przykładająć; na ostatek zmiec kredę, wytrzyj osrodką Chleba białego, albo też odwilzeć potrzeba gorzałką mocną miejsce splamione, potym pośmarować biaskiem od jaja w zbitym wysuszyć na słońcu, wysuszywszy wypłukać zimną wodą, jeśli jeszcze będą znaki, powtórzyc. O Sekretach różnych Co robić z suknią inkaustem splamioną, albo winem?
Atramentem polane miejsce obmyj wprzód octem winnym jak najmocniejszym, trzyj w rękach, wykręć dobrze, potym wypłucz wodą ciepłą zmydłem, tak zginą plamy. Winnezaś plamy spędzisz, wziąwszy ługu, popiołu dębowego, lagru winnego, obojga zarówno, namocz wtym sukno przez noc, nazajutrz wypłucz, i wysusz. Co czynić aby Matrony piękne rodziły dzieci.
przykładaiąć; na ostatek zmiec kredę, wytrzyi osrodką Chleba białego, albo też odwilzeć potrzeba gorzałką mocną mieysce splamione, potym posmarować biáskiem od iaia w zbitym wysuszyć na słońcu, wysuszywszy wypłukać zimną wodą, ieśli ieszcze będą znaki, powtorzyc. O Sekretach rożnych Co robić z suknią inkaustem splamioną, albo winem?
Atramentem polane mieysce obmyi wprzod octem winnym iak náymocnieyszym, trzyi w rękach, wykręć dobrze, potym wypłucz wodą ciepłą zmydłem, tak zginą plamy. Winnezáś plamy spędzisz, wziowszy ługu, popiołu dębowego, lagru winnego, oboyga zarowno, namocz wtym sukno przez noc, nazaiutrz wypłucz, y wysusz. Co czynić aby Matrony piękne rodziły dzieci.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 518
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
w kilka dni/ obmywszy w wodzie pięknej/ wieszaj w dymie ciepłym/ a wędź według potrzeby. X. Sposób wędzenia Jesiotra, i świeżego Wyza.
Zrysuj w pasy Jesiotra świeżego/ albo Wyza wzdłuż/ tak szeroko jak pułtora palca/ włóż w naczynie/ nasol dobrze przyciśnij ciężarem/ a w kilka dni/ obmyj piwem/ a w dymie gęstym ciepłym wędzić będziesz/ a uwędziwszy/ zażyjesz jako będziesz chciał. Mosztarda.
Niepospolity Kondyment Mosztarda/ do którychkolwiek potraw będziesz chciał zażyć/ Mięśnych i Rybnych/ warzonych i pieczonych/ której lubo są kilka sposobów/ Ja najprzedniejszy sposób połóżę taki. Weźmij czarnej Gorczyce/ utłucz na mąkę/ a
w kilká dni/ obmywszy w wodźie piękney/ wieszay w dymie ćiepłym/ á wędź według potrzeby. X. Sposob wędzenia Ieśiotrá, y świeżego Wyzá.
Zrysuy w pásy Ieśiotrá świeżego/ álbo Wyzá wzdłuż/ ták szeroko iak pułtorá pálcá/ włoż w naczynie/ násol dobrze przyćiśniy ćięzarem/ á w kilká dni/ obmyi piwem/ á w dymie gęstym ćiepłym wędźić będźiesz/ á vwędźiwszy/ záżyiesz iáko będźiesz chćiał. Mosztárdá.
