umierać; Kto błazen, ten nie ujdzie pewnie samołówki: Insze rydze i biele, a insze wężówki. Wżdy i tych bez potrzeby Bóg w lesie nie sadzi, Ale tylko lekarz wie, na co, i poradzi. Zdybiesz łanuszkę, uszczkni; daleko szmer z lichem Mijaj, ma rada, szaleć nie chceszli opichem; Bo kto się na czym nie zna, tego niech nie liźnie: Dobry jest wąż driakwi, dobry i truciźnie. Znajdziesz pczoły, jest tam miód pewny; a w mrowisku Na co gmerać, na co się dać kąsać bez zysku? Wszytko to, jako w lesie, wszytko, jako w boru, W
umierać; Kto błazen, ten nie ujdzie pewnie samołówki: Insze rydze i biele, a insze wężówki. Wżdy i tych bez potrzeby Bóg w lesie nie sadzi, Ale tylko lekarz wie, na co, i poradzi. Zdybiesz łanuszkę, uszczkni; daleko szmer z lichem Mijaj, ma rada, szaleć nie chceszli opichem; Bo kto się na czym nie zna, tego niech nie liźnie: Dobry jest wąż dryjakwi, dobry i truciźnie. Znajdziesz pczoły, jest tam miód pewny; a w mrowisku Na co gmerać, na co się dać kąsać bez zysku? Wszytko to, jako w lesie, wszytko, jako w boru, W
Skrót tekstu: PotFrasz1Kuk_II
Strona: 14
Tytuł:
Ogród nie plewiony
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
posol dobrze, daj im jeść; czyń to po razu na Miesiąc. Weź O Ekonomice, mianowicie o Folwarku.
wierzbowego drzewa, spal, popiół ten zmieszawszy z solą, daj owcom. Albo jarego żyta spalić na popiół, z solą zmieszawszy dawać owcom. Aby owce i krowy wiele dawały mleka, z zielonym opichem zmieszaną sól im dawać lizać, jąk przychodzą z pola. KOZY śmierdzące sierść swoję dają po śmierci na derhy, na torby etc. mieszając z włosami końskiemi.
Samce między końmi trzymane, konie sprawują swym odorem. Kozły aby po drzewach i budynkach nie skakały, brody im urzynać; inni im żyłkę pod ogonkiem podcinają.
posol dobrze, day im ieść; czyń to po razu na Miesiąc. Weź O Ekonomice, mianowicie o Folwarku.
wierzbowego drzewa, spal, popioł ten zmieszawszy z solą, day owcom. Albo iarego żyta spalić na popioł, z solą zmieszawszy dawać owcom. Aby owce y krowy wiele dawały mleka, z zielonym opichem zmieszaną sol im dawać lizać, iąk przychodzą z pola. KOZY smierdzące szerść swoię daią po smierci na derhy, na torby etc. mieszaiąc z włosami końskiemi.
Samce między końmi trzymane, konie sprawuią swym odorem. Kozły aby po drzewach y budynkach nie skakały, brody im urzynać; inni im żyłkę pod ogonkiem podcinaią.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 406.
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
, to nasienie z dyń, na mąke zmielone; i ztego placuszki jakieś pieką, po odrobinie w sadzawkę rzucają. Jest ziele Aristolochia tojest kokornak, czyli kokorycz, które dziwnie ryby lubią, rozruciwszy po wodzie, ale im zgubę przynosi; drugie ziele dziewanna. Sok skonopi bardzo także rybom szkodzi. Apium zaś albo opich wszelkiemu rodzajowi ryb jest lekarstwem, gdy na nich jest jaka zaraza. Jeszcze i to o rybach non omittendum, że z sadzawek do stawu ryby warunkowe trzeba przesadzać na wiosnę, gdy już lód się rozpłynoł, i to najlepiej podczas pełni Miesiąca. I to uważają, aby zarybienie było stegoż stawu nie z innego. Przesadzając
, to nasienie z dyń, na mąke zmielone; y ztego placuszki iakieś pieką, po odrobinie w sadzawkę rzucaią. Iest ziele Aristolochia toiest kokornak, czyli kokorycz, ktore dziwnie ryby lubią, rozruciwszy po wodzie, ale im zgubę przynosi; drugie ziele dziewanna. Sok zkonopi bardzo także rybom szkodzi. Apium zaś albo opich wszelkiemu rodzaiowi ryb iest lekarstwem, gdy na nich iest iaka zaraza. Ieszcze y to o rybach non omittendum, że z sadzawek do stawu ryby warunkowe trzeba przesadzać na wiosnę, gdy iuż lod się rozpłynoł, y to naylepiey podczas pełni Miesiąca. I to uważaią, aby zarybienie było ztegoż stawu nie z innego. Przesadzaiąc
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 467
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
/ jako mały/ z korzeniem i z nacią w białym winie warzyć/ a tym oczy często wymywać dobrze. Pod czas też po kropce tego wina w nie wpuszczać. Słonecznicom w oczach.
