/ Przezeń mdły człowiek znowu do swych sił powstaje. Wątrobę naprawuje/ zgołv wielkiej cnoty/ A nade wszystko z serca że złoży kłopoty.
O Luczku. Która z Pań/ ba i z Panien Luczek jada rada/ W rodzeniu każdorocznym nie będzie jej wada. A jeżelić idzie krew nosem dostateczna/ Pójdzie jedno nasmaruj nozdrza nazad wsteczna.
O Pieprzu. Pieprz czarny zwykł wyczyściać humory niezdrowe/ Z tegoż Flegmy strawieniu pomocy gotowe. Biały zaś Pieprz żołądek zwykł mocno ratować/ I piersi od boleści i kaszlu zachować. Yeśli Febra/ Górączka poczyna cię badać/ Przed czasem wziąwszy kilka ziarn/ możesz postradać.
O ciężkości słuchu skąd przypada
/ Przezeń mdły człowiek znowu do swych śił powstáie. Wątrobę nápráwuie/ zgołv wielkiey cnoty/ A náde wszystko z serca że zloży kłopoty.
O Luczku. Ktora z Pań/ bá y z Páńien Luczek iada rádá/ W rodzeniu káżdorocznym nie będźie iey wádá. A ieżelić idźie krew nosem dostáteczna/ Poydźie iedno násmáruy nozdrza názad wsteczna.
O Pieprzu. Pieprz czarny zwykł wyczyśćiáć humory niezdrowe/ Z tegosz Phlegmy ztrawieniu pomocy gotowe. Biały záś Pieprz żołądek zwykł mocno rátowáć/ Y pierśi od boleśći y kászlu záchowáć. Yesli Febrá/ Gorączká poczyna ćię bádáć/ Przed czásem wźiąwszy kilká ziarn/ możesz postrádáć.
O ćięszkości słuchu skąd przypada
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: D2v
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
Item weź nasienny ogórek dościgły, połóż w końcie aby przegnił, tym sokiem potym pióro maczając, smaruj szpary. Item nie mnożą się wtym łóżku pluskwy, które sokiem ogórka leśnego nasmarowane. Item utrzej cebuli z octem, albo z żołcią byka, lub z żołcią kozła, zmieszaj ocet i starą oliwę, i tym nasmaruj miejsca, gdzie pluskwy się płodzą, muszą zginąć. Item kadzenie zbytnie burztynem te gubi robactwo. Item weź piołunu, ruty, oliwy starej, wody, ile potrzeba, warz to wespół, aż woda wywre. Potym wycedź oliwę, i przyłóż sadła wieprzowego; uczyń z tego maść, którą smaruj w ścianach szpary,
Item weź nasienny ogorek dościgły, położ w końcie aby przegnił, tym sokiem potym pioro maczaiąc, smaruy szpary. Item nie mnożą się wtym łożku pluskwy, ktore sokiem ogorka leśnego nasmarowane. Item utrzey cebuli z octem, albo z żołcią byka, lub z żołcią kozła, zmieszay ocet y starą oliwę, y tym nasmaruy mieysca, gdzie pluskwy się płodzą, muszą zginąć. Item kadzenie zbytnie burztynem te gubi robactwo. Item weź piołunu, ruty, oliwy starey, wody, ile potrzeba, warz to wespoł, aż woda wywre. Potym wycedź oliwę, y przyłoż sadła wieprzowego; uczyń z tego maść, ktorą smaruy w scianach szpary,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 459
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
. MOLE nie mnożą się, jeśli skrzynia będzie z jałowcowego drzewa, cyprysowego, jodłowego w Marcu rąbanego; albo jeśli ją, olejkiem jałowcowym nąsmarujesz: albo na spód nakładziesz Bożego drzewka, piołunu suchego, chmielu. Item warz wodę z fusem oliwnym, prżysyp aloesu tartego, jak się woda wpuł wywarzy, tą wodą samą nasmaruj skrzynię, od mulów ją uwolnisz, ZABY może zebrać na jedno miejsce, gdzie by była zakopana żółć kozy, Agrypa. Na ich krakanie wielom nieprzyjemne, ile blisko wód mieszkającym, podaje sposób Mizaldus z Afrykana; aby świece po nad brzegi stawiać, albo latarnie, tedy czyli się bojąc światła, czyli
. MOLE nie mnożą się, iezli skrzynia będzie z iałowcowego drzewa, cyprysowego, iodłowego w Márcu rąbanego; albo iezli ią, oleykiem iałowcowym nąsmaruiesz: albo na spod nakładziesz Bożego drzewka, piołunu suchego, chmielu. Item warz wodę z fusem oliwnym, prżysyp aloesu tartego, iak się woda wpuł wywarzy, tą wodą samą nasmaruy skrzynię, od mulow ią uwolnisz, ZABY może zebrać na iedno mieysce, gdzie by była zakopana żołć kozy, Agrippa. Na ich krakanie wielom nieprzyiemne, ile blisko wod mieszkaiącym, podaie sposob Mizaldus z Afrykana; aby swiece po nad brzegi stawiać, albo latarnie, tedy czyli się boiąc swiatła, czyli
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 462
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
RóżnE o WINIE notanda.