Niepospolity Condiment Mosztárdá/ do ktorychkolwiek potraw będźiesz chćiał záżyć/ Mięśnych y Rybnych/ wárzonych y pieczonych/ ktorey lubo są kilká sposobow/ Ia nayprzednieyszy sposob połóżę táki. Weźmiy czarney Gorczyce/ vtłucz ná mąkę/ á
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 95
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
/ aż od słońca zeschnie/ i pocznie opadać: i zaś powtóre obłoż inszym ciepłym błotem/ i także trzymaj na słońcu: a to czynić raz i trzy/ i cztery/ i więcej/ jeśli prędko będzie osychać. A dopiero znowu abo do wanny wnidziesz ze wszytkim ciałem/ abo też on sam członek obmyj w tej wodzie cieplicznej. Toż uczynisz i po obiedzie w godzin sześć abo siedm. Drugi sposób używania tego błota może być. naparzywszy w wodzie pierwej miejsce chore/ rozkażesz okładać błotem członek/ pierwej trochę błota włożywszy/ potym co raz więcej/ aż wielką kupę onego błota nawalisz na ono chore miejsce/ i tak
/ áż od słońcá zeschnie/ y pocżnie opádáć: y záś powtore obłoż inszym ćiepłym błotem/ y tákże trzymay ná słońcu: á to cżynić raz y trzy/ y cżtery/ y więcey/ iesli prędko będżie osycháć. A dopiero znowu ábo do wánny wnidźiesz ze wszytkim ćiałem/ ábo też on sam cżłonek obmyy w tey wodźie ćieplicżney. Toż vcżynisz y po obiedźie w godźin sześć ábo śiedm. Drugi sposob vżywánia tego błotá może bydź. nápárzywszy w wodźie pierwey mieysce chore/ roskażesz okłádáć błotem cżłonek/ pierwey trochę błotá włożywszy/ potym co raz więcey/ áż wielką kupę onego błotá náwálisz ná ono chore mieysce/ y ták
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 193.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
równe części, stłucz na proch miałki, nalej Gorzałki dobrej, postaw w cieple przez kilka dni, co dzień raz mięszając, przepuść przez chustkę subtelną, tym rano i na noc (zmaczawszy chusteczkę) twarz ocieraj, przy tym choć raz w tydzień nasmaruj twarz Vngv: Alb: Camphor. Na noc, z rana obmyj Mydłem, a wodką pomienioną natrzyj. Item. Na Czerwoność i krosty po Twarzy. Weś Glejty jak najsubtelniej utartej, łot jeden, octu jak najlepszego winnego łotów 8. warz aż trzecia część wywre; w drugim garnuszku warz te rzeczy, to jest: Wes soli oczkowatej albo inszej, Hałunu, obojga po
rowne częśći, ztłucz ná proch miáłki, náley Gorzałki dobrey, postaw w ćieple przez kilká dni, co dzien raz mięszáiąc, przepuść przez chustkę subtelną, tym ráno y ná noc (zmaczawszy chusteczkę) twarz oćieray, przy tym choc raz w tydźień násmáruy twarz Vngv: Alb: Camphor. Ná noc, z ráná obmyi Mydłem, á wodką pomienioną nátrzyi. Item. Ná Czerwoność y krosty po Twarzy. Weś Gleyty iák naysubtelniey utártey, łot ieden, octu iák naylepszego winnego łotow 8. wárz áż trzećia część wywre; w drugim garnuszku warz te rzeczy, to iest: Wes soli oczkowatey álbo inszey, Háłunu, oboygá po
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 83
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
otrzyj twarz, będzie wdzęczna i jasna? jest i inszych wodek bardzo wiele do twarzy służących, tę najskuteczniejszą położywszy) insze opuściłem. O Chorobach Twarzy. Na krosty po twarzy.
WEś Mercurij sublemati ćwierć łota, maści Rożanej pół łota, zmięszawszy smaruj, z razu będzie bolało, ale prędko ustanie, zaraz obmyj octem, z rogiem jeleniem warzonym, (przydawszy trochę Kamfory, i Cukru) jest rzecz doświadczona. A ci co ustawnie piją choć pragnienia niemają, skąd się im na twarzy krosty czerwone wydają, i inne przypadki z pijaństwa w nich sięodzywają, potrzeba aby ten zły nałóg odmienili, który to nietylko życie skraca
otrzyi twarz, będźie wdzęczna y iásna? iest y inszych wodek bárdzo wiele do twarzy służących, tę nayskutecznieyszą położywszy) insze opuściłem. O Chorobách Twarzy. Ná krosty po twarzy.
WEś Mercurij sublemati ćwierć łotá, máśći Rożáney puł łotá, zmięszawszy smáruy, z rázu będzie boláło, ále prędko ustánie, záraz obmyi octem, z rogiem ieleniem wárzonym, (przydawszy trochę Kámfory, y Cukru) iest rzecz doświadczona. A ći co ustáwnie piią choć prágnienia niemáią, zkąd się im ná twarzy krosty czerwone wydáią, y inne przypadki z piiáństwá w nich sięodzywáią, potrzebá áby ten zły nałog odmienili, ktory to nietylko żyćie skraca
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 85
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
poty, etc. albo z frasunku, albo z aprehensyej, lubo z inszej jakiej przyczyny powierzchniej pochodzi, mniej w sobie ma niebezpieczeństwa, gdy zaś ze wnętrznych przyczyn pochodzi, często niebezpieczna jest. Traktat Wtóry. O Mdłości. Sposoby do Leczenia.
