, że te troje: LiNKs, tojest OSTROWIDZ bystrego wzroku Zwierz, z rodzaju Wilków w Luzytanii, w Polsce, w Litwie, na Rusi się znajdujący, żyjący drapiestwem, które wywiera na różne Zwierzęta, zdradą na nie z drzewa skacząc. Tego tedy Zwierza URYNA w drogi zamienia się Kamień, mocy Bursztynowej, na nerkowe potrzebny afekcje, według Solina. Drugi Zwierz MOSCUS, albo ZYBETTUS vulgo PiżmO odorem swoim Światu służący, z którego w samej Lisibonie na rok Szlachcie niektórym intraty przychodzi na 1500. Częrwonych, Testibus Grannata Alojsio Trzeci tandem revera cały Świat bogaci BOMBYKs, alias. Jedwab robiący Robak, na cały Świat szacunek pracy swojej, wydający
, że te troie: LYNX, toiest OSTROWIDZ bystrego wzroku Zwierz, z rodzaiu Wilkow w Luzytanii, w Polszcze, w Litwie, na Rusi się znayduiący, żyiący drapiestwem, ktore wywiera na rożne Zwierzęta, zdradą na nie z drzewa skacząc. Tego tedy Zwierza URYNA w drogi zamienia się Kamień, mocy Bursztynowey, na nerkowe potrzebny affekcye, według Solina. Drugi Zwierz MOSCUS, albo ZYBETTUS vulgo PIZMO odorem swoim Swiatu służący, z ktorego w samey Lisibonie na rok Szlachcie niektorym intraty przychodzi na 1500. Częrwonych, Testibus Grannata Aloysio Trzeci tandem revera cały Swiat bogaci BOMBYX, alias. Iedwab robiący Robak, na cały Swiat szacunek pracy swoiey, wydaiący
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 593
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, Herby, floresy, i tak duży nie rośnie. O Drzewach i Drzewach Historia naturalna.
BRZOZA z Francyj przeniesiona do Włoch taką tam miała estymacją, iż z niej Fasces Rzymskich Magistratów robiono, alias Rowianki albo snopki z rożek, a w końcu ich tkwiał topór. Sok brzozowy na wiosnę z drzewa zaciętego wyprowadzony na nerkowy i pęcherzowy kamień jest dobry: z kory robią dziegieć, do skor, wozów, i powietrza służący: z korzenia iż ma cudny flader albo słoj, wiele rzeczy wyrabiają tokarze.
CEDROWE Drzewo nigdy z liścia nie opada: smołka z niego się sącząca, tej jest własności i cnoty, że cokolwiekby nią namazanego było
, Herby, floresy, y tak duży nie rosnie. O Drzewach y Drzewach Historya naturalna.
BRZOZA z Francyi przeniesiona do Włoch taką tam miała estymacyą, iż z niey Fasces Rzymskich Magistratow robiono, alias Rowianki albo snopki z rożek, a w końcu ich tkwiał topor. Sok brzozowy na wiosnę z drzewa zaciętego wyprowadzony na nerkowy y pęcherzowy kamień iest dobry: z kory robią dziegieć, do skor, wozow, y powietrza służący: z korzenia iż ma cudny flader albo słoy, wiele rzeczy wyrabiaią tokarze.
CEDROWE Drzewo nigdy z liścia nie opada: smołka z niego się sącząca, tey iest własności y cnoty, że cokolwiekby nią namazanego było
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 324
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Co odemnie wdzięcznie przyjmij/ a w Addytamencie dziesięć różnych sposobów gotowania/ Kiszek/ Kiełbas/ Salsesonów/ i Mosztardę odbierz. Addytament Trzeci. ADDyTAMENT, I. Kiszki z Kruszek Cielęcych.
Weźmij Kiszek Wieprzowych grubych/ ochędoż pięknie/ weźmij Kruszka Cielęce całkiem ociągnij i pokraj tak długo jako długa Kiszka/ weźmij też łoju Nerkowego wołowego/ kraj cienko jako tylec noza/ a długo jako kruszka/ przydaj trochę kwiatu pieprzu/ i soli/ miej drot na to zgotowany tak długi jako kiszka/ zmieszaj to wszytko/ a nawłócz kiszki/ a zawięzuj/ i ociągnij uwarz w dobrym rosole/ daj z rosołem na Stół. II. Kiszki Kapłonie.
Co odemnie wdźięcznie przyimiy/ á w Addytámenćie dźieśięć rożnych sposobow gotowánia/ Kiszek/ Kiełbás/ Sálsesonow/ y Mosztárdę odbierz. Additáment Trzeći. ADDITAMENT, I. Kiszki z Kruszek Cielęcych.
