zaczęcia, tak też przykładem do ułożenia i kształcenia pracy naszej. Pochwały tej Księgi obwieściły i usprawiedliwiły Narody tłumacząc je wielokrotnie; że zaś wiele jest takowych w Spektatorze dyskursów, które jedynie do obyczajów, i zwyczajów Angielskiego narodu służą, niemogły się wszytkie stosować do naszego. Te więc tylko wybierały się, które traktowały w powszechności o rzeczach każde zgromadzenie i ludzi wszelkiego rodzaju tyczących, lub te które przez podobieństwo charakteru i stanu równie Anglij jako i Polsce mogły być przyzwoite. Ze zaś tak wybornego dzieła ile możności obywatelom naszym udzielić pragnęliśmy, resztę nie zażytych Dyskursów zamiast suplementu do dzieła całego w następujących całorocznich Monitorach kładziemy. Stosowane będą ile możności do
zaczęcia, tak też przykładem do ułożenia y kształcenia pracy naszey. Pochwały tey Xięgi obwieściły y usprawiedliwiły Narody tłumacząc ie wielokrotnie; że zaś wiele iest takowych w Spektatorze dyskursow, ktore iedynie do obyczaiow, y zwyczaiow Angielskiego narodu służą, niemogły się wszytkie stosować do naszego. Te więc tylko wybierały się, ktore traktowały w powszechności o rzeczach każde zgromadzenie y ludzi wszelkiego rodzaiu tyczących, lub te ktore przez podobieństwo charakteru y stanu rownie Anglij jako y Polszcze mogły bydź przyzwoite. Ze zaś tak wybornego dzieła ile możności obywatelom naszym udzielić pragnęliśmy, resztę nie zażytych Dyskursow zamiast supplementu do dzieła całego w następuiących całorocznich Monitorach kładziemy. Stosowane będą ile możności do
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 1
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
niektóre napisane; jakoż w tej mierze trzeba mieć pilną baczność, z napisów albowiem podobnych, które się potomności zostawują, zwykli sądzić cudzoziemcy o doskonałości i wyborze nauk krajowych.
Oglądanie nadgrobków Monarchów Angielskich zostawiłem innemu czasowi, gdy się znowu znajdę w podobnej jak byłem humoru sytuacyj, z okazji zaś teraźniejszej uwagi niektóre w powszechności przyłączam. Widowiska grobowców w umysłach płochych wzniecają trwożliwość. Luboć ja z przyrodzenia mniej jestem wesołym, przecież i na ten ostateczny punkt przyrodzenia z takową się zwykłem zapatrować spokojnością, jak na najmilsze jego przynęty i powaby. Pragnę korzystać z okropnych widoków, z których drudzy nie rozmyślnym przerażeni strachem, żadnej nauki nie
niektore napisane; iakoż w tey mierze trzeba mieć pilną baczność, z napisow albowiem podobnych, ktore się potomności zostawuią, zwykli sądzić cudzoziemcy o doskonałośći y wyborze nauk kraiowych.
Oglądanie nadgrobkow Monarchow Angielskich zostawiłem innemu czasowi, gdy się znowu znaydę w podobney iak byłem humoru sytuacyi, z okazyi zaś teraźnieyszey uwagi niektore w powszechności przyłączam. Widowiska grobowcow w umysłach płochych wzniecaią trwożliwość. Luboć ia z przyrodzenia mniey iestem wesołym, przecież y na ten ostateczny punkt przyrodzenia z takową się zwykłem zapatrować spokoynością, iak na naymilsze iego przynęty y powaby. Pragnę korzystać z okropnych widokow, z ktorych drudzy nie rozmyślnym przerażeni strachem, żadney nauki nie
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 40
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Rzeczypospolitej nalepiej w świecie całym znają się na handlu i na sztuce żeglarskiej, przy tym są trzeźwi, oszczędni, pracowici, nadewszystko profitu swego we wszystkim upatrujący. P. Jak się dzieli Rzeczpospolita Holenderska? O. Na siedm Prowincyj, które lubo sobie udzielnemi są Państwami, w partykularności; nie przestają jednak razem w powszechności wzięte być jedną Rzecząpospolitą, według uczynionego między sobą związku R. 1579 przez który obowiązały się przysięgą wzajemną bronić wraz wszyscy swojej wolności, i stanowić Zgromadzenie Stanów Generalnych, przez swoich Deputatów z każdej w szczegolności Prowincyj wysłanych: i z trzema Powiatami z niemi sprzymierzonemi. ATLAS DZIECINNY.
