/ Niechajże do Trzebule o pomoc pokwapi.
O Omanie. Ponoś tego niewiedział Miłościwy Panie/ Ze na schorzałe wnątrze jest pomoc w Omanie. Jeżeli z jego sokiem zmieszasz sok truciany. Przepukły dozna zdrowia/ i w bokach zerwany.
O Poleju. Złącz Polej z winem a pij/ ten Melancholią Ugasi/ podagryczną także afekcją. Znosi Pedogrę zwłaszcza w lata zastarzałą/ Uczujeesz przyłożywszy pociechę niemałą.
O Rzeżusze. Gdyć włosy opadaja pomni zażyć juchy/ I soku nim smarując goliznę z Rzeżuchy. Tąż i zębów uśmierzysz niezmierne bolenie; Sok z miodem tępi liszaj i plam rozkrzewienie.
O Jaskółczym zielu Tym matki Jaskółczętom oczy przywracają/
/ Niechayże do Trzebule o pomoc pokwápi.
O Ománie. Ponoś tego niewiedźiał Miłośćiwy Pánie/ Ze ná schorzáłe wnątrze iest pomoc w Ománie. Ieżeli z iego sokiem zmieszasz sok trućiány. Przepukły dozna zdrowia/ y w bokách zerwány.
O Poleiu. Złącz Poley z winem á piy/ ten Melánkolią Vgáśi/ podágryczną tákże áffekcyą. Znośi Pedogrę zwłasczá w látá zástárzáłą/ Vczuieesz przyłożywszy poćiechę niemáłą.
O Rzeżusze. Gdyć włosy opadáia pomni záżyć iuchy/ Y soku nim smáruiąc goliznę z Rzeżuchy. Tąż y zębow vsmierzysz niezmierne bolenie; Sok z miodem tępi liszay y plam roskrzewienie.
O Iáskołczym źielu Tym mátki Iáskołczętom oczy przywracáią/
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: D2
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
/ i dobrze zalutować/ na popiół spalić/ na który utarszy go miałko/ onego Soku wlać dwa funty Spisglasu dostatecznie skalcinowanego albo spalonego/ Hałunu także palonego/ Smaragdu prawego/ albo Esencji jego/ Siarki sublimatum albo Olejku z niej dystylowanego/ po czterech a dwadzieścia łotów: to wszystko wespół złożywszy dystylować/ a tym nogi podagryczne namazować/ pierwej je chustami rozgrzawszy. Item.
Sok z nasienia/ z naci/ i z korzenia wyżęty/ i z wodą lodową z dawnych czasów zmarzłą na pył zmieszany: Okrutne bole Podagryczne uśmierza tym mażąc: Podagrze Chiragrze Scjatyce Artetyce jest wielkim i doświadczonym lekarstwem proch z korzenia tego ziela/ z małmazją szczerą/ a
/ y dobrze zálutowáć/ ná popioł spalić/ ná ktory vtárszy go miáłko/ onego Soku wlać dwá funty Spisglásu dostátecznie skálcinowánego álbo spalonego/ Háłunu tákże palonego/ Smárágdu práwego/ álbo Essentiey iego/ Siárki sublimatum álbo Oleyku z niey dystyllowáneg^o^/ po czterech á dwádźieśćiá łotow: to wszystko wespoł złożywszy dystyllowáć/ á tym nogi podágryczne námázowáć/ pierwey ie chustámi rozgrzawszy. Item.
Sok z naśienia/ z náći/ y z korzeniá wyżęty/ y z wodą lodową z dawnych czasow zmárzłą ná pył zmieszány: Okrutne bole Podágryczne vśmierza tym máżąc: Podágrze Chirágrze Scyátyce Artetyce iest wielkim y doświádczonym lekárstwem proch z korzeniá teg^o^ źielá/ z máłmázyą sczerą/ á
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 104
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Siarki sublimatum albo Olejku z niej dystylowanego/ po czterech a dwadzieścia łotów: to wszystko wespół złożywszy dystylować/ a tym nogi podagryczne namazować/ pierwej je chustami rozgrzawszy. Item.
Sok z nasienia/ z naci/ i z korzenia wyżęty/ i z wodą lodową z dawnych czasów zmarzłą na pył zmieszany: Okrutne bole Podagryczne uśmierza tym mażąc: Podagrze Chiragrze Scjatyce Artetyce jest wielkim i doświadczonym lekarstwem proch z korzenia tego ziela/ z małmazją szczerą/ a nie machlowaną plastrowany/ pierwej go w niej przez dziewięć dni mocząc. Ciężkie boleści układa/ zwłaszcza z zimnych a flegmistych flusów pochodzące. (Tur.) Podagrze Chyragrz Ściatyce. Artetyce. Księgi
/ Siárki sublimatum álbo Oleyku z niey dystyllowáneg^o^/ po czterech á dwádźieśćiá łotow: to wszystko wespoł złożywszy dystyllowáć/ á tym nogi podágryczne námázowáć/ pierwey ie chustámi rozgrzawszy. Item.
