wiatry od północy Zimę niosą i wicher, lubo dmy południe Nadętą gębą Zefir puszcza, wschodzi cudnie; Toż jest zimie, toż lecie, i odmiana czasu, I obrót roku nic mu nie dają niewczasu; Ani gruntu upatruj, ni się o uprawę Staraj, wszędzie się przyjmie i znajdzie swą strawę: Choć go w podłużną bruzdę, choć w okrągły dołek Wsadzisz, wszędzie wesoły podniesie wierzchołek. A gdy się krzewić pocznie i od spodku liście I meszek kędzierzawy puści oczywiście, Wtenczas nasienie daje i sok bardziej słodki Niż kanaryjska trzcina albo pszczelne kłódki, Wtenczas już rękę zniesie i znój ogrodowy I jak palma podnosi pod ciężarem głowy, Zwłaszcza w panieńskich
wiatry od północy Zimę niosą i wicher, lubo dmy południe Nadętą gębą Zefir puszcza, wschodzi cudnie; Toż jest zimie, toż lecie, i odmiana czasu, I obrót roku nic mu nie dają niewczasu; Ani gruntu upatruj, ni się o uprawę Staraj, wszędzie się przyjmie i znajdzie swą strawę: Choć go w podłużną bruzdę, choć w okrągły dołek Wsadzisz, wszędzie wesoły podniesie wierzchołek. A gdy się krzewić pocznie i od spodku liście I meszek kędzierzawy puści oczywiście, Wtenczas nasienie daje i sok bardziej słodki Niż kanaryjska trzcina albo pszczelne kłódki, Wtenczas już rękę zniesie i znój ogrodowy I jak palma podnosi pod ciężarem głowy, Zwłaszcza w panieńskich
Skrót tekstu: MorszAUtwKuk
Strona: 47
Tytuł:
Utwory zebrane
Autor:
Jan Andrzej Morsztyn
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1654
Data wydania (nie wcześniej niż):
1654
Data wydania (nie później niż):
1654
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Utwory zebrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1971
używanie. Tak wygotowanej Linii z Celami, używanie znajdziesz na swych miejscach niżej. w Rozdziale 2. tej Zabawy 7. Nauka VII. O Celach Geometrycznych. CElami Geometra nazywa te części Instrumentu, przez które zwyklizmy okiem zmierzać na rzecz jaką odległą. Łacinnicy zowią Pinnacidia. Figura czworakie pokazuje. Mają być wyrobione w Kwadrat podłużny, na dwa albo na trzy palce szerokie: cienkie nie grube: wysokie od linii wyżej opisanej, na trzy albo cztery palce. Nożka ich M powinna być w linią osadzona, tak żeby sam srzodek Celów, przypadał na bok jeden linii. jako w Figurze 2. Tablice 4. przeciwko Karcie 9. Cele DBP
vżywánie. Ták wygotowáney Linii z Celámi, vżywánie znaydźiesz ná swych mieyscách niżey. w Rozdźiale 2. tey Zábáwy 7. NAVKA VII. O Celách Geometrycznych. CElámi Geometrá náżywá te częśći Instrumentu, przez ktore zwyklizmy okiem zmierzáć ná rzecz iáką odległą. Łáćinnicy zowią Pinnacidia. Figurá czworákie pokázuie. Máią bydż wyrobione w Kwádrat podłużny, ná dwá álbo ná trzy pálce szerokie: ćienkie nie grube: wysokie od linii wyżey opisáney, ná trzy álbo cztery pálce. Nożká ich M powinná bydź w liniią osádzona, ták żeby sam srzodek Celow, przypadał ná bok ieden linii. iáko w Figurze 2. Tablice 4. przećiwko Kárćie 9. Cele DBP
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 10
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
. Zabawa VII. Rozdział I.
