fatydze/ wynalazł ten sposób Multiplikacjej/ iż nie trzeba pisać tak wiele razów/ jako tu widzisz 4 bo tylko położywszy raz 4/ a te 3 dni 3 pod czterema/ i jedno przez drugie multiplikując uczyni toż/ co gdy i ten chłop rachował/ pisąc tak wiele razów. I.A jakoż się to multiplikuje? A. Pomnieć te 9 punkta/ bardzo łatwie. Pierwszy punkt jest, Wiedzieć iż się zowie w multiplikacywy/ ta liczba na wierzchniej rydze Wielość, na drugiej Mnożyciel, a na trzeciej pod linią Produkt, jako tu widzisz 4 Wielość. 3 Mnożyciel. 12 Produkt. Drugi. Iż się zawsze zaczyna od prawej
fátydze/ wynálazł ten sposob Multiplikácyey/ iż nie trzebá pisáć ták wiele rázow/ iáko tu widźisz 4 bo tylko położywszy raz 4/ á te 3 dni 3 pod czteremá/ y iedno przez drugie multiplikuiąc vczyni toż/ co gdy y ten chłop ráchował/ pisąc ták wiele rázow. I.A iákoż się to multiplikuie? A. Pomnieć te 9 punkta/ bárdzo łátwie. Pierwszy punkt iest, Wiedźieć iż się zowie w multiplikácywy/ tá liczbá ná wierzchniey rydze Wielość, ná drugiey Mnożyćiel, á ná trzećiey pod linią Produkt, iáko tu widźisz 4 Wielość. 3 Mnożyćiel. 12 Produkt. Drugi. Iż się záwsze záczyna od práwey
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 23
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
pamiętać tych wszytkich produktów nie mogą/ tak/ napisze sobie Numery dwa/ których chce wiedzieć produkt/ i wypełnia je aż do dziesiątej/ jako to jeżeli będzie 7/ to ją trzema wypełni/ i napisze te trzy wedle niej/ potym także i drugiej/ i uczyniwszy między niemi krzyż tak
7
X
3
8
2
Multiplikuje naprzód tę pierwszą postę od prawej ręki jednę przez drugą/ jako tu widzisz/ 2 razy 3 uczyni 6/ i napisze je na produkt/ potym subtrahuje z pierwszej posty wziąwszy jednę/ którąkolwiek na krzyż do drugiej posty/ jako 3 od 8/ abo 2 od 7/ i zostaje zarówno 5/ które pisze pod
pámiętáć tych wszytkich produktow nie mogą/ ták/ nápisze sobie Numery dwá/ ktorych chce wiedźieć produkt/ y wypełnia ie áż do dźieśiątey/ iáko to ieżeli będźie 7/ to ią trzemá wypełni/ y nápisze te trzy wedle niey/ potym tákże y drugiey/ y vczyniwszy między niemi krzyż ták
7
X
3
8
2
Multiplikuie naprzod tę pierwszą postę od práwey ręki iednę przez drugą/ iáko tu widźisz/ 2 rázy 3 vczyni 6/ y nápisze ie ná produkt/ potym subtráhuie z pierszey posty wźiąwszy iednę/ ktorąkolwiek ná krzyż do drugiey posty/ iáko 3 od 8/ ábo 2 od 7/ y zostáie zarowno 5/ ktore pisze pod
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 25
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ które uczynią in summa tak jako wyżej widzisz. A jeżeli będzie więcej numerów na rydze mnożyciela/ postępujże sobie tak jako i z temi a dla praktyki przerachuj sobie te Egzempla: Część Pierwsza
Szósty, Trafia się częst/ iż też na wierzchniej rydze wielości będzie 0/ o czym masz wiedzieć/ iż się nie multiplikuje/ ale się tak prosto 0. pisze/ chyba jeżeli co zostało od pierwszej przed nią posty/ to na miejscu 0/ napisać tę liczbę/ która zostawała w pamięci/ na przykład:
To multiplikując przez 2 będzie tak/ 2 razy 6 uczynią 12/ więc 2/ piszę na produkt/ a 1 w pamięci
/ ktore vczynią in summá ták iáko wyżey widźisz. A ieżeli będźie więcey numerow ná rydze mnożyćielá/ postępuyże sobie ták iáko y z temi á dla práktyki przerachuy sobie te Exemplá: Część Pierwsza
Szosty, Trafia się częst/ iż też ná wierzchniey rydze wielośći będźie 0/ o czym masz wiedźieć/ iż się nie multiplikuie/ ale się ták prosto 0. pisze/ chyba ieżeli co zostało od pierwszey przed nią posty/ to ná mieyscu 0/ nápisáć tę liczbę/ ktora zostáwáłá w pámięći/ ná przykład:
To multiplikuiąc przez 2 będźie ták/ 2 rázy 6 vczynią 12/ więc 2/ piszę ná produkt/ á 1 w pámięći
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 28
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
ś wszytko nulle pisać. o całej Liczbie.