GDy mdłość człeka napada, zaraz go wznak połóż, twarz wodą zimną obmyj, albo opryśnij, Wina albo Wodki ożywiającej do ust wlej, pod nosem nacieraj wodką Serdeczną: Jeżeliby nagła mdłość napadła, zatkaj usta i nos jak najlepiej ręką. Proszek kichający w nos (piórem) wdmuchni, pod nos przytykaj Sper: Sal: Arm. ur: za uszyma wierć. It m.Pulsy
poty, etc. álbo z frásunku, álbo z áprehensyey, lubo z inszey iákiey przyczyny powierzchniey pochodzi, mniey w sobie ma niebespieczeństwá, gdy záś ze wnętrznych przyczyn pochodzi, często niebespieczna iest. Tráktát Wtory. O Mdłośći. Sposoby do Leczenia.
GDy mdłość człeká nápada, záraz go wznák położ, twarz wodą źimną obmyi, álbo opryśniy, Winá álbo Wodki ożywiáiącey do ust wley, pod nosem nácieray wodką Serdeczną: Ieżeliby nagła mdłość nápádłá, zátkay ustá y nos iák naylepiey ręką. Proszek kicháiący w nos (piorem) wdmuchni, pod nos przytykay Sper: Sal: Arm. ur: zá uszymá wierć. It m.Pulsy
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 169
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
a weźmi duszę/ którąm ja tobie poświęciła/ i na wyznanie twoje wydała. pomni iżeśmy krew i ciało/ a tego czegom się z niewiadomości przeciw woli twej dopuściła/ niech nie wnoszą na nieodproszony i straszliwy sąd twój/ ci którzy rzeczy nasze przetrząsać będą. krwią tą którą wylewam/ we krwi twej już obmyj grzechy moje/ a ciała mego dla ciebie zdrapanego/ niech nie widzą nieprzyjaciele twoi. Wejrzy z wysokości Panie/ na ten lud stojący/ a daj im światłość znajomości twojej/ i którzy dla mnie wzywają imienia twojego świętego/ daj im pożyteczne potrzeby ich/ aby we wszytkim chwalebne zostawało imię twe na wieki. Tak się
á weźmi duszę/ ktorąm ia tobie poświęćiłá/ y ná wyznánie twoie wydáłá. pomni iżesmy krew y ćiáło/ á te^o^ czegom sie z niewiádomośći przećiw woli twey dopuśćiłá/ niech nie wnoszą ná nieodproszony y strászliwy sąd twoy/ ći ktorzy rzeczy násze przetrząsáć będą. krwią tą ktorą wylewam/ we krwi twey iuż obmyi grzechy moie/ á ćiáłá mego dla ćiebie zdrápáne^o^/ niech nie widzą nieprzyiaćiele twoi. Weyrzy z wysokośći Pánie/ ná ten lud stoiący/ á day im świátłość znáiomośći twoiey/ y ktorzy dla mnie wzywáią imieniá twoiego świętego/ day im pożyteczne potrzeby ich/ áby we wszytkim chwalebne zostawáło imię twe ná wieki. Ták sie
Skrót tekstu: BreyWargPereg
Strona: 124
Tytuł:
Peregrynacja arabska albo do grobu św. Katarzyny
Autor:
Bernhard Breydenbach
Tłumacz:
Andrzej Wargocki
Drukarnia:
Szymon Kempini
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy podróży
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1610
Data wydania (nie wcześniej niż):
1610
Data wydania (nie później niż):
1610
uczynić tę maść.
Weźmi smoły Greckiej/ kadzidła/ Mastiches, krwie smoczej/ Boli Armeni, Galbanu/ wszytkiego zarówno/ utłucz na proch/ a zmieszaj on ze dwiema częściami łoju kozłowego/ a z częścią jedną oliwy/ wlej w on bot. Gdy tedy nogę końską chcesz weń kłaść/ pierwej zawsze octem ciepłym obmyj onę/ toż włóż w bot/ obwiąż żeby się nie zemknął. To czyń po dwakroć na dzień/ które gdy znowu już wyroście/ weźmisz płótno surowe hrube lniane/ a namażuj plastrem niżej opisanym/ i obwijaj to kopyto/ żeby stwardziało. Weź Galasu/ otrąb pszenicznych i soli/ uwarz w occie dobrym jako kaszę
vczynić tę máść.