Celu bliższego od oka używali Geometrowie dawniejszy z dżyurką jedną, abo ze dwiema, jaki Cel jest B, w Figurze. Nowi Geometrowie używają Celu rozerzniętego przez srzodek, jaki jest D. Celu dalszego od oka używają pospolicie wszyscy, abo rozerzniętego, jako D, abo cale na Kwadrat podłużny otwartego, z stronką przez srzodek wyciągnioną, jaki Cel jest G. Geometra Polski używa Celu rozerzniętego bliżej oka; dalszego zaś od oka, używa z stronkami Wanguły ostre rozciągnionymi, (jaki w Figurze jest BCM, i we wtórej Figurze Tablice 4, przeciwko Karcie 9. Cel DBp.) Gdyż Cel D przerznięty
. Zábáwá VII. Rozdźiał I.
Celu bliższego od oká vżywáli Geometrowie dawnieyszi z dżiurką iedną, ábo ze dwiemá, iáki Cel iest B, w Figurze. Nowi Geometrowie vżywáią Celu rozerzniętego przez srzodek, iáki iest D. Celu dálszego od oká vżywáią pospolićie wszyscy, ábo rozerzniętego, iako D, ábo cále ná Kwádrat podłużny otwártego, z stronką przez srzodek wyćiągnioną, iáki Cel iest G. Geometrá Polski vżywa Celu rozerzniętego bliżey oká; dálszego záś od oká, vżywa z stronkámi Wánguły ostre rośćiągnionymi, (iáki w Figurze iest BCM, y we wtorey Figurze Tablice 4, przećiwko Kárćie 9. Cel DBp.) Gdyż Cel D przerznięty
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 10
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
850 088. Naprzykład dawszy BE 5 000 000, i GE 16 925 044. Będzie NB połowica szerokości Owaty 11 925 044. A cała NP, 23 850 088, jakich części, cała Długość Owaty rachuje 30 000 000. Nauka XX. Owaty Cienkiej obwód znaleźć. JEżeli Owata jest podłużna zrysowana według Nauki 74. Zabawy 4. kędy masz i figurę. Uczyń: Jako 40 000 000, do 104 719 762, abo w mniejszych terminach. Jako 10 000 000 do 26 179 940 Tak długość CB, Owaty do Obwodu. Ponieważ takowa Owata według Nauki 74. Zabawy 4. ma naprzód
850 088. Náprzykład dawszy BE 5 000 000, y GE 16 925 044. Będźie NB połowicá szerokośći Owáty 11 925 044. A cáła NP, 23 850 088, iákich częśći, cáła Długość Owáty ráchuie 30 000 000. NAVKA XX. Owáty Cienkiey obwod ználeść. IEżeli Owátá iest podłużna zrysowána według Náuki 74. Zábáwy 4. kędy masz y figurę. Vczyń: Iáko 40 000 000, do 104 719 762, ábo w mnieyszych terminách. Iáko 10 000 000 do 26 179 940 Ták długość CB, Owáty do Obwodu. Ponieważ tákowa Owátá według Nauki 74. Zabawy 4. ma naprzod
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 71
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
; to jest mający równe wszytkie cztery ściany; długość jednej ściany zmultyplikuj w się, a produkt, będzie plac kwadratu doskonałego.
Naprzykład: Ściana kwadratu doskonałęgo CHUZ jest łokci 4. multyplikuj 4 przez 4. wychodży łokci 16. kwadratowych, wiele ich zawiera w sobie pole kwadratu doskonałego CHUZ. Jeżeli kwadrat krzyżokątny jest podłużny, to jest dwie ściany mający dłuższe od inszych dwóch. Jako kwadrat LMNT, którego ściany LM, TN sa po trzy łokcie, ściany zaś MN, LT, po cztery łokcie, Rozmierzywszy dwie ściany przyległe LM, i LT; multyplikuj je przez się (3. naprzykład, przez 4) wynidzie pole kwadratu
; to iest máiący rowne wszytkie cztery śćiány; długość iedney śćiány zmultyplikuy w śię, á produkt, będżie plác kwádratu doskonáłego.