Ósmy, Jeżeli zaś w pośrodku będzie nulla tak u mnożyciela/ jako i na rydze wielości/ tedy nic nie pisz jako tu widzisz/ bowiem już i tej posty produkt ginie.
Dziewiąty, A jeżeli będzie na której kolwiek rydze 1/ wiedz/ iż ta jedna nie multiplikuje/ i nie będzie inakszy produkt tylko taka liczba/ jaka na wierzchu abo spodku jest/ jako tu widzisz: Część Pierwsza
Dla praktyki w multiplikacjej/ miej takie Egzempla: Pierwszy. Mam 100 Talerów/ chcę wiedzieć wiele w nich Ortów/ po gr. 18/ facit 500/ w tych Ortach znowu chcę wiedzieć wiele
ś wszytko nulle pisać. o cáłey Liczbie.
Osmy, Ieżeli záś w pośrodku będźie nullá ták v mnożyćielá/ iáko y ná rydze wielośći/ tedy nic nie pisz iáko tu widźisz/ bowiem iuż y tey posty produkt ginie.
Dźiewiąty, A ieżeli będźie ná ktorey kolwiek rydze 1/ wiedz/ iż tá iedná nie multiplikuie/ y nie będźie inákszy produkt tylko táka liczbá/ iáka ná wierzchu ábo spodku iest/ iáko tu widźisz: Część Pierwsza
Dla práktyki w multiplikácyey/ miey tákie Exemplá: Pierwszy. Mam 100 Tálerow/ chcę wiedźieć wiele w nich Ortow/ po gr. 18/ facit 500/ w tych Ortách znowu chcę wiedźieć wiele
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 29
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
pierwsze Numery/ miałoby tak być:
Poczynam tedy jako i pierwej/ mówiąc: 3 w 3/ mam 1 raz/ który na quotiencie wedle pierwszej liczby 6 piszę/ i mówię nazad/ 1 raz 2/ są 2/ a ponieważ też u dzielnika 2/ jakom ci wyżej namienił/ iż 1 nie multiplikuje/ przetoż nic nie piszę pod dzielnikiem/ ale prosto zaraz subtrachuję tak/ mówiąc: 2 od 2/ nie zostaje nic/ potym mówię 3 od 3/ nie zostaje nic/ i tak dzielnika i te 32 przekreśliwszy/ będziesz miał na jednę personę zł: 61/ jako tu w przykładzie widzisz.
Będzieli więcej
pierwsze Numery/ miałoby ták bydź:
Poczynam tedy iáko y pierwey/ mowiąc: 3 w 3/ mam 1 raz/ ktory ná quotienćie wedle pierwszey liczby 6 piszę/ y mowię názad/ 1 raz 2/ są 2/ á ponieważ też v dźielniká 2/ iákom ći wyżey námienił/ iż 1 nie multiplikuie/ przetoż nic nie piszę pod dźielnikiem/ ále prosto záraz subtráchuię ták/ mowiąc: 2 od 2/ nie zostáie nic/ potym mowię 3 od 3/ nie zostáie nic/ y ták dźielniká y te 32 przekreśliwszy/ będźiesz miał ná iednę personę zł: 61/ iáko tu w przykładźie widźisz.
