Jeżeli zaś grubsze zranione są, nie jest tak wielkie niebezpieczeństwo. Item. Którzy miewają ustawiczne operacje krwawe, a przytym i nudność, pot zimny, niespanie, i pragnienie, womity, sczkawkę, wychodzenie glist przez usta, w wielkim niebezpieństwie zostają, do tego jeżeli jest ból żołądka, frebra, apetyt utracony, petoci, jeżeli chory od rozumu dochodzi, (co znakiem jest maligny) i jeżeli bole, i morzyska nagle ustaną (co znak jest gangreny) także gdy się wydadzą wrzody, albo krosty w wargach; także jeżeli Enemy dane zaraz wychodzą, także Carunculae pokazują się w ekskrementach (co znaczy ex ortationem) złe bardzo znaki
Ieżeli zaś grubsze zránione są, nie iest ták wielkie niebespieczeństwo. Item. Ktorzy miewáią ustáwicżne operácye krwáwe, á przytym i nudność, pot zimny, niespánie, y prágnienie, womity, sczkawkę, wychodzenie glist przez ustá, w wielkim niebiespieństwie zostáią, do tego ieżeli iest bol żołądká, frebrá, ápetyt utracony, petoći, ieżeli chory od rozumu dochodzi, (co znákiem iest máligny) y ieżeli bole, y morzyská nagle ustáną (co znák iest gángreny) tákże gdy się wydádzą wrzody, álbo krosty w wárgách; tákże ieżeli Enemy dáne záraz wychodzą, tákże Carunculae pokázuią się w exkrementach (co znaczy ex ortationem) złe bárdzo znáki
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 230
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
miedzy inszemi dziwy/ które pod ten czas się trafiły/ był ten jeden; że choroba ta Hiszpanów się nie imowała i Murzynów/ aż pierwej Indiany zaraziwszy. Druga/ że inszy Indianowie przychodniowie wolni od tej zarazy zostawali/ póki do ich krainy to złe nie dochodziło. Przypadała ta choroba z bólem nerek/ z petociami/ i z koliką: gnojąc palce u nóg i u rąk/ twarz i paznokty łupiąc/ i skorę ciała wszytkiego odmieniając/ i barwę i włosy i powieki. X. Rektor tego tam Kolegium pierwej niżeli się choroba zajęła/ na rynku każąc/ częstokroć wszytkich w powinności przestrzegał/ jako chorych w tej ich przygodzie winni
miedzy inszemi dźiwy/ ktore pod ten czás się tráfiły/ był ten ieden; że chorobá tá Hiszpanow się nie imowáłá y Murzynow/ áż pierwey Indyany záráźiwszy. Druga/ że inszy Indyanowie przychodniowie wolni od tey zarázy zostawáli/ poki do ich kráiny to złe nie dochodźiło. Przypadáłá tá chorobá z bolem nerek/ z petoćiámi/ y z koliką: gnoiąc pálce u nog y u rąk/ twarz y páznokty łupiąc/ y skorę ćiáłá wszytkiego odmieniáiąc/ y bárwę y włosy y powieki. X. Rektor tego tám Collegium pierwey niżeli się chorobá záięłá/ ná rynku każąc/ częstokroć wszytkich w powinnośći przestrzegał/ iáko chorych w tey ich przygodźie winni
Skrót tekstu: TorRoz
Strona: 8.