Weźmiy Kiszek Wieprzowych grubych/ ochędoż pięknie/ weźmiy Kruszká Cielęce całkiem oćiągniy y pokráy ták długo iáko długa Kiszká/ weźmiy też łoiu Nerkowego wołowego/ kray ćienko iako tylec nozá/ á długo iáko kruszká/ przyday trochę kwiátu pieprzu/ y soli/ miey drot ná to zgotowány ták długi iáko kiszká/ zmieszay to wszytko/ á náwłocz kiszki/ á záwięzuy/ y oćiągniy vwarz w dobrym rosole/ day z rosołem ná Stoł. II. Kiszki Kápłonie.
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 93
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
z zimnej przyczyny. Dychawicy.
Ciężkiemu tchnieniu jest lekarstwem. Wietrzności. Zamulen:
Wnętrzności wszystkie rozgrzewa/ i
Zamulenie ich otwiera/ i wychędaża. Moczu.
Mocz zatrzymany wywodzi. Miesiecznej.
MIesięczną zawiściągnioną Paniom wzbudza. Plec Bolenie.
W Plecach bole wnętrzne układa.
Także Krzyżom.
W Krzyżach boleści uśmierza. Kamień.
Kamień Nyrkowy/ i w Pęcherzu krzy/ i moczem wywodzi. Nyrkom.
Nyrki zatkane i zamulone wychędaża. Pęcherzowi.
Przechody moczu wychędaża. Pleurze.
Pleurze i boleściom w bokach użyteczna. Męchyrz.
Męchyrz z wilgotności Flegmistych wychędaża/ z których się pospolicie kamień zamnaża i czyni. (Tabe) Księgi Pierwsze. Złomkom
Złomki wszelakie/
z źimney przyczyny. Dycháwicy.
Cięszkiemu tchnieniu iest lekárstwem. Wietrznośći. Zámulen:
Wnętrznośći wszystkie rozgrzewa/ y
Zámulenie ich otwiera/ y wychędaża. Moczu.
Mocz zátrzymány wywodźi. Mieśieczney.
MIeśięczną záwiśćiągnioną Pániom wzbudza. Plec Bolenie.
W Plecách bole wnętrzne vkłádá.
Tákże Krzyżom.
W Krzyżách boleśći vśmiérza. Kámień.
Kámień Nyrkowy/ y w Pęchyrzu krzy/ y moczem wywodźi. Nyrkom.
Nyrki zátkáne y zámulone wychędaża. Pęchyrzowi.
Przechody moczu wychędaża. Pleurze.
Pleurze y boleśćiom w bokách vżyteczna. Męchyrz.
Męchyrz z wilgotnośći Flegmistych wychędaża/ z ktorych sie pospolicie kámień zámnaża y czyni. (Tabe) Kśięgi Pierwsze. Złomkom
Złomki wszelákie/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 54
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
twierdzą/ ponieważ i Serapion, (to co Galenus Carpesium zowiemy) pod imieniem Kubeb/ za świadectwem samegoż Galenusa tak opisuje: Kubeby są lekarstwem mocą i skutkami nie różne od Kozłku/ acz daleko subtelniejsze/ i przeto wszelakie zaćpania i zamulenia/ we wszystkim ciele otwierają. Mocz potężnie zastanowiony nad przyrodzenie/ wywodzą kamień Nyrkowy łamią i pędzą. Tegoż też niemal Auicena jest mnimania/ zowiąc Kubeby Carpesium, jako i Auctuarius/ który Mourytańskich nazwisk naśladując/ w niektóre lekarstwa Carpesium kładzie/ Kubebam go z gruba od niektórych mianować powiada. Ale przypatrzywszy się pilnie różnym miejscom/ na których Carpesium i Kubeby rosną/ snadnie obaczemy/ że żadnym sposobem
twierdzą/ ponieważ y Serapion, (to co Galenus Carpesium zowiemy) pod imieniem Kubeb/ zá świádectwem sámegoż Galenusa ták opisuie: Kubeby są lekárstwem mocą y skutkámi nie rozne od Kozłku/ ácz dáleko subtelnieysze/ y przeto wszelákie záćpánia y zámulenia/ we wszystkim ćiele otwieráią. Mocz potężnie zástánowiony nád przyrodzenie/ wywodzą kámień Nyrkowy łamią y pędzą. Tegoż też niemal Auicena iest mnimánia/ zowiąc Kubeby Carpesium, iáko y Auctuarius/ ktory Mouritáńskich názwisk náśláduiąc/ w niektore lekárstwá Carpesium kłádźie/ Kubebám go z grubá od niektorych miánowáć powiáda. Ale przypátrzywszy sie pilnie roznym mieyscom/ ná ktorych Carpesium y Kubeby rosną/ snádnie obaczemy/ że żadnym sposobem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 57
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Biedrzeńcowego. Oleum eks femine.
