po sześci łotów Prochu miałko utartego kamienia/ który Calaminarem zowią/ połtory ćwierci łota/ Tuciej/ Helenki bronatnej/ po pół łociu: To wszytko co nasubtelniej utarszy na Porfirze/ a niemożeli być/ tedy w moździerzu/ z Sokami przerzeczonymi zmieszać/ a potym przy wolnym ogniu trochę przywarzywszy/ pióro w tym maczając/ Bielmo pomazować. Albo potrosze tego na nie puszczać. Aben Mesua. Księgi Pierwsze Zołątkowi.
Żołądkowi bolejącemu/ z wietrzności zimnych i ostrych jest lekarstwem/ Korzeń w Winie warząc/ a pijąc. Nerkom
Nerkom zatkanym/ Pechyrzowi. Ślezionie.
Pęcherzowi/ Ślezionie/ i wątrobie zamulonym/ korzeń w Winie warzony/ jest barzo użyteczny/
po sześći łotow Prochu miałko vtártego kámienia/ ktory Calaminarem zowią/ połtory ćwierći łotá/ Tuciey/ Helenki bronatney/ po puł łoćiu: To wszytko co nasubtelniey vtárszy ná Porfirze/ á niemożeli bydź/ tedy w możdżerzu/ z Sokámi przerzeczonymi zmieszać/ á potym przy wolnym ogniu trochę przywárzywszy/ pioro w tym maczáiąc/ Bielmo pomázowáć. Albo potrosze tego ná nie pusczáć. Aben Mesua. Kśięgi Pierwsze Zołątkowi.
Zołądkowi boleiącemu/ z wietrznośći źimnych y ostrych iest lekárstwem/ Korzeń w Winie warząc/ á piiąc. Nerkom
Nerkom zátkánym/ Pechyrzowi. Sleźionie.
Pęcherzowi/ Sleźionie/ y wątrobie zámulonym/ korzeń w Winie wárzony/ iest bárzo vżyteczny/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 9
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Oczu rozmaite bolenia leczy Popiół w polewanym garncu palony/ i co namielej utarty. Toż czyni surowy Nardus/ nie palony/ tylko co namielej go utrzeć/ i winem zaczynić/ Trociszki z tego poczynić/ a w naczyniu je nie pośmolonym wewnątrz chować/ a gdy potrzeba/ w winie rozetrzeć/ i oczy tym pomazować.
Bywa też z tego Nardusu lekarstwo przeciwko serdecznej mdłości/ która z niesposobności i zaplugawienia ust żołądkowych pochodzi/ w wodzie zimnej roztarty/ i trunkiem używany. Zielnik D. Simona Syrenniusza. Mdłości serdeczne. Mózg posila.
Mózg mdły i zaziębiony rozgrzewa i posila swym zapachem. Także jego proch w nozdrza puszczając. Toż
.
Oczu rozmáite bolenia leczy Popioł w polewánym gárncu palony/ y co namieley vtárty. Toż czyni surowy Nárdus/ nie palony/ tylko co namieley go vtrzeć/ y winem záczynić/ Troćiszki z tego poczynić/ á w naczyniu ie nie posmolonym wewnątrz chowáć/ á gdy potrzebá/ w winie rozetrzec/ y oczy tym pomázowáć.
Bywa też z tego Nárdusu lekárstwo przećiwko serdeczney mdłośći/ ktora z niesposobnośći y záplugáwienia vst żołądkowych pochodźi/ w wodźie źimney rostárty/ y trunkiem vżywány. Zielnik D. Simoná Syrenniuszá. Mdłośći serdeczne. Mozg posila.
Mozg mdły y záźiębiony rozgrzewa y pośila swym zapáchem. Tákże iego proch w nozdrzá pusczáiąc. Toż
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Sadzele i wrzody brzeżyste/ załomione a wiele dziur w sobie mające i płynące/ tąż wodą wymywając wychędaża i goi. Ranom i wrzodom ziadowiczonym.
Rany i wrzody jadowite zawiera/ kwiat tego ziela w Oliwie/ a jeszcze lepiej w swym własnym olejku smażony/ aż do wysmażenia i przypalenia/ a przecedziwszy/ tym pomazować/ albo Flajtuszek w tym maczać/ a w nie kłaść. Toż Item.Ukąszonem od bestii.