Sok z naśienia/ z náći/ y z korzeniá wyżęty/ y z wodą lodową z dawnych czasow zmárzłą ná pył zmieszány: Okrutne bole Podágryczne vśmierza tym máżąc: Podágrze Chirágrze Scyátyce Artetyce iest wielkim y doświádczonym lekárstwem proch z korzeniá teg^o^ źielá/ z máłmázyą sczerą/ á nie máchlowáną plastrowány/ pierwey go w niey przez dźiewięć dni mocząc. Ciężkie boleśći vkłáda/ zwłasczá z źimnych á flegmistych flusow pochodzące. (Tur.) Podágrze Chyrágrz Sciátyce. Artetyce. Kśięgi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 104
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: Otworu łona Białogłowskiego Przechodom moczu. Jądrom Białogłowskim. Naczyniom przyrodzonego nasienia. Otworu. Przewodom Jądrom bi. Nasieniu Kamień P.N.
Kamień w Nyrkach i w Pęcherzu leczy/ uryną wywodząc/ dając jej z wodką i z olejkiem tegoż ziela/ po kwincie każdego dnia. Puchlinie.
Puchlinę z ciała wywodzi. Podagryczne boleści uskramia. Podagrze Poty wzb
Poty wzbudza/ pod tąż wagą jej używając. Wrzodommacicznem twardym.
Wrzody Maciczne twarde zmiękcza/ otwiera i wychędaża/ tęż Sól z woskiem a z Wainsztynem białym upalonym/ miałko utartym/ i z trochą mąki rżanej zaczyniwszy/ Czopek na Palec wzdłuż i zmiąsz utoczyć/ i tegoż
: Otworu łoná Białogłowskiego Przechodom moczu. Iądrom Białogłowskim. Naczyniom przyrodzonego naśienia. Otworu. Przewodom Iądrõ bi. Naśieniu Kámień P.N.
Kámień w Nyrkách y w Pęchyrzu leczy/ vryną wywodząc/ dáiąc iey z wodką y z oleykiem tegoż źiela/ po kwinćie káżdego dniá. Puchlinie.
Puchlinę z ćiáłá wywodźi. Podágryczne boleśći vskrámia. Podágrze Poty wzb
Poty wzbudza/ pod tąż wagą iey vżywáiąc. Wrzodommáćicznem twárdym.
Wrzody Máćiczne twárde zmiękcza/ otwiera y wychędaża/ tęż Sol z woskiem á z Wainsztynem białym vpalonym/ miáłko vtártym/ y z trochą mąki rżáney záczyniwszy/ Czopek ná Pálec wzdłuż y zmiąsz vtoczyć/ y tegoż
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 148
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ zbytnie otworzone/ zatyka i zawściąga liście tych Rozmarynów uwierciawszy/ na nie przykładać. Bębelom w stolcu.
Bębele pęcherzowate w stolcu/ które figami drudzy zowią/ a Łacinnicy Condylomata. Napuchliny ogniste w tych tam tajemnych miejscach rozgania i leczy/ także liście tych Rozmarynów tłukąc/ i przykładając. Przepukł.
Przepukłym. Chiragrycznym. Podagrycznym. Artetykom. Pokrzywionym Nasienie z mąką Kąkolowego nasienia a z octem nacierać miejsca ułomne/ i plastrować/ dobrze. Chiragrze Podagrze Artetice. Pokrzywionym. Planom i zmazom na ciele.
Plany i zmazy wszelakie na ciele/ toż nasienie Rozmarynowe w winnym occie mocnym moczone/ i rościerane/ wyciera i spądza/ tym je przynamniej dwakroć
/ zbytnie otworzone/ zátyka y záwśćiąga liśćie tych Rozmárynow vwierćiawszy/ ná nie przykłádáć. Bębelom w stolcu.
Bębele pęchyrzowáte w stolcu/ ktore figámi drudzy zowią/ á Láćinnicy Condylomata. Nápuchliny ogniste w tych tám táiemnych mieyscách rozgánia y leczy/ tákże liśćie tych Rozmárynow tłukąc/ y przykłádáiąc. Przepukł.
Przepukłym. Chirágrycznym. Podágrycznym. Artetykom. Pokrzywionym Naśienie z mąką Kąkolowego naśienia á z octem náćieráć mieyscá vłomne/ y plástrowáć/ dobrze. Chirágrze Podágrze Artetice. Pokrzywionym. Plánom y zmázom ná ćiele.
