a wy czyli wodą, Czy kluskami strzelacie? Miarkujcież się modą Cudzoziemską, jeżeli mało ognia dacie, Przyczynić go, wszak rozum i zapłatę macie. Pod Grunwaldem nie byłoż dość zbrojnych Krzyżaków, Chłopów całych w żelazie — padli od Polaków. Na kirisy są blachy i husarskie zbroje, Na bagnety są dzidy, potężne naboje, Macie artyleryją, są granaty, działa, Jeszcze Polska z orężów nie osierociała. Ni gęstym sobie ogniem zaprzątajcie głowy, Lecz słuchajcie wojennych postronnych osnowy. Mówią oni, że nigdy tyle nie polęże Od strzelby, jak gdy ręczne zewrą się oręże. Straszna bliskim narodom polska szabla była, Będzie teraz, byle jej bojaźń
a wy czyli wodą, Czy kluskami strzelacie? Miarkujcież się modą Cudzoziemską, jeżeli mało ognia dacie, Przyczynić go, wszak rozum i zapłatę macie. Pod Grunwaldem nie byłoż dość zbrojnych Krzyżaków, Chłopów całych w żelezie — padli od Polaków. Na kirisy są blachy i husarskie zbroje, Na bagnety są dzidy, potężne naboje, Macie artyleryją, są granaty, działa, Jeszcze Polska z orężów nie osierociała. Ni gęstym sobie ogniem zaprzątajcie głowy, Lecz słuchajcie wojennych postronnych osnowy. Mówią oni, że nigdy tyle nie polęże Od strzelby, jak gdy ręczne zewrą się oręże. Straszna bliskim narodom polska szabla była, Będzie teraz, byle jej bojaźń
Skrót tekstu: ZarzLudzRzecz
Strona: 179
Tytuł:
Zarzuty niektóre od jakichś małego serca ludzi...
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1734
Data wydania (nie wcześniej niż):
1734
Data wydania (nie później niż):
1734
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Rzeczpospolita w dobie upadku 1700-1740. Wybór źródeł
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Józef Gierowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1955
może i wkupowaniu prochu.
Są i insze preskrypcje robienia prochu, tęższego do ręcznej strzelby wolniejszego do armaty. Tęgość zaś prochu mniejsza lub większa, z mniejszej lub większej proporcyj saletry i siarki do węgli pochodzi. Atoli sławnego Inżyniera Mietiusza jest zdanie iż więcej sumptu jest w robieniu armatnego prochu. Tyle bowiem drugie prochu armatnego potrzebuje naboi armaty, a niżeli tęgiego tego, który służy do naboju ręcznej strzelby. Zaczym uniwersalną preskrypcją każdego prochu tę naznacza. Jeżeli dajesz funt saletry, dać masz siarki uncyj dwie albo pół trzeci, a węgli uncyj trzy. J tak multyplikując według proporcyj te materie, mieć będziesz proch dość należyty.
Ze zaś proch choć od
może y wkupowaniu prochu.
Są y insze preskrypcye robienia prochu, tęszszego do ręczney strzelby wolnieyszego do armaty. Tęgość zaś prochu mnieysza lub większa, z mnieyszey lub większey proporcyi saletry y siarki do węgli pochodzi. Atoli sławnego Jndziniera Miethiusza iest zdanie iż więcey sumptu iest w robieniu armatnego prochu. Tyle bowiem drugie prochu armatnego potrzebuie naboi armaty, á niżeli tęgiego tego, ktory służy do naboiu ręczney strzelby. Záczym uniwersalną preskrypcyą każdego prochu tę naznacza. Jeżeli dáiesz funt saletry, dać masz siarki uncyi dwie álbo puł trzeci, á węgli uncyi trzy. J ták multyplikuiąc według proporcyi te materye, miec będziesz proch dość należyty.
Ze zaś proch choć od
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O3
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, tęższego do ręcznej strzelby wolniejszego do armaty. Tęgość zaś prochu mniejsza lub większa, z mniejszej lub większej proporcyj saletry i siarki do węgli pochodzi. Atoli sławnego Inżyniera Mietiusza jest zdanie iż więcej sumptu jest w robieniu armatnego prochu. Tyle bowiem drugie prochu armatnego potrzebuje naboi armaty, a niżeli tęgiego tego, który służy do naboju ręcznej strzelby. Zaczym uniwersalną preskrypcją każdego prochu tę naznacza. Jeżeli dajesz funt saletry, dać masz siarki uncyj dwie albo pół trzeci, a węgli uncyj trzy. J tak multyplikując według proporcyj te materie, mieć będziesz proch dość należyty.