Ranom wszelakim od bestii uszczknionym albo ukąszonym służy. Bronią ciętym.
Ranom bronią ciętym jadem napuszczoną. Sztychowym.
Ranom sztychowym/ albo postrzałmi ziadowiczonemi uczynionym/ niemasz nic lepszego nad ten Olejek/ do wyciągnienia jadu
.
Sadzele y wrzody brzeżyste/ záłomione á wiele dźiur w sobie máiące y płynące/ tąż wodą wymywáiąc wychędaża y goi. Ránom y wrzodom ziádowiczonym.
Rány y wrzody iádowite záwiera/ kwiát tego źiela w Oliwie/ á iescze lepiey w swym własnym oleyku smáżony/ áż do wysmáżenia y przypalenia/ á przecedźiwszy/ tym pomázowáć/ álbo Fláytuszek w tym maczáć/ á w nie kłáść. Toż Item.Vkąszonem od bestiy.
Ránom wszelákim od bestiy vscżknionym álbo vkąszonym służy. Bronią ćiętym.
Ránom bronią ćiętym iádem nápusczoną. Sztychowym.
Ránom sztychowym/ álbo postrzałmi ziádowiczonemi vczynionym/ niemász nic lepszego nád ten Oleiek/ do wyćiągnienia iádu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 104
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Oparzenie i opalenie od ognia/ albo ukropem/ olejem wrzącym/ i inymi tłustościami: Także ołowem/ albo jakąkolwiek Spiżą rozpuszczoną/ gasi/ i ogień wyciąga/ Sok z tego wszystkiego ziela wyżęty/ a z równą częścią Rożanego octu/ do zgęszczenia warzony/ ażby był jako Maść i tym plastrować/ albo tylko pomazować. Od rozumu odchodzącym.
Od rozumu odeszłym/ albo zgoła szalejącym/ Nasienie tego ziela w swej wódce warzone/ a potym na Maść w do niej utarte/ jest barzo użyteczne/ głowę chorego ogoloną ciepło okładając. Piekielnemu ogniu
Ogień piekielny/ który Grekowie Gangrenam zowią/ leczy/ świeżo zielone ziele plastowane Szpiku.
W Kurach
.
Opárzenie y opalenie od ogniá/ álbo vkropem/ oleiem wrzącym/ y inymi tłustośćiámi: Tákże ołowem/ álbo iákąkolwiek Spiżą rozpusczoną/ gáśi/ y ogień wyćiąga/ Sok z tego wszystkiego źiela wyżęty/ á z rowną częśćią Rożáneg^o^ octu/ do zgęsczenia warzony/ áżby był iáko Máść y tym plástrowáć/ álbo tylko pomázowáć. Od rozumu odchodzącym.
Od rozumu odeszłym/ álbo zgołá száleiącym/ Naśienie tego źiela w swey wodce wárzone/ á potym ná Máść w do niey vtárte/ iest barzo vżyteczne/ głowę chorego ogoloną ćiepło okłádáiąc. Piekielnemu ogniu
Ogień piekielny/ ktory Grekowie Gangrenam zowią/ leczy/ świeżo źielone źiele plástowáne Szpiku.
W Kurách
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 152
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest ratunkiem. Zachowywa przyrodzone wilgotności od zagnicia i skazy. Powietrze złe smrodliwe i zaraźliwe rozpędza/ które z bagnisk/ z jezior/ z stawów/ i z wód stojących zagniłych pochodzi. Jęczmyku
Jęczmyk na powiece/ także inne krosty ze brwi spadza/ plastrując ten Sok z octem roztarty/ albo kilka kroć przez dzień tym pomazować. Pleurze.
Pleurę leczy Sok Kopru Sagapeńskiego z winem roztarty/ i do zgęszczenia maści warzony/ a na bok plastrowany co nacieplej. Także na wszelakie inne bolenia boku. Ściatyce
Toż w lędźwiach boleści Scjatyczne układa/ ciepło go plastując/ albo rozetrzeć ten Sok w Olejku Rucianym/ a tym nacierać. Także Item.
iest rátunkiem. Záchowywa przyrodzone wilgotnośći od zágnićia y skázy. Powietrze złe smrodliwe y záraźliwe rozpądza/ ktore z bágnisk/ z ieźior/ z stáwow/ y z wod stoiących zágniłych pochodźi. Ięczmyku
Ięczmyk ná powiece/ tákże ine krosty ze brwi spadza/ plastruiąc ten Sok z octem rostárty/ álbo kilká kroć przez dźień tym pomázowáć. Pleurze.
