miejsca suche, od południa, albo wschodu, dla widoku i suchości. Pokoje na pułnoc są chłodne, ale też i wilgotne; bo z tamtąd wiatry wilgotne i słoty najczęstsze w okna biją. Ściany w Pałacach drzewianych konserwując od słoty, obij tarcicami sosnowemi, nie hybłowanemi, pod sznur spuszczanemi stolaraskim strużykiem fugując. Potym natłucz cegły dobrze wypalonej, z mieszaj z drożdżami lub serwatką, trochę przymieszaj wapna, maluj owe tareice, już osadzone, potym dawaj białe linijki w cegłę malując, a tym przyozdobisz strukturę.
KOMINY też ornament i wygodę przynoszą Pałacom, które architekturą i sztukaterią, lub malowaniem przyozbione, maiestatem przynoszą Rezydencyj, i wilgoć wyciągają O
mieysca suche, od południa, albo wschodu, dla widoku y suchości. Pokoie na pułnoc są chłodne, ale też y wilgotne; bo z tamtąd wiatry wilgotne y słoty nayczęstsze w okna biią. Sciany w Pałacach drzewianych konserwuiąc od słoty, obiy tarcicami sosnowemi, nie hyblowanemi, pod sznur spuszczanemi stolaraskim strużykiem fuguiąc. Potym natłucz cegły dobrze wypaloney, z mieszay z drożdżami lub serwatką, trochę przymieszay wapna, maluy owe tareice, iuż osadzone, potym daway białe liniyki w cegłę maluiąc, a tym przyozdobisz strukturę.
KOMINY też ornament y wygodę przynoszą Pałacom, ktore architekturą y sztukateryą, lub malowaniem przyozbione, maiestatem przynoszą Rezydencyi, y wilgoć wyciągaią O
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 359
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
, ugotowawszy, wym spęcherża, daj święcić na Wielkanoć, wielką Gościowi uczynisz pociechę z tak wielkiego jaja. Skąpym ten Sekret nie podobasię, którzy by nie z wielu jaj jedno, ale zjednego wiele by radzi uczynić. Jeśli by zaś chciałeś te same jajo tak uczynione, mieć w skorupie dokazesz i tego tak natłucz (wprzód ususzywszy wpiecu) skorup czystych, z jaj naturalnych kurzych czy gęsich, natłucz w moździerzu na proch, wsyp bardzo wtęgi ocet, niech moknie, aż się obróci w masę jak śmietana, albo blejwas rozprawny, weś pęźlika, i tą masą owe jaje wkoło pośmaruj, włóż w wodę zimną jak
, ugotowawszy, wym zpęcherża, day swięcić na Wielkanoć, wielką Gościowi uczynisz pociechę z tak wielkiego iaia. Skąpym ten Sekret nie podobasię, ktorzy by nie z wielu iay iedno, ale ziednego wiele by radzi uczynić. Iesli by zaś chciałeś te same iaio tak uczynione, miec w skorupie dokázesz y tego tak natłucz (wprzod ususzywszy wpiecu) skorup czystych, z iay naturalnych kurzych czy gęsich, natłucz w mozdzierzu na proch, wsyp bardzo wtęgi ocet, niech moknie, aż się obroci w masę iak smietana, albo bleywas rozprawny, weś pęźlika, y tą masą owe iaie wkoło posmaruy, włoż w wodę zimną iak
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 508
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wielkiego jaja. Skąpym ten Sekret nie podobasię, którzy by nie z wielu jaj jedno, ale zjednego wiele by radzi uczynić. Jeśli by zaś chciałeś te same jajo tak uczynione, mieć w skorupie dokazesz i tego tak natłucz (wprzód ususzywszy wpiecu) skorup czystych, z jaj naturalnych kurzych czy gęsich, natłucz w moździerzu na proch, wsyp bardzo wtęgi ocet, niech moknie, aż się obróci w masę jak śmietana, albo blejwas rozprawny, weś pęźlika, i tą masą owe jaje wkoło pośmaruj, włóż w wodę zimną jak stęże e owo malowidło, znowu owa massą smaruj, włóż w wodę zimną A tak skorupa
wielkiego iaia. Skąpym ten Sekret nie podobasię, ktorzy by nie z wielu iay iedno, ale ziednego wiele by radzi uczynić. Iesli by zaś chciałeś te same iaio tak uczynione, miec w skorupie dokázesz y tego tak natłucz (wprzod ususzywszy wpiecu) skorup czystych, z iay naturalnych kurzych czy gęsich, natłucz w mozdzierzu na proch, wsyp bardzo wtęgi ocet, niech moknie, aż się obroci w masę iak smietana, albo bleywas rozprawny, weś pęźlika, y tą masą owe iaie wkoło posmaruy, włoż w wodę zimną iak stęże e owo malowidło, znowu owa massą smaruy, włoż w wodę zimną A tak skorupa
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 508
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
rozrób mlekiem/ tak jako na opłatki zarabiają/ przydawszy do tego Cukru według potrzeby/ lej łyżką na żelaza na to zgotowane/ a piecz jako opłatki/ a gdy się dopieka zwijaj na okrągłe drewienka/ albo wałeczki/ a pocukrowawszy dasz/ albo z pianą. Sta Potraw Mlecznych. XLVI. Tort Hiszpański.
