wewnątrz kwadratu perpendykularnie czwartą część długości tej połowicy ściany. Jako tu stop 6. Gdyż stop 6. jest czwarta część długości stop 24. 5to. Z samych rogów kwadratu poprowadz linie proste do końca tej linii wewnątrz kwadratu spuszczonej. Toż uczyn z innemi trzema ścianami kwadratu: a mieć będzieśż gwiazdę czworograniastą.
Konstrukcja pięćgranistej lub sześćgranistej gwiazdy w podobnyż ma być sposób. 1mo. Długości jednej linii odmierz na stop 48. mniej lub więcej, według proporcyj gwiazdy jak wielką mieć chcesz. 2do. Na tej ścianie wystaw pięćścienną lub sześćścienną doskonałą figurę. To jest aby wszystkie jej ściany i anguły równe sobie były. 3tio. Przedziel na
wewnątrz kwadratu perpendykularnie czwartą część długości tey połowicy ściany. Jáko tu stop 6. Gdyż stop 6. iest czwarta część długości stop 24. 5to. Z samych rogow kwadratu poprowadz linie proste do końca tey linii wewnątrz kwadratu spuszczoney. Toż uczyn z innemi trzema ścianámi kwadratu: á mieć będzieśż gwiazdę czworograniastą.
Konstrukcya pięćgranistey lub sześćgranistey gwiazdy w podobnyż ma być sposob. 1mo. Długości iedney linii odmierz ná stop 48. mniey lub więcey, według proporcyi gwiazdy iák wielką mieć chcesz. 2do. Ná tey ścianie wystaw pięćścienną lub sześćścienną doskonałą figurę. To iest áby wszystkie iey ściany y anguły rowne sobię były. 3tio. Przedziel ná
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K3
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
przez się jest już wymiarem wszystkich linii to jest części co do długości składających każdego Beluardu i kortynę, zaczym całą fortecę. Czyli do wiadomości czyli do używania gotowy już wymiar przerzeczonych pryncypalnych trzech angułów, zacząwszy od czworogranistej aż do dziewięć granistej fortecy, następująca podaje tablica. Tablica oznaczająca wymiar Angułów pryncypalnych fortecy.
Forteca
Czworgranista
Pięćgranista
Sześćgranista
Siedmgranista
Ośmgranista
Dziewięćgranista.
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Anguł centru.
Anguł figury
Anguł Beluardu
Wymiar linii pryncypalnych służący do rysowania i stawiania fortec.
IX. Lubo z wymiaru angułów przez gradusy, tym samym oznacza się i wymiar linii, albo części pryncypalnych
przez się iest iuż wymiarem wszystkich linii to iest części co do długości składaiących każdego Beluardu y kortynę, záczym całą fortecę. Czyli do wiadomości czyli do uzywania gotowy iuż wymiar przerzeczonych pryncypalnych trzech angułow, zacząwszy od czworogranistey aż do dziewięć granistey fortecy, nástępuiąca podáie tablica. Tablica oznaczaiąca wymiar Angułow pryncypalnych fortecy.
Forteca
Czworgranista
Pięćgranista
Sześćgranista
Siedmgranista
Osmgranista
Dziewięćgranista.
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Grad. m
Anguł centru.
Anguł figury
Anguł Beluardu
Wymiar linii pryncypalnych służący do rysowania y stawiania fortec.
IX. Lubo z wymiaru angułow przez gradusy, tym samym oznacza się y wymiar linii, álbo części pryncypalnych
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: G
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
w swojej Architekturze Goldmanus do druku podał, skoncypowaną przez reguły Trygonometryj. Do jej wyrozumienia wiedzieć trzeba że pierwsza liczba w każdym kwadraciku oznacza stopy Geometryczne. Druga niższa liczba oznacza dziesiątą część stopy. Trzecia jeszcz niższa liczba oznacza setną część stopy. Czwarta najniższa liczba oznacza tysiączną część stopy. Na przykład że w fortecy kwadratowej albo pięćgranistej, semidiameter powinien co do długości zamykać w sobie stop 499: pięć części jednej stopy rozdzielonej na 10. części: ośm części stopy rozdzielonej na 100. części: i ośm części stopy rozdzielonej na 1000. części. Toż rozumieć o numerach innych linii fortecy. Więcej granistych fortec wymiaru tablicę podaje Tacquett Wolf. etc
w swoiey Architekturze Goldmanus do druku podał, zkoncypowaną przez reguły Trygonometryi. Do iey wyrozumienia wiedzieć trzeba że pierwsza liczba w każdym kwadraciku oznacza stopy Geometryczne. Druga niższa liczba oznacza dziesiątą część stopy. Trzecia ieszcz niższa liczba oznacza setną część stopy. Czwarta nayniższa liczba oznacza tysiączną część stopy. Ná przykład że w fortecy kwadratowey álbo pięćgranistey, semidyameter powinien co do długości zamykać w sobie stop 499: pięć części iedney stopy rozdzieloney ná 10. części: osm części stopy rozdzieloney ná 100. części: y osm części stopy rozdzieloney ná 1000. części. Toż rozumieć o numerach innych linii fortecy. Więcey granistych fortec wymiaru tablicę podaie Tacquett Wolff. etc
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: Gv
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
: pięć części jednej stopy rozdzielonej na 10. części: ośm części stopy rozdzielonej na 100. części: i ośm części stopy rozdzielonej na 1000. części. Toż rozumieć o numerach innych linii fortecy. Więcej granistych fortec wymiaru tablicę podaje Tacquett Wolf. etc. Tablica oznaczająca wymiar linii pryncypalnych fortecy.