Jeśli Wino ma wsobie wodę, tym docieczesz sposobem, wrzuć gruszkę leśną rozkrojoną, jeśli pływa po wierzchu, Wino jest same przez się, purum vinum; jeśli utonie, znak jest roztworzonego wodą. Toż sprawi morwowy owoc weń wrzucony. Albo też weź pióro, lub kijek, nasmaruj oliwą, obetrzy potym, wpuść w wino, którego probujesz, jeśli by się krople wodne pokazały, znak jest że wino wody się opiło. Albo zgrzyj tego wina, wglinianym na słońcu postaw naczyniu, jeśli skwaśnieje, wodą jest rozlane. Albo też lej go na wapno, nie gaszone, jeśli szypieć i wreć będzie
ROZNE o WINIE notanda.
Ieśli Wino ma wsobie wodę, tym docieczesz sposobem, wrzuć gruszkę leśną rozkroioną, ieśli pływa po wierzchu, Wino iest same przez się, purum vinum; ieśli utonie, znak iest roztworzonego wodą. Toż sprawi morwowy owoc weń wrzucony. Albo też weź pioro, lub kiiek, nasmaruy oliwą, obetrzy potym, wpuść w wino, ktorego probuiesz, ieśli by się krople wodne pokazały, znak iest że wino wody się opiło. Albo zgrzyi tego wina, wglinianym na słońcu postaw naczyniu, ieśli skwaśnieie, wodą iest rozlane. Albo też ley go na wapno, nie gaszone, ieśli szypieć y wreć będzie
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 487
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wyjawiony. Sekret wyjawiony. Sekret wyjawiony. Sekret wyjawiony. Sekret wyjawiony. SEKRET I. Zrobić sobie Antependia, i tym podobne, na pozór właśnie Altembasowe.
NA ramamch rozepnij płótno, choć przygrubsze/ uczyń Lentrych/ klii rzadko rozpuściwszy/ nim rozpraw kretę utartą na kamieniu malarskim. Tą kretą rozprawioną wziąwszy pędzel gruby/ nasmaruj płótno. Gdy podeschnie/ może toż uczynić i drugi raz. Po tym na suchym już/ narysuj sobie węglem kwiaty i łamania takie/ jakie bywa na Altembasie/ miejsca te gdzie kwiat i rzeczone łamania narysowane są/ pokostem malarskim (dobrze uczynisz gdy z nim trochę wosku pierwej rozpuścisz aby zgęstniał/ i trochę Glejty czerwonej
wyiáwiony. Sekret wyiáwiony. Sekret wyiáwiony. Sekret wyiáwiony. Sekret wyiáwiony. SEKRET I. Zrobić sobie Antependia, i tym podobne, na pozor właśnie Altembásowe.