Oparzonych Migdałów natłucz w Moździerzu jako najlepiej/ przydaj Cukru/ zmieszaj społem/ utłucz znowu/ zrób z tej materii spód na opłatkach/ a nakladaj Tort różnymi Konfektami/ jakie masz/ a z tejże Massy zrób Kopertę jako najpiękniejszą umiesz/ wsadź do pieca. A jeżeli chcesz zrób Piramidę i z Płotami cukrowemi. XLVII. Tort Spikowy
rozrob mlekiem/ ták iáko ná opłátki zárabiáią/ przydawszy do tego Cukru według potrzeby/ ley łyżką ná żeláza ná to zgotowáne/ á piecz iáko opłátki/ á gdy się dopieka zwiiay ná okrągłe drewienká/ álbo wałeczki/ á pocukrowawszy dasz/ álbo z piáną. Stá Potraw Mlecznych. XLVI. Tort Hiszpánski.
Opárzonych Migdałow nátłucz w Mozdźierzu iáko naylepiey/ przyday Cukru/ zmieszay społem/ vtłucz znowu/ zrob z tey máteryey spod ná opłátkach/ á nákláday Tort rożnymi Confektami/ iakie masz/ á z teyże Mássy zrob Kopertę iáko naypięknieyszą vmiesz/ wsadź do pieca. A ieżeli chcesz zrob Pirámidę y z Płotámi cukrowemi. XLVII. Tort Spikowy
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 81
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
biała: czemu gdy się prędko nie zabieży/ koń z tego znosacieje. temu tedy złemu tak zabiegać trzeba.
Weźmi sadła starego/ i tyle roschodniku/ utłucz wespół/ a usmażywszy/ na płacie sukiennym rozmaż/ przykładając jako najcieplej znieść może na te guzy/ do dni kilku/ aż mu się zmiękczą. Potym czosnku natłucz z sadłem starym/ a nasiekawszy guzy puszczadłem/ przyłóż to na nie ciepło: czyń to aż się dobrze zbiorą i wycieką. A w chorobie tej warz jare żyto w wodzie/ kładźże koniowi w jakie niecki na ziemi/ aby pochyloną głową jadł/ także i onej juchy nie wylewaj/ że ją także po jedle
biała: czemu gdy się prędko nie zábieży/ koń z tego znosáćieie. temu tedy złemu ták zábiegáć trzebá.
Weźmi sádłá stárego/ y tyle roschodniku/ vtłucz wespoł/ á vsmáżywszy/ ná płáćie sukiennym rozmaż/ przykłádáiąc iáko nayćiepley znieść może ná te guzy/ do dni kilku/ áż mu się zmiękczą. Potym czosnku nátłucz z sádłem stárym/ á náśiekawszy guzy puszczádłem/ przyłoż to ná nie ćiepło: czyń to áż się dobrze zbiorą y wyćieką. A w chorobie tey warz iáre żyto w wodźie/ kłádźże koniowi w iákie niecki ná źiemi/ áby pochyloną głową iadł/ tákże y oney iuchy nie wyleway/ że ią tákże po iedle
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Niv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
kopyta/ około stawów zwłaszcza co najhrubiej/ nie obmywaj do trzeciego dnia/ a obmywszy wodą ciepłą/ namaż mu Barskim mydłem z gorzałką/ i niech tak stoi dzień i noc/ potym przejezdżać go trzeba. Czwarte. Insze na zastarzały splec.