Tytuł:
O rozszerzeniu wiary świętej chrześcijańskiej katolickiej w Ameryce na Nowym Świecie
Autor:
Diego de Torres
Tłumacz:
Anonim
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
niż bogaty, czego efekt wzachowanym ukazuje się Pasztecie. Zażyigo Wmść sam, już ja bułką chleba, a szmatem się będę kontentować szperki. B. Po krótkim czasie dano mi znać, że Kupidym, śmierć, i Diabeł, w ciężką z onego przelęknienia wpadli gorączkę, i że już śmiertelne na ciała ich występować poczęły petocie. Zaczym z wrodzonej mej dobroci, posłałem parę fas bezweru, dla poratowania w chorobie, ordynując, aby najmniej żadna znich osoba, nie wazyła się krwie pod ten czas upuszczać, bo inaczej choroba opanowawszy wnętrzności, przyniosłaby im pewnie vultimum Vale. Jakoż z´tym succursem recuperowawszy vires utracone, szmat duży przysłali
niż bogáty, czego effekt wzáchowánym vkázuie się Pásztećie. Záżyigo Wmść sąm, iuż ia bułką chlebá, á szmátem się będę kontentowáć szperki. B. Po krotkim czáśie dano mi znáć, że Kupidym, śmierć, y Diabeł, w ćięzką z onego przelęknienia wpádli gorączkę, y że iuż śmiertelne ná ćiáłá ich występowáć poczęły petoćie. Záczym z wrodzoney mey dobroći, posłałem parę fas bezweru, dla porátowánia w chorobie, ordynuiąc, áby naymniey żadna znich osobá, nie wazyłá się krwie pod ten czás vpuszczáć, bo ináczey chorobá opánowawszy wnętrznośći, przyniosłáby im pewnie vultimum Vale. Iákoz z´tym succursem recuperowawszy vires vtrácone, szmát duży przysłáli
Skrót tekstu: AndPiekBoh
Strona: 35
Tytuł:
Bohatyr straszny
Autor:
Francesco Andreini
Tłumacz:
Krzysztof Piekarski
Drukarnia:
Mikołaj Aleksander Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
dramat
Gatunek:
dialogi
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
1695
Data wydania (nie wcześniej niż):
1695
Data wydania (nie później niż):
1695
Doktorowie mówią) ad proporcjonem motus, którym natura takowemu niebezpieczeństwu się opiera, albo zwielu innych przyczyn których tu wyliczaniem bawić, zdami się rzecz mniej pożyteczna, ile je nieżej opiszemy. Raczej przystąpmi do Freber względem pierwszej konsideracyj, te są inne katarowe; inne exanchematicæ, które się na wierszach ciała wyrzucają; jako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, której zbitnia zołc matką bywa Po tej Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich i innych sreber najpryncypalniejsza przyczyna albo jadowita materia, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania należy frebra codzienna, trzeciaczka i czwartaczka, albo Kwartanna. Te zaś dla tego
Doktorowie mowią) ad proportionem motus, ktorym natura takowemu niebezpieczenstwu się opiera, albo zwielu innych przyczyn ktorych tu wyliczaniém bawic, zdami się rzecz mniey pozyteczna, ile ie nieźey opiszemy. Raczey przystąpmi do Freber względem pierwszey konsideracyi, te są inne katharowe; inne exanchematicæ, ktore się na wierszach ćiała wyrzucają; iako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, ktorey zbitnia zołc matką bywa Po tey Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich y innych sreber naypryncypalnieysza przyczyna albo iadowita materya, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania nalezy frebra codzienna, trzeciaczka y czwartaczka, albo Kwartanna. Te zas dla tego
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 3
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
pomienionemi być może zażywany.
Niemniej skuteczny jeszcze następujący Julep.
Weźmi: Wody Czereśniowej. Malinowej. Poziomkowej, z każdej według upodobania. Wodki Cynamonowej cokolwiek. Julepku malinowego. Poziomkowego. Cytrynowego z każdego po potrzeba dla przyjemnej kwaśności, i zażywaj.
O preparacyj tych wodek i Julepku w domowej Aptece. ROZDZIAŁ DRUGI. O Petociach.
W przeszłym rozdziale mówiłem o ordynaryjnych malignach, które ani zarzliwe, ani też w jednej porże od początku az dokonca trwać zwykły: gdyż jednę, a na czas więcej godzin swoich mają, w które nieco gorączka folguje. Teraz mówić będę o malignach, które bez żadnej folgi gorączki od początku aż do zakończenia
pomienionemi byc moźe zazywany.
Niemniey skuteczny ieszcze następuiący Julep.
Weźmi: Wody Czereśniowey. Malinowey. Poziomkowey, z każdey według upodobania. Wodki Cynamonowey cokolwiek. Julepku malinowego. Poziomkowego. Cytrynowego z kaźdego po potrżeba dla przyiemney kwaśnośći, y zażyway.
O preparacyi tych wodek y Julepku w domowey Aptece. ROZDZIAŁ DRUGI. O Petociach.
