i jako woda Szklana do wiadomości ludzkiej przyszla.
WOdy wszytkie ciepliczne/ nie mogły przyść do wiadomości ludzkiej/ jedno temi czterema sposobami/ któremi wszystkich lekarstw tak ludzie pospolici/ jako też i Medycy doświadczają: abo doświadczeniem jakim; że będąc kto chorym z trafunku kąpał się w onej wodzie: i po onym kąpaniu i płokaniu/ począł się mieć trochę lepiej; potym to czynił drugi raz/ i potym więcej/ aż znaczny ratunek uznał na onę chorobę swoję/ że abo do szczędu ona choroba była uleczona/ abo też folgę wielką miał: potym do ludzi rozsławił onę wodę rozgłaszając/ że Bóg naprzód (jako zwykli więc mawiać) ona woda
y iáko wodá Sklána do wiádomośći ludzkiey przyszlá.
WOdy wszytkie ćieplicżne/ nie mogły przyść do wiadomośći ludzkiey/ iedno temi cżteremá sposobami/ ktoremi wszystkich lekarstw tak ludzie pospolići/ iáko też y Medycy doświádczaią: ábo doświádcżeniem iákiem; że będąc kto chorym z tráfunku kąpał się w oney wodźie: y po onym kąpániu y płokániu/ pocżął się mieć trochę lepiey; potym to cżynił drugi raz/ y potym więcey/ áż znacżny rátunek vznał ná onę chorobę swoię/ że ábo do szcżędu oná chorobá byłá vlecżona/ ábo też folgę wielką miał: potym do ludźi rozsławił onę wodę rozgłaszáiąc/ że Bog naprzod (iáko zwykli więc mawiáć) oná wodá
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 127.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
otwierają. Gdy się zaś w podeszłym wieu trafi, (aby się wrzód nie obróciła) trzeba wziąć purgans, i krew z ręki puścić, gdy się nie rozejdzie; otworzyć ją puszczadłem, albo lancetem, osobliwie żyłki sine idące przez nią, gdy zaś będzie czarna, albo sina, nie trzeba jej tykać, tylko płokania na nią zażywać. O Chorobach Ust. Na język Paraliżem zarażony.
WEś Gorczyce białej, subtelno utartej, zmięszaj ją z Driakwią, nacieraj język często, przytym na koniec języka wpuszczaj olejku Hanyszkowego, albo Gwoździkowiego, albo z Tatarskiego ziela, albo lewandowego, etc. płocz też często usta Spirit: formicarum,
otwieráią. Gdy się záś w podeszłym wieu tráfi, (áby się wrzod nie obroćiłá) trzebá wźiąć purgáns, y krew z ręki puśćić, gdy się nie rozeydźie; otworzyć ią pusczádłem, álbo lancetem, osobliwie żyłki sine idące przez nię, gdy záś będźie czarna, álbo śina, nie trzebá iey tykáć, tylko płokánia ná nię záżywáć. O Chorobách Ust. Ná ięzyk Páráliżem záráżony.
WEś Gorczyce białey, subtelno utártey, zmięszay ią z Dryakwią, náćieray ięzyk często, przytym ná koniec ięzyká wpusczay oleyku Hányszkowego, álbo Gwozdźikowiego, álbo z Tátárskiego źiela, álbo lewándowego, etc. płocz też często ustá Spirit: formicarum,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 77 (41)
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
vini 4. łoty, miodu prasnego dwa łoty, uczyń z tego liniment, którym nacieraj często język. Jeżeli się zaś w chorobie jakiej przytrafi naprzykład w gorączce, pomienione sposoby nic niepomogą, aż choroba uspokojona będzie. Na nabrzmienie jagód ślinnych.
Które nazywają się Tonsillae Amygdalae, albo Glandulae Przepurgowawszy się płokać tym płokaniem. Weś wodki z kwiatu Bzowego, przydaj do niej miodku Rożanego, octu, i Mirry trochę, zmięszawszy wraz, płocz często cię- pło, przy tym smaruj je olejkiem Migdałowym, przydawsz ydo niego trochę olejku z wosku. O Chorobach Ust. Na spadnienie, nabrzmienie, i zapalenie języczka.
WEś wodki Babczanej
vini 4. łoty, miodu prásnego dwá łoty, uczyń z tego liniment, ktorym nácieray często ięzyk. Ieżeli się záś w chorobie iákiey przytráfi náprzykład w gorączce, pomienione sposoby nic niepomogą, áż chorobá uspokoiona będzie. Ná nábrzmienie iágod slinnych.
