na raz choremu pić dawać. Rannym
Rannym trunek barzo osobliwy/ który cały rok bez skazy/ i wywietrzenia chować może/ miasto Syropu rannym należącego: Wziąć ziela Biedrzeńcowego sześć garści/ Zanklu cztery/ Gęsiego poleju abo Pieniężniku/ Tranku abo Prosianej włoci/ Barwinku/ po trzy garści/ Naparstnice/ Kosztywału/ Muszterza abo Muszcu błękitnego kwiatu/ to jest samca/ po dwu garści/ Kurzego ziela i z korzeniem/ Języczków abo Babki wąskiej/ Nasięźrzału ziela samego bez korzenia/ Pięciorniku wielkiego i mniejszego po półtorej garści/ Pigwowego drzewa liścia/ Koczanków żółtych po garści/ Gwajaku drobno raszplowanego sześć łotów/ korzenia Dzięgielu leśnego/ abo polnego/ to jest
ná raz choremu pić dáwáć. Ránnjm
Ránnym trunek bárzo osobliwy/ ktory cáły rok bez skázy/ y wywietrzenia chowáć może/ miásto Syropu ránnym należącego: Wźiąć źiela Biedrzeńcowego sześć garśći/ Zánklu cztery/ Gęśiego poleiu ábo Pieniężniku/ Tranku ábo Prośiáney włoći/ Bárwinku/ po trzy garśći/ Napárstnice/ Kosztywału/ Muszterza ábo Muszcu błękitnego kwiátu/ to iest samcá/ po dwu garśći/ Kurzego źiela y z korzeniem/ Ięzyczkow ábo Bábki wąskiey/ Náśięźrzału źiela samego bez korzenia/ Pięćiorniku wielkiego y mnieyszego po połtorey garśći/ Pigwowego drzewá lisćia/ Koczánkow żołtych po garśći/ Gwáiaku drobno rászplowánego sześć łotow/ korzenia Dźięgielu leśnego/ ábo polnego/ to iest
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 72
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
warzyć/ przecedzić/ a po pięci abo sześci łyżek tego rano i na noc ciepło używać. Item.
Item. Weźmi tego ziela bez korzenia dwie garści/ Srebrniku abo Złotniku/ Wołowego języka leśnego/ ziela/ Celidoniej mniejszej z listkami/ albo kwiatu mniejszego/ białej Szanty/ Pięciorniku/ Ćwikły czerwonej/ po garści. Muscu czerwono kwitnącego/ Gruszczyczki biało kwitnącej/ po pułtory garści. Kwiecia z Głogu/ Podeźrału/ po pół garści: korzenia Celidoniej/ albo Jaskolczego ziela/ dwa łoty. To wszystko co nadrobniej ukrążać/ pomieszać/ i na poły rozdzielić. Do jednej części przydać białego Cukru z ośm łotów/ na to trzy kwarty wina/
wárzyć/ przecedźić/ á po pięći ábo sześći łyżek tego ráno y ná noc ćiepło vżywáć. Item.
Item. Weźmi tego źiela bez korzenia dwie gárśći/ Srebrniku ábo Złotniku/ Wołowego ięzyká leśnego/ źiela/ Celidoniey mnieyszey z listkámi/ álbo kwiátu mnieyszego/ białey Szánty/ Pięćiorniku/ Cwikły czerwoney/ po gárśći. Muscu czerwono kwitnącego/ Grusczyczki biało kwitnącey/ po pułtory gárśći. Kwiećia z Głogu/ Podeźráłu/ po puł gárśći: korzenia Celidoniey/ álbo Iáskolczego źiela/ dwá łoty. To wszystko co nadrobniey vkrążáć/ pomieszáć/ y ná poły rozdźielić. Do iedney częśći przydáć białego Cukru z ośm łotow/ ná to trzy kwarty winá/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 276
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
winie to ziele i z jego kwiatem/ tego czasu gdy się nalepiej rozkwita/ a po cztery abo pięć łotach każdego dnia rano i wieczor pijąc. Rany też zwierzchne tą wodą albo juchą wymywać dobrze/ abo flejtuchy w niej maczać/ a ciepło przykładać. Item.
Item, weźmi tego ziela dwie garści/ Gruszczyczki/ Muszcu czerwono kwitnącego/ Trojanku żółto kwitnącego/ Barwinku/ po pułtory garści/ Złotniku/ Koziejstopki/ liścia Herkulei po garści. Wołowego języku dzikiego/ liścia Kokoryczki/ Podezronu/ białej Santy/ ziela Kozłku/ po pół garści. To wszytko drobno posiekać/ pomieszać/ i na dwie równe części rozdzielić: Jednę część w konwi cynowej
winie to źiele y z iego kwiátem/ tego czásu gdy się nalepiey rozkwita/ á po cztery ábo pieć łotách káżdego dniá ráno y wieczor pijąc. Rány też zwierzchne tą wodą álbo iuchą wymywáć dobrze/ ábo fleytuchy w niey maczáć/ á ćiepło przykłádáć. Item.
Item, weźmi tego źiela dwie gárśći/ Grusczyczki/ Muszcu czerwono kwitnącego/ Troiánku żołto kwitnącego/ Bárwinku/ po pułtory gárśći/ Złotniku/ Koźieystopki/ liśćia Herkulei po gárśći. Wołowego ięzyku dźikiego/ liśćia Kokoryczki/ Podezronu/ białey Sánty/ źiela Kozłku/ po puł gárśći. To wszytko drobno pośiekáć/ pomieszác/ y ná dwie rowne częśći rozdźielić: Iednę część w konwi cynowey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 283
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zaszrubowanej/ w kotle ukropu wrzącego przez cztery godziny warzyć/ przecedzić/ a tego po piąciu abo sześciu łyżek rano i na noc rannym pić dawać ciepło. Z rusznice postrzelonym.