W przeszłym rozdźiale mowiłem o ordynaryinych malignach, ktore ani zarźliwe, ani też w iedney porże od początku az dokonca trwac zwykły: gdyż iednę, a na czas więcey godźin swoich maią, w ktore nieco gorączka folguie. Teraz mowić będę o malignach, ktore bez żadney folgi gorączki od początku aż do zakonczenia
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 38
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
porże od początku az dokonca trwać zwykły: gdyż jednę, a na czas więcej godzin swoich mają, w które nieco gorączka folguje. Teraz mówić będę o malignach, które bez żadnej folgi gorączki od początku aż do zakończenia choroby bawić się, swoję własność nieodmienną prawie mają; oraz zaraźliwe są. Między temi niebez przyczyny petocie prym w zięły; które bez wątpienia (krom powietrznej zarazy) najjadowitszą, najniebezpieczniejszą, i najzdradliwszą chorobą nazwać się mogą. Z Początku barzo lekka zda się być ta choroba; i pacjentom niezbyt dokliwa, bo tylko niejaką słabość w członkach, głowy bolenie i zawrót sprawuje; gdy prosto siedzą.
Żebyś tedy tak zdradliwego
porże od początku az dokonca trwac zwykły: gdyż iednę, a na czas więcey godźin swoich maią, w ktore nieco gorączka folguie. Teraz mowić będę o malignach, ktore bez żadney folgi gorączki od początku aż do zakonczenia choroby bawic się, swoię własność nieodmienną prawie maią; oraz zaraźliwe są. Między temi niebez przyczyny petocie prym w zięły; ktore bez wątpienia (krom powietrzney zarazy) nayiadowitszą, nayniebezpiecznieyszą, y nayzdradliwszą chorobą nazwać się mogą. Z Początku barzo lekka zda się być ta choroba; y pacyentom niezbyt dokliwa, bo tylko nieiaką słabośc w członkach, głowy bolenie y zawrot sprawuie; gdy prosto siedzą.
Żebyś tedy tak zdradliwego
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 38
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
chorobie zostającej, której drugiego dnia paroksyzmu znosa krew ciec poczęła, a trzeciego dnia miesiączny bieg salwującej się natury dostała, który szóstego dnia przestał. Zamiast tego znowu 7. dnia zbytnie cieczenie krwi z nosa przypadło, tak dalece; iż wszyscy przytomni przymuszeni byli dla zatamowania po różne lekarstwa do pateki biegac. Nad to petocie w mnóstwie się wyrzuciły; gorączka się rozmnożyła. Dama zaś złożona tą chorbą, ustawiczną bezsennością i szleństwem, albo phrenesi do jedenastego dnia trapiona była. Dopiero potym cokolwiek usypiac zaczęła: uryna która przedtym czysta była, czerwonego i mętnego koloru dostała z polepszeniem pulsu. Dwunastego dnia już cały dzień zasypiała, u spokojność zachowała bez
chorobie zostaiącey, ktorey drugiego dnia paroxyzmu znosa krew ciec poczęła, a trzeciego dnia miesiączny bieg salwuiącey się natury dostała, ktory szostego dnia przestał. Zamiast tego znowu 7. dnia zbytnie cieczenie krwi z nosa przypadło, tak dalece; iż wszyscy przytomni przymuszeni byli dla zatamowania po rożne lekarstwa do pateki biegac. Nad to petocie w mnostwie się wyrzuciły; gorączka się rozmnożyła. Dama zas złożona tą chorbą, ustawiczną bezsennośćią y szlenstwem, albo phrenesi do iedenastego dnia trapiona była. Dopiero potym cokolwiek usypiac zaczeła: uryna ktora przedtym czysta była, czerwonego y mętnego koloru dostała z polepszeniem pulsu. Dwanastego dnia iuż cały dźien zasypiała, u spokoyność zachowała bez
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 46
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
(jako się wzwyż nadmieniło) kiedy z becuartowemi lekarstwy zmięszane bywają; arcypomocne są.
6to. W wszelkich łożnych i jadowitych febrach niebezpieczna prosto siedzieć, osobliwie, gdy się już plamy wyrzuciły, i choroba kończyć się zaczyna, ponieważ w takiej okoliczności, wielkie pomieszanie natury się dzieje, zewnętrzne członki zimnem przerazają się, i petocie znowu tam, skąd wyszły, na powrót idą: potym mdłość po mdłości następuje: Plura vide in opusculis practicis Friderici Hoffmanni pag. 104.
7mo. Największa tajemnica (że tak rzekę) leczenia tych frebr na tym zawisła; żebyś uwaznie miarkował kiedy stolec ruszyć potrzeba choremu przez lekką enemę, (jako się już
(iako się wzwyż nadmieniło) kiedy z betzuartowemi lekarstwy zmięszane bywaią; arcypomocne są.