Fortecy
Kwadratowej.
Pięćgranistej
Sześćgranistej.
Siedmgranistej.
Ośmgranistej.
Dziewięćgranistej.
Semidiameter.
Bok
Szyja Beluardu
Skrzydło Beluardu.
Głowa Beluardu.
Sposób dania abrysu fortecy regularnej według opisanych reguł i wymiaru tak linii jako Angułów pryncypalnych z podanych tablic, i według abrysu zakładania fortec.
X. Do abrysu fortec lubo może służyć scala opisana w Informacyj Architektonicznej pod liczbą XIX
: pięć części iedney stopy rozdzieloney ná 10. części: osm części stopy rozdzieloney ná 100. części: y osm części stopy rozdzieloney ná 1000. części. Toż rozumieć o numerach innych linii fortecy. Więcey granistych fortec wymiaru tablicę podaie Tacquett Wolff. etc. Tablica oznaczaiąca wymiar linii pryncypalnych fortecy.
Fortecy
Kwadratowey.
Pięćgranistey
Sześćgranistey.
Siedmgranistey.
Osmgranistey.
Dziewięćgranistey.
Semidyameter.
Bok
Szyia Beluardu
Skrzydło Beluardu.
Głowa Beluardu.
Sposob dania abrysu fortecy regularney według opisanych reguł y wymiaru ták linii iáko Angułow pryncypalnych z podanych tablic, y według abrysu zakładania fortec.
X. Do abrysu fortec lubo może służyć scala opisana w Jnformacyi Architektoniczney pod liczbą XIX
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: Gv
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
linii defensyj. J tak cała stanie pryncypalnych części szańcu delineacja.
Gdyby zaś pięć granisty przyszło dawać mały kasztel. Dać trzeba głowie beluardu cztery części kortyny rozdzielonej na pięć części równych. Szyj beluardu jednę część z piąciu całego boku figury. Także jednę część z piąciu tegoż boku skrzydłom beluardu. A tak stanie regularny szaniec pięćgranisty.
Ten tedy sposób czyli rysowania czyli zakładania regularnych fortec co do linii reprezentujących figurę fortecy co do zewnętrznych boków tak wału jako i beluardów. INFORMACJA II. O ortografii regularnych fortec.
XIII. W informacyj I. Architektury wojennej opisane są pryncypalne części względem linii i angułów składających regularną fortecę. Podany ich wymiar i sposób
linii defensyi. J ták cała stanie pryncypalnych części szańcu delineacya.
Gdyby zaś pięć granisty przyszło dawać mały kasztel. Dać trzeba głowie beluardu cztery części kortyny rozdzieloney ná pięć części rownych. Szyi beluardu iednę częśc z piąciu cáłego boku figury. Tákże iednę część z piąciu tegoż boku skrzydłom beluardu. A ták stanie regularny szaniec pięćgranisty.
Ten tedy sposob czyli rysowania czyli zakładánia regularnych fortec co do linii reprezentuiących figurę fortecy co do zewnętrznych bokow ták wału iáko y beluardow. JNFORMACYA II. O ortografii regularnych fortec.
XIII. W informacyi I. Architektury woienney opisane są pryncypalne części względem linii y angułow składáiących regularną fortecę. Podany ich wymiar y sposob
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: G3v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
fortec: a i ten różny według różnicy wielościennej figury. Bo im więcej liczy ścian jaka regularna forteca, tym większy jej wymiar. A inny dla mniejszych fortec lubo tejże figury. Więc tablicę Ortograficzną pierwszą podaję, która oznacza wymiar wszystkich części fortec większych.
