które kościelną barwę za sobą pociągają/ a potym i żołądek zepsują/ i wątrobę. 3.. Często uczeni mają w uściech Hippokratesa mówiącego: Praca/ Potrawy/ Napój/ Spanie/ wszystko miarą. Naprzód wspommina pracą/ która ma uprzedzać jedzenie dla siłu przyczyn: Abowiem wzbudza ciepło/ zbytki trawi i wypędza/ co pomocno jest żołądkowi. Jako głupiby czynił/ któryby do ognia przystawił wodę/ a gdyby ta poczęła w się brać ciepło i ogień przylano zimną wodą/ znowu by musiała schłodnąć/ tak musi strawa być trawiona/ gdy nie strawiwszy jednego/ drugiego poczniesz dokładać. Przestrzega Aforysm tego Hippokratesów/ ciało humorami obciążone/ ten karzjej
ktore kośćielną bárwę zá sobą poćiągáią/ á potym y żołądek zepsuią/ y wątrobę. 3.. Często vcżeni máią w vśćiech Hippokratesá mowiącego: Praca/ Potráwy/ Napoy/ Spánie/ wszystko miárą. Naprzod wspommina pracą/ ktora ma vprzedzać iedzenie dla śiłu przycżyn: Abowiem wzbudza ćiepło/ zbytki trawi y wypędza/ co pomocno iest żołądkowi. Iáko głupiby cżynił/ ktoryby do ogniá przystáwił wodę/ á gdyby tá pocżęłá w śię bráć ćiepło y ogień przylano źimną wodą/ znowu by muśiáłá schłodnąć/ ták muśi stráwá bydz trawiona/ gdy nie stráwiwszy iednego/ drugiego pocżniesz dokłádáć. Przestrzegá Aphorism tego Hippokrátesow/ ćiáło humorámi obćiążone/ ten kárziey
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: G
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
Ze to zaś wcześnie wszystkim miłe jest; abowiem dla żywota i zdrowia swego wiele pracują ludzie: dla żywota powietrzne ptastwo skrzydłami dzieli powietrze/ dla żywtota sterując ogonami łodzi ciał swoich ryby pływają/ dla tego w jaskinie i tamy przed potężniejszymi mniejsze uciekają zwierzęta; dla tego każdy radzi o zdrowiu swoim/ i tego co mu pomocno szuka/ przedtym coby szkodziło uchodzi: mizerny człowiek te wewnątrz serca swego/ nie inaczej jako Jonasz Prorok w ksieńcu wielorybowym do Pana do Bogarodzice/ mającej w opiece swej Monastyr Pieczarski/ votiue/ jeśliby zdrów mógł być/ przyrzekł/ aby kilka Niedziel w poście i modlitwie zostawając/ na świętą Bracią Pieczarską co rozkażą
Ze to záś wczesnie wszystkim miłe iest; ábowiem dla żywotá y zdrowia swego wiele prácuią ludźie: dla żywotá powietrzne ptástwo skrzydłámi dźieli powietrze/ dla żywtotá sztyruiąc ogonámi łodźi ćiáł swoich ryby pływáią/ dla tego w iáskinie y támy przed potężnieyszymi mnieysze vćiekáią zwierzętá; dla tego káżdy rádźi o zdrowiu swoim/ y tego co mu pomocno szuká/ przedtym coby szkodźiło vchodźi: mizerny człowiek te wewnątrz sercá swego/ nie ináczey iáko Ionasz Prorok w xieńcu wielorybowym do Páná do Bogárodźice/ máiącey w opiece swey Monástyr Pieczárski/ votiue/ iesliby zdrow mogł bydź/ przyrzekł/ áby kilká Niedźiel w pośćie y modlitwie zostáwáiąc/ ná świętą Bráćią Pieczárską co roskażą
Skrót tekstu: KalCuda
Strona: 166.
