uryna pod czas czerwona i mętna, a czasem czysta. Jeżeli zawrót pochodzi z przyczyny żołądka, znaki tego są te. Apetytu utracenie, Nauzea, odrzyganie kwaśne, smrodliwe, ból z żołądka, albo wzdecie. Jeżeli z wątroby, albo śledziony, albo z Macice, łatwo tego dojść, gdy chory czuje ból, parcie, etc. w lewym albo w prawym Boku. Progn. Zawrót głowy świerży, rzadko napadający, i z powierzchnych przyczyn pochodzący, do uleczenia łatwy jest, przeciwnym sposobem, jeżeli często i znacznie napada, i jeżeli dawny jest, często przemienia się w wielką chorobę, albo Apopleksyą. W starych także niebezpieczny jest,
uryná pod czás czerwona y mętna, á czásem czysta. Ieżeli zawrot pochodźi z przyczyny żołądká, znáki tego są te. Apetytu utrácenie, Náuzea, odrzygánie kwáśne, smrodliwe, bol z żołądká, álbo wzdećie. Ieżeli z wątroby, álbo śledźiony, álbo z Máćice, łátwo tego doyść, gdy chory czuie bol, párćie, etc. w lewym álbo w práwym Boku. Progn. Záwrot głowy świerży, rzadko nápadáiący, y z powierzchnych przyczyn pochodzący, do uleczenia łátwy iest, przeciwnym sposobem, ieżeli często y znácznie nápada, y ieżeli dawny iest, często przemienia się w wielką chorobę, álbo Apoplexyą. W stárych tákże niebespieczny iest,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 103
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
potraw obrzydzenie a w niektórych zbytni apetyt, w żołądku gryzienie, ślin z ust płynienie, uryna wodnista, boków rozdęcie, cera blada! Item. Chory czuje z których częsic ciała jakoby wiatr, albo mrowie na głowie idące albo słabość znaczna w tejże części. Item. Przypadają też pod czas przed Paroksysmem womity, parcia, rozdymanie, przelewanie po kiszkach, rzyganie kwaśne, wnętrzności ściśnienie, i ból aż do krzyżów rozciągający się, etc. Traktat Pierwszy O Wielkiej Chorobie. Samego Paroksysmu Znaki te są.
ZMysłów wszystkich, tak wnętrznych, jako i powierzchnych nagłe odjęcie, skąd nagle na ziemię upadają, i rzucają się, Oczy otwarte,
potraw obrzydzenie á w niektorych zbytni appetyt, w żołądku gryźienie, ślin z ust płynienie, uryná wodnista, bokow rozdęćie, cerá bláda! Item. Chory czuie z ktorych częśic ćiáłá iákoby wiátr, álbo mrowie ná głowie idące álbo słábość znáczna w teyże części. Item. Przypadáią też pod czás przed Pároxysmem womity, párćia, rozdymánie, przelewánie po kiszkách, rzygánie kwáśne, wnętrznośći śćiśnienie, y bol áż do krzyżow rościągáiący się, etc. Tráktát Pierwszy O Wielkiey Chorobie. Sámego Pároxysmu Znáki te są.