Náprzykład: Sćiáná kwádratu doskonáłęgo CHVZ iest łokći 4. multyplikuy 4 przez 4. wychodżi łokći 16. kwádratowych, wiele ich záwiera w sobie pole kwádratu doskonáłego CHVZ. Jeżeli kwádrat krzyżokątny iest podłużny, to iest dwie śćiány máiący dłuszsze od inszych dwoch. Iáko kwádrat LMNT, ktorego śćiány LM, TN sa po trzy łokćie, śćiány záś MN, LT, po cztery łokćie, Rozmierzywszy dwie śćiány przyległe LM, y LT; multyplikuy ie przez się (3. náprzykład, przez 4) wynidźie pole kwádratu
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 75
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, to jest dwie ściany mający dłuższe od inszych dwóch. Jako kwadrat LMNT, którego ściany LM, TN sa po trzy łokcie, ściany zaś MN, LT, po cztery łokcie, Rozmierzywszy dwie ściany przyległe LM, i LT; multyplikuj je przez się (3. naprzykład, przez 4) wynidzie pole kwadratu podłużnego włokciach kwadratowych (12.) Zabawa IX.
DEMONSTRACJA. Rożdzieliwszy ściany przeciwne LM, TN, i LT, MN, kwadratu MLTN, na równe podziały, to jest LM, TN, na trzy; MN, LT, na cztery; będą wszytkie kwadraciki równe, ponieważ stoją między ścianami równoodległymi; i będzie
, to iest dwie śćiány máiący dłuszsze od inszych dwoch. Iáko kwádrat LMNT, ktorego śćiány LM, TN sa po trzy łokćie, śćiány záś MN, LT, po cztery łokćie, Rozmierzywszy dwie śćiány przyległe LM, y LT; multyplikuy ie przez się (3. náprzykład, przez 4) wynidźie pole kwádratu podłużnego włokćiách kwádratowych (12.) Zábáwá IX.
DEMONSTRACYA. Rożdźieliwszy śćiány przećiwne LM, TN, y LT, MN, kẃádratu MLTN, ná rowne podźiały, to iest LM, TN, ná trzy; MN, LT, ná cztery; będą wszytkie kwádraciki rowne, ponieważ stoią między śćiánámi rownoodległymi; y będźie
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 76
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
podziały, to jest LM, TN, na trzy; MN, LT, na cztery; będą wszytkie kwadraciki równe, ponieważ stoją między ścianami równoodległymi; i będzie ich tyle, jaka jest liczba 12, która wyszła z multyplikacyj ściany, LM 3, przez ścianę TL 4. Całe albowiem pole MT, tyle ma podłużnych kwadratów LD, BF, CN, ile jest łokci w ścianie LM, to jest 3. każdy zaś z tych podłużnych kwadratów, tyle zawiera łokci kwadratowych ile jest łokci w ścianie LT. Zaczym w całym kwadracie TM, tyle jest łokci kwadratowych, jaka jest liczba (12.) która wyszła z mułtyplikacyj ściany LM
podźiały, to iest LM, TN, ná trzy; MN, LT, ná cztery; będą wszytkie kwádraciki rowne, ponieważ stoią między śćiánámi rownoodległymi; y będźie ich tyle, iáka iest liczbá 12, ktora wyszłá z multyplikácyi ściany, LM 3, przez śćiánę TL 4. Cáłe álbowiem pole MT, tyle ma podłużnych kwádratow LD, BF, CN, ile iest łokći w śćiánie LM, to iest 3. káżdy záś z tych podłużnych kwádratow, tyle záwiera łokci kwádratoẃych ile iest łokći w śćiánie LT. Záczym ẃ cáłym kwádraćie TM, tyle iest łokći kwádratowych, iaka iest liczbá (12.) ktora wyszłá z mułtyplikácyi śćiány LM
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 76
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
ponieważ stoją między ścianami równoodległymi; i będzie ich tyle, jaka jest liczba 12, która wyszła z multyplikacyj ściany, LM 3, przez ścianę TL 4. Całe albowiem pole MT, tyle ma podłużnych kwadratów LD, BF, CN, ile jest łokci w ścianie LM, to jest 3. każdy zaś z tych podłużnych kwadratów, tyle zawiera łokci kwadratowych ile jest łokci w ścianie LT. Zaczym w całym kwadracie TM, tyle jest łokci kwadratowych, jaka jest liczba (12.) która wyszła z mułtyplikacyj ściany LM (3.) przez ścianę LT, (4.) PRZESTROGA. Począł Geometra rozmierzanie Pol wfigurach, nie od