Tytuł:
Teratourgema lubo cuda
Autor:
Atanazy Kalnofojski
Drukarnia:
Drukarnia Kijowopieczerska
Miejsce wydania:
Kijów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
czy pogarda/ czy zdrowie? czy choroba? czy bogactwa? czy ubóstwo? czy długi wiek? czy krótkie lata? to jedno szczególnie obrać i tego się trzymać gotów/ co go pewniej/ lepiej/ i skuteczniej do końca jego i kresu doprowadzić może. Inaczej nie dojdziemy rządu/ bo albo niewiedząc co nam pomocno/ co szkodliwo/ quid pro quo jedno miasto drugiego obierzemy/ miasto świeżego jajka zawięzłego baziliszka wypijemy. Albo też daremnie naciągając i naginając nie na to czego chcemy zgotowanego instrumentu/ daremną pracą/ i robotę/ i toż samo narzędzie zepsujemy. Dawne przysłowie/ trudno wilkiem orać/ próżno szydłem golić. Przeto spuścić się cale
czy pogarda/ czy zdrowie? czy chorobá? czy bogáctwá? czy ubostwo? czy długi wiek? czy krotkie latá? to iedno szczegulnie obrać y tego się trzymáć gotow/ co go pewniey/ lepiey/ y skuteczniey do końcá iego y kresu doprowádźić może. Ináczey nie doydźiemy rządu/ bo albo niewiedząc co nam pomocno/ co szkodliwo/ quid pro quo iedno miásto drugiego obierzemy/ miasto świeżego iayká záwięzłego báziliszká wypiiemy. Albo też dáremnie náćiągáiąc y nágináiąc nie ná to czego chcemy zgotowánego instrumentu/ daremną prácą/ y robotę/ y toz sámo nárzędźie zepsuiemy. Dáwne przysłowie/ trudno wilkiem oráć/ prożno szydłem golić. Przeto spuśćić się cale
Skrót tekstu: BujnDroga
Strona: 23
Tytuł:
Droga do domu
Autor:
Michał Bujnowski
Drukarnia:
Akademia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1688
Data wydania (nie później niż):
1688
. Alo: Nuc: Nosch: Gariophill Pullv: diambr: aã. dr. t. M. dawaj na raz po dragmie w winie. Gdy się usokoić nie da, niech chory pije Dekokt z Gwajaku, albo wody siarczyste. Jeżeli pochodzi z humorów gorących, i ostrych, na ten czas krew puścić, pomocno będzie: także dawać Emulsye ex sem srigid: miasto piwa Tyzannę pić. Item. Olejek Migdałowy często zażywany. ostrość humorów temperuje. Jeżeli sczkawka będzie z wiatrów, dawać carminativa, przytym Bańkę na sucho stawić nad żoładkiem, i Driakwią z gorzałką zmieszaną żołądek smarować, a jeżeli z gorącej przyczyny, napuścić Gębkę octem
. Alo: Nuc: Nosch: Gariophill Pullv: diambr: aã. dr. t. M. daway ná raz po drágmie w winie. Gdy się usokoić nie da, niech chory piie Dekokt z Gwáiaku, álbo wody śiárczyste. Ieżeli pochodźi z humorow gorących, y ostrych, ná ten czás krew puścić, pomocno będzie: tákże dawáć Emulsye ex sem srigid: miásto piwá Tyzánnę pić. Item. Oleiek Migdałowy często záżywány. ostrość humorow temperuie. Ieżeli sczkawká będźie z wiátrow, dáwáć carminativa, przytym Báńkę ná sucho stáwić nád żoładkiem, y Dryakwią z gorzáłką zmieszáną żołądek smárowác, á ieżeli z gorącey przyczyny, nápuśćić Gębkę octem
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 184
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Szkodzi to co sprawiedliwym/ gdy abo zabitą/ abo nagłą śmiercią schodzą? M. Jakożkolwiek sprawiedliwi umierają/ zawsze śmierć ich droga jest/ przed obliczem Bożym/ ani ich sprawiedliwość/ takiemi przypadkami/ od nich oddalona bywa/ owszem zbywają karania grzechów/ których z ułomności ludzkiej się dopuszczali. V. Jestże co pomocno złym/ że długo przed śmiercią chorują? M. Nic/ nagła bowiem ta ich śmierć jest/ o której zadobrego zdrowia nie myślili/ ani pokuty czynili/ zaczym ich zejście jest/ jakowe Prorok opisał: Mors peccatorum pessima. V. Szkodnoż to świętym/ gdy przy Kościele pogrzebieni nie będą? M. Bynamniej;
. Szkodźi to co spráwiedliwym/ gdy ábo zábitą/ ábo nagłą śmierćią zchodzą? M. Iákożkolwiek spráwiedliwi vmieráią/ záwsze śmierć ich droga iest/ przed obliczem Bożym/ áni ich spráwiedliwość/ tákiemi przypadkámi/ od nich oddalona bywa/ owszem zbywáią karánia grzechow/ ktorych z vłomnośći ludzkiey się dopuszczáli. V. Iestże co pomocno złym/ że długo przed śmierćią choruią? M. Nic/ nagła bowiem tá ich śmierć iest/ o ktorey zádobrego zdrowia nie myślili/ áni pokuty czynili/ záczym ich ześćie iest/ iákowe Prorok opisał: Mors peccatorum pessima. V. Szkodnoż to świętym/ gdy przy Kośćiele pogrzebieni nie będą? M. Bynamniey;
Skrót tekstu: AnzObjWaś
Strona: 11
Tytuł:
Objaśnienie trudności teologicznych zebrane z doktorów św. od Anzelma świętego
Autor:
Wojciech Waśniowski
Drukarnia:
Łukasz Kupisz
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
dialogi
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1651
Data wydania (nie wcześniej niż):
1651
Data wydania (nie później niż):
1651
dostatku może różne tranki złożyć. Insze a najprzedniejsze.