Są zaś te, które tu nie według
Rzeczypospolitey nalepiey w świecie całym znaią się na handlu y na sztuce żeglarskiey, przy tym są trzeźwi, oszczędni, pracowici, nadewszystko profitu swego we wszystkim upatruiący. P. Jak się dzieli Rzeczpospolita Hollenderska? O. Na siedm Prowincyi, ktore lubo sobie udzielnemi są Państwami, w partykularności; nie przestaią iednak razem w powszechności wzięte bydź iedną Rzecząpospolitą, według uczynionego między sobą związku R. 1579 przez ktory obowiązały się przysięgą wzaiemną bronić wraz wszyscy swoiey wolności, y stanowić Zgromadzenie Stanow Generalnych, przez swoich Deputatow z każdey w szczegolności Prowincyi wysłanych: y z trzema Powiatami z niemi zprzymierzonemi. ATLAS DZIECINNY.
Są zaś te, ktore tu nie według
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 72
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Całe to Województwo, za Jana Kazimierza, przez Traktat Grzymułtowski, Moskwie jest ustąpione: imię więc tylko jego przy Polsce zostało: ma za Herb Orła o dwóch głowach pod jedną Koroną. Senatorów większych ma dwóch, Wojewodę i Kasztelana Czerniechowskich. ATLAS DZIECINNY. O Wielkim Księstwie Litewskim. II. c. Z. w Powszechności.
P. Jakie w tym Krain powietrze, urodzaj, Rząd, Religia, i przymioty Obywatelów? O. Powietrze zimniejsze niż w Polsce, cały prawie w lasach obszernych, gdzie zwierza wszelkiego rodzaju podostatek znajduje się: oblany wielą rzekami, jeziorami, bagnami, przeto pewnych roku czasów w niektórych miejscach niedostępny. Obfituje jednak
Całe to Woiewodztwo, za Jana Kazimierza, przez Traktat Grzymułtowski, Moskwie iest ustąpione: imie więc tylko iego przy Polszcze zostało: ma za Herb Orła o dwoch głowach pod iedną Koroną. Senatorow większych ma dwoch, Woiewodę y Kasztelana Czerniechowskich. ATLAS DZIECINNY. O Wielkim Xięstwie Litewskim. II. c. Z. w Powszechności.
P. Jakie w tym Krain powietrze, urodzay, Rząd, Religia, y przymioty Obywatelow? O. Powietrze zimnieysze niż w Polszcze, cały prawie w lasach obszernych, gdzie zwierza wszelkiego rodzaiu podostatek znayduie się: oblany wielą rzekami, ieziorami, bagnami, przeto pewnych roku czasow w niektorych mieyscach niedostępny. Obfituie iednak
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 190
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Szerokość zaś jej biorąc od Południa do Północy, to jest, od Kapu Horn ¤ ¤ ¤ aż do Przesmyku Davis, rachują na tysiąc ośmset mil Niemieckich. KARTA XXII. ATLAS DZIECINNY. KARTA XXII. ATLAS DZIECINNY. KARTA XXII. ATLAS DZIEC. KARTA XXII. NAUKA O SFERZE ROZDZIAŁ I. O sferze w powszechności i o jej obrotach.
P. Co wyraża Figura, pod znakiem A? O. Wyraża Sferę, to jest, machinę okrągłą składającą się z różnych cyrkulów czyli obręczów. P. Co to znaczy machina, czyli Sfera? O. Znaczy świat cały, to jest, niebo, na nim gwiazdy obracające się,
Szerokość zaś iey biorąc od Południa do Połnocy, to iest, od Kapu Horn ¤ ¤ ¤ aż do Przesmyku Davis, rachuią na tysiąc ośmset mil Niemieckich. KARTA XXII. ATLAS DZIECINNY. KARTA XXII. ATLAS DZIECINNY. KARTA XXII. ATLAS DZIEC. KARTA XXII. NAUKA O SFERZE ROZDZIAŁ I. O sferze w powszechności y o iey obrotach.