Pleurę leczy Sok Kopru Ságápeńskiego z winem roztárty/ y do zgęszczenia máśći wárzony/ á ná bok plastrowány co naćiepley. Tákże ná wszelákie ine bolenia boku. Sciátyce
Toż w lędźwiách boleśći Scyátyczne vkłáda/ ćiepło go plastuiąc/ álbo rozetrzeć ten Sok w Oleyku Rućiánym/ á tym náćierác. Tákże Item.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 103
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ a nawięcej ośm z Cynamonem/ z Mastyką/ i szpiką/ Fern:) Od trzeciej części kwinty/ aż do połczwierci łotu. Aben Mes:) Waga i miara. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Oczom płynącym.
Oczom ciekącym. Błonkom zaszłym.
Oczom Błonką zaszłym/ z miodem utarty/ i tym pomazować/ jest wielkim ratunkiem/ albowiem wilgotności w nich wysusza/ i zasłony na nich trawi/ a wniwecz obraca. (Dios.) Ale ja radzę z tym się obyczajnie obchodzić/ albo radniej zaniechać/ aby snadź z błonką źrzenicę zasłaniającą i błonek w oczach przyrodzonych nie wygryzł/ i nie popsował. Przeto gdy go chcemy
/ á nawięcey ośm z Cynámonem/ z Mástyką/ y szpiką/ Fern:) Od trzećiey częśći kwinty/ áż do połczwierći łotu. Aben Mes:) Wagá y miárá. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Oczom płynącym.
Oczom ćiekącym. Błonkom zászłym.
Oczom Błonką zászłym/ z miodem vtárty/ y tym pomázowáć/ iest wielkim rátunkiem/ álbowiem wilgotnośći w nich wysusza/ y zasłony ná nich trawi/ á wniwecz obraca. (Dios.) Ale ia rádzę z tym sie obyczáynie obchodźić/ álbo rádniey zániecháć/ áby snadź z błonką źrzenicę zásłániáiącą y błonek w oczách przyrodzonych nie wygryzł/ y nie popsował. Przeto gdy go chcemy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 207
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w nie puszczany. Głuchocie.
Głuchotę odpędza/ rozczyniwszy go z winnym octem/ a z miodem/ i ciepło w uszy puszczany. Jęczmyku
Jęczmyk na powiece spądza/ Gałban z Saletrą/ albo z solą oczkowatą/ plastrzykiem przykładając. Krostom w uściech
Krosty w uściech goi/ z trochą miodu rzadko roztarszy/ a tym je pomazować. Języczku spadłemu
Języczek spadły/ na swe miejsce przywodzi/ wziąwszy Gałbanu łot/ Opoponaku pół łota/ to winem rozpuściwszy/ przecedzić/ i warzyć do zgęsczenia maści/ potym Lebiotki miałko utartej przydać tak wiele/ coby dosyć było do zgęszczenia plastru/ który rozwiodszy na barchanie w tył wygolony przyłożyć. Zębom wyprochniałym.
Zębom
w nie pusczány. Głuchoćie.
Głuchotę odpądza/ rozczyniwszy go z winnym octem/ á z miodem/ y ćiepło w vszy pusczány. Ięczmjku
Ięczmyk ná powiece spądza/ Gáłban z Saletrą/ álbo z solą oczkowátą/ plastrzykiem przykłádáiąc. Krostom w vśćiech
Krosty w vśćiech goi/ z trochą miodu rzadko rostárszy/ á tym ie pomázowáć. Ięzyczku spádłemu
Ięzyczek spádły/ ná swe mieysce przywodźi/ wźiąwszy Gáłbanu łot/ Opoponaku poł łotá/ to winem rospuśćiwszy/ przecedźić/ y wárzyć do zgęscżenia máśći/ potym Lebiotki miáłko vtártey przydáć ták wiele/ coby dosyć było do zgęsczenia plastru/ ktory rozwiodszy ná bárchánie w tył wygolony przyłożyć. Zębom wyprochniáłym.
Zębom
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 212
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