NA ramamch rozepniy płotno, choć przygrubsze/ uczyń Lentrych/ klii rzádko rospuśćiwszy/ nim rospráw kretę utártą na kámieniu málárskim. Tą kretą rosprawioną wziąwszy pędzel gruby/ násmáruy płotno. Gdy podeschnie/ może toż uczynić i drugi ráz. Po tym ná suchym iuż/ nárysuy sobie węglem kwiáty i łámániá tákie/ iákie bywá ná Altembáśie/ mieyscá te gdzie kwiát i rzeczone łámániá nárysowáne są/ pokostem málárskim (dobrze uczynisz gdy z nim trochę wosku pierwey rospuśćisz aby zgęstniáł/ i trochę Gleyty czerwoney
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 67
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
miej tę. Gdy masz kwiat robić z kitajki takiej co blakuje od wody/ jaka bywa różowa, sam wprzód papier we dwoję klajstrem skleiwszy w formie swojej wytłocz/ oberznij i zgotuj. Potym miazgą wzwyż pomienioną papierową podłoż. Gdy ta uschnie cale. Dopieroż po wierzchu/ gdzie się kwiat wybił/ kłajstrem cieniuchno nasmaruj. Połóż nań kitajkę/ włóz do formy/ przyciśnij ołowiem i kamieniem/ a przylęże dobrze kitajka. Wziąwszy potym/ oberznij kitajkę według kwiatu. Tak nie zblakuje. Zblakowałaby zaś gdyby potym dopiero miazgę papierową przykładano/ boby przemokła od niej. Jak zrobić Obicia, Kołdry, Jak zrobić Obicia, Kołdry
miey tę. Gdy mász kwiát robić z kitáyki tákiey co blákuie od wody/ iáká bywá rożowa, sám wprzod pápier we dwoię kláystrem zkleiwszy w formie swoiey wytłocz/ oberzniy i zgotuy. Potym miazgą wzwyż pomienioną papierową podłoż. Gdy tá uschnie cále. Dopieroż po wierzchu/ gdzie się kwiát wybił/ kłaystrem ćieniuchno nasmáruy. Położ nań kitáykę/ włoz do formy/ przyćiśniy ołowiem i kámieniem/ á przylęże dobrze kitáyká. Wźiąwszy potym/ oberzniy kitaykę według kwiátu. Tak nie zblákuie. Zblákowáłáby zaś gdyby potym dopiero miázgę pápierową przykłádano/ boby przemokłá od niey. Iák zrobić Obićia, Kołdry, Iák zrobić Obićia, Kołdry
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 78
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
na którymbyś sobie formę mógł ulać nie miał. To sobie tak postąpić możesz. Weźmij gliny jakiejkolwiek/ dobrzeby garnczarskiej. Onę rozprawiwszy gęsto/ z niej sobie samże wyrób albo każ wyrobić wyobrażenie przykładając/ albo ujmujac gliny i grafeczką albo łopateczką przymuskiwając/ tak długo aż będziesz miał prototyp. Ten ulepiwszy/ nasmaruj go oliwą zmieszaną tłustym wieprzowym. Na nim formę tak ulejesz. Weś gipsu warzonego (warzy się zaś tak: w kocieł albo panew wsyp gipsu prostego/ podłoż ogień. Gdy wrzeć pocznie/ mieszaj ustawicznie/ aby się nie przypalił. Skoro po kipieniu/ które się mieszaniem rozgania/ stęchnie i na dół upadnie
ná ktorymbyś sobie formę mogł uláć nie miáł. To sobie ták postąpić możesz. Weźmiy gliny iákieykolwiek/ dobrzeby gárnczarskiey. Onę rospráwiwszy gęsto/ z niey sobie samże wyrob albo każ wyrobić wyobrażenie przykłádáiąc/ álbo uymuiac gliny i grafeczką álbo łopáteczką przymuskiwáiąc/ ták długo áż będziesz miáł prototyp. Ten ulepiwszy/ násmáruy go oliwą zmieszáną tłustym wieprzowym. Na nim formę tak uleiesz. Weś gipsu wárzonego (warzy się záś ták: w koćieł álbo pánew wsyp gipsu prostego/ podłoż ogień. Gdy wrzeć pocznie/ mieszáy ustáwicznie/ áby się nie przypálił. Skoro po kipieniu/ ktore się mieszániem rozganiá/ stęchnie i ná doł upádnie
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 135
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
nawiętszą szerokość bez podwijania i potoczenia. Naprzykład. Chceszli głowę ulać. Ze najszersza część jest/ twarz od skroni (bo potym następuje zawijanie i potoczystość za ucho (wesze gliny na kiełbasę porobionej/ przylep/ na obudwu skroniach /także na brodzie/ na czele/ czyniąc tę zagrodę do koła. To uczyniwszy nasmaruj to miejsće oliwą z tłustym wieprzowym. Potym rozpraw gipsu/ ileć na to trzeba. A nie więcej boć uschnie/ Wylej na to miejsce i napełnij/ a niech uschnie/ co prędko będzie. Tę cząstkę wylaną naznacz liczbą 1. dla omyłki/ potym przystąpiwsz dalej tak. Gli nianą kiełbasę jednę odlep i znowu
