obiedzie/ jako i Syrup. Potym w kilka dni/ przepurguj ciało takowym abo temu podobnym lekarstwem. Cassiae extr: pulpae, Tamar: Indor: ān: zvi. Rheubarb. pul. scrup. ii. cū sacharo fi: bolus. A kto zechce w trunku wziąć/ tedy Cassiam i Tamarynam rozpuść w wodzie podróżnikowej: abo borakowej/ abo też w wodzię Jęczmiennej/ o którą łatwiej: i wypij dwie godzinie przed obiadem. A jeśliż tak ochłodnie ciało; tedy znowu się zwrócisz do kąpania w wannach: ale tylko raz na dzień to będziesz czynił poranu/ a po obiedzie nic. Piąty przypadek jest pragnienie wielkie. które
obiedźie/ iáko y Syrup. Potym w kilká dni/ przepurguy ćiáło tákowym ábo temu podobnym lekárstwem. Cassiae extr: pulpae, Tamar: Indor: ān: zvi. Rheubarb. pul. scrup. ii. cū sacharo fi: bolus. A kto zechce w trunku wźiąć/ tedy Cassiam y Tamarinam rospuść w wodźie podrożnikowey: ábo borakowey/ ábo też w wodźię Ięcżmienney/ o ktorą łatwiey: y wypiy dwie godźinie przed obiádem. A iesliż ták ochłodnie ćiáło; tedy znowu się zwroćisz do kąpánia w wánnách: ále tylko raz ná dźień to będżiesz cżynił poránu/ á po obiedźie nic. Piąty przypadek iest prágnienie wielkie. ktore
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 166.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
kostek brzoskwinionwych, Migdałów, nasienia Kopru włoskiego, Maku, stłucz wszystko w moździerzu, roztworz wodką Bzową, albo z Koszyka, albo Rożaną, przecedź, wyciśni, przydaj octu winnego, Soli, albo Saletry trochę, Kamfory trochę, maczaj w tym chusty, okładaj głowę, coraz maczając jak oschnie, Item. Liście Podróżnikowe z tłukszy świeże, włożyć na chuście, i głowę obłożyć. Traktat Pierwszy Na ból Głowy w Górączce.
WEś wodki rożanej, białek jajowy, Hałunu trochę, octu winnego ile potrzeba, zmięszaj, zmaczawszy chustkę, obłoż głowę, powtarzaj maczanie. Jeżeli ból głowy będzie z uderzenia, albo z padku, trzeba
kostek brzoskwinionwych, Migdałow, nasięnia Kopru włoskiego, Máku, stłucz wszystko w mozdźierzu, rostworz wodką Bzową, álbo z Koszyká, álbo Rożáną, przecedź, wyciśni, przyday octu winnego, Soli, álbo Sáletry trochę, Kámfory trochę, maczay w tym chusty, okładay głowę, coraz maczáiąc iák oschnie, Item. Liśćie Podrożnikowe z tłukszy świeże, włożyć ná chuście, y głowę obłożyć. Tráktát Pierwszy Ná bol Głowy w Gorączce.
WEś wodki rożáney, białek iáiowy, Háłunu trochę, octu winnego ile potrzebá, zmięszay, zmaczawszy chustkę, obłoż głowę, powtarzay maczánie. Ieżeli bol głowy będźie z uderzenia, álbo z padku, trzebá
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 42
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
miałkim cukrem, przyłóż na ocyz. Item. Ukroj dwie grzanki chlebarzanego, zlej je gorzałką, przyłóż na obie stronie. Item. Mięso świeże wołowe nakark kłaść, często odmiejając. Item.Mleko białogłowskie z wodkąBabczanązmieszane, przydawszy trochęSzafranu, przykładaj na oczy, pomaga. Wodka sekretna na Oczy.
WeŚ Kwiecia Podróżnikowego świeżego, co mieć możesz, napchaj go w szklaną Bańkę; zalep w ciasto wszystką, wstaw do pieca wypalonego równo z chlebem, gdy się chleb upiecze, wyjmi Bańkę, przecedź liquor, schowaj od potrzeby, jest wielce skuteczny nawiele chorób oczu. O Chorobach Oczu. Na zbytnią czerwoność, Górącość, i ból
miáłkim cukrem, przyłoż ná ocyz. Item. Ukroy dwie grzanki chlebárzánego, zley ie gorzałką, przyłoż ná obie stronie. Item. Mięso świeże wołowe nákárk kłáść, często odmieiáiąc. Item.Mleko białogłowskie z wodkąBabczánązmieszáne, przydawszy trochęSzáfránu, przykładay ná oczy, pomaga. Wodká sekretna ná Oczy.