KTore názywáią się Tonsillae Amygdalae, álbo Glandulae Przepurgowawszy się płokáć tym płokániem. Weś wodki z kwiátu Bzowego, przyday do niey miodku Rożánego, octu, y Mirrhy trochę, zmięszawszy wraz, płocz często ćie- pło, przy tym smáruy ie oleykiem Migdałowym, przydawsz ydo niego trochę oleyku z wosku. O Chorobách Ust. Ná spádnienie, nábrzmienie, y zápalenie ięzyczká.
WEś wodki Babczáney
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 78
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
z miodem zmieszanym. Item. Weś Szałwiej, Gorczyce białej, Pieprzu, wszystkiego po trzy ćwierci łota, warz w wodzie (przetłukszy zgruba) przecedź, przydaj miodku Rożanego, płocz gardło często. Na zapalenie gardła.
JEżeli zapalenie w Gardle będzie znaczne, trzeba zaraz krew z ręki puścić, służą przytym płokania różne chłodzące, naprzykład: Weś Babki, warz w wodzie napoły z octem, przecedź, przydaj Soli oczkowatej, i Saletry po trosze, płocz tym ciepło. Item. Gorzałka zmieszana na pół z wodką Rożaną, albo Poziomkową jest skuteczna: insi samą Gorzałką płoczą. Item. Sowa całkiem na popiół spalona
z miodem zmieszánym. Item. Weś Szałwiey, Gorczyce białey, Pieprzu, wszystkiego po trzy ćwierći łotá, warz w wodźie (przetłukszy zgrubá) przecedź, przyday miodku Rożánego, płocz gárdło często. Ná zapalenie gárdłá.
IEżeli zápalenie w Gárdle będzie znáczne, trzebá záraz krew z ręki puśćić, służą przytym płokánia rożne chłodzące, náprzykład: Weś Babki, warz w wodźie nápoły z octem, przecedz, przyday Soli oczkowátey, y Sáletry po trosze, płocz tym ćiepło. Item. Gorzałká zmieszána ná poł z wodką Rożáną, álbo Poziomkową iest skuteczna: inśi samą Gorzałką płoczą. Item. Sowá całkiem ná popioł spalona
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 79
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Rożanego, powideł Kasiowych, Hałunu palonego, Wajsztynu, Gryszpanu potrosze, przywarzywszy płocz. Albo też samo Vngv: AEgyptiacum, z wodką Babczaną zmięszawszy płocz. Na opadnienie podniebienia.
PÓd czas jest bardzo trudne do podniesienia, osobliwie na to służy aplikacja baniek suchych na rogach głowy, na wierzchu często powtarzając. Służą też płokania różne rozpędzające główne pogułki. O Chorobach Ust. Na Ślinogorz.
ŚLinogorz, który nazywa się Synanche, Parisinanche, pospolicie wywrotnie nazywają Squinantia. Weś wodki z polnej Driakwie funt, Gorzałki dwa łoty, zmięszawszy maczaj w tym chustki i Gardło okładaj, tejże wodki połykaj po trosze, a zrazu zaraz trzeba krew puścić
Rożánego, powideł Kássiowych, Háłunu palonego, Wáysztynu, Gryszpanu potrosze, przywárzywszy płocz. Albo też samo Vngv: AEgyptiacum, z wodką Babczáną zmięszawszy płocz. Ná opádnienie podniebienia.
POd czás iest bárdzo trudne do podniesienia, osobliwie ná to służy ápplikácya bániek suchych ná rogách głowy, ná wierzchu często powtarzáiąc. Służą też płokánia rożne rozpędzáiące głowne pogułki. O Chorobách Ust. Ná Slinogorz.