Weźmi smoły Greckiey/ kádźidłá/ Mastiches, krwie smoczey/ Boli Armeni, Gálbanu/ wszytkiego zárowno/ vtłucz ná proch/ á zmieszay on ze dwiemá częśćiámi łoiu kozłowego/ á z częśćią iedną oliwy/ wley w on bot. Gdy tedy nogę końską chcesz weń kłáść/ pierwey záwsze octem ćiepłym obmyi onę/ toż włoż w bot/ obwiąż żeby się nie zemknął. To czyń po dwákroć ná dźień/ ktore gdy znowu iuż wyrośćie/ weźmisz płotno surowe hrube lniáne/ á námáżuy plastrem niżey opisánym/ y obwiiay to kopyto/ żeby stwárdźiáło. Weź Gálásu/ otrąb pszenicznych y soli/ vwarz w ocćie dobrym iáko kászę
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Pivv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
Wina starego, włóż w nie kilka gałek Galasu przetłuczonych, jagód Tarkowych suchych, warz w garnuszku zalepiwszy pokrywką, maczaj w tym chusteczkę, i przykładaj, tak wprawisz kiszkę, aby znowu nie wyszła. Item smarz w oliwie szałwią, którą pośmarowawszy kiszkę, potrząśnij proszkiem z Szałwiej i wpraw. Sposoby leczenia
Item wyszłe jelito obmyj kozim mlekiem, i zaraz posyp tym proszkiem. Weźmi Rogu Jeleniego upalonego, smoły twardej, mastyksu, każdego zarówno, utrzyj do posypowania. O glistach.
Glisty są czworakie, jedne zwyczajne długie, drugie podobne nasieniu Ogorczanemu, trzecie mniejsze podobne tym co się w serze rodzą, czwarty rodzaj jest jedna glista na kilka łokci
Winá stárego, włoż w nie kilka gałek Gálásu przetłuczonych, iágod Tárkowych suchych, warz w garnuszku zálepiwszy pokrywką, maczay w tym chusteczkę, y przykłáday, ták wprawisz kiszkę, áby znowu nie wyszła. Item smarz w oliwie szałwią, ktorą posmárowawszy kiszkę, potrząśnij proszkiem z Szałwiey y wpraw. Sposoby leczenia
Item wyszłe ielito obmyi koźim mlekiem, y záraz posyp tym proszkiem. Weźmi Rogu Jeleniego upalonego, smoły twárdey, mástyxu, káżdego zárowno, utrzyi do posypowánia. O glistách.
Glisty są czworákie, iedne zwyczáyne długie, drugie podobne naśieniu Ogorczánemu, trzećie mnieysze podobne tym co się w serze rodzą, czwarty rodzay iest iedná glistá ná kilká łokći
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 52
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
, potym zgoj smarując śmietaną. różnych chorób. O ukąszeniu wściekłego Psa, Wilka, Zmij, albo innej jakiej jadowitej bestii.
Jak skoro kogo Pies wściekły ukąsi, zaraz staraj się dostać krwi innego Psa nie wściekłego, zastrzeliwszy go, tej krwi wlej trochę do Wina lubo piwa, daj wypić choremu, ranę zaraz obmyj wodą ciepłą przylawszy octu i soli, potym goj powoli, przytym wykop korzeń Roży polnej, pokraj, uwarz w wodzię przecedź, daj choremu pić codzień, i rane nią obmywaj. Item drugi pewniejszy i bezpieczniejszy sposób.
GDy Pies, lubo Wilk, lub Zmia ukąsi, zaraz uwarz Rutę w occie na poły
, potym zgoy smáruiąc śmietáną. rożnych chorob. O ukąszeniu wśćiekłego Psa, Wilká, Zmij, álbo inney iákiey iádowitey bestij.
Iák skoro kogo Pies wśćiekły ukąśi, záraz stáray się dostáć krwi innego Psa nie wśćiekłego, zástrzeliwszy go, tey krwi wley trochę do Winá lubo piwá, day wypic choremu, ránę záraz obmyi wodą ćiepłą przylawszy octu y soli, potym goy powoli, przytym wykop korzeń Roży polney, pokray, uwarz w wodzię przecedź, day choremu pić codźień, y ráne nią obmywáy. Item drugi pewnieyszy y bespiecznieyszy sposób.
GDy Pies, lubo Wilk, lub Zmijá ukąśi, záraz uwarz Rutę w octćie ná poły
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 149
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