WeŚ Kwiećiá Podrożnikowego świeżego, co mieć mozesz, nápchay go w skláną Báńkę; zálep w ćiásto wszystką, wstaw do piecá wypalonego rowno z chlebem, gdy się chleb upiecze, wyimi Báńkę, przecedz liquor, schoway od potrzeby, iest wielce skuteczny náwiele chorob oczu. O Chorobách Oczu. Ná zbytnią czerwonosć, Gorącość, y bol
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 64
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
w puchlinach, in Diabete etc. Tym dawszy pokoj, podają się sposoby do utemperowania pragnienia; pochodzącego z suchości żołądka. Na to osobliwie służy Tyzanna z Figamy i Ródzenkami warzona; przydając zawsze lapid prunell i Julepu Rożanego według smak, albo też Syropu z octu zrobionego. Item. Na to Spiritus Vitrioli z wodą Podróżnikową, albo Serwatczaną służy. dla podróżnych pod czas gorący, na pragnienie. Weś pieprzu, Hanyszku po pół dragmy, Lujrecjej dwa łoty, Fiałkowego korzenia ćwierć łota, cukru funt, zrób z tego proszek subtelny, gdy go chcesz zażyć, weś wody kwartę, wsyp do niej tego proszku, spuł łyżki,
w puchlinách, in Diabete etc. Tym dawszy pokoy, podáią się sposoby do utemperowánia prágnienia; pochodzącego z suchości żołądká. Ná to osobliwie służy Tyzánná z Figámy y Rodzenkámi wárzona; przydáiąc záwsze lapid prunell y Iulepu Rożánego według smák, álbo też Syropu z octu zrobionego. Item. Ná to Spiritus Vitrioli z wodą Podrożnikową, álbo Serwatczáną służy. dla podrożnych pod czás gorący, ná prágnienie. Weś pieprzu, Hányszku po puł drágmy, Lujrecyey dwá łoty, Fiałkowego korzenia ćwierć łotá, cukru funt, zrob z tego proszek subtelny, gdy go chcesz zázyć, weś wody kwartę, wsyp do niey tego proszku, zpuł łyszki,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 199
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Opichu/ z Barwinku/ Przeklaryfikowanych po łyżce dobrej/ w tych chusteczkę chędogą niekrochmalną maczać/ i na oczy przykładać: a skoro uschnie/ znowu zmaczać/ i tak długo czynić/ ażby wolny wzrok był. Oczom krwią zaszłym.
Oczóm krwią zaszłym i zaciekłym doświadczone lekarstwo: Wziąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podróżnikowego/ po dwie łyżce/ ośrzodku/ z Pszenicznego chleba/ niesolonej/ ileby do uczynienia plastru przygęstszego było dosyć/ i to na oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki cienkie na noc przykładać. Mózg z wilgotności czyści.
Mózg pełny/ z wilgotności zbytnich i z zimnych/ wysusza/ woniając korzenia jego. Piersiom wilgotnem.
Opichu/ z Bárwinku/ Przeklaryfikowánych po łyszce dobrey/ w tych chusteczkę chędogą niekrochmálną maczáć/ y ná oczy przykłádáć: á skoro vschnie/ znowu zmaczáć/ y ták długo czynić/ áżby wolny wzrok był. Oczom krwią zászłym.
Oczóm krwią zászłym y záćiekłym doświádczone lekárstwo: Wźiąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podrożnikowego/ po dwie łyszce/ ośrzodku/ z Pszenicznego chlebá/ niesoloney/ ileby do vczynienia plástru przygęstszego było dosyć/ y to ná oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki ćienkie ná noc przykłádáć. Mozg z wilgotnośći czyśći.
Mozg pełny/ z wilgotnośći zbytnich y z źimnych/ wysusza/ woniáiąc korzenia iego. Pierśiom wilgotnem.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 51
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w niem niedostatki i dolegliwości układa/ zwłaszcza z flegmistych wilgotności zimnych pochodzące/ warząc a pijąc rano i na noc. (Matt:) Z oczu zmazy wszelakie zgania.