Plány y zmázy wszelákie ná ćiele/ toż naśienie Rozmárynowe w winnym ocćie mocnym moczone/ y rościeráne/ wyćiera y spądza/ tym ie przynamniey dwákroć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 163
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
używany. (Dios.) Pil: de Sagap. Piguły z Soku Sagapeńskiego Kopru.
W Aptekach bywają czynione z Soku Sagapeńskiego dwojakie piguły przeciw rozmaitym chorobom/ z zimnych wilgotności pochodzącym. Jedne które zowią de Sagapeno/ Aptekarze de Serapino mianują/ to jest/ z Soku Sagapeńskiego Kopru. A te Służą. Scjatycznym. Podagrycznym. W kolanach łamaniu Genagrze. Krzyżom i Artetyce z zimnych/ jako się powiedziało/ wilgotności/ i z wietrzności ich pochodzących/ które potężnie wywodzi i rozpędza. Scjatyce Podagrze Genagrze Krzyżom Artretice. Melancho
Melancholicznym. Od rozugo odchodzącym.
Od rozumu odchodzącym/ a zwłaszcza którym z żołądka pary melancholiczne do mózgu pochodzą. Powietrz:
vżywány. (Dios.) Pil: de Sagap. Piguły z Soku Ságápeńskiego Kopru.
W Aptekách bywáią czynione z Soku Ságápeńskiego dwoiákie piguły przećiw rozmáitym chorobom/ z źimnych wilgotnośći pochodzącym. Iedne ktore zowią de Sagapeno/ Aptekárze de Serapino miánuią/ to iest/ z Soku Ságápeńskiego Kopru. A te Służą. Scyátycznym. Podágrycznym. W kolánách łámániu Genágrze. Krzyżom y Artetyce z źimnych/ iáko sie powiedźiáło/ wilgotnośći/ y z wietrznośći ich pochodzących/ ktore potężnie wywodźi i rospądza. Scyátyce Podágrze Genágrze Krzyżom Artretice. Melánko
Melánkolicznym. Od rozu^o^ odchodzącym.
Od rozumu odchodzącym/ á zwłasczá ktorym z żołądká páry melánkoliczne do mozgu pochodzą. Powietrz:
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 204
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
(Plat.) Też sam Armoniak toż czyni/ plastrem go przykładając. Albo tak: wziąć Armoniaku/ Soli oczkowatej/ Saletry/ Soku z Sianty/ a wosku/ to z octem winnym zaczynić/ a mazać/ albo plastrem przykładać. (Plat.) Toż też Podagrze gruczołowatej.
Podagrze/ Guzowatej/ albo Gruczołom Podagrycznym/ jest rozpędzającym lekarstwem. Ślezienie
Ślezienie nabrzmiałej i opuchłej/ Wolom na szyj.
Wolu na szyj usiadłemu/ toż plastrowanie jest użyteczne. Podagrykom flegmistym.
Podagrykom flegmistym barzo służy/ ćwierć łota z jakąkolwiek polewką używany. (Aben Mesua.) Artetice.
Artetyce i łamaniu w członkach. Scjatyce
Scjatyce/ albo boleniu w
(Plat.) Też sam Armoniak toż czyni/ plastrem go przykłádáiąc. Albo ták: wźiąć Armoniaku/ Soli oczkowátey/ Sáletry/ Soku z Siánty/ á wosku/ to z octem winnym záczynić/ á mázáć/ álbo plastrem przykłádáć. (Plat.) Toż też Podágrze gruczołowátey.
Podágrze/ Guzowátey/ álbo Gruczołom Podágrycznym/ iest rospądzaiącym lekárstwem. Sleźienie
Sleźienie nábrzmiáłey y opuchłey/ Wolom ná szyi.
Wolu ná szyi vśiádłemu/ toż plastrowánie iest vżyteczne. Podágrykom flegmistym.
Podágrjkom flegmistym bárzo służy/ czwierć łotá z iákąkolwiek polewką vżywány. (Aben Mesua.) Artetice.
Artetyce y łamániu w członkách. Scyátyce
Scyátyce/ álbo boleniu w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 218
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ust i gnilec leczy/ liście z octem a z miodem warzone/ tym usta często ciepło płocząc. Zębom osłabiałym
Zęby osłabiałe i chwiejące tymże płokać dobrze/ bo je utwierdza. Wywinieniu z stawu.
Wywinieniu abo wybiciu stawu to ziele z otrębami pszenicznymi w occie i w maśle smażyć/ i plastrować dobrze. Podagrze.
Podagryczne boleści układa korzeń tego ziela w occie warzone a plastrowane. Szlaku.