Będźieli więcey
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 39
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
które diuidując przez 90/ bo tyle szelągów złoty w sobie ma/ uczyni złotych 138 i groszy 27 szel. 2 ½ W tych tedy wszytkich Punktach/ nie masz większej trudności/ tylko umieć resoluować liczbę na mniejsze quotienty/ a potym je skracać/ gdyż w przemienianiu Sort zawsze pierwsza diuiduje/ śrzednia stoi/ a trzecia multiplikuje. Proba też na tę regulę jest obrócić ją tak/ co na trzeciej Sorcie quota była/ to ją na pierwzsej postawić/ a quotient czwartej Sorty na śrzedniej: a potym na trzeciej/ co na pierwzsej było/ jako tu widzisz/ kazano mi rachować tę regulę: o Regule Detri w całej liczbie.
łb.
ktore diuiduiąc przez 90/ bo tyle szelągow złoty w sobie ma/ vczyni złotych 138 y groszy 27 szel. 2 ½ W tych tedy wszytkich Punktách/ nie masz większey trudnośći/ tylko vmieć resoluowáć liczbę ná mnieysze quotienty/ á potym ie zkracáć/ gdyż w przemięnianiu Sort záwsze pierwsza diuiduie/ śrzednia stoi/ á trzećia multiplikuie. Probá też ná tę regulę iest obroćić ią ták/ co ná trzećiey Sorćie quotá byłá/ to ią ná pierwzsey postáwić/ á quotient czwartey Sorty ná śrzedniey: á potym ná trzećiey/ co ná pierwzsey było/ iáko tu widźisz/ kazano mi ráchowáć tę regulę: o Regule Detri w cáłey liczbie.
łb.
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 87
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
będzie liczba jaka/ /to ją przez ten produkt multplikować także 2__3/8__5/6 48/96__3__5 poglejchowana. Dziesiąty. A kiedy zaś tylko na pierwszej i na trzeciej łamane same będą/ to też także pomnieć/ iż liczniki na miejscu zostają/ a Namieniacz pierwszej sorty przekłada się na średnią dla wczesności/ który multiplikuje tę liczbę co tam będzie/ z trzeciej zaś sorty na pierwszą/ który także multiplikuje jako tu widzisz 2/3___1__3/5 10__3__3 poglejchowana. Item kiedy liczba na średniej \ 1/5__6__2/3 3__30__2 poglejchowana. Jedenasty. Lecz jeśli będą całe przy tych frakturach na tych miejscach/ o których mówiłem w tych
będźie liczbá iáka/ /to ią przez ten produkt multplikowáć tákże 2__3/8__5/6 48/96__3__5 pogleychowána. Dźieśiąty. A kiedy záś tylko ná pierwszey y ná trzećiey łamáne sáme będą/ to też tákże pomnieć/ iż liczniki ná mieyscu zostáią/ á Námieniácz pierwszey sorty przekłáda się ná srzednią dla wczesnośći/ ktory multiplikuie tę liczbę co tám będźie/ z trzećiey záś sorty ná pierwszą/ ktory tákze multiplikuie iáko tu widźisz 2/3___1__3/5 10__3__3 pogleychowána. Item kiedy liczbá ná srzedniey \ 1/5__6__2/3 3__30__2 pogleychowána. Iedenasty. Lecz ieśli będą cáłe przy tych frákturách ná tych mieyscách/ o ktorych mowiłem w tych
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 94
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
6 48/96__3__5 poglejchowana. Dziesiąty. A kiedy zaś tylko na pierwszej i na trzeciej łamane same będą/ to też także pomnieć/ iż liczniki na miejscu zostają/ a Namieniacz pierwszej sorty przekłada się na średnią dla wczesności/ który multiplikuje tę liczbę co tam będzie/ z trzeciej zaś sorty na pierwszą/ który także multiplikuje jako tu widzisz 2/3___1__3/5 10__3__3 poglejchowana. Item kiedy liczba na średniej \ 1/5__6__2/3 3__30__2 poglejchowana. Jedenasty. Lecz jeśli będą całe przy tych frakturach na tych miejscach/ o których mówiłem w tych trzech punktach jako 8. 9. 10/ tedy masz te wszytkie całe resolwować abo