Słonecznicom w oczach/ to jest/ gdy kto na świało patrzyć niemoże: Wziąć Kozłkowego Soku ze dwie łyżce/ Soku z Opichu/ z Barwinku/ Przeklaryfikowanych po łyżce dobrej/ w tych chusteczkę chędogą niekrochmalną maczać/ i na oczy przykładać: a skoro uschnie/ znowu zmaczać/ i tak długo czynić/ ażby wolny wzrok był. Oczom krwią zaszłym.
Oczóm krwią zaszłym i zaciekłym doświadczone lekarstwo: Wziąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podróżnikowego
/ iáko máły/ z korzeniem y z naćią w białym winie wárzyć/ á tym oczy często wymywáć dobrze. Pod czás też po kropce tego winá w nie wpusczáć. Słonecznicom w oczách.
Słonecznicom w oczách/ to iest/ gdy kto ná świáło pátrzyć niemoże: Wźiąć Kozłkowego Soku ze dwie łyszce/ Soku z Opichu/ z Bárwinku/ Przeklaryfikowánych po łyszce dobrey/ w tych chusteczkę chędogą niekrochmálną maczáć/ y ná oczy przykłádáć: á skoro vschnie/ znowu zmaczáć/ y ták długo czynić/ áżby wolny wzrok był. Oczom krwią zászłym.
Oczóm krwią zászłym y záćiekłym doświádczone lekárstwo: Wźiąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podrożnikowego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 51
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ rozgrzewa i wysusza/ na końcu wtórego stopnia/ albo na początku trzeciego/ rościeńcza/ otwiera/ wyciera/ ścieńcza/ pobudza i posila/ rozprawuje/ rozsiekuje. Mniejszy ze wszech nasilniejsz i napotężniejszy/ bo ostrzejszy. Wtóre ma po nim miejsce średni. Poślednie pierwszy. Podmiot.
W Niedostatku korzenia Biedrzeńcowego/ możemy Macedońskiego Opichu/ albo Pietruszki używać: tak też namiejsce jej Biedrzeńcu/ tak korzenia/ jako nasienia. Moc i skutki. Zielnik D. Simona Syrenniusa.
Korzenie tych naszych Biedrzenców/ a ile do zaprawienia potraw miasto pieprzu/ pospolitemu człowiekowi jest bardzo dobry/ ususzywszy go i miałko utłukszy. Abowiem Żołądek/ Wątrobę/ Nerki/
/ rozgrzewa y wysusza/ ná końcu wtorego stopniá/ álbo ná początku trzećiego/ rośćieńcza/ otwiera/ wyćiera/ śćieńcza/ pobudza y pośila/ rozpráwuie/ rozśiekuie. Mnieyszy ze wszech naśilnieysz y napotężnieyszy/ bo ostrzeyszy. Wtore ma po nim mieysce średni. Poślednie pierwszy. Podmiot.
W Niedostátku korzeniá Biedrzeńcowego/ możemy Mácedońskiego Opichu/ álbo Pietruszki vżywáć: ták też námieysce iey Biedrzeńcu/ ták korzenia/ iáko naśienia. Moc y skutki. Zielnik D. Simoná Syrenniusá.