Ruszniczny proch w ranach zapalony/ gdzieby trudno ugasić z postrzału/ wziąć ze dwie garści Przywrotu/ dwie garści Bylice czerwonej/ i Białej/ Muszcu abo Muszetrza kwiatu modrego po pułtory garści/ Barwinku/ Niedośpiałku/ Wężowego tranku/ Gruszczycki po garści/ korzenia wodnej trzciny/ trzy łoty Jałowcowych jagodek zhruba przerażonych dwa łoty/ Zwycięży jadu/ abo Tojeści łot. To wszystko drobno posiekać/ wody pół garnca/ a wina kwartę na to nalać/ w cynowej flaszy zaszrubować/
zászrubowáney/ w kotle vkropu wrząceg^o^ przez cztery godźiny wárzyć/ przecedźić/ á tego po piąćiu ábo sześćiu łyżek ráno y ná noc ránnym pić dáwáć ćiepło. Z rusznice postrzelonym.
Ruszniczny proch w ránách zápalony/ gdźieby trudno vgáśić z postrzału/ wźiąć ze dwie gárśći Przywrotu/ dwie gárśći Bylice czerwoney/ y Białey/ Muszcu ábo Muszetrza kwiátu modreg^o^ po pułtory gárśći/ Bárwinku/ Niedośpiałku/ Wężowego tránku/ Grusczycki po gárśći/ korzenia wodney trzćiny/ trzy łoty Iáłowcowych iagodek zhrubá przeráżonych dwá łoty/ Zwyćięży iádu/ ábo Toieśći łot. To wszystko drobno posiekáć/ wody puł gárncá/ á winá kwartę ná to nálać/ w cynowey flászy zászrubowáć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 327
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zalutowawszy/ w kotle ukropu wrzącego/ przez cztery godziny pilnie warzyć/ a tego postrzelonemu po cztery abo pięć łyżek pić dawać rano i na noc. Ranom wszelakim
Ranom wszelakim/ trunek kosztowny i doświadczony/ który do roku chować może/ wziąć Zwyciężyjadu/ Barwniku/ Zanklu po dwu garści/ Przywrotu sześć garści/ Głowienek/ Muscu błękitnego kwiecia/ który drudzy Kuroślepem zową po pułtory garści/ Jemioły Świerkowej z liściem/ Kosyszczka/ Rdestu wodnego/ liścia białej Bukwice/ Bluszczu skalnego/ abo Kurdwanu na skale rosnącego po garści skalnej Rząsy/ albo żółtych P. Mariej Włosków/ płonnego Dzięgiela liścia/ polnej Driakwie/ kwiecia z drzewa Jabłonowego/ Osanki/
zálutowawszy/ w kotle vkropu wrzącego/ przez cztery godźiny pilnie wárzyć/ á tego postrzelonemu po cztery ábo pięć łyżek pić dáwáć ráno y ná noc. Ránom wszelákim
Ránom wszelákim/ trunek kosztowny y doświádczony/ ktory do roku chowáć może/ wźiąć Zwyćiężyiádu/ Bárwniku/ Zánklu po dwu gárśći/ Przywrotu sześć gárśći/ Głowienek/ Muscu błękitnego kwiećia/ ktory drudzy Kuroslepem zową po pułtory gárśći/ Iemioły Swierkowey z liśćiem/ Kosyszczká/ Rdestu wodne^o^/ liśćia białey Bukwice/ Blusczu skálne^o^/ ábo Kurdwanu ná skále rosnącego po gárśći skálney Rząsy/ álbo żołtych P. Máriey Włoskow/ płonnego Dźięgielá liśćia/ polney Dryakwie/ kwiećia z drzewá Iábłonowego/ Osánki/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 329
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
czynią z Przywrotem wino/ dla ludzi rannych i dla innych potrzeb/ tym spobem jako z innymi zioła/ o czym się już przed tym wielekroć powiedziało. A nietylko z samym Przywrotem/ ale i innych rzeczy może do tego przywziąć. Jako wziąć suchego liścia Przywrotu cztery garści/ Zanklu/ Jemioły Brzozowej z liściem/ Muscu kwiatu błękitnego/ po dwu garści/ Czartowego żebra/ skorek z rózgi polnej Roże/ Koziejstopki/ po pułtory garści/ skorek z korzenia polnej Roże/ liścia Kokoryczki/ Rzepiku/ Miarzowego liścia/ Goiruty liścia/ którą Grekowie Phelanadrium zowią/ my Goirutą, Rheubarbarum wodne/ Szanty białej/ po garści/ korzenia Podbiału szerokiego cztery
czynią z Przywrotem wino/ dla ludźi ránnych y dla innych potrzeb/ tym spobem iáko z innymi źioły/ o czym się iuż przed tym wielekroć powiedźiáło. A nietylko z sámym Przywrotem/ ále y innych rzeczy może do tego przywźiąć. Iáko wźiąć suchego liśćia Przywrotu cztery gárśći/ Zánklu/ Iemioły Brzozowey z liśćiem/ Muscu kwiátu błękitnego/ po dwu gárśći/ Czártowego źiebrá/ skorek z rozgi polney Roże/ Koźieystopki/ po pułtory gárśći/ skorek z korzenia polney Roże/ liśćia Kokoryczki/ Rzepiku/ Miarzowego liśćia/ Goiruty liśćia/ ktorą Grekowie Phelanadrium zowią/ my Goirutą, Rheubarbarum wodne/ Szánty białey/ po gárśći/ korzenia Podbiału szerokiego cztery
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 329
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