náwiętszą szerokość bez podwiiániá i potoczeniá. Náprzykład. Chceszli głowę uláć. Ze náyszerszá część iest/ twárz od skroni (bo potym następuie záwiiánie i potoczystość zá ucho (weśze gliny ná kielbásę porobioney/ przylep/ ná obudwu skroniách /tákże ná brodzie/ na czele/ czyniąc tę zágrodę do kołá. To uczyniwszy násmaruy to mieysće oliwą z tłustym wieprzowym. Potym rospráw gipsu/ ileć ná to trzebá. A nie więcey boć usćhnie/ Wyley ná to mieysce i nápełniy/ á niech uschnie/ co prędko będźie. Tę cząstkę wyláną náznácz liczbą 1. dla omyłki/ potym przystąpiwsz dáley ták. Gli niáną kiełbásę iednę odlep i znowu
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 139
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
przykład od skroni/ aż trochę za ucho albo ku gorze od czoła do połowy głowy/ tam znowu to całe miejsce oblep/ groble czyniąc we trzy strony/ a czwartą uczyni już ulana sztuka formy/ w której brzegu albo grubości werzniesz karby albo dołki/ i tenże brzeg/ w którym dołki i nowo miejsce oblepione nasmaruj oliwą/ wlejesz gipsu. Który odelie formy drugą sztukę/ (naznaczysz ją liczbą 2. także dla omyłki) i oraz wpadnie w karby piewszej sztuczki wypukłościami swymi dla lepszego trzymania się i złożenia jednej sztuki do drugiej. Tym sposobem dalej postąpisz/ coraż upatrując szerokości miejsca i równinę jakoby na prototypie onę oblepiając
przykład od skroni/ aż trochę zá ucho albo ku gorze od czoła do połowy głowy/ tám znowu to cáłe mieysce oblep/ groble czyniąc we trzy strony/ á czwártą uczyni iuż ulana sztuká formy/ w ktorey brzegu álbo grubośći werzniesz kárby álbo dołki/ i tenże brzeg/ w ktorym dołki i nowo mieysce oblepione nasmáruy oliwą/ wleiesz gipsu. Ktory odelie formy drugą sztukę/ (náznáczysz ią liczbą 2. tákże dlá omyłki) i oraz wpádnie w kárby piewszey sztuczki wypukłośćiámi swymi dlá lepszego trzymania się i złożeniá iedney sztuki do drugiey. Tym sposobem dáley postąpisz/ coráż upátruiąc szerokośći mieyscá i rowninę iákoby ná prototypie onę oblepiáiąc
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 140
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
, etc. wystawić.
1. PIękna na ściany w dom/ na kształt Ceras Majorum okrągła w ramach/ i do Kościołów ozdobna/ do niej trzeba formy/ wosku jarzęćego i srebra tartego Co do formy jeżeli masz sznycerską robotą trybowany/ na nim łatwo ulejesz formę sposobem n. XII. wyrażonym. Miawszy formę/ nasmaruj ją oliwą albo olejem. Rozpuść wosk jarzęcy powoli/ nie nagląc/ ale z daleka grzejąc/ żeby nie miał szumowin. Przyłóż trochę jasnej żywice albo terpentyny. Także tartego blejwasu mniej albo więcej według tego jako chćesz/ żebyć się perłowa macica bielej albo ciemniej wydawała. Wsyp troszynkę błękitnej farby/ i zmieszaj. Zagrzany
, etc. wystáwić.
1. PIękná ná śćiány w dom/ ná ksztáłt Ceras Majorum okrągła w rámách/ i do Kośćiołow ozdobná/ do niey trzebá formy/ wosku iarzęćego i srebra tártego Co do formy ieżeli mász sznycerską robotą trybowány/ ná nim łátwo uleiesz formę sposobem n. XII. wyráżonym. Miawszy formę/ násmáruy ią oliwą álbo oleiem. Rospuść wosk iárzęcy powoli/ nie nágląc/ ále z dáleká grzeiąc/ żeby nie miáł szumowin. Przyłoż trochę iásney żywice álbo terpentyny. Tákże tártego bleywasu mniey álbo więcey według tego iáko chćesz/ zebyć się perłowá máćicá bieley álbo ćiemniey wydáwáłá. Wsyp troszynkę błękitney fárby/ i zmieszáy. Zágrzany
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 156
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