Korzenie tych nászych Biedrzencow/ á ile do zápráwienia potraw miásto pieprzu/ pospolitemu człowiekowi iest bárdzo dobry/ vsuszywszy go y miáłko vtłukszy. Abowiem Zołądek/ Wątrobę/ Nerki/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 63
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
poczerniały/ we wnątrz białawy/ niekiedy bladożołtawy. Liście. Nasienie. Korzeń Miejsce. Zielnik D. Simona Syrenniusa/
ROście na górach skalistych i kamienistych/ na pagórkach/ Miedzach/ i granicach. Bywa też w ogrodach siany i sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia jest/ którego/ jako Galenus świadczy/ Opich albo Pietruszka/ jakoż go też w Cyliciej Pietruszką nazywają. Jednak w rozgrzewaniu cieplejszy/ niżli Opich/ a słabszy niżli Pietruszka. Owa rozgrzewa i wysusza w trzecim stopniu/ scieńca/ rozpędza/ otwiera/ wywodzi: Także nasienie jego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc i skutki. Potrawą używany
poczerniáły/ we wnątrz biáłáwy/ niekiedy bládożołtáwy. Liśćie. Naśienie. Korzeń Mieysce. Zielnik D. Simoná Syrenniusá/
ROśćie ná gorách skálistych y kámienistych/ ná págorkách/ Miedzách/ y gránicách. Bywa też w ogrodách śiany y sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia iest/ ktoreg^o^/ iáko Galenus świadczy/ Opich álbo Pietruszká/ iákoż go też w Cyliciey Pietruszką názywáią. Iednák w rozgrzewániu ćiepleyszy/ niżli Opich/ á słábszy niżli Pietruszká. Owa rozgrzewá y wysusza w trzećim stopniu/ zćieńca/ rospądza/ otwiera/ wywodźi: Tákże naśienie iego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc y skutki. Potráwą vżywány
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Simona Syrenniusa/
ROście na górach skalistych i kamienistych/ na pagórkach/ Miedzach/ i granicach. Bywa też w ogrodach siany i sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia jest/ którego/ jako Galenus świadczy/ Opich albo Pietruszka/ jakoż go też w Cyliciej Pietruszką nazywają. Jednak w rozgrzewaniu cieplejszy/ niżli Opich/ a słabszy niżli Pietruszka. Owa rozgrzewa i wysusza w trzecim stopniu/ scieńca/ rozpędza/ otwiera/ wywodzi: Także nasienie jego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc i skutki. Potrawą używany Żywot zatwirdza.
Ziela albo naci/ niekiedy używają miasto jarzyny za potrawę jako i Giru/ Ale ta
Simoná Syrenniusá/
ROśćie ná gorách skálistych y kámienistych/ ná págorkách/ Miedzách/ y gránicách. Bywa też w ogrodách śiany y sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia iest/ ktoreg^o^/ iáko Galenus świadczy/ Opich álbo Pietruszká/ iákoż go też w Cyliciey Pietruszką názywáią. Iednák w rozgrzewániu ćiepleyszy/ niżli Opich/ á słábszy niżli Pietruszká. Owa rozgrzewá y wysusza w trzećim stopniu/ zćieńca/ rospądza/ otwiera/ wywodźi: Tákże naśienie iego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc y skutki. Potráwą vżywány Zywot zátwirdza.
Ziela álbo náći/ niekiedy vżywáią miásto iárzyny zá potráwę iáko y Giru/ Ale tá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ zielistych/ i trawnych. Przyrodzenie.
ANi przyrodzeniem/ ani skutkami jest od Czarnogłowu/ i Jeleniego korzenia różny/ tylko że ostropieprzniejszy/ i przeto też potężniejszy do tych potrzeb Lekarskich/ do których ziela pomienione. Tam łaskawego Czytelnika odsyłam. bo mi się o tym powtarzać nie zdało. Księgi Pierwsze. Syryjczyk/ albo Opich Syryjski/ Rozdział 44.
Sison Sinnus. Apium Syriacum.Básillgen Peterlein. Sirisch Pfeffer. Basilgen Pfeffer. Pfeffer Peterlein. SYryjczyk/ albo Pietruszka syryjska/ ziele nam nieznajome/ bo tylko w Syriej roście. Przeto mu też własnego nazwiska dać nie możemy/ tylko od krainy gdzie się znajduje. Abowiem kształtu i okoliczności jego
/ źielistych/ y trawnych. Przyrodzenie.