6to. W wszelkich łożnych y iadowitych febrach niebespieczna prosto siedźieć, osobliwie, gdy się iuż plamy wyrzuciły, y choroba konczyc się zaczyna, poniewaz w takiey okolicznośći, wielkie pomięszanie natury się dzieie, zewnętrzne członki źimnem przerazaią się, y petocie znowu tam, skąd wyszły, na powrot idą: potym mdłość po mdłośći następuie: Plura vide in opusculis practicis Friderici Hoffmanni pag. 104.
7mo. Naywiększa taiemnica (że tak rzekę) leczenia tych frebr na tym zawisła; żebyś uwaznie miarkował kiedy stolec ruszyc potrzeba choremu przez lekką enemę, (iako się iuż
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 55
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
przez swoję balzamiczną ekshalacją czyści i poprawia, od złego broni i zachowuje. O tym już się rzekło w Anotacjach pierwszego rozdziału.
10mo. Najlepsze becuartowe lekarstwa w takich zaraźliwych chorobach Likworu (osobliwie Doktora Hofmana) becuartowego doświadczyłem, sub. 11. 9. C. de tertiana. Niemniej następujący likwor wpowietrżu i petociach wielce skuteczny.
Recipe: Liquoris anodini mineralis optimi. Spiritus nitri dulcis cujusq drachmas duas: to jest pułłota. Spiritus cornu cervi rectificati, drachmam semis, to jest 30. kropel: lub pułcwierci łota. Zmięszaj; dawaj po 15. 20. 25. kropel w dekokcie ordynaryjnym. Także następujące lekarstwa osobliwsze jako to
przez swoię balzamiczną exhalacyą czyśći y poprawia, od złego broni y zachowuie. O tym iuż się rzekło w Annotacyach pierwszego rozdziału.
10mo. Naylepsze betzuartowe lekarstwa w takich zaraźliwych chorobach Likworu (osobliwie Doktora Hoffmana) betzuartowego doswiadczyłem, sub. 11. 9. C. de tertiana. Niemniey nastepuiący likwor wpowietrżu y petociach wielce skuteczny.
Recipe: Liquoris anodini mineralis optimi. Spiritus nitri dulcis cujusq drachmas duas: to iest pułłota. Spiritus cornu cervi rectificati, drachmam semis, to iest 30. kropel: lub pułcwierći łota. Zmięszay; daway po 15. 20. 25. kropel w dekokcie ordynaryinym. Takźe nastepuiące lekarstwa osobliwsze iako to
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 56
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
Stahlii. Lapis de Goa. Tinctura Betzuartica cum Spiritu cornu cervi. Mixtura Simplex.
Których wszystkich lekarstw opisanie znajdziesz w Aptece domowej.
11mo. Becuartowe lekarstwa orynaryine na dedniem, i w godzinę lub dwie przed południem dawają się w pomiarkowanej mierze; po południu zaś aż do pułnocy lepiej dawać kordialne emulsye.
12mo. Kiedy petocie i żarnice się wyrzuciają i znowu wracają, następująca emulsja bardżo skuteczna do wypędzenia ich:
Weźmi: Maku białego. Nasienia ostowego, Semen cardui Mariae nazwanego, każdego pułłota. Nasienia orlikowego, albo Semen Aqvilegiaem pułtory ćwierci łota. Migdałów słodkich, z skorek swoich ciepłą wodą ociągnionych łot jeden.
To wkupie utłukszy w moździerzu zalej
Stahlii. Lapis de Goa. Tinctura Betzuartica cum Spiritu cornu cervi. Mixtura Simplex.
Ktorych wszystkich lekarstw opisanie znaydziesz w Aptece domowey.
11mo. Betzuartowe lekarstwa orynaryine na dedniem, y w godźinę lub dwie przed południem dawaią się w pomiarkowaney mierze; po południu zas aź do pułnocy lepiey dawac kordyalne emulsye.
12mo. Kiedy petocie y źarnice się wyrzuciaią y znowu wracaią, nastepuiąca emulsya bardźo skuteczna do wypędzenia ich:
Weźmi: Maku białego. Nasienia ostowego, Semen cardui Mariae nazwanego, kaźdego pułłota. Naśienia orlikowego, albo Semen Aqvilegiaem pułtory cwierci łota. Migdałow słodkich, z skorek swoich ciepłą wodą ociągnionych łot ieden.
To wkupie utłukszy w mozdźierźu zaley
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 57
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