Weźmi prochu ziela suchego/ które w Aptekach zową Santonicum, pułtora łota/ uwarz to z mlekiem/ a trochę ochłodziwszy/ wlej w gardło/ abo przez lewą nozdrzę: to czyń raz/ abo kilka. nie tylko koniom/ ale i ludziom/ i dzieciom barzo pomocno/ ale ludziom barzo mało tego prochu na jeden raz dawają.
Każ też koniowi kał wyimować ręką namazawszy onę oliwą/ a wetknąwszy w zadnie jelito/ przed każdym z tych lekarstwem/ jeśliby jakie zatwardzenie nastąpiło: żywot też koniowi nie wadzi mazać oliwą. Starzy Grekowie mocnemi lekarstwy ratowali/ to jest czosnkiem z octem i
dostátku może rożne tránki złożyć. Insze á nayprzednieysze.
Weźmi prochu źiela suchego/ ktore w Aptekách zową Santonicum, pułtorá łotá/ vwarz to z mlekiem/ á trochę ochłodźiwszy/ wley w gárdło/ ábo przez lewą nozdrzę: to czyń raz/ ábo kilká. nie tylko koniom/ ále y ludźiom/ y dźiećiom bárzo pomocno/ ále ludźiom bárzo máło tego prochu ná ieden raz dawáią.
Każ też koniowi kał wyimowáć ręką námázawszy onę oliwą/ á wetknąwszy w zádnie ielito/ przed kożdym z tych lekárstwem/ iesliby iákie zátwárdzenie nástąpiło: żywot też koniowi nie wádźi mázáć oliwą. Stárzy Grekowie mocnemi lekárstwy rátowáli/ to iest czosnkiem z octem y
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Oij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
nagrzebł. Ten promieniami różniósł syn Hiperiona/ Tor czyniac/ którymbyś ujść mogła zagrzebiona. Lecz ziemią przyduszona/ głowyś niewładała Dźwignąć/ ciałemeś Nimfo bez dusze leżała Żalu cięższego Faebus nie miał po wsze lata/ Od onych miast/ jak ogniem zszedł Faeton z świata Owa okrzepłe członki/ by tylo pomocno/ I żywej cerze/ promienną mocą/ chce wieść mocno Lecz że przyźrzenie Boże odwagę spierało/ Wonnym skropił nektarem/ i miejsce/ i ciało. I nabiadawszy się rzekł: Przecię pójdziesz w zgórę. Natychmiast/ tylokoż nektar wszedł w ciało przez skorę/ A ziemiezapach przejął/ korzonki rozwarszy/ Kadzidlny pręt wymknął się
nágrzebł. Ten promieniámi rozniosł syn Hyperioná/ Tor czyniac/ ktorymbyś vyść mogłá zágrzebiona. Lecz źiemią przyduszona/ głowyś niewładałá Dźwignąć/ ćiáłemeś Nympho bez dusze leżáłá Zalu ćięższego Phaebus nie miał po wsze látá/ Od onych miast/ iák ogniem zszedł Pháeton z świátá Owa okrzepłe członki/ by tylo pomocno/ Y żywey cerze/ promienną mocą/ chce wieść mocno Lecz że przyźrzenie Boże odwagę spieráło/ Wonnym skropił nektárem/ y mieysce/ y ćiáło. Y nábiádawszy się rzekł: Przećię poydźiesz w zgorę. Nátychmiast/ tylokoż nektár wszedł w ćiáło przez skorę/ A źiemiezapách przeiął/ korzonki rozwárszy/ Kádźidlny pręt wymknął się
Skrót tekstu: OvŻebrMet
Strona: 86
Tytuł:
Metamorphoseon
Autor:
Publius Ovidius Naso
Tłumacz:
Jakub Żebrowski
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
mitologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1636
Data wydania (nie wcześniej niż):
1636
Data wydania (nie później niż):
1636
z gorzałką zmieszawszy.