Według tej tablicy dający abrys ortograficzny, fortecy większej na przykład pięćgranistej. 1mo. Powinienby sporządzić skalę, wydzieliwszy jaką linią na części równych 10. albo więcej, któreby oznaczały po sto stop. Jednę z tych dziesiąciu na inne mniejsze 10. Któreby oznaczały pojedyncze stopy. 2do. Powinienby linią choryzontalną poprowadzić. 3tio. Obaczyć jaki jest wymiar fortecy pięćgranistej w następującej tablicy
fortec: á y ten rożny według rożnicy wielościenney figury. Bo im więcey liczy ścian iáka regularna forteca, tym większy iey wymiar. A inny dla mnieyszych fortec lubo teyże figury. Więc tablicę Ortograficzną pierwszą podáię, ktora oznacza wymiar wszystkich części fortec większych.
Według tey tablicy daiący abrys ortograficzny, fortecy większey ná przykład pięćgranistey. 1mo. Powinienby zporządzić skalę, wydzieliwszy iáką linią ná części rownych 10. álbo więcey, ktoreby oznaczały po sto stop. Jednę z tych dziesiąciu ná inne mnieysze 10. Ktoreby oznaczały poiedyncze stopy. 2do. Powinienby linią choryzontalną poprowadzić. 3tio. Obaczyć iáki iest wymiar fortecy pięćgranistey w nástępuiącey táblicy
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
większej na przykład pięćgranistej. 1mo. Powinienby sporządzić skalę, wydzieliwszy jaką linią na części równych 10. albo więcej, któreby oznaczały po sto stop. Jednę z tych dziesiąciu na inne mniejsze 10. Któreby oznaczały pojedyncze stopy. 2do. Powinienby linią choryzontalną poprowadzić. 3tio. Obaczyć jaki jest wymiar fortecy pięćgranistej w następującej tablicy. J według jej opisu na tę linią choryzontalną wszystkich części fortecy przenosząc wysokość i szerokość tym sposobem łatwo stanie Ortografia fortecy. Tablica Ortograficzna oznaczająca wymiar fortec większych.
W fortecy
Kwadratowej.
Pięćgranistej.
Sześćgranistej.
Siemdgranistej
Ośmgranistej.
Dziewięćgranistej.
Wału wysokość.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop
większey ná przykład pięćgranistey. 1mo. Powinienby zporządzić skalę, wydzieliwszy iáką linią ná części rownych 10. álbo więcey, ktoreby oznaczały po sto stop. Jednę z tych dziesiąciu ná inne mnieysze 10. Ktoreby oznaczały poiedyncze stopy. 2do. Powinienby linią choryzontalną poprowadzić. 3tio. Obaczyć iáki iest wymiar fortecy pięćgranistey w nástępuiącey táblicy. J według iey opisu ná tę linią choryzontalną wszystkich części fortecy przenosząc wysokość y szerokość tym sposobem łátwo stánie Ortografia fortecy. Tablica Ortograficzna oznaczaiąca wymiar fortec większych.
W fortecy
Kwádratowey.
Pięćgranistey.
Sześćgranistey.
Siemdgranistey
Osmgranistey.
Dziewięćgranistey.
Wału wysokość.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Któreby oznaczały pojedyncze stopy. 2do. Powinienby linią choryzontalną poprowadzić. 3tio. Obaczyć jaki jest wymiar fortecy pięćgranistej w następującej tablicy. J według jej opisu na tę linią choryzontalną wszystkich części fortecy przenosząc wysokość i szerokość tym sposobem łatwo stanie Ortografia fortecy. Tablica Ortograficzna oznaczająca wymiar fortec większych.
W fortecy
Kwadratowej.
Pięćgranistej.
Sześćgranistej.
Siemdgranistej
Ośmgranistej.
Dziewięćgranistej.
Wału wysokość.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop.
Wału szerokość niższa.
Wału szerokość wyższa.
i pół.
Wału spadzistość wewnętrzna.
Wału spadzistość zewnętrzna.
i pół.
Wału chodzenia szerokość.
i pół.
Szańcu wysokość wnętrzna
Szańcu wysokość zewnętrzna.
Szańcu
. Ktoreby oznaczały poiedyncze stopy. 2do. Powinienby linią choryzontalną poprowadzić. 3tio. Obaczyć iáki iest wymiar fortecy pięćgranistey w nástępuiącey táblicy. J według iey opisu ná tę linią choryzontalną wszystkich części fortecy przenosząc wysokość y szerokość tym sposobem łátwo stánie Ortografia fortecy. Tablica Ortograficzna oznaczaiąca wymiar fortec większych.