Daj koniowi plece puszczadłem posiekać/ związawszy i powaliwszy go: potym palcatem jakim natłucz mu z lekka/ żeby skora nieco nabrzękła/ a zarazem tamże namaż jako najcieplej zetrwać może olejem lnianym/ a gdy napuchnie/ nacieraj maścią ciepłą po kilka kroć/ uczynioną z świeżych żagawek i z starego sadła: dobry też na to szpik z goleni Jelenich/ Losich/ abo i końskich/ maść też Bobkowa i słonina
kopytá/ około stáwow zwłaszcza co nayhrubiey/ nie obmyway do trzećiego dniá/ á obmywszy wodą ćiepłą/ námaż mu Barskim mydłem z gorzałką/ y niech ták stoi dźień y noc/ potym przeiezdżáć go trzebá. Czwarte. Insze ná zástárzáły splec.
Day koniowi plece puszczádłem pośiekáć/ związawszy y powáliwszy go: potym pálcatem iákim nátłucz mu z lekká/ żeby skorá nieco nábrzękłá/ á zárázem támże námaż iáko nayćiepley zetrwáć może oleiem lniánym/ á gdy nápuchnie/ náćieray máśćią ćiepłą po kilká kroć/ vczynioną z świeżych żagáwek y z stárego sádłá: dobry też ná to szpik z goleni Ielenich/ Lośich/ ábo y końskich/ máść też Bobkowa y słoniná
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: O
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
olejek z szczeniąt ślepych. Na plec i na insze członki schnące.
Warz Jodłowe szyszki w wodzie/ a komu się zejdzie napuł z winem/ naparzaj miejsca/ których się suchoty dzierżą: co uczyniwszy kilka kroć/ rozporz na dwóch abo trzech miejscach skorę/ i odporz ją na plecu/ żeby się nadęła jako toboła. Natłuczże korzenia pokrzywnego świeżego z starym sadłem/ aby było rzadko jako polewka: w której namaczaj len prawie dobrze wyrobiony i wyczosany/ a wtykaj w one rany/ aby się pod tym gnoiło/ a ona zła krew ropą wyszła/ z której się suchoty mnożą. Ten len co trzeci dzień wyjąwszy/ niwy wkładaj/ a
oleiek z szczeniąt ślepych. Ná plec y ná insze członki schnące.
Warz Iodłowe szyszki w wodźie/ á komu się zeydźie nápuł z winem/ náparzay mieyscá/ ktorych się suchoty dźierżą: co vczyniwszy kilká kroć/ rosporz ná dwuch ábo trzech mieyscách skorę/ y odporz ią ná plecu/ żeby się nádęłá iáko tobołá. Nátłuczże korzenia pokrzywnego świeżego z stárym sádłem/ áby było rzadko iáko polewká: w ktorey námaczay len práwie dobrze wyrobiony y wyczosány/ á wtykay w one rány/ áby się pod tym gnoiło/ á oná zła krew ropą wyszłá/ z ktorey się suchoty mnożą. Ten len co trzeći dźień wyiąwszy/ niwy wkładay/ á
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: O
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
z prace przychodzi/ abo z przerwania moczu przedtym/ do obory na gnój owczy/ gdzie postawszy nadalej pół godziny/ puszcza rad wodę wolno. Insze.
Slaz warzony w wodzie dżdżowej/ a w niedostatku i w prostej/ pomocny jest/ gdy wodę przecadziwszy/ aż miodem ostudziwszy/ dasz koniowi wypić. Księgi Insze.
Natłucz Bobku z Imbierem/ zmieszaj go z winem/ abo z piwem/ uwarz dobrze: a gdy ostydnie/ daj koniowi wypić/ abo wlej po grzeble w gardło. Insze.
Weźmi źdźbło słomy całe/ okręć je włosem końskim z ogona/ a wetkni koniowi w korzeń jako najgłębiej: a gdy tam będzie chwilę/ wyjmi
z prace przychodźi/ ábo z przerwánia moczu przedtym/ do obory ná gnoy owczy/ gdźie postawszy nadáley puł godźiny/ puszcza rad wodę wolno. Insze.