Item utłucz siarki kilka łotów, warz w wodzie wapiennej aż szczerwienieje, w tej wodzie nogi mocz.
Item rozwierć Glisty ziemne, przydaj mydła drobno uskrobanego i Oliwy, przysmaż na ogniu, tym smaruj.
Item mocząc nogi lubo w Lagrze winnym, lubo w wywarach gorzałczanych, lubo w wodzie garbarskiej, pomocno jest.
Item weźmi Saletry, Koperwasu, Hałunu, Soli, Bolum armenum prostego, każdego ileć się zda, warz w wodzie, maczaj chusty i okładaj, a jeżeliby wilgoć była przeciwna, zmaczawszy chusty, wysusz, i okładaj suchemi.
Item weźmi mchu który rośnie na starych dębach, warz w ługu, maczaj
z gorzałką zmieszawszy.
Item utłucz śiarki kilka łotow, warz w wodźie wapienney ász szczerwienieie, w tey wodźie nogi mocz.
Item rozwierć Glisty źiemne, przyday mydłá drobno uskrobánego y Oliwy, przysmaż ná ogniu, tym smáruy.
Item mocząc nogi lubo w Lagrze winnym, lubo w wywarach gorzałczanych, lubo w wodźie gárbárskiey, pomocno iest.
Item weźmi Sáletry, Koperwásu, Háłunu, Soli, Bolum armenum prostego, káżdego ileć się zda, warz w wodźie, maczay chusty y okłáday, á ieżeliby wilgoć byłá przećiwna, zmaczawszy chusty, wysusz, y okłáday suchemi.
Item weźmi mchu ktory rośnie ná stárych dębach, warz w ługu, maczay
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 175
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
przeciwnym sposobem zdrów kto jest po wierzchu/ chory wewnątrz/ mniejszą miarą obejść się może. 6. Po wyszciu z wanny/ pot jeśli może być przywabić. Kiedy minie ani obiadu/ ani wieczerzej nie jeść/ aż dobrze ostydnąwszy. Kąpanie trojakie. Kąpać jeden członek barzo wadzi. O Wodach Zimno się kąpać na co pomocno. Przestrogi w kąpaniu Miejsce. Czczo wchodzić. w Druzbaku i Lęckowej. Nie o raz się narzucać. Bronić członki którymby wanna szkodzić mogła. Długo w wannie siedzieć. O Wodach Wyszedszy z wanny pocić się. ROZDZIAŁ XVI. Jako się sprawować po zażywaniu wód? We 40. dni i później poprawę z wody
przećiwnym sposobem zdrow kto iest po wierzchu/ chory wewnątrz/ mnieyszą miárą obeyść się może. 6. Po wyszćiu z wánny/ pot iesli może bydź przywabić. Kiedy minie áni obiádu/ áni wieczerzey nie ieść/ áż dobrze ostydnąwszy. Kąpánie troiakie. Kąpáć ieden członek barzo wádźi. O Wodách Zimno się kąpáć ná co pomocno. Przestrogi w kąpániu Mieysce. Czczo wchodźić. w Druzbaku y Lęckowey. Nie o raz się narzucáć. Bronić członki ktorymby wánna szkodźić mogłá. Długo w wánnie śiedźieć. O Wodách Wyszedszy z wánny poćić się. ROZDZIAŁ XVI. Iáko się spráwowáć po záżywániu wod? We 40. dni y poźniey popráwę z wody
Skrót tekstu: PetrJWod
Strona: 42
Tytuł:
O wodach w Drużbaku i Łęckowej
Autor:
Jan Innocenty Petrycy
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1635
Data wydania (nie wcześniej niż):
1635
Data wydania (nie później niż):
1635