Wybijają z nasienia Biedrzeńcowego Olej/ tym sposobem: Wsypać nasienia tego w czerwone Wino dobre/ i moczyć w nim przez kilka dni/ potym go ususzyć/ utłuc/ i wybić/ albo w prasie wyprasować/ a będzie Olej z tego kosztowny. Kamień w nyrkach i w pęcherzu.
Kamień nyrkowy i Pęcherzowy krzy/ i Piasek z nich moczem wywodzi/ z jakiejkolwiek przyczyny zamnożony/ pijąc go na czczo. Członki lekkie i wolne czyni.
Członki/ nim namazane/ czyni lekkie i wolne. (Raimundulus.) Oleum dystillatum Olej z Biedrzeńcu/ Alchimiskim sposobem dystylowany.
Alchimistowie dystylują z Biedrzeńcowego korzenia/ z liścia/
Biedrzeńcowego. Oleum ex femine.
Wybiiáią z naśienia Biedrzeńcowego Oley/ tym sposobem: Wsypáć naśienia tego w czerwone Wino dobre/ y moczyć w nim przez kilká dni/ potym go vsuszyć/ vtłuc/ y wybić/ álbo w práśie wyprásowáć/ á będźie Oley z tego kosztowny. Kámień w njrkách y w pęchyrzu.
Kámień nyrkowy y Pęchyrzowy krzy/ y Piasek z nich moczem wywodźi/ z iákieykolwiek przyczyny zámnożony/ piiąc go ná czczo. Członki lekkie y wolne czyni.
Członki/ nim námázáne/ czyni lekkie y wolne. (Raimundulus.) Oleum distillatum Oley z Biedrzeńcu/ Alchimiskim sposobem dystyllowány.
Alchimistowie dystylluią z Biedrzeńcowego korzenia/ z liśćia/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 74
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i doświadczonym lekarstwem/ w winie warząc korzeń i z nasieniem jego/ a na czczo przed trucizną/ albo też po truciznie przyjętej pijać. Puszeniu.
Toż też oposzeniu i wietrznościom w ciele zamknionym/ jest ratunkiem. Macicy.
Maciczne boleści/ i inne niedostatki z zimnych ślamowatości odpędza. Kamień w Pęcherzu.
Kamień tak Nyrkowy/ jako w Pęcherzu potężnie wywodzi/ tegoż ziela dając dwa kroć na dzień w trunku. Zamuleniu.
Ciało wszystko od zamulenia/ i żył w nim zatkania wychędaża i otwiera/ po siedmi łyżek tej wodki Biedrzeńcowej przez kilka dni pijąc rano i na noc. Miesięczną chorobę Paniom znieca i boleści zimne swym rozgrzewaniem uspokaja.
y doświadczonym lekárstwem/ w winie wárząc korzeń y z naśieniem iego/ á ná czczo przed trućizną/ álbo też po trućiznie przyiętey piiáć. Puszeniu.
Toż też oposzeniu y wietrznośćiom w ćiele zámknionym/ iest rátunkiem. Máćicy.
Máćicżne boleśći/ y ine niedostátki z źimnych ślamowátośći odpądza. Kámień w Pęchyrzu.
Kámień ták Nyrkowy/ iáko w Pęchyrzu potężnie wywodźi/ tegoż źiela dáiąc dwá kroć ná dźień w trunku. Zámuleniu.
Ciáło wszystko od zámulenia/ y żył w nim zátkánia wychędaża y otwiera/ po śiedmi łyżek tey wodki Biedrzeńcowey przez kilká dni pijąc ráno y ná noc. Miesięczną chorobę Paniom znieca y bolesći zimne swym rozgrzewániem vspokaia.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 76
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i w otwór łona białogłowskiego wpuścić/ zawściągnioną chorobę Miesięczną wzbudza i wywodzi. Item.
Toż czyni z winem po pijąc. Macicy zaziębionej.
Zaziębionej macicy/ z inymi jej przypadkom z zimnej przyczyny/ w trunku używany/ jest użyteczny. Morzysku.
Morzysko w żywocie pijąc go/ z winem uśmierza. Kamieniu.
Kamień nyrkowy trzy/ i moczem wywodzi. Kaduku.
Przeciwko padającej niemocy/ korzenia tego ćwierć łota miałko utartego/ z tak wielą Bobrowego skroju wziąć/ i z Sokiem Ruty ogródnej zaczyniwszy/ w nos puszczać/ albo nosem sarkać. Item.
Też w trunku dawać go dobrze. Glistom.
Glisty w żywocie morzy i wyrzuca/ ćwierć
y w otwor łoná białogłowskiego wpuśćić/ záwśćiągnioną chorobę Mieśięczną wzbudza y wywodźi. Item.