W fortecy
Kwádratowey.
Pięćgranistey.
Sześćgranistey.
Siemdgranistey
Osmgranistey.
Dziewięćgranistey.
Wału wysokość.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop.
stop.
Wału szerokość niższa.
Wału szerokość wyższa.
y poł.
Wału spadzistość wewnętrzna.
Wału spadzistość zewnętrzna.
y poł.
Wału chodzenia szerokość.
y poł.
Szańcu wysokość wnętrzna
Szańcu wysokość zewnętrzna.
Szańcu
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: Hv
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
kortyn, obszerniejszych linii defenssyj liczy. Okażalsze miasta opasać może. Atoli pięć albo sześćgraniasta forteca mniej ludzi, Amunicyj, prochu, kul, inżynierów, prowiantów potrzebuje. Dłużej oblężenie wytrzymać może, nie tak z znaczną impensą. Nie tak sposobna jest do zarazy dlamałej liczby osób. Z których racyj sławne są zamki, pięćgranisty Anitwerpski: sześćgranisty Mediolański, Palma we Włoszech, etc. INFORMACJA IV. O fortyfikacyj zewnętrznej.
Oprócz przerzeczonych części składających fortecę, wynalezione są od Architektów wojennych niektóre struktury, aby insult nieprzyjacielski z daleka od fortecy utrzymywały. Pryncypalne są te: Rawelin, Pułksiężyc, kleszcze, Rogi, i korona. O Rawelinie.
XXIII
kortyn, obszernieyszych linii defenssyi liczy. Okażalsze miasta opasać może. Atoli pięć álbo sześćgraniasta forteca mniey ludzi, Ammunicyi, prochu, kul, indzinierow, prowiantow potrzebuie. Dłużey oblężenie wytrzymáć może, nie ták z znaczną impensą. Nie ták sposobna iest do zarazy dlamałey liczby osob. Z ktorych racyi sławne są zamki, pięćgranisty Anitwerpski: sześćgranisty Medyolanski, Palma we Włoszech, etc. JNFORMACYA IV. O fortyfikacyi zewnętrzney.
Oprocz przerzeczonych części skłádaiących fortecę, wynalezione są od Architektow woiennych niektore struktury, aby insult nieprzyiacielski z daleka od fortecy utrzymywały. Pryncypalne są te: Rawelin, Pułxiężyc, kleszcze, Rogi, y korona. O Rawelinie.
XXIII
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H4
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. 4to. Przydać Ortografią każdemu bastionowi przyzwoitą według tablicy pod liczbą XV. J tak stanie doskonała nieregularna forteca.
Gdyby miejsca nieregularnego ściana po odcięciu z obudwu końców szyj dwóch bastionów, na przykład według wymiaru fortecy sześćgranistej, została mniejsza niż stop 300. a zatym niesposobna do fortyfikacyj nieregularnej. Może bastiony dać według wymiaru fortecy pięćgranistej, lubo czworogranistej. Tym bowiem sposobem, gdy się zmniejszą szyje bastionów, przyczyni się kortyny, iż może dojść albo przeiść stop 300. i stanie się ściana sposobna do fortyfikacyj nieregularnej. Przeciwnym sposobem gdyby po odcięciu szyj dla dwóch bastionów została ściania daleko dłuższa nad stop 500. mniejsze bastiony to jest fortecy mniejściennej zamienić należy
. 4to. Przydáć Ortografią każdemu bastyonowi przyzwoitą według tablicy pod liczbą XV. J ták stanie doskonała nieregularna forteca.
Gdyby mieysca nieregularnego ściana po odcięciu z obudwu końcow szyi dwoch bastyonow, ná przykład według wymiaru fortecy sześćgranistey, zostałá mnieysza niż stop 300. á zatym niesposobna do fortyfikácyi nieregularney. Może bastyony dáć według wymiáru fortecy pięćgranistey, lubo czworogranistey. Tym bowięm sposobem, gdy się zmnieyszą szyie bastyonow, przyczyni się kortyny, iż może doiść álbo przeiść stop 300. y stánie się ściana sposobna do fortyfikácyi nieregularney. Przeciwnym sposobem gdyby po odcięciu szyi dla dwoch bastyonow zostałá ściania daleko dłuższa nad stop 500. mnieysze bastyony to iest fortecy mnieyścienney zámienić należy
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: I4v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