Szlakiem/ abo paraliżem zarażonym/ jest ratunkiem niepośledniejszym/ w soku Rzepikowym Bobrowe stroje warząc/ i tym nacierając przynamniej dwakroć każdego dnia. A prochu z ziela tegoż miałko utartego do tego przydawszy/ piguły abo gałeczki poczynić/ z których po jednej zawsze
vst y gnilec leczy/ liśćie z octem á z miodem wárzone/ tym vstá często ćiepło płocząc. Zębom osłábiáłym
Zęby osłábiáłe y chwieiące tymże płokáć dobrze/ bo ie vtwierdza. Wywinieniu z stáwu.
Wywinieniu ábo wybićiu stáwu to źiele z otrębámi pszenicznymi w ocćie y w máśle smáżyć/ y plastrowáć dobrze. Podágrze.
Podágryczne boleśći vkłada korzeń tego źiela w ocćie wárzone á plastrowáne. Szláku.
Szlákiem/ ábo páráliżem záráżonym/ iest rátunkiem niepoślednieyszym/ w soku Rzepikowym Bobrowe stroie wárząc/ y tym náćieráiąc przynamniey dwákroć káżdego dnia. A prochu z źiela tegoż miáłko vtártego do tego przydawszy/ piguły ábo gałeczki poczynić/ z ktorych po iedney záwsze
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 277
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. To z suszonego ziela/ z korzenia i kwiecia bywa czynione z dobrego wina/ mosztu/ tym obyczajem/ jako się o Piolunkowym winie powiedziało. Spadkom
Spadkom zbytnim na Płuca padającym. Od suchot zachowuje i broni
Suchotnym ludziom/ abo którzy do nich są skłonni barzo użyteczne/ bo wysusza i trawi wilgotności. Podagrze.
Podagrycznym/ i Chyragrycznym. Ściatice
Ściatycznym. W kolanach łup.
W kolanach łamaniu. Arietyce.
Artetycznym/ to jest w członkach/ i w stawach łamanie cierpiącym. Wątrobie.
Wątrobie. Ślezienie.
Ślezienie zatkanym służy. Kamieniowi w nyrkach
Kamieniowi w nyrkach broni się zamnażać. Moczu.
Mocz ciężko odchodzący pędzi. Męchyrzom. Nyrkom
. To z suszonego źiela/ z korzenia y kwiećia bywa czynione z dobrego winá/ mosztu/ tym obyczáiem/ iáko się o Piolunkowym winie powiedźiáło. Spadkom
Spadkom zbytnim ná Płucá padáiącym. Od suchot záchowuie y broni
Suchotnym ludźiom/ ábo ktorzy do nich są skłonni bárzo vżyteczne/ bo wysusza y trawi wilgotnośći. Podágrze.
Podágrycznym/ y Chyrágrycznym. Sciátice
Sciátycznym. W kolánách łup.
W kolánách łamániu. Arietyce.
Artetycznym/ to iest w członkách/ y w stáwách łamánie ćierpiącym. Wątrobie.
Wątrobie. Sleźienie.
Sleźienie zátkánym służy. Kámieniowi w nyrkách
Kámieniowi w nyrkách broni się zámnażáć. Moczu.
Mocz ćięszko odchodzący pędźi. Męchyrzom. Nyrkom
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 300
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
co zimniejsza woda na dół ustępuje, i zatym dno ochładza. 45. Czemu uczą Medycy że niebezpieczna rzecz tłustemu krew puszczać? Bo u tłustych i cienkie są żyły i głęboko siedzą i krewi mało. 46. Czemu bogaci barziej cierpią podagrę niż ubodzy? Podagra z tych szcześciu przyczyn pochodzi. Albo że się kto z podagrycznych urodził, i tak jakoby dziedzictwem nań spada podagra, albo że z młodości przez nieczystość ciepło przyrodzone z wątlił, albo że kiedy nogi odmroził, albo staniem nogi spracował, albo że trunków zażywa że ich żołądek jego strawić nie może, żatym do żył idą surowe i w nihe gniją, a każda rzecz która gnije
co zimnieysza wodá ná doł ustępuie, y zátym dno ochładza. 45. Czemu uczą Medycy że niebezpieczna rzecz tłustęmu krew puszczać? Bo u tłustych y cienkie są żyły y głęboko siedzą y krewi máło. 46. Czemu bogáći bárziey ćierpią podágrę niż ubodzy? Podágrá z tych szcześćiu przyczyn pochodzi. Albo że się kto z podágrycznych urodził, y ták iákoby dziedzictwem nań spada podágrá, álbo że z młodośći przez nieczystość ćiepło przyrodzone z wątlił, álbo że kiedy nogi odmroził, álbo staniem nogi zprácował, álbo że trunkow záżywa że ich żołądek iego ztrawić nie może, żatym do żył idą surowe y w nihe gniią, á káżda rzecz ktora gniie
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 351
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