ZMysłow wszystkich, ták wnętrznych, iáko y powierzchnych nagłe odięcie, zkąd nagle ná ziemię upadáią, y rzucáią się, Oczy otwárte,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 109
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
błony, dzielącej płuca, (która nazywa się Mediastinum, ) także i płuc do żeber przyrośnienie. Peripneumonia, jest zapalenie płuc, ze krwie cholerycznej, która nazywa się Erusipelatosum zaś ze krwie flegmistej słonej spochodzące (nazywa się Oedematosum. Znaki Pleury, Naprzód ból w boku lewym albo w prawym z kłociem, z parciem, gorączka wielka ustawiczna, oddech ciężki, puls twardy, i gęsty, kaszel uprzykrzony, przez który pod czas krew odchodzi. Nieprawdziwa Pleura, tym się różni od prawdziwej, że gdy się chory położy na bok przeciwny, w ten czas ból się większy wydaje, przytym gorączka wolniejsza, parcie i ból w boku
błony, dzielącey płucá, (ktora názywa się Mediastinum, ) tákże y płuc do żeber przyrośnienie. Peripneumonia, iest zápalenie płuc, ze krwie choleryczney, ktora názywa sie Erusipelatosum záś ze krwie flegmistey słoney spochodzące (názywa się Oedematosum. Znáki Pleury, Naprzod bol w boku lewym álbo w práwym z kłoćiem, z párciem, gorączka wielka ustáwiczna, oddech cięszki, puls twárdy, y gęsty, kászel uprzykrzony, przez ktory pod czás krew odchodźi. Nieprawdziwa Pleurá, tym się rożni od prawdziwey, że gdy się chory położy ná bok przeciwny, w ten czás bol się większy wydáie, przytym gorączká wolnieysza, párćie y bol w boku
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 160
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
z kłociem, z parciem, gorączka wielka ustawiczna, oddech ciężki, puls twardy, i gęsty, kaszel uprzykrzony, przez który pod czas krew odchodzi. Nieprawdziwa Pleura, tym się różni od prawdziwej, że gdy się chory położy na bok przeciwny, w ten czas ból się większy wydaje, przytym gorączka wolniejsza, parcie i ból w boku ani tak dokuczający oddech wolniejszy, kaszel suchy, przez który mało odchodzi materii. Jeżeli Pleura pochodzi z przyczyny krwie, plwociny bywają krwawe, żył pełność, osobliwie na skroniach, i na czele, twarzy zapalenie, puls pełny, uryna czerwona, i gruba. Jeżeli ze krwie cholerycznej; plwociny bywają
z kłoćiem, z párciem, gorączka wielka ustáwiczna, oddech cięszki, puls twárdy, y gęsty, kászel uprzykrzony, przez ktory pod czás krew odchodźi. Nieprawdziwa Pleurá, tym się rożni od prawdziwey, że gdy się chory położy ná bok przeciwny, w ten czás bol się większy wydáie, przytym gorączká wolnieysza, párćie y bol w boku ani ták dokuczáiący oddech wolnieyszy, kászel suchy, przez ktory máło odchodzi máteryey. Ieżeli Pleurá pochodźi z przyczyny krwie, plwociny bywáią krwáwe, żył pełność, osobliwie ná skroniách, y ná czele, twarzy zápalenie, puls pełny, uryná czerwoná, y gruba. Ieżeli ze krwie choleryczney; plwoćiny bywáią
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 160
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
łopatkami, a pod czas pod jedną tylko wydaje się, osobliwie kaszląc, łący się też pod czas z Pleurą. Progn. Pleury. Naprzód puls mały, gęsty, głęboki, i twardy, znaczy wielkie niebezpieczeństwo, także kiedy suchy kaszel chorego trapi, albo jeżeli materia zrazu odchodziła, a potym się zatrzymała, z parciem i bólem w bokach, i w piersiach trwającym, znak jest, że albo długo chory poleżeć musi, albo życie skończyć. Item. Kaszel z odchodzeniem flegmy gdy się zaraz na początku choroby pokaże; znaczy że prędko chory ozdrowieje, jeżeli zaś nierychło, znaczy długą chorobę. Item. Flegma żółta, i ze krwią