P. Co wyraża Figura, pod znakiem A? O. Wyraża Sferę, to iest, machinę okrągłą składaiącą się z rożnych cyrkulow czyli obręczow. P. Co to znaczy machina, czyli Sfera? O. Znaczy świat cały, to iest, niebo, na nim gwiazdy obracaiące się,
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 251
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
i rysują Cyrkuły równoodległe Ekliptyce czyli Drodze Słonecznej. Ten ostatni obrót bardzo powolny jest i nierychły, tak iż 70 lat potrzeba na przejście jednego gradusa, a za tym na sprawienie całego swego obrotu, wdług przerzeczonego Matematyka, trzeba 25000 lat czasu. P. Co to są Planety, i co o nich jak w powszechności, tak w szczególności wiedzieć należy? O. Planety się inaczej nazywają Gwiazdami błędnemi, przeto iż ich obrót, między niemiż samemi, nie jest tak jednostajny, jak między gwiazdami miejscowemi: raz się do siebie zbliżają, drugi raz się oddalają, już się wydają złączone, już rozłączone, i na przeciwko siebie unoszące
y rysuią Cyrkuły rownoodległe Ekliptyce czyli Drodze Słoneczney. Ten ostatni obrot bardzo powolny iest i nierychły, tak iż 70 lat potrzeba na przeyście iednego gradusa, a za tym na sprawienie całego swego obrotu, wdług przerzeczonego Matematyka, trzeba 25000 lat czasu. P. Co to są Planety, y co o nich iak w powszechności, tak w szczegulności wiedzieć należy? O. Planety się inaczey nazywaią Gwiazdami błędnemi, przeto iż ich obrot, między niemiż samemi, nie iest tak iednostayny, iak między gwiazdami mieyscowemi: raz się do siebie zbliżaią, drugi raz się oddalaią, iuż się wydaią złączone, iuż rozłączone, y na przeciwko siebie unoszące
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 267
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Na koniec przyznania królowej Jejmci i innych, jako namieniłem, dać mogą sprawiedliwe świadectwo, że tenże ociec WMPana z pieniędzy na ekspedycję rzymską wziętych oddawszy rationemrachunek z reszty pozostałej od ekspensy oddał adamaszki sprawione w Wenecji, statuę miedzianą kupioną w Rzymie i innych wiele galanterii IMPanu podskarbiemu, który, jako wiadomo jest w powszechności, pan surowy, zrzędny i najmniejszą rzecz mocno biorący, pewnie by był nie ścierpiał, gdyby jakową w tej okoliczności swoją mieć widział był krzywdę.
Więcej in levamendla ulżenia żalu WMPana nie mam co przydać nad upewnienie, że w każdych okazjach rad będę oświadczać mu dowody przychylności i estymacji mojej, z którą zostawam circa
Na koniec przyznania królowej Jejmci i innych, jako namieniłem, dać mogą sprawiedliwe świadectwo, że tenże ociec WMPana z pieniędzy na ekspedycję rzymską wziętych oddawszy rationemrachunek z reszty pozostałej od ekspensy oddał adamaszki sprawione w Wenecji, statuę miedzianą kupioną w Rzymie i innych wiele galanterii JMPanu podskarbiemu, który, jako wiadomo jest w powszechności, pan surowy, zrzędny i najmniejszą rzecz mocno biorący, pewnie by był nie ścierpiał, gdyby jakową w tej okoliczności swoją mieć widział był krzywdę.