SLinogorz, ktory názywa się Synanche, Parisinanche, pospolićie wywrotnie názywáią Squinantia. Weś wodki z polney Dryakwie funt, Gorzałki dwá łoty, zmięszawszy maczay w tym chustki y Gárdło okładay, teyże wodki połykay po trosze, á zrázu záraz trzebá krew puśćić
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 81
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Hyssopu, Szałwij polnej, Driakwie, Nostrzeku po garści, przyłóż Album Graecum, warz w wodzie, przecedziwszy przydaj miodu prasnego, płocz tym często, jeżeli chory niemoże płokać, sprycuj. Jeżeliby wrzód wielki dusił chorego, otwórz go lancetem, jeżeli go dosiągnąć niemożesz, przywiąż lancet do drewna. Item. Płokanie. Weś Roży garść, Rozenków wielkich Fig, po 4. łoty, Lukrecyj dwa łoty, warz w mleku, przecedziwszy przydaj miodku Rożanego, Julepu fiałkowego co potrzeba, płocz tym, jeżeli niemożesz, sprycować trzeba. Jeżeli zapalenie wydaje się na wierzch, weś Marrhy, Kadzidła po dwa łoty, octu
Hyssopu, Szałwij polney, Dryakwie, Nostrzeku po garśći, przyłoż Album Graecum, warz w wodzie, przecedźiwszy przyday miodu prásnego, płocz tym często, ieżeli chory niemoże płokáć, zprycuy. Ieżeliby wrzod wielki duśił chorego, otworz go láncetem, ieżeli go dośiągnąć niemożesz, przywiąż láncet do drewná. Item. Płokánie. Weś Roży garść, Rozenkow wielkich Fig, po 4. łoty, Lukrecyi dwá łoty, warz w mleku, przecedźiwszy przyday miodku Rożánego, Iulepu fiałkowego co potrzebá, płocz tym, ieżeli niemożesz, sprycowáć trzebá. Ieżeli zápalenie wydáie się ná wierzch, weś Márrhy, Kádzidłá po dwá łoty, octu
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 81
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, tych kołaczków często zażywać Item. Eliksir propr. Olejek Cynamonowy, Ambra, Wino piołunkowe, ocet winny piołunkowy z skorami Cytrynowemi, i z Gałganem Driakiew, Morszełki żoładkowe. spir. volat. Ole. Arom. Spir. Salis, elixir Vitrioli Mysn. etc. dobre są na tą chorobę. Item. Na płokanie ust. Weś Szałwij, Rozmarynu, Mięty; warz in aceto Squill. przecedziwszy płocz usta. Dekokcja Gwajaku do picia dobra także Sucolata i Kawa miałaby coś pomagać, jako i Herba Theae, jako je zalecają ci, co je przedają, zysku stąd swego szukając, onych efekty udając. etc. O Chorobach
, tych kołaczkow często záżywáć Item. Elixir propr. Oleiek Cynámonowy, Ambrá, Wino piołunkowe, ocet winny piołunkowy z skorámi Cytrynowemi, y z Gáłgánem Dryakiew, Morszełki żoładkowe. spir. volat. Ole. Arom. Spir. Salis, elixir Vitrioli Mysn. etc. dobre są ná tą chorobę. Item. Ná płokánie ust. Weś Szałwij, Rozmárynu, Mięty; warz in aceto Squill. przecedźiwszy płocz ustá. Dekokcya Gwáiaku do pićia dobra tákże Sucolata y Káwá miáłaby coś pomagác, iáko y Herba Theae, iáko ie zálecáią ci, co ie przedáią, zysku ztąd swego szukáiąc, onych effekty udáiąc. etc. O Chorobách
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 198
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Mesin Fiftule.
Fiftuły to jest: dziury w ciele głębokie/ a zwierzchu wąskie. Także Rany brzeżyste/ i zagniłe wychędaża i czyści/ wymywając je tąż juchą korzenia warzonego/ i zdrowym ciałem wypełnia/ prochem tegoż korzenia je zasypując. Języczkowi.
Zapalenie języczka/ albo czopka w gardle/ jucha jego płokanie czyniąc/ leczy. Wrzodom
Wrzody na głowie ciekące/ prochem tegoż korzenia zasypując goi Plin: Womity czyni.
Womity czyni/ dawszy go ćwierć łota z pułkwarciem wody ciepłej pić. Plin: Płód martwy wywodzi.
Płód martwy z żywota wywodzi
Łożysko także po porodzeniu pozostałe/ z prochu korzenia Fiołkowego/ a z miodu czopek
. Mesin Fiftule.
Fiftuły to iest: dźiury w ćiele głębokie/ á zwierzchu wąskie. Także Rány brzeżyste/ y zágniłe wychędaża y czysći/ wymywáiąc ie tąż iuchą korzenia wárzonego/ y zdrowym ćiáłem wypełnia/ prochem tegoż korzenia ie zásypuiąc. Ięzyczkowi.
Zápalenie ięzyczká/ álbo czopká w gárdle/ iucha iego płokánie czyniąc/ leczy. Wrzodom
Wrzody ná głowie ćiekące/ prochem tegoż korzenia zásypuiąc goi Plin: Womity czyni.
