10/ z tych tedy 10 uczyń sobie dwie Sorcie osobno z liniami tak/ /10 /10/ potym na krzyż mów/ 2 razy 3 czynią 6 które potym napisz na tej Sorcie gdzie licznik 3 stoi/ to jest jeżeli multiplikujesz tą co na prawej
Będźie potym potrzebá/ iż muśisz przemieniáć dwuch ábo więcey Sort/ nierowne námięniaczá numery/ ná rowne/ (bo inaczey Subtrákcyey áni Addicyey nie vmiałbyś vczynić/ iáko tu widźisz ½ y 3/5 pierwsza Sortá ma 2 zá Námięniáczá/ druga 5/ przetoż iż nierowne trzebá ie ná rowne przemieniáć tak/ multiplikuy Námięniáczá iednego przez drugiego/ iáko tu 2 przez 5 vczyni 10/ z tych tedy 10 vczyń sobie dwie Sorćie osobno z liniámi ták/ /10 /10/ potym ná krzyż mow/ 2 rázy 3 czynią 6 ktore potym nápisz ná tey Sorćie gdźie licznik 3 stoi/ to iest ieżeli multiplikuiesz tą co ná práwey
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 55
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
osobno z liniami tak/ /10 /10/ potym na krzyż mów/ 2 razy 3 czynią 6 które potym napisz na tej Sorcie gdzie licznik 3 stoi/ to jest jeżeli multiplikujesz tą co na prawej ręce stoi/ to też produkt na prawej Sorcie postaw/ a od lewej na lewej/ także znowu na krzysz multiplikuj 1/ numerus namieniacza 5/ którą napisz na lewej Sorcie tak o łamanej Liczbie. Część Druga
zrownana 5/10 6/10 także
czynią 40/56 21/56 także
czynią 21/27 9/ 27 Dziewiąty, Będąli zaś trzy abo cztery sorty/ i te masz na równe namieniacze przemienić/ czyn tak
osobno z liniámi ták/ /10 /10/ potym ná krzyż mow/ 2 rázy 3 czynią 6 ktore potym nápisz ná tey Sorćie gdźie licznik 3 stoi/ to iest ieżeli multiplikuiesz tą co ná práwey ręce stoi/ to tesz produkt ná prawey Sorćie postaw/ á od lewey ná lewey/ tákże znowu ná krzysz multiplikuy 1/ numerus námięniáczá 5/ ktorą nápisz ná lewey Sorćie ták o łamáney Liczbie. Część Druga
zrownána 5/10 6/10 tákże
czynią 40/56 21/56 tákże
czynią 21/27 9/ 27 Dźiewiąty, Będąli záś trzy ábo cztery sorty/ y te masz ná rowne námięniácze przemienić/ czyn ták
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 55
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
21/56 także
czynią 21/27 9/ 27 Dziewiąty, Będąli zaś trzy abo cztery sorty/ i te masz na równe namieniacze przemienić/ czyn tak/ a dobrze pamiętaj jako się będzie przemieniać/ bo tu już inaczej. Niech będzie tak wiele Sort 2/3 ¾ 5/6 4/5, multiplikuj pierwszego namieniacza liczbą/ drugą Sortę/ jako to 3 razy 4 czynią 12/ potym ten produkt 12/ multiplikuj znowu przez trzeciej Sorty liczbę/ która jest 6/ mówiąc/ 6 razy 12 czynią 72/ potym tenże znowu produkt/ przez czwartej Sorty numerus multiplikuj/ to jest 5/ i uczynić summa wszytkiego 360
21/56 tákże
czynią 21/27 9/ 27 Dźiewiąty, Będąli záś trzy ábo cztery sorty/ y te masz ná rowne námięniácze przemienić/ czyn ták/ á dobrze pámiętay iako się będźie przemieniáć/ bo tu iuż ináczey. Niech będźie ták wiele Sort 2/3 ¾ 5/6 4/5, multiplikuy pierwszego námięniáczá liczbą/ drugą Sortę/ iáko to 3 rázy 4 czynią 12/ potym ten produkt 12/ multiplikuy znowu przez trzećiey Sorty liczbę/ ktora iest 6/ mowiąc/ 6 rázy 12 czynią 72/ potym tenże znowu produkt/ przez czwartey Sorty numerus multiplikuy/ to iest 5/ y vczynić summa wszytkiego 360
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 56
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
te masz na równe namieniacze przemienić/ czyn tak/ a dobrze pamiętaj jako się będzie przemieniać/ bo tu już inaczej. Niech będzie tak wiele Sort 2/3 ¾ 5/6 4/5, multiplikuj pierwszego namieniacza liczbą/ drugą Sortę/ jako to 3 razy 4 czynią 12/ potym ten produkt 12/ multiplikuj znowu przez trzeciej Sorty liczbę/ która jest 6/ mówiąc/ 6 razy 12 czynią 72/ potym tenże znowu produkt/ przez czwartej Sorty numerus multiplikuj/ to jest 5/ i uczynić summa wszytkiego 360/ ten tedy produkt masz rozpisać na tak wiele namieniaczów jako wiele Sort miałeś/ a iż tu cztery/
te masz ná rowne námięniácze przemienić/ czyn ták/ á dobrze pámiętay iako się będźie przemieniáć/ bo tu iuż ináczey. Niech będźie ták wiele Sort 2/3 ¾ 5/6 4/5, multiplikuy pierwszego námięniáczá liczbą/ drugą Sortę/ iáko to 3 rázy 4 czynią 12/ potym ten produkt 12/ multiplikuy znowu przez trzećiey Sorty liczbę/ ktora iest 6/ mowiąc/ 6 rázy 12 czynią 72/ potym tenże znowu produkt/ przez czwartey Sorty numerus multiplikuy/ to iest 5/ y vczynić summa wszytkiego 360/ ten tedy produkt masz rozpisać ná ták wiele námięniáczow iáko wiele Sort miałeś/ á iż tu cztery/
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 56
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/3 ¾ 5/6 4/5, multiplikuj pierwszego namieniacza liczbą/ drugą Sortę/ jako to 3 razy 4 czynią 12/ potym ten produkt 12/ multiplikuj znowu przez trzeciej Sorty liczbę/ która jest 6/ mówiąc/ 6 razy 12 czynią 72/ potym tenże znowu produkt/ przez czwartej Sorty numerus multiplikuj/ to jest 5/ i uczynić summa wszytkiego 360/ ten tedy produkt masz rozpisać na tak wiele namieniaczów jako wiele Sort miałeś/ a iż tu cztery/ to też te 360 na cztery Sorty rozpisz/ i będziesz miał pospolitego namieniacza tak /360 /360 /360 /360 Do których iż trzeba aby i
/3 ¾ 5/6 4/5, multiplikuy pierwszego námięniáczá liczbą/ drugą Sortę/ iáko to 3 rázy 4 czynią 12/ potym ten produkt 12/ multiplikuy znowu przez trzećiey Sorty liczbę/ ktora iest 6/ mowiąc/ 6 rázy 12 czynią 72/ potym tenże znowu produkt/ przez czwartey Sorty numerus multiplikuy/ to iest 5/ y vczynić summa wszytkiego 360/ ten tedy produkt masz rozpisać ná ták wiele námięniáczow iáko wiele Sort miałeś/ á iż tu cztery/ to też te 360 ná cztery Sorty rozpisz/ y będźiesz miał pospolitego námięniáczá ták /360 /360 /360 /360 Do ktorych iż trzebá áby y
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 56
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