Zmazy wszelakie i zasłony na oczach/ które wzroku wadę czynią/ zaćmiewając go ściera i spądza: Wziąć korzenia Kozłkowego i z nacią ze dwie garści/ Podróżnikowego ziela i z kwiecim/ Bazyliki/ Barwinku/ Ruty ogródnej/ Kopru Włoskiego zielonego/ Ośrzodku chleba rżanego chędogiego po garści/ co nadrobniej Ośrzodkę podrobić/ zioła i z ich korzeniami drobno posiekać/ a włożywszy w miedziane naczynie/ nalać na to wina dobrego starego białego/ żeby prawie dostatecznie zagrąznęło/ i tak przez trzy dni
w niem niedostátki y dolegliwośći vkłáda/ zwłaszczá z flegmistych wilgotnośći źimnych pochodzące/ wárząc á pijąc ráno y ná noc. (Matth:) Z oczu zmázy wszelákie zgánia.
Zmázy wszelákie y zasłony ná oczách/ ktore wzroku wádę czynią/ záćmiewáiąc go śćiera y spądza: Wźiąć korzenia Kozłkowego y z naćią ze dwie gárśći/ Podrożnikowego źiela y z kwiećim/ Bázyliki/ Bárwinku/ Ruty ogrodney/ Kopru Włoskiego źielonego/ Ośrzodku chlebá rżánego chędogieg^o^ po gárśći/ co nadrobniey Ośrzodkę podrobić/ źiołá y z ich korzeniámi drobno pośiekáć/ á włożywszy w miedźiáne naczynie/ nálać ná to winá dobrego stárego białego/ żeby práwie dostátecznie zágrąznęło/ y ták przez trzy dni
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dać go w ten czas prawie wypić/ gdy zimna nadchodzi/ do trzeciego abo wtórego razu to uczyniwszy/ przepadnie. Item. Zimnicy czwartodniowej.
Doświadczone też w Kwartanie jest toż lekarstwo.
Trunek osobliwy i barzo użyteczny miasto piwa/ przy jedzeniu/ i w każdej Febrze: Wziąć ze cztery całe korzenie Biedrzeńcowe ochędożone/ Korzenia Podróżnikowego dwa/ korzenia Kopru Włoskiego/ i z nasieniem jego/ Lakrycjej skrobanej po dwa łoty/ Jęczmienia na wybór obranego cztery łoty/ Języczków Jelenich ze cztery. To wespół posiekawszy w Konew/ albo w Flaszę wsypać/ i na to nalać garniec studziennej wody/ zalepić/ w kotle ukropu wrzącego/ przez pięć godzin warzyć bez
dáć go w ten czás práwie wypić/ gdy źimna nádchodźi/ do trzećiego ábo wtorego rázu to vczyniwszy/ przepádnie. Item. Zimnicy czwartodniowey.
Doświadczone też w Kwártanie iest toż lekarstwo.
Trunek osobliwy y bárzo vżyteczny miásto piwá/ przy iedzeniu/ y w każdey Febrze: Wźiąć ze cztery cáłe korzenie Biedrzeńcowe ochędożone/ Korzenia Podrożnikowego dwá/ korzenia Kopru Włoskiego/ y z naśieniem iego/ Lakrycyey skrobáney po dwá łoty/ Ięczmieniá ná wybor obráneg^o^ cztery łoty/ Ięzyczkow Ielenich ze cztery. To wespoł pośiekawszy w Konew/ álbo w Flászę wsypáć/ y ná to nálać gárniec studźienney wody/ zálepić/ w kotle vkropu wrzącego/ przez pięć godźin wárzyć bez
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Nyrkom Pęcherzowi. Miesięcznej.
Miesięczną chorobę/ tak w jałowitych a zimnych/ jako w chudych/ a gorących ciałach białogłowskich/ nad przyrodzenie zastanowioną wzbudza/ Paniom tłustym/ jałowitym i zimnym/ z olejkiem Włoskiego Kopru/ albo z Kopytnikowym/ albo z Pietruszczanego nasienia. Zaś chudym i gorącego przyrodzenia niewiastom/ z olejkiem nasienia Podróżnikowego/ z nasienia Świniego Mlecza/ albo z nasienia Lączygowego/ często tego używając. Szjim macicznej.
Szyję też Maciczną/ tak w tłustych/ jako w chudych/ tym Ekstraktem z nasieniem Kminkowym/ Galią Muszkatą/ i Styrakiem podkurzać dobrze. Związkom macicznem
Związkom Macice/ które od Biodr idą/ gdyby były barzo osłabiałe. Także
. Nyrkom Pęchyrzowi. Mieśięczney.