Ze zaś proch choć od jednej iskry płonie, w górę wybucha, dymi, i
, tęszszego do ręczney strzelby wolnieyszego do armaty. Tęgość zaś prochu mnieysza lub większa, z mnieyszey lub większey proporcyi saletry y siarki do węgli pochodzi. Atoli sławnego Jndziniera Miethiusza iest zdanie iż więcey sumptu iest w robieniu armatnego prochu. Tyle bowiem drugie prochu armatnego potrzebuie naboi armaty, á niżeli tęgiego tego, ktory służy do naboiu ręczney strzelby. Záczym uniwersalną preskrypcyą każdego prochu tę naznacza. Jeżeli dáiesz funt saletry, dać masz siarki uncyi dwie álbo puł trzeci, á węgli uncyi trzy. J ták multyplikuiąc według proporcyi te materye, miec będziesz proch dość należyty.
Ze zaś proch choć od iedney iskry płonie, w gorę wybucha, dymi, y
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O3
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Potrzebuje koni 9. Wystrzelić na godzinę może razy 13.
Ćwierć kolubryny: W zdłuż liczy stop 10. waży funtów 1600. niesie kulę ważącą funtów 2. Potrzebuje koni 5. Wystrzelić może na godzinę razy 20. Są i innego wymiaru i różnicy czyli to forteczne czyli polne działa. Siła zaś prochu do naboju jakie działo zabierać powinno? Uniwersalna reguła dać się niemoże. Gdyż to zawisło od mniejszej lub większej tęgości prochu. Atoli zwyczajnie proporcja prochu bierze się od wagi kuli armatnej. Pospolicie wymiar prochu na jeden naboi pułtora razy więcej funtów zabiera jak kula armatna waży. Na przykład że Ćwierć kolubryny niesie kulę ważącą funtów 2.
Potrzebuie koni 9. Wystrzelić ná godzinę może razy 13.
Cwierć kolubryny: W zdłuż liczy stop 10. waży funtow 1600. niesie kulę ważącą funtow 2. Potrzebuie koni 5. Wystrzelić może ná godzinę razy 20. Są y innego wymiáru y rożnicy czyli to forteczne czyli polne działá. Siłá zaś prochu do naboiu iákie działo zábierać powinno? Uniwersalna regułá dác się niemoże. Gdyż to záwisło od mnieyszey lub większey tęgości prochu. Atoli zwyczainie proporcya prochu bierze się od wagi kuli armatney. Pospolicie wymiar prochu ná ieden naboi pułtora razy więcey funtow zábiera iák kula armatna waży. Ná przykład że cwierć kolubryny niesie kulę ważącą funtow 2.
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O4
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
20. Są i innego wymiaru i różnicy czyli to forteczne czyli polne działa. Siła zaś prochu do naboju jakie działo zabierać powinno? Uniwersalna reguła dać się niemoże. Gdyż to zawisło od mniejszej lub większej tęgości prochu. Atoli zwyczajnie proporcja prochu bierze się od wagi kuli armatnej. Pospolicie wymiar prochu na jeden naboi pułtora razy więcej funtów zabiera jak kula armatna waży. Na przykład że Ćwierć kolubryny niesie kulę ważącą funtów 2. więc do naboju potrzebuje prochu funtów 3. Inni Inżynierowie ten podają sposób. Zmierz diameter wydrozenia działa Według tegoż diametru zrób cylindrowe ładunki. Jeżeli masz nabijać działo kulą ołowną? ten cylindrowy ładunek prochem nasypany ma
20. Są y innego wymiáru y rożnicy czyli to forteczne czyli polne działá. Siłá zaś prochu do naboiu iákie działo zábierać powinno? Uniwersalna regułá dác się niemoże. Gdyż to záwisło od mnieyszey lub większey tęgości prochu. Atoli zwyczainie proporcya prochu bierze się od wagi kuli armatney. Pospolicie wymiar prochu ná ieden naboi pułtora razy więcey funtow zábiera iák kula armatna waży. Ná przykład że cwierć kolubryny niesie kulę ważącą funtow 2. więc do naboiu potrzebuie prochu funtow 3. Jnni Jndzinierowie ten podáią sposob. Zmierz dyameter wydrozenia działá Według tegoż dyametru zrob cylindrowe ładunki. Jeżeli masz nábiiáć działo kulą ołowną? ten cylindrowy łádunek prochem násypany ma
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O4
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
