. (Aben. Mesue.) Cerę cudnę czyni
Cerę cudną i rumienną czyni.
Ustom zapach cudny daje/ trzymając go w nich i żuchając. Złotem żyłkon.
Złote żyłki otwiera/ swym naparzaniem w stolcu. Tenże. Trzewom zaziębionym.
Trzewa to jest: Żołądek i kiszki/ z zaziębienia bolejące/ swym plastrowaniem leczy jako się wyżej powiedziało/ o ciężkim puszczaniu Moczu. Albo w winie warzony/ przydawszy Mastyki/ a piją. Też Wino/ z sokiem korzenia jego/ abo z juchą warzonego/ roztwarzają/ i trunkiem używając/ czyni. Zapamiętającym się nad przyrodzenie/ Laetargum Grekowie i Łacinnicy zowią/ jest użyteczny Proch z korzenia miałko
. (Aben. Mesue.) Cerę cudnę czyni
Cerę cudną y rumienną czyni.
Vstom zapách cudny dáie/ trzymáiąc go w nich y żucháiąc. Złotem żyłkon.
Złote żyłki otwiera/ swym náparzániem w stolcu. Tenże. Trzewom záziębionym.
Trzewá to iest: Zołądek y kiszki/ z záźiębienia boleiące/ swym plástrowániem leczy iáko sie wyszey powiedźiáło/ o cięszkim pusczániu Moczu. Albo w winie wárzony/ przydawszy Mástyki/ á piią. Też Wino/ z sokiem korzenia iego/ ábo z iuchą wárzonego/ rostwarzáią/ y trunkiem vżywáiąc/ czyni. Zápámiętáiącym sie nád przyrodzenie/ Laetargum Grekowie y Laćinnicy zowią/ iest vżyteczny Proch z korzenia miáłko
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 27
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
przywraca.
Liścia używając do szałaty/ a ile póki młode/ miasto gorczyce. Gruczołom.
Zołży i Gruczoły rozpędza z octem/ i z woskiem miasto plastru przykładany korzeń. Dymienicom.
Dymienice twarde i inne bolączki leczy. Pęgi na ciele.
Pęgi na ciele/ i zasiniałości z bicia/ rozgania/ nacieranim swym/ abo plastrowaniem/ korzeń z Oliwą. Scjatyce.
Scjatykę/ z olejkiem Kosaćowym abo Cyprisowym/ który z ptaszej zobi czyniony bywa/ tym bolące biodra namazując. (Dios.) Bębelom okołostolc
Bębele w kroku około stolca/ Figi/ szyszki/ i inne nad przyrodzenie wyrosłyny/ w tym tam miejscu spądza/ korzeń z octem / w
przywráca.
Liścia vżywáiąc do száłáty/ á ile poki młode/ miásto gorczyce. Gruczołom.
Zołży y Gruczoły rospądza z octem/ y z woskiem miásto plastru przykłádány korzeń. Dymienicom.
Dymienice twárde y ine bolączki leczy. Pęgi ná ćiele.
Pęgi ná ciele/ y záśiniáłośći z bićia/ rozgania/ náćieránim swym/ ábo plastrowániem/ korzeń z Oliwą. Scyátyce.
Scyátykę/ z oleykiem Kosaćowym ábo Cyprisowym/ ktory z ptászey zobi czyniony bywa/ tym bolące biodrá námázuiąc. (Dios.) Bębelom okołostolc
Bębele w kroku około stolcá/ Figi/ szyszki/ y ine nád przyrodzenie wyrosłyny/ w tym tám mieyscu spądza/ korzeń z octem / w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 189
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
a Rożanego Olejku po łocie. Wosk z Olejkiem na ogniu spuścić/ potym gdy przechłodnieje Amoniak/ w occie rozpuszczony przydać/ i przykładać. Item.
Zatwardziałej Ślezienie: wziąć Armoniaku/ Listeczków świeżej Ruty/ Kadzidła kramnego miałko utartego/ po równej części każdego. To wespół co nalepiej utłuc/ a octem zaczynić/ i miąsszym plastrowaniem na bok kłaść/ a tak długo nie odejmować/ aż zeschnie. Potym obmyć bok wodą napoły z octem/ w którejby Rumien i Komonica wrzała. Znowu plastr przerzeczony przyłożyć/ i do zeschnienia nosić. Potym też wodą pomienioną bok obmyć. I tak to długo czynić/ aż twardość zniknie. Ślezienie zastarzał.
á Rożánego Oleyku po łoćie. Wosk z Oleykiem ná ogniu spuśćić/ potym gdy przechłodnieie Ammoniak/ w ocćie rospusczony przydáć/ y przykłádáć. Item.