Slaz wárzony w wodźie dżdżowey/ á w niedostátku y w prostey/ pomocny iest/ gdy wodę przecádźiwszy/ áż miodem ostudźiwszy/ dasz koniowi wypić. Kśięgi Insze.
Nátłucz Bobku z Imbierem/ zmieszay go z winem/ ábo z piwem/ vwarz dobrze: á gdy ostydnie/ day koniowi wypić/ ábo wley po grzeble w gárdło. Insze.
Weźmi źdźbło słomy cáłe/ okręć ie włosem końskim z ogoná/ á wetkni koniowi w korzeń iáko naygłębiey: á gdy tám będźie chwilę/ wyimi
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Oijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
jakie twarde. Co gdy tak będzie/ zwięzysz mu także ogon nad i pod krzczycami: gdy guzy krwią nacieką/ takież je żelazem przepal/ a rany zasyp Grynszpanem. Abo stłucz końską kosę na proch/ a przymieszawszy do niego Siarki i Grynszpanu/ zasypuj przemywając po razu na dzień wodą warzoną z Polejem. Abo natłucz Siarki/ Grynszpanu/ lnianego nasienia zarówno/ a to z starym sadłem zmieszawszy/ okładaj póki się zgoi. Maść na wszelakie pomienione razy, gdyby się goić niechciały.
Weźmi z Apteki/ co zową Litargirium aeris, Mirrhy, Aloe, każdego pół łota/ maści Bobkowej łotów ośm/ śrebra żywego śliną człowieczą umorzonego drachmę
iákie twárde. Co gdy ták będźie/ zwięzysz mu tákże ogon nád y pod krzczycámi: gdy guzy krwią náćieką/ tákież ie żelázem przepal/ á rány zásyp Grynszpanem. Abo stłucz końską kosę ná proch/ á przymieszawszy do niego Siárki y Grynszpanu/ zásypuy przemywáiąc po rázu ná dźień wodą wárzoną z Poleiem. Abo nátłucz Siárki/ Grynszpanu/ lniánego naśienia zárowno/ á to z stárym sádłem zmieszawszy/ okłáday poki się zgoi. Máść ná wszelákie pomienione rázy, gdyby się goić niechćiáły.
Weźmi z Apteki/ co zową Litargirium aeris, Mirrhy, Aloe, kożdego puł łotá/ máśći Bobkowey łotow ośm/ śrebrá żywego śliną człowieczą vmorzonego dráchmę
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Pij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
Topolowa i sama przez się jest pożyteczna na to. Insze.
Weźmi miodu jarzęcego/ łoju kozłowego/ abo Jeleniego szpiku/ sadła przepiórczego abo kaczego/ szpiku z goleni wołowych/ wszytkiego zarówno/ spuść to wespół/ tymże róg pomazuj ciepło/ nie tykając nic sierści po dwa razy na dzień. Czwarte. Insze.
Natłucz świeżych raków ze lnianym nasieniem/ a z miodem przaśnym/ uczyńże koniowi bot skórzany/ a włóż tę materią weń/ i obuj konia po wybraniu rogu/ gdyż to zawsze uprzedzać ma/ i zawiąż żeby nie spadło. Insze.
Weźmi starego sadła pół funta/ rozpuść/ a na wodę wlej aż się przeczyści
Topolowa y sámá przez się iest pożyteczna ná to. Insze.
Weźmi miodu iárzęcego/ łoiu kozłowego/ ábo Ieleniego szpiku/ sádłá przepiorczego ábo káczego/ szpiku z goleni wołowych/ wszytkiego zárowno/ spuść to wespoł/ tymże rog pomázuy ćiepło/ nie tykáiąc nic śierśći po dwá rázy ná dźień. Czwarte. Insze.
Nátłucz świeżych rákow ze lniánym naśieniem/ á z miodem przasnym/ vczyńże koniowi bot skorzány/ á włoż tę máteryą weń/ y obuy koniá po wybrániu rogu/ gdyż to záwsze vprzedzáć ma/ y záwiąż żeby nie spádło. Insze.
Weźmi stárego sádłá puł funtá/ rospuść/ á ná wodę wley áż się przeczyśći
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Piv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