Mieśięczną chorobę/ ták w iáłowitych á źimnych/ iáko w chudych/ á gorących ćiáłách białogłowskich/ nád przyrodzenie zástánowioną wzbudza/ Pániom tłustym/ iáłowitym y źimnym/ z oleykiem Włoskiego Kopru/ álbo z Kopytnikowym/ álbo z Pietrusczáneg^o^ naśienia. Záś chudym y gorącego przyrodzenia niewiástom/ z oleykiem naśienia Podrożnikowego/ z naśienia Swiniego Mlecza/ álbo z naśienia Lączygowego/ często tego vżywáiąc. Szyim máćiczney.
Szyię też Máćiczną/ ták w tłustych/ iáko w chudych/ tym Extráktem z naśieniem Kminkowym/ Galią Muszkátą/ y Styrakiem podkurzáć dobrze. Zwiąskom máćicznem
Zwiąskom Mácice/ ktore od Biodr idą/ gdyby były bárzo osłábiáłe. Tákże
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 148
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
uczynić/ i z tych każdego dnia po dwie brać/ dwa kroć przez dzień/ dwie godzinie przed obiadem/ także przed wieczerzą. To przez cały tydzień czyniąc. Też za każdym wzięciem tych Piguł/ z niżej opisanym trunkiem ich popijać/ który taki być ma: Wziąć wodki z Tamaryszku upalonej/ wodki Jeleniego języka/ Podróżnikowej/ po dwa łoty/ albo łyżek Octu z Cebule zamorskiej łyżkę/ Cukru łot/ pomieszawszy wypić ciepło. Także za każdym razem to czynić. Item.
Śleziony bolenie z wietrzności/ także uśmierza: wziąwszy Armoniaku wybornego połkwinty/ do tego przydać ze dwie kropce olejku Anyżowego/ albo z nasienia Kopru swojskiego dystylowanego/ a poczyniwszy
vczynić/ y z tych káżdego dnia po dwie bráć/ dwá kroć przez dźień/ dwie godźinie przed obiadem/ tákże przed wieczerzą. To przez cáły tydźień czyniąc. Też zá káżdym wźięćiem tych Piguł/ z niżey opisánym trunkiem ich popiiáć/ ktory táki być ma: Wźiąć wodki z Támáryszku vpaloney/ wodki Ieleniego ięzyká/ Podrożnikowey/ po dwá łoty/ álbo łyżek Octu z Cebule zamorskiey łyszkę/ Cukru łot/ pomieszawszy wypic ćiepło. Tákże zá káżdym rázem to czynić. Item.
Sleźiony bolenie z wietrznośći/ tákże vśmierza: wźiąwszy Armoniáku wybornego połkwinty/ do teg^o^ przydáć ze dwie kropce oleyku Anyżowego/ álbo z naśienia Kopru swojskiego dystyllowáneg^o^/ á poczyniwszy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 217
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
piwa ciepło używać. Księgi Pierwsze.
Zwierzchu też/ tąż maścią ciepło miejsca bolace mazać/ bole układa. Przepuklinie w której wnętrzności do Moszen wypadają
Przepukłym/ którymby wnętrzności w Moszną wpadały/ jest wielkim lekarstwem: Wziąwszy Soku z Zanklu cztery uncyje/ to jest/ ośm łotów/ Soku ogródnej Ruty/ Soku Podróżnikowego ziela/ Rozchodnikowego Soku/ Wroniego masła/ albo Bobownikowego soku/ po cztery łoty. Te Soki wespół warzyć/ i odszymować/ a przecedziwszy chędogo/ nie wyżymać/ żeby to przecedzenie przeźrzoczyste było: przydać do tego Cukru chędogiego białego ze dwa/ albo ze trzy łoty/ i w miejscu chłodnym to chować. A gdy
piwá ćiepło vżywáć. Kśięgi Pierwsze.
Zwierzchu też/ tąż máśćią ćiepło mieyscá bolace mázáć/ bole vkłádá. Przepuklinie w ktorej wnętrznośći do Moszen wjpádáją
Przepukłym/ ktorymby wnętrznośći w Moszną wpadáły/ iest wielkim lekárstwem: Wźiąwszy Soku z Zánklu cztyry vncyie/ to iest/ ośm łotow/ Soku ogrodney Ruty/ Soku Podrożnikowego źiela/ Rozchodnikowego Soku/ Wroniego másłá/ álbo Bobownikowego soku/ po cztyry łoty. Te Soki wespoł wárzyć/ y odszymowáć/ á przecedźiwszy chędogo/ nie wyżymáć/ żeby to przecedzenie przeźrzoczyste było: przydáć do teg^o^ Cukru chędogiego białego ze dwá/ álbo ze trzy łoty/ y w mieyscu chłodnym to chowáć. A gdy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 248
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