Zátwárdźiáłey Sleźienie: wźiąć Armoniaku/ Listeczkow świeżey Ruty/ Kádźidłá kramnego miáłko vtártego/ po rowney częśći káżdego. To wespoł co nalepiey vtłuc/ á octem záczynić/ y miąsszym plastrowániem ná bok kłáść/ á ták długo nie odeymowáć/ áż zeschnie. Potym obmyć bok wodą nápoły z octem/ w ktoreyby Rumien y Komonicá wrzáłá. Znowu plastr przerzeczony przyłożyć/ y do zeschnienia nośić. Potym też wodą pomienioną bok obmyć. Y ták to długo czynić/ áż twárdosć zniknie. Sleźienie zástárzáł.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 220
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
lepiej wychędażają piersi i płuca. Przepukłym.
Przepukłe leczy zwłaszcza świeżo. Ranom Świeżym.
Rany także świeże spaja i goi/ plastrując korzeniem jego. Przymiotom ognistym w kroku.
Przymoty ogniste zwłaszcza w kroku i indzie/ zielem Przymiotowym warzonym wymywając/ a uwierciawszy przykładając/ rozpędza. Złomkom kości.
Złomki kości spaja swym plastrowaniem/ bindami przystojnie obwiązawszy. (Dios. Mieso zraszcza w garcnu.
Z mięsem warzony/ czyni zrosłe i spojone (Dios.) Piersiom i płucom zagniłym.
W ptysanie warzony/ czyni zrosłe i spojone (Dios. ) Piersiom i płucom zagniłym.
W ptysanie warzony i pity/ piersi i płuca zranione/ i otoku
lepiey wychędażáią pierśi y płucá. Przepukłym.
Przepukłe leczy zwłasczá świeżo. Ránom Swieżym.
Rány tákże świeże spaiá y goi/ plastruiąc korzeniem iego. Przymiotom ognistym w kroku.
Przymoty ogniste zwłasczá w kroku y indźie/ źielem Przymiotowym wárzonym wymywáiąc/ á vwierćiawszy przykłádáiąc/ rozpądza. Złomkom kośći.
Złomki kośći spaia swym plastrowániem/ bindámi przystoynie obwiązawszy. (Dios. Mieso zrascza w gárcnu.
Z mięsem wárzony/ czyni zrosłe y spoione (Dios.) Pierśiom y płucom zágniłym.
W ptysánie wárzony/ czyni zrosłe y spoione (Dios. ) Pierśiom y płucom zagniłym.
W ptysánie wárzony y pity/ pierśi y płucá zránione/ y otoku
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 258
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ gdzieby pępek był naruszony/ i barzo wydęty/ tego korzenia utłuc co namielej/ i z łotem wosku rozpuszczonego/ maść uczyniwszy/ na bawełnie rozciągnąwszy/ ciepło przykładać/ dobrze. (Tab.) Ropą plującym.
Ropą plującym/ przerzeczonym sposobem używany/ jest lekarstwem. Ociekłości.
Ociekłości i na opuchnienia/ swym plastrowaniem rozgania. Upławom
Upławy zbytnie paniam zastanawia korzeń świeżo tłuczony/ przydawszy ormiańskiej glinki/ i czerwonego kamienia/ na próg łona i lędźwie przykładają. Przepukłym plastr
Przepukłym plastr barzo użyteczny/ wziąć wszystkich trzech Żywokostów/ Kurzego ziela/ Przesłki/ Przywrotu/ po pułtory garści. Dębowej jemioły łotów dwanaście, dębionek ośm łotów, kamyczków,
/ gdźieby pępek był náruszony/ y bárzo wydęty/ tego korzenia vtłuc co namieley/ y z łotem wosku rospusczonego/ máść vczyniwszy/ ná báwełnie rośćiągnąwszy/ ćiepło przykłádáć/ dobrze. (Tab.) Ropą pluiącym.
Ropą pluiącym/ przerzeczonym sposobem vżywány/ iest lekárstwem. Oćiekłośći.
Oćiekłośći y ná opuchnienia/ swym plastrowániem rozgánia. Vpławom
Vpławy zbytnie pániam zástánawia korzeń świeżo tłuczony/ przydawszy ormiáńskiey glinki/ y czerwonego kámieniá/ ná prog łoná y lędźwie przykłádáią. Przepukłym plastr
Przepukłym plastr bárzo vżyteczny/ wźiąć wszystkich trzech Zywokostow/ Kurzeg^o^ źiela/ Przesłki/ Przywrotu/ po pułtory garśći. Dębowey iemioły łotow dwánaśćie, dębionek ośm łotow, kámyczkow,
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 258
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