łopátkámi, á pod czás pod iedną tylko wydáie się, osobliwie kászląc, łączy się też pod czás z Pleurą. Progn. Pleury. Naprzod puls máły, gęsty, głęboki, y twárdy, znáczy wielkie niebespieczeństwo, tákże kiedy suchy kászel chorego trapi, álbo ieżeli máterya zrázu odchodziłá, á potym się zátrzymáłá, z párćiem y bolem w bokách, y w pierśiách trwáiącym, znák iest, że álbo długo chory poleżeć muśi, álbo żyćie skonczyć. Item. Kászel z odchodzeniem flegmy gdy się záraz ná początku choroby pokaże; znáczy że prędko chory ozdrowieie, ieżeli záś nierychło, znáczy długą chorobę. Item. Flegmá żołta, y ze krwią
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 161
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. O KOLKACH
Kolka, zowie się od Kolon kiszkio zwanej, w której się pospolicie rodzi. Zdwojakiej przyczyny bywają kolki, albo z wiatrów, albo z humorów; Wiatry z niestrawnego i zimnego żołądka rodzą się. Jeżeli wolnego odchodzenia (dla jakieju przeszkody) niemają w grubszych kiszkach, osobliwie in Colo intestino, parcie, i bole wielkie sprawują. Humory także grube, zimne, flegmiste, słone gorżkie, kwaśne, gdy do kiszek poprzylegają, one ostrością swoją (szczypiąc, gryząc,) bole w nich nieznośne czynią. Bywa też Colica bilosa zwana, pochodząca z Cholery, która przynosi częstokroć Paralisz, często napada w gniewie wielkim,
. O KOLKACH
Kolká, zowie się od Kolon kiszkio zwáney, w ktorey się pospolicie rodźi. Zdwoiákiey przyczyny bywáią kolki, álbo z wiátrow, álbo z humorow; Wiátry z niestrawnego y zimnego żołądká rodzą się. Ieżeli wolnego odchodzenia (dla iákieyu przeszkody) niemáią w grubszych kiszkách, osobliwie in Colo intestino, parćie, y bole wielkie spráwuią. Humory tákże grube, zimne, flegmiste, słone gorżkie, kwáśne, gdy do kiszek poprzylegáią, one ostrością swoią (sczypiąc, gryząc,) bole w nich nieznośne czynią. Bywa też Colica bilosa zwána, pochodząca z Cholery, ktora przynośi częstokroć Párálisz, często nápada w gniewie wielkim,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 205
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Na Kolki ściągające Kiszki.
R. Agv. Ment. Chamom. aã. unc: 2. Essent. Cástor. Luqv. C. C. Succina Ess. Opij aã. dr. s. Syr. d. Cort. Arant. q. s. f. haustus na trzy razy. Na Parcie i boleści bardzo dokuczające. R. Sem. Lini, et Psillij Papaver albi Cydonioy aã. dr. 2. cum deco. Chammom. et sem anisi f. mũoll. cui adde Syrup Fernel. unc. 1. M. dawaj tego po łysce. In desperato malo day Mercurij vini dr. 2:
. Ná Kolki ściągáiące Kiszki.
R. Agv. Ment. Chamom. aã. unc: 2. Essent. Cástor. Luqv. C. C. Succina Ess. Opij aã. dr. s. Syr. d. Cort. Arant. q. s. f. haustus ná trzy rázy. Ná Párćie y boleśći bárdzo dokuczáiące. R. Sem. Lini, et Psillij Papaver albi Cydonioy aã. dr. 2. cum deco. Chammom. et sem anisi f. mũoll. cui adde Syrup Fernel. unc. 1. M. daway tego po łysce. In desperato malo day Mercurij vini dr. 2:
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 211
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
też w kiszkach naprzykład glisty są przyczyną tej choroby, na ten czas znaki glist bywają. O których będziesz miał niżej. Jeżeli z wątroby, albo z zatwardzenia, albo z zapalenia, etc. pospolicie ekskrementa bywają żółte z morzyskami. Jeżeli z przyczyny śledziony, bywają czarne, szare, przytym w lewym boku parcie i ból, etc. Progn. Jeżeli ta biegunka wolna jest, i z której chory na siłach nie upada, i owszem czuje się lekszym, taka nazywa się Crytica, od wielu chorób uwalniająca. Jeżeli zaś im dalej tym bardziej chorego słabi, nazywa się Symptomatica, taka niebezpieczna jest. Item. Gdy ekskrementa zrazu