zabierać powinno? Uniwersalna reguła dać się niemoże. Gdyż to zawisło od mniejszej lub większej tęgości prochu. Atoli zwyczajnie proporcja prochu bierze się od wagi kuli armatnej. Pospolicie wymiar prochu na jeden naboi pułtora razy więcej funtów zabiera jak kula armatna waży. Na przykład że Ćwierć kolubryny niesie kulę ważącą funtów 2. więc do naboju potrzebuje prochu funtów 3. Inni Inżynierowie ten podają sposób. Zmierz diameter wydrozenia działa Według tegoż diametru zrób cylindrowe ładunki. Jeżeli masz nabijać działo kulą ołowną? ten cylindrowy ładunek prochem nasypany ma w zdłuż zabierać cztery diametry szerokości ładunku, albo orificium działa. Jeżeli kulą żelazną? to cylindrowy ładunek prochem nasypany ma w zdłuż
zábierać powinno? Uniwersalna regułá dác się niemoże. Gdyż to záwisło od mnieyszey lub większey tęgości prochu. Atoli zwyczainie proporcya prochu bierze się od wagi kuli armatney. Pospolicie wymiar prochu ná ieden naboi pułtora razy więcey funtow zábiera iák kula armatna waży. Ná przykład że cwierć kolubryny niesie kulę ważącą funtow 2. więc do naboiu potrzebuie prochu funtow 3. Jnni Jndzinierowie ten podáią sposob. Zmierz dyameter wydrozenia działá Według tegoż dyametru zrob cylindrowe ładunki. Jeżeli masz nábiiáć działo kulą ołowną? ten cylindrowy łádunek prochem násypany ma w zdłuż zábieráć cztery dyametry szerokości łádunku, álbo orificium działá. Jeżeli kulą żelázną? to cylindrowy łádunek prochem násypany ma w zdłuż
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O4
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
w kupie przy samym zapale. Przybić należycie stemplem siana lub darnia włożywszy. A na ostatek kulę należycie osadzić. Gdyby zaś ognistą kulą nabijać przyszło działo w obleżeniu naprzykład miasta. Po przybiciu prochu wychędozyć trzeba działo, aby ziarna prochu przylgnięte do działa, zapaliwszy się od kuli ognistej, przed czasem nie zapaliły i całego naboju. Ten naboi należy przyłożyć okrągiem ze skóry drzewa świeżo obłupionego i na tym okręgu kulę ognistą osadzić. J zaraz wyrychtowane już działo do celu, któreś umyślił palić, podsypawszy zapał podpalać. Po czterogodzinnym najwięcej ustawicznym z jednego działa strzelaniu, dać mu pałzę należy, aby wystygło. Gdyż ustawicznym ogniem rozgrzane, prędzej się roztrzaść
w kupie przy samym zapale. Przybić należycie stęplem siána lub darnia włożywszy. A ná ostátek kulę należycie osadzić. Gdyby zaś ognistą kulą nábiiać przyszło dziáło w obleżeniu náprzykład miásta. Po przybiciu prochu wychędozyć trzeba działo, áby ziarna prochu przylgnięte do działá, zápaliwszy się od kuli ognistey, przed czasem nie zápaliły y cáłego naboiu. Ten naboi należy przyłożyć okrągiem ze skury drzewa swieżo obłupionego y ná tym okrągu kulę ognistą osadzić. J zaraz wyrychtowane iuż działo do celu, ktoreś umyślił palić, podsypawszy zapał podpaláć. Po czterogodzinnym naywięcey ustáwicznym z iednego działá strzelániu, dáć mu pałzę należy, áby wystygło. Gdyż ustáwicznym ogniem rozgrzane, prędzey się roztrzaść
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O4v
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
samym zapale. Przybić należycie stemplem siana lub darnia włożywszy. A na ostatek kulę należycie osadzić. Gdyby zaś ognistą kulą nabijać przyszło działo w obleżeniu naprzykład miasta. Po przybiciu prochu wychędozyć trzeba działo, aby ziarna prochu przylgnięte do działa, zapaliwszy się od kuli ognistej, przed czasem nie zapaliły i całego naboju. Ten naboi należy przyłożyć okrągiem ze skóry drzewa świeżo obłupionego i na tym okręgu kulę ognistą osadzić. J zaraz wyrychtowane już działo do celu, któreś umyślił palić, podsypawszy zapał podpalać. Po czterogodzinnym najwięcej ustawicznym z jednego działa strzelaniu, dać mu pałzę należy, aby wystygło. Gdyż ustawicznym ogniem rozgrzane, prędzej się roztrzaść może. O