ANi przyrodzeniem/ áni skutkámi iest od Czárnogłowu/ y Ieleniego korzeniá rozny/ tylko że ostropieprznieyszy/ y przeto też potężnieyszy do tych potrzeb Lekárskich/ do ktorych źiela pomienione. Tám łáskáwego Czytelniká odsyłam. bo mi sie o tym powtarzáć nie zdáło. Kśięgi Pierwsze. Syriyczyk/ álbo Opich Syriyski/ Rozdźiał 44.
Sison Sinnus. Apium Syriacum.Básillgen Peterlein. Sirisch Pfeffer. Basilgen Pfeffer. Pfeffer Peterlein. SYriyczyk/ álbo Pietruszká syriyska/ źiele nam nieznáiome/ bo tylko w Syryey rośćie. Przeto mu też własnego názwiská dáć nie możemy/ tylko od kráiny gdźie sie znáyduie. Abowiem kształtu y okolicznośći iego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 150
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
był. Rozsądek.
Trojakie ziele tym imieniem/ Daucus od starodawnych Ziołopisów nazwane/ jako Dioscorydes świadczy/ albo czworakie/ jako Petronius Diodorus dawny i sławny Lekarz/ i Ziołopis/ jako Plinius pisze. Pierwszy ten któryśmy tu opisali Kreteński/ dawszy mu imię Serdecznik/ albo Ptasze gniazdo pierwsze/ i Polnej marchwie. Drugi Opichowi podobny/ ten my Pasternaczkiem polnym zowiemy/ albo Smłodem białym. a Dioscorydes wtórym. Trzeci do Koriandru podobny: czwarty Olszeniec/ albo Olszownik/ i Olszenik. Są inne tym nazwiskiem/ Daucus/ mianowane od Galena/ Scrapiona/ Etiusa/ ale różne od Dioscorydowych. O których się na swych miejscach przypominać będzie. Piretrum
był. Rozsądek.
Troiákie źiele tym imieniem/ Daucus od stárodawnych Ziołopisow názwáne/ iáko Dioscorides świadczy/ álbo czworákie/ iáko Petronius Diodorus dawny y sławny Lekarz/ y Ziołopis/ iáko Plinius pisze. Pierwszy ten ktorysmy tu opisáli Kreteński/ dawszy mu imię Serdecznik/ álbo Ptásze gniazdo pierwsze/ y Polney márchwie. Drugi Opichowi podobny/ ten my Pásternaczkiem polnym zowiemy/ álbo Smłodem białym. á Dioscorides wtorym. Trzeći do Koryándru podobny: czwarty Olszeniec/ álbo Olszownik/ y Olszenik. Są ine tym názwiskiem/ Daucus/ miánowane od Galená/ Scrapioná/ Aetiusá/ ále rozne od Dioscoridowych. O ktorych sie ná swych mieyscách przypomináć będźie. Piretrum
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 157
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Mózg i wszytko w ciało suszące/ odpędza: Co pospolicie bywa ze krwie zbytnie zgęszczonej: bądź przez zbytnie zimno/ bądź przez upalenie i wyżgnienie/ przywiązawszy go na Piersi/ blisko dołku/ albo ust żołądkowych/ a trzy dni przed Pełnią/ także trzy po Pełni/ nosząc go na gołym ciele Frasowliwym. O Jelenich Opichach/ Rozdział 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Teofrasti II. Opich Jeleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Jeleni czarny. 1.
TRojaki Jeleni Opich/ dwój biały/ to jest mały i wielki. Trzeci czarny/ Opich biały Jeleni/ mniejszy/ ma korzeń biały
Mozg y wszytko w ciáło suszące/ odpądza: Co pospolićie bywa ze krwie zbytnie zgęsczoney: bądź przez zbytnie źimno/ bądź przez vpalenie y wyżgnienie/ przywiązawszy go ná Pierśi/ blisko dołku/ álbo vst żołądkowych/ á trzy dni przed Pełnią/ tákże trzy po Pełni/ nosząc go ná gołym ćiele Frásowliwym. O Ielenich Opichách/ Rozdźiał 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Theophrasti II. Opich Ieleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Ieleni czarny. 1.
TRoiáki Ieleni Opich/ dwoy biały/ to iest máły y wielki. Trzeći czarny/ Opich biały Ieleni/ mnieyszy/ ma korzeń biały
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 165
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