6 48/96__3__5 pogleychowána. Dźieśiąty. A kiedy záś tylko ná pierwszey y ná trzećiey łamáne sáme będą/ to też tákże pomnieć/ iż liczniki ná mieyscu zostáią/ á Námieniácz pierwszey sorty przekłáda się ná srzednią dla wczesnośći/ ktory multiplikuie tę liczbę co tám będźie/ z trzećiey záś sorty ná pierwszą/ ktory tákze multiplikuie iáko tu widźisz 2/3___1__3/5 10__3__3 pogleychowána. Item kiedy liczbá ná srzedniey \ 1/5__6__2/3 3__30__2 pogleychowána. Iedenasty. Lecz ieśli będą cáłe przy tych frákturách ná tych mieyscách/ o ktorych mowiłem w tych trzech punktách iáko 8. 9. 10/ tedy masz te wszytkie cáłe resolwowáć ábo
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 95
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
dzień. NIechaj naprzód ten przez 2 multplikuje ten dzień w który co godnego uczynił/ to jest jeżeli Niedzielę to jednę przez dwie/ jeżeli Poniedziałek to 2 przez 2/ jeżeli Wtorek to 3 jakoby trzeci dzień tegodnia przez 2/ i także inne/ do której summy niechaj 5 przyda/ którą summę niechaj potym przez 5 multiplikuje/ potym znowu też summę przez 10 multplikować/ to uczyniwszy/ niechaj ci summę powie/ od której ty na ustroniu odejmi przez subtrakcją 250/ i zaraz ci pokaże pierwsza cyfra który dzień był/ to jest będzieli pierwszy dzień tego dnia Niedziela/ pokażeć ją przez liczbę 1/ jeżełi Poniedziałek to przez 2/ tak o
dźień. NIechay naprzod ten przez 2 multplikuie ten dźień w ktory co godnego vczynił/ to iest ieżeli Niedźielę to iednę przez dwie/ ieżeli Poniedźiałek to 2 przez 2/ ieżeli Wtorek to 3 iákoby trzeći dźień tegodniá przez 2/ y tákże inne/ do ktorey summy niechay 5 przyda/ ktorą summę niechay potym przez 5 multiplikuie/ potym znowu też summę przez 10 multplikowáć/ to vczyniwszy/ niechay ći summę powie/ od ktorey ty ná vstroniu odeymi przez subtrákcyą 250/ y záraz ći pokaże pierwsza cyfrá ktory dźień był/ to iest będźieli pierwszy dźień tego dniá Niedźielá/ pokażeć ią przez liczbę 1/ ieżełi Poniedźiáłek to przez 2/ ták o
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 178
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
na ustroniu odejmi przez subtrakcją 250/ i zaraz ci pokaże pierwsza cyfra który dzień był/ to jest będzieli pierwszy dzień tego dnia Niedziela/ pokażeć ją przez liczbę 1/ jeżełi Poniedziałek to przez 2/ tak o innych rozumiej/ przykład tego. Ten co był w drodze we Czwartek to jest piątego nia w tydzień/ multiplikuje 5 przez 2/ co uczyni 10/ do której za twoim rozkazaniem niech przyda 5 uczyni 15/ tę summę kiedy będzie przez 5/ multiplikował znajdzie in summa 75/ którą znowu przez 10 multiplikując/ znajdzie produktu 750. Więc kiedy ten produkt powie/ odejmi od niego przez subtrakcją 250 a znajdziesz 500/ tak tedy
ná vstroniu odeymi przez subtrákcyą 250/ y záraz ći pokaże pierwsza cyfrá ktory dźień był/ to iest będźieli pierwszy dźień tego dniá Niedźielá/ pokażeć ią przez liczbę 1/ ieżełi Poniedźiáłek to przez 2/ ták o innych rozumiey/ przykład tego. Ten co był w drodze we Czwartek to iest piątego niá w tydźień/ multiplikuie 5 przez 2/ co vczyni 10/ do ktorey zá twoim roskazániem niech przyda 5 vczyni 15/ tę summę kiedy będźie przez 5/ multiplikował znaydźie in summá 75/ ktorą znowu przez 10 multiplikuiąc/ znaydźie produktu 750. Więc kiedy ten produkt powie/ odeymi od niego przez subtrákcyą 250 á znaydźiesz 500/ ták tedy
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 178
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
