ziela wyżętym/ wymywając i w nie puszczając/ abo do innych maści i plastrów go przydając/ jest wielkim lekarstwem. Zimnicy czwarto.
Zimnice leczy ćwierć łota dawszy korzenia z winem białym pić: a zwłaszcza czwartaczkę: raz i kilka to czyniąc. Drudzy do ćwerci łota tego prochu/ nie wina biorą/ ale z wodku Pięćperstowej/ albo jakiej inej przynależącej/ a zwłaszcza po przepurgowaniu ciała. Febrze każdej.
Toż każdego dniowej zimnicy jest lekarstwem. (Tabe.)
W gorączkach ciężkich na wirzchu głowy przykładane świeżo zielone liście/ jest ratunkiem. Abowiem gorączkę wyciąga. (Fuchs.) Żaby. Pająki. Salamandry wodne. Księgi Pierwsze. Za
źiela wyżętym/ wymywáiąc y w nie pusczáiąc/ ábo do inych máśći y plastrow go przydáiąc/ iest wielkim lekárstwem. Zimnicy czwarto.
Zimnice leczy ćwierć łotá dawszy korzeniá z winem białym pić: á zwłasczá czwártaczkę: raz y kilká to czyniąc. Drudzy do ćwerći łotá teg^o^ prochu/ nie winá biorą/ ále z wodku Pięćperstowey/ álbo iákiey iney przynależącey/ á zwłasczá po przepurgowáńiu ćiáłá. Febrze káżdey.
Toż káżdego dniowey źimnicy iest lekárstwem. (Tábe.)
W gorączkách ćiężkich ná wirzchu głowy przykłádáne świeżo źielone liśćie/ iest rátunkiem. Abowiem gorączkę wyćiąga. (Fuchs.) Żáby. Páiąki. Sálámándry wodne. Kśięgi Pierwsze. Zá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ które też Zanklem Żywcem zowiemy/ pięciorakie się pokazuje/ a każde różne. Pierwsze/ ma wielki i nierówny korzeń knodowaty/ jakoby z wielu spojony/ które/ gdy na części swe rozdzieli/ widzą się właśnie jako zęby człowiecze/ skąd też nazwiska dostało. Liścia około karbowanego/ więtszego/ i szerszego/ niżli Pięćperstowe/ abo Pięciornikowe/ do konopnego podobne/ jeno krótsze. Klącza abo prętu cienkiego na pułtory piędzi wzwyż/ kwiatu na wierzchu brunatnego/ jako Marcowy Fijołek. Z tych małe strączki/ właśnie jako przerzeczone Fiołki/ miewają/ w których nasienie drobne. 2. Alabastrites Alpina Coralloides et Symphytu Coralloides et Consolida et Sanicula Corallina
Drugie
/ ktore też Zánklem Zywcem zowiemy/ pięćiorákie się pokázuie/ á káżde rozne. Pierwsze/ ma wielki y nierowny korzeń knodowáty/ iákoby z wielu spoiony/ ktore/ gdy ná częśći swe rozdźieli/ widzą się włásnie iáko zęby człowiecze/ skąd też nazwiská dostáło. Liśćia około kárbowánego/ więtszego/ y szerszego/ niżli Pięćperstowe/ ábo Pięćiornikowe/ do konopnego podobne/ ieno krotsze. Klącza ábo prętu ćienkiego ná pułtory piędźi wzwysz/ kwiátu ná wierzchu brunatnego/ iáko Márcowy Fijołek. Z tych máłe strączki/ własnie iáko przerzeczone Fijołki/ miewáią/ w ktorych naśienie drobne. 2. Alabastrites Alpina Coralloides et Symphytu Coralloides et Consolida et Sanicula Corallina
Drugie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 264
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zielone/ abo szaro ciemne/ cienkie/ proste/ i oble/ wełnistokośmate/ wzwyż na łokieć/ podczas wyssze/ od nich liście jako odnożki gałązkowate/ Labrzyste/ na troje rozkrawane/ a pokrajach drobno karbowane/ parami na obdłużnych stopkach mniejsze przy więtszych pochodzące/ a nawierzchu potrzech/ podobne Srebrnikowym/ abo Pięćperstowym. Ciemnozielony także jako kłącze wełnistokośmate. Kwitem bladożółtym/ począwszy od śrzodku pręta aż do wierzchu kwitnie. Z tego nasienie obdłużne/ ku ziemi się skłaniające/ kosmate/ ostre: które gdy/ uschnie/ szat się imuje. Korzenie ma twardochrostowate/ niemałe mając odnóżek/ ciemno rumienne/ jako Pięćperstów. Miejsce i czas
źielone/ ábo száro ćiemne/ ćienkie/ proste/ y oble/ wełnistokosmáte/ wzwysz ná łokieć/ podczás wyssze/ od nich liśćie iáko odnożki gáłąskowate/ Lábrzyste/ ná troie roskráwáne/ á pokráiách drobno kárbowáne/ parámi ná obdłużnjch stopkách mnieysze przj więtszjch pochodzące/ á náwierzchu potrzech/ podobne Srebrnikowym/ ábo Pięćperstowym. Ciemnoźielony tákże iáko kłącze wełnistokosmate. Kwitem bládożółtym/ począwszy od śrzodku prętá áż do wierzchu kwitnie. Z tego naśienie obdłużne/ ku źiemi się skłániáiące/ kosmáte/ ostre: ktore gdy/ vschnie/ szat się imuie. Korzenie ma twárdochrostowáte/ niemáłe máiąc odnożek/ ćiemno rumienne/ iáko Pięćperstow. Mieysce y czás
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 273
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ust. Rany.
Rany. Dziury w gardle. Dzięgnie/
Dzięgnę/ i inne szkody w uściech goi/ przymieszawszy miodku Rożanego trochę/ i tym często wymywać/ wycierać/ płokać/ i charkanie czynić. Rąk drzeniu.
Drzenie trzęsienie rąk odpędza/ umywając się nią/ abo nią nacierając/ a nie ocierając. Wino Pięćperstowe. Vinum Pentaphylli.
Marcellus (bo ząden inny/ ani z Greków/ ani z Łacinników) barzo to wino zaleca/ i słusznie/ gdyż nieposzledniejszych jest nad inne skutków. To z suszonego ziela/ z korzenia i kwiecia bywa czynione z dobrego wina/ mosztu/ tym obyczajem/ jako się o Piolunkowym winie powiedziało.
vst. Rány.
Rány. Dźiury w gárdle. Dźięgnie/
Dźięgnę/ y ine szkody w vśćiech goi/ przymieszawszy miodku Rożánego trochę/ y tym często wymywáć/ wyćieráć/ płokáć/ y chárkánie czynić. Rąk drzeniu.
Drzenie trzęśienie rąk odpądza/ vmywáiąc się nią/ ábo nią náćieráiąc/ á nie oćieráiąc. Wino Pięćperstowe. Vinum Pentaphylli.
Marcellus (bo ząden iny/ áni z Grekow/ áni z Láćinnikow) bárzo to wino záleca/ y słusznie/ gdyż nieposzlednieyszych iest nád ine skutkow. To z suszonego źiela/ z korzenia y kwiećia bywa czynione z dobrego winá/ mosztu/ tym obyczáiem/ iáko się o Piolunkowym winie powiedźiáło.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 300
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