Womity czyni/ dawszy go ćwierć łotá z pułkwarciem wody ćiepłey pić. Plin: Płod martwy wywodźi.
Płod martwy z żywotá wywodźi
Łożysko tákże po porodzeniu pozostáłe/ z prochu korzenia Fiołkowego/ á z miodu czopek
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 7
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Olejkiem Migdałów gorzkich napuszczając. Dioscorydes. Spadkomzawziętem.
Zdawna zawziętemu spadku flusów z głowy/ jest użyteczny/ nozdrza nim we wnątrz namazując/ albo go nosem sarkając/ abowiem je zastanawia. Ślinogorz
Ślinogorz leczy/ garło nim namazując/ abo go z miodową sytą gargaryzując. Dios. Ochrapieniu.
Ochrapieniu u zostrzałości garła/ płokanie z niego jest użyteczne. tenże Strutem.
Świnią wszą/ Zielim:
Koriandrem. Także
Bydłami jadowitymi sturtym/ jest lekarstwem/ używając go przez usta. Dioscorydes. Uszom
Uszu bolenie z zimna leczy/ puszczając go w nie ciepło. Mesua. Moczu
Mocz nad nad przyrodznie zatrzymany wywodzi. wątrobie
Wątroby/ śledzionie
Śleziony/
Oleykiem Migdałow gorzkich nápusczáiąc. Dioscorides. Spadkomzáwźiętem.
Zdawná záwźiętemu spadku flusow z głowy/ iest vżyteczny/ nozdrzá nim we wnątrz námázuiąc/ álbo go nosem sarkáiąc/ ábowiem ie zástánawia. Slinogorz
Slinogorz leczy/ gárło nim námázuiąc/ ábo go z miodową sytą gárgáryzuiąc. Dios. Ochrápieniu.
Ochrápieniu u zostrzáłośći gárłá/ płokánie z niego iest vżyteczne. tenże Strutem.
Swinią wszą/ Zielim:
Koryándrem. Tákże
Bydłámi iádowitymi sturtym/ iest lekárstwem/ vżywáiąc go przez vstá. Dioscorides. Vszom
Vszu bolenie z źimná leczy/ pusczáiąc go w nie ćiepło. Mesua. Moczu
Mocz nád nád przyrodznie zátrzymány wywodźi. wątrobie
Wątroby/ śleźienie
Sleźiony/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 11
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
od zaplugawienia i zarazy morowego powietrza. Drzeniu i trzesieniu
Członkom drżącym i trzęsącym się. Także. Paraliżemnaruszonem
Paraliżem naruszonym/ jest ratunkiem/ często je nim naparzając. Mowie utraconej.
Mowę utraconą przywraca/ w chlebie/ i w potrawach/ tak pieczystych/ jako warzonych/ i w trunkach używany. Także z niego czyniąc płokanie częste ustom i ciepłe. Wietrzn.
Wietrzności w ciele zawarte rozprasza Moczu.
Mocz nad przyrodzenie zastanowiony wywodzi. Miesięcznej.
Miesięczną Paniom zawściągnioną wzbudza/ z wierzchu nim naparzając Macicę/ To jest Próg/ otwór łona/ i krzyże. Języczkowi wilgotnemu.
Zbytnie wilgotności około języczka rumuje i wysusza/ w winie albo w occcie go
od záplugáwienia y zarázy morowego powietrza. Drzeniu y trześieniu
Członkom drżącym y trzęsącym sie. Także. Páráliżemnáruszonem
Paráliżem náruszonym/ iest rátunkiem/ często ie nim náparzáiąc. Mowie vtráconey.
Mowę vtráconą przywraca/ w chlebie/ y w potráwách/ ták pieczystych/ iáko wárzonych/ y w trunkách vżywány. Tákże z niego czyniąc płokánie częste vstom y ćiepłe. Wietrzn.
Wietrznośći w ćiele záwárte rosprasza Moczu.
Mocz nád przyrodzenie zástánowiony wywodźi. Mieśięczney.
Mieśięczną Pániom záwśćiągnioną wzbudza/ z wierzchu nim náparzáiąc Máćicę/ To iest Prog/ otwor łoná/ y krzyże. Ięzyczkowi wilgotnemu.
Zbytnie wilgotnośći około ięzyczká rumuie y wysusza/ w winie álbo w occćie go
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 169
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