też w kiszkách náprzykład glisty są przyczyną tey choroby, ná ten czás znaki glist bywáią. O ktorych będziesz miał niżey. Iezeli z wątroby, álbo z zátwardzenia, álbo z zápalenia, etc. pospolićie exkrementá bywáią żołte z morzyskámi. Ieżeli z przyczyny śledźiony, bywáią czarne, száre, przytym w lewym boku párćie y bol, etc. Progn. Ieżeli tá biegunká wolna iest, y z ktorey chory ná śiłách nie upada, y owszem czuie się lekszym, táka názywa się Crytica, od wielu chorob uwalniaiąca. Ieżeli záś im dáley tym bárdźiey chorego słábi, názywa się Symptomatica, táka niebespieczna iest. Item. Gdy exkrementá zrázu
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 225
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
kto prędko po jedzeniu niestrawnych rzeczy, udaje się do nagłej agitacjej, do łazni, etc. Jedzenie także wędzonej; gruszek, sera twardego, ka- sztanów, krup surowych, gliny, etc. (jako mają Panny zwyczaj,) te rzeczy pomienione zbytkiem jadane przyczyną bywają zatkania wątroby. Znaki te są. Naprzód parcie wielkie, (jako mówią pospolicie) że jako koł utknął w prawym boku, co bywa pod czas i z bólem, który po jedzeniu bardziej się odzywa, kaszel przytym suchy, oddech ciężki, ku gorze idąc, prędko się taki zatehnie, co pochodzi z cieżaru wątroby, naciskającej Dynfragmę. Jeżeli zatkanie wątroby pochodzi
kto prętko po iedzeniu niestrawnych rzeczy, udáie się do nagłey ágitácyey, do łazni, etc. Iedzenie tákże wędzoney; gruszek, será twárdego, ká- sztánow, krup surowych, gliny, etc. (iáko máią Pánny zwyczay,) te rzeczy pomienione zbytkiem iadáne przyczyną bywáią zátkánia wątroby. Znáki te są. Naprzod párcie wielkie, (iáko mowią pospolićie) że iáko koł utknął w práwym boku, co bywa pod czás y z bolem, ktory po iedzeniu bárdźiey się odzywa, kászel przytym suchy, oddech cięszki, ku gorze idąc, prędko sie táki zátehnie, co pochodźi z ćieżaru wątroby, náciskáiącey Dynfragmę. Ieżeli zátkánie wątroby pochodzi
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 208
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Do trawienia niesposobne/ dla zatkania/ czyni sposobne i prędkie. Moczem wilgotności z ciała wywodzi.
Moczem wywodzi zamuliska/ tak z żył wątrobnych/ jako i z tych przez które z żołądka pokarm do siebie wątroba bierze/ Mesaraicas Grekowie nazywają. Odsierdziu.
Odsierdzia wietrznościami nadęte/ wolne czyni. Hypochondriace.
Tęgość abo nadętość/ parcia/ kłocia/ i boleści/ w obudwu bokach pod małymi i krótkiemi ziebry (Hypochondrium tensionem zowią) abo w słabiznach wysszych/ i nabrzmiałość ich/ tak wewnątrz jako zwierzchu oddala. Febrze zastarzałej.
Febry dawne z zamulenia wątroby poszłe leczy. Trawieniu i niszczeniu ciała zabiega. Cerę chędogą czyni
Cerę bladą/ a właśnie
Do trawienia niesposobne/ dla zátkánia/ czyni sposobne y prędkie. Moczem wilgotnośći z ćiáłá wywodźi.
Moczem wywodźi zámuliská/ ták z żył wątrobnych/ iáko y z tych przez ktore z żołądká pokarm do śiebie wątrobá bierze/ Mesaraicas Grekowie názywáią. Odśierdźiu.
Odśierdźia wietrznośćiámi nádęte/ wolne czyni. Hypochondriace.
Tęgość ábo nádętość/ párćia/ kłoćia/ y boleśći/ w obudwu bokách pod máłymi y krotkiemi źiebry (Hypochondrium tensionem zowią) ábo w słábiznách wysszych/ y nábrzmiáłość ich/ ták wewnątrz iáko zwierzchu oddala. Febrze zástárzáłey.
Febry dawne z zámulenia wątroby poszłe leczy. Trawieniu y nisczeniu ćiáłá zábiega. Cerę chędogą czyni
Cerę bládą/ á włásnie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 288
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