Więcej in levamendla ulżenia żalu WMPana nie mam co przydać nad upewnienie, że w każdych okazjach rad będę oświadczać mu dowody przychylności i estymacji mojej, z którą zostawam circa
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 506
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
; jakoto w Psalmie 117 w. 18. Castigans castigavit me Dominus, tojest barbzo mię uchłostał. Podobne teksty są: Plorans ploravit, Veniens veniet, Vitá vivet, co znaczy wielki płacz, prędkie przyście żywot długi. 16mo Często Substantivum jakie dwa razy kładą, jedne in genitivo plurali wielkość jaką, albo powszechność ostentando vg. Cantica Canticorum, tojest Pieśń najwyśmienitsza, Sancta Sanctorum, miejsce albo rzecz najświętsza, Vanitas vanitatum Filia Faeminarum, Viri virtutum etc. 17mo. Kładą często substantiva, dwa razy je repetując, znacząc wiele czego; vg. w Psalmie 86. Homo et homo natus in ea, tojest nie jeden,
; iakoto w Psalmie 117 w. 18. Castigans castigavit me Dominus, toiest barbzo mię uchłostał. Podobne texty są: Plorans ploravit, Veniens veniet, Vitá vivet, co znaczy wielki płacz, prętkie przyście żywot długi. 16mo Często Substantivum iakie dwa razy kładą, iedne in genitivo plurali wielkość iaką, albo powszechność ostentando vg. Cantica Canticorum, toiest Pieśń naywyśmienitsza, Sancta Sanctorum, mieysce albo rzecz nayświętsza, Vanitas vanitatum Filia Faeminarum, Viri virtutum etc. 17mo. Kładą często substantiva, dwa razy ie repetuiąc, znacząc wiele czego; vg. w Psalmie 86. Homo et homo natus in ea, toiest nie ieden,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 599
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wzajemnie czynić to można krętą i różnemi innemi rzeczami, którym jednak przez to nie można, funtamentalnie przypisać twardość. A jeżeli rozumie, że węgle wtopieniu na Kruszce nacierają, mniej jeszcze ztego idzie, a żeby twierdzić twardość Węgli. To samo czynią różne sole; a przecię twardość bynajmniej nie jest ich własnością. W powszechności według mego zdania twardość nie jest własnością, któreby węglom przypisać można.
Drzewo paląc się wydaje z siebie wiele dymu, osobliwie kiedy jest mokre; a gdy jest dobrze wysuszone, wielki z siebie wydaje płomień. Węgiel dobrze wypalony i suchy nic prawie nie wypuszcza dymu, wychodzi tylko z niego ten szkodliwy zaduch, o
wzaiemnie czynić to można krętą y roznemi innemi rzeczami, ktorym iednak przez to nie można, funtamentalnie przypisać twardość. A ieżeli rozumie, że węgle wtopieniu na Kruszce nacieraią, mniey ieszcze ztego idźie, a żeby twierdźić twardość Węgli. To samo czynią rożne sole; a przecię twardość bynaymniey nie iest ich własnoscią. W powszechnosci według mego zdania twardość nie iest własnoscią, ktoreby węglom przypisać można.
Drzewo paląc się wydaie z siebie wiele dymu, osobliwie kiedy iest mokre; á gdy iest dobrze wysuszone, wielki z siebie wydaie płomień. Węgiel dobrze wypalony i suchy nic prawie nie wypuszcza dymu, wychodzi tylko z niego ten szkodliwy zaduch, o
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 9
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
innych warstw, zacząwszy od brzegu placu aż do samej żerdzi, formuje kanał ciągnący się od drewek suchych, któremi jest żerdź obłożona, kanał ten służy za ognisko, które napełnia się gałązkami suchemi, dla zaprowadzenia ognia, aż w srzodek pieca, pokażemy potym że w te tylko miejsca kłaść potrzeba ogień. Pliniusz opowiada w powszechności, że się mają układać stosy w piramidę, że stosy te nakrywać się mają gliną, i że gdy są już zapalone, prżebija się w gorze dziura, którą by dym mógł wychodzić, to opisanie krótkie pieców węglarskich, pokazuje, że bardzo mało się różniły od pieców węglarskich teraźniejszych. SZTUKA WĘGLARSKA. Węglarze nie zostawujący
innych warstw, zacząwszy od brzegu placu aż do samey żerdzi, formuie kanał ciągnący się od drewek suchych, ktoremi iest żerdź obłożona, kanał ten słuzy za ognisko, ktore napełnia się gałązkami suchemi, dla zaprowadzenia ognia, aż w srzodek pieca, pokażemy potym że w te tylko mieysca kłaść potrzeba ogień. Pliniusz opowiada w powszechnosci, że się maią układać stosy w piramidę, że stosy te nakrywać się maią gliną, i że gdy są iuż zapalone, prżebiia się w gorze dziura, ktorą by dym mogł wychodzić, to opisanie krotkie piecow węglarskich, pokazuie, że bardzo mało się rożniły od piecow węglarskich teraznieyszych. SZTUKA WĘGLARSKA. Węglarze nie zostawuiący
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 20
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