ponieważ stoią między śćiánámi rownoodległymi; y będźie ich tyle, iáka iest liczbá 12, ktora wyszłá z multyplikácyi ściany, LM 3, przez śćiánę TL 4. Cáłe álbowiem pole MT, tyle ma podłużnych kwádratow LD, BF, CN, ile iest łokći w śćiánie LM, to iest 3. káżdy záś z tych podłużnych kwádratow, tyle záwiera łokci kwádratoẃych ile iest łokći w śćiánie LT. Záczym ẃ cáłym kwádraćie TM, tyle iest łokći kwádratowych, iaka iest liczbá (12.) ktora wyszłá z mułtyplikácyi śćiány LM (3.) przez śćiánę LT, (4.) PRZESTROGA. Począł Geometrá rozmierzánie Pol wfigurách, nie od
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 76
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
KFL, zrowności ścian. A nad to wsześciokącie Równoobwodnym z Triangułem HFE, zostają dwa trianguły HDN, EDM, którymi przewyższa trianguł HFE. Tęż własność mają i figury jednegoż rodzaju, jeżeli są różnego położenia: że, wrownym obwodzie nie równe pola zawierają. Jako kwadrat doskonały FGHL, jednegoż obwodu z kwadratem podłużnym CT, jest większy dziewiącią kwadratów: to jest kwadratem całym GKMP.
Gdyż CT ma takich 7. tylko, jakich kwadrat GL, 16. Kwadrat także Równościenny, nierównokątny ONMP, jest połowicą mniejszy, od kwadratu doskonałego PSTM, chociaż są równego obwodu. Postawiwszy albowiem na PM, kwadrat doskonały PSTM, i przedzieliwszy go
KFL, zrownośći śćian. A nád to wsześćiokąćie Rownoobwodnym z Tryángułem HFE, zostáią dwá tryánguły HDN, EDM, ktorymi przewyszsza tryánguł HFE. Tęż własność máią y figury iednegoż rodzáiu, ieżeli są rożnego położęnia: że, wrownym obwodżie nie rowne polá záwieráią. Iáko kwádrat doskonáły FGHL, iednegoż obwodu z kwádratem podłużnym CT, iest większy dżiewiąćią kwádratow: to iest kwádratem cáłym GKMP.
Gdyż CT ma tákich 7. tylko, iákich kwádrat GL, 16. Kwádrat tákże Rownośćienny, nierownokątny ONMP, iest połowicą mnieyszy, od kwádratu doskonáłego PSTM, choćiaż są rownego obwodu. Postáwiwszy álbowiem ná PM, kwádrat doskonáły PSTM, y przedżieliwszy go
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 91
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
pokazało w Nauce poprzedzającej na kwadratach. PRZESTROGA. Ztego co dwie Nauki poprzedzające 27, i 28. podały, weźmij informacją. 1.Abyś w gruntach obierał te figury, które się bardziej zbliżają do doskonałych. 2.Abyś na budynki obieral plac bliższy kwadratu doskonałego. 3.Abyś się chronił podłużnych budynków, Ogrodów, Dziedzińców etc. 4.Pamiętej na to, że ściany podwojne figur Płaskich, cztery razy placu więcej zabierają: troiste, 9 razy: czworne, 16: i tak dalej. Dla tego że place ścian, rosną z multyplikacyj ściany w się. 5.Pamiętej za tąmże okazją, co będziesz
pokazáło w Náuce poprzedzáiącey ná kwadratách. PRZESTROGA. ZTego co dwie Náuki poprzedzáiące 27, y 28. podáły, weźmiy informácyą. 1.Abyś w gruntách obierał te figury, ktore się bárdźiey zbliżáią do doskonáłych. 2.Abyś ná budynki obieral plác bliszszy kwádratu doskonáłego. 3.Abyś się chronił podłużnych budynkow, Ogrodoẃ, Dźiedźińcow etc. 4.Pámiętey ná to, że śćiány podwoyne figur Płáskich, cztery rázy plácu więcey zábieráią: troiste, 9 rázy: czworne, 16: y tak dáley. Dla tego że pláce śćian, rostą z multyplikácyi śćiány ẃ śię. 5.Pámiętey zá tąmże okázyą, co będźiesz
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 92
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