Toż czyni z winem po piiąc. Máćicy záźiębioney.
Záźiębioney máćicy/ z inymi iey przypadkom z źimney przyczyny/ w trunku vżywány/ iest vżyteczny. Morzysku.
Morzysko w żywoćie piiąc go/ z winem vśmierza. Kámieniu.
Kámień nyrkowy trzy/ y moczem wywodźi. Káduku.
Przećiwko padáiącey niemocy/ korzeniá tego ćwierć łotá miáłko vtártego/ z ták wielą Bobrowego skroiu wźiąć/ y z Sokiem Ruty ogrodney záczyniwszy/ w nos pusczáć/ álbo nosem sarkáć. Item.
Też w trunku dawáć go dobrze. Glistom.
Glisty w żywoćie morzy y wyrzuca/ ćwierć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 107
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z ćwierć łota z ciepłym winem raz i dwa pić dać. Slakiem nakruszonym.
Slakiem albo powietrzem nakruszonym. Kurczom.
Kurcz często cierpiącym. Mocz wywodzi.
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany wywodzi/ pijąć go po ćwierci łota z jegoż wodką/ albo z inną jaką przynależącą: Albo z Szałwiowym winem. Kamień nerk.
Kamień Nyrkowy krzy/ i moczem wywodzi. Miesięcz
Miesięczną zawściągnioną Paniom wzbudza. Płodu martw
Płód martwy z żywota wywodzi. Łożysko wywodży.
Łożysko pozostałe po porodzniu wypędza. Zaśniatu:
Zaśniat z żywota wyciąga. Podagrze
Podagrze/ Hiragrze/ Scjatyce/ z zimnych flusów jest lekarstwem. Poty wzbudza. Mężczyznie potężność do Wenusa czyni. Chyragr:
z ćwierć łotá z ćiepłym winem raz y dwá pić dáć. Slákiem nákruszonjm.
Slákiem álbo powietrzem nákruszonym. Kurczom.
Kurcz często ćierpiącym. Mocz wywodźi.
Mocz nád przyrodzenie zátrzymány wywodźi/ piiąć go po czwierci łotá z iegoż wodką/ álbo z iną iáką przynależącą: Albo z Száłwiowym winem. Kámien nyrk.
Kámień Nyrkowy krzy/ y moczem wywodźi. Mieśięcz
Miesięczną záwśćiągnioną Pániom wzbudza. Płodu martw
Płod martwy z żywotá wywodźi. Lożysko wywodżi.
Lożysko pozostáłe po porodzniu wypądza. Záśniatu:
Záśniat z żywotá wyćiąga. Podágrze
Podágrze/ Hirágrze/ Scyátyce/ z źimnych flusow iest lekárstwem. Poty wzbudza. Mężczyznie potężność do Wenusá czyni. Chyrágr:
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 117
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Tego Soku wziąć kwintę z równą częścią masła dobrego świeżego słonego/ strączkom czosnku z łupinek co nalepiej chędogimi rękoma ochędożonych/ pod tąż wagą/ jako z masta albo Soku/ i to wespół w marmijrowym Moździerzu utłuc. A tego Konfektu w samy punkt Pełniej używać w każdym wieku. Albowiem jest wielkim i doświadczonym na Kamień Nyrkowy i Pęcherzowy lekarstwem. Kamieniu w Nyrkach i w Pęchyrzu.
Wziąć tego Konfektu funt Pączków albo Kiełków korzenia samice Paproci/ pół funta/ zwłaszcza ku wschodu słońca wyrastających/ w ten czas kiedy Skop Niebieski wschodzi/ i co nadrobniej pokrajawszy/ w ten Sok albo w Konfekt włożyc/ i dobrze umieszać. Ten Melancholicznym.
Melancholicznym
Tego Soku wźiąć kwintę z rowną częśćią másłá dobrego świeżego słonego/ strączkom czosnku z łupinek co nalepiey chędogimi rękomá ochędożonych/ pod tąż wagą/ iáko z mástá álbo Soku/ y to wespoł w mármiirowym Możdżerzu vtłuc. A tego Konfektu w sámy punkt Pełniey vżywáć w káżdym wieku. Albowiem iest wielkim y doświadczonym ná Kámień Nyrkowy y Pęchyrzowy lekárstwem. Kámieniu w Nyrkách y w Pęchjrzu.
Wźiąć tego Konfektu funt Pączkow álbo Kiełkow korzeniá sámice Páproći/ poł funtá/ zwłasczá ku wschodu słońcá wyrastáiących/ w ten czás kiedy Skop Niebieski wschodźi/ y co nadrobniey pokráiawszy/ w ten Sok álbo w Konfekt włożỹc/ y dobrze vmieszáć. Ten Melánkolicznym.
Melánkolicznym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 145
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