samym zapale. Przybić należycie stęplem siána lub darnia włożywszy. A ná ostátek kulę należycie osadzić. Gdyby zaś ognistą kulą nábiiać przyszło dziáło w obleżeniu náprzykład miásta. Po przybiciu prochu wychędozyć trzeba działo, áby ziarna prochu przylgnięte do działá, zápaliwszy się od kuli ognistey, przed czasem nie zápaliły y cáłego naboiu. Ten naboi należy przyłożyć okrągiem ze skury drzewa swieżo obłupionego y ná tym okrągu kulę ognistą osadzić. J zaraz wyrychtowane iuż działo do celu, ktoreś umyślił palić, podsypawszy zapał podpaláć. Po czterogodzinnym naywięcey ustáwicznym z iednego działá strzelániu, dáć mu pałzę należy, áby wystygło. Gdyż ustáwicznym ogniem rozgrzane, prędzey się roztrzaść może. O
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O4v
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Diameter cylindru wewnętrznego wydrożenia, daleko jest mniejsze przy zapale, a niżeli przy orificium moździerza. A to z tej racyj: iż bomba, granat, etc: Którymi się nabijają moździerze, lubo jednakowej wilkości jak kule działu służące, są jednak daleko leksze. Zaczym mniej prochu potrzebuje moździerz a niżeli działo. Toć i do naboju miejsce w moździerzu być powinno daleko mniejszej cyrkumferencyj, a niżeli miejsce dla osadzenia bomby.
Miarę prochu do naboju moździerza jedni Inżynierowie naznaczają trzecią część wagi prochu, jak waży bomba, granat, lub kula ognista, która ma pość do moździerza. Inni ważą bombę na przykład, siła waży bomba ug. funtów? tej summy
Diameter cylindru wewnętrznego wydrożenia, dáleko iest mnieysze przy zapale, á niżeli przy orificium mozdzierza. A to z tey rácyi: iż bomba, granat, etc: Ktorymi się nábiiaią mozdzierze, lubo iednakowey wilkości iák kule działu służące, są iednak daleko leksze. Záczym mniey prochu potrzebuie mozdzierz á niżeli działo. Toć y do naboiu mieysce w mozdzierzu być powinno daleko mnieyszey cyrkumferencyi, á niżeli mieysce dla osadzenia bomby.
Miarę prochu do náboiu mozdzierza iedni Jndzinierowie naznáczaią trzecią część wagi prochu, iák waży bomba, granat, lub kula ognista, ktora ma pość do mozdzierza. Jnni ważą bombę ná przykład, siłá waży bomba vg. funtow? tey summy
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P2
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
tej racyj: iż bomba, granat, etc: Którymi się nabijają moździerze, lubo jednakowej wilkości jak kule działu służące, są jednak daleko leksze. Zaczym mniej prochu potrzebuje moździerz a niżeli działo. Toć i do naboju miejsce w moździerzu być powinno daleko mniejszej cyrkumferencyj, a niżeli miejsce dla osadzenia bomby.
Miarę prochu do naboju moździerza jedni Inżynierowie naznaczają trzecią część wagi prochu, jak waży bomba, granat, lub kula ognista, która ma pość do moździerza. Inni ważą bombę na przykład, siła waży bomba ug. funtów? tej summy czynią dywizją przez liczbę 30. Wychodzący quotus z tej dywizyj oznacza liczbę funtów prochu do naboju moździerza, proporcjonalnego
tey rácyi: iż bomba, granat, etc: Ktorymi się nábiiaią mozdzierze, lubo iednakowey wilkości iák kule działu służące, są iednak daleko leksze. Záczym mniey prochu potrzebuie mozdzierz á niżeli działo. Toć y do naboiu mieysce w mozdzierzu być powinno daleko mnieyszey cyrkumferencyi, á niżeli mieysce dla osadzenia bomby.
Miarę prochu do náboiu mozdzierza iedni Jndzinierowie naznáczaią trzecią część wagi prochu, iák waży bomba, granat, lub kula ognista, ktora ma pość do mozdzierza. Jnni ważą bombę ná przykład, siłá waży bomba vg. funtow? tey summy czynią dywizyą przez liczbę 30. Wychodzący quotus z tey dywizyi oznacza liczbę funtow prochu do naboiu mozdzierza, proporcyonalnego
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P2
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
