w winie, albo w piwie moczyć, i to piwo albo wino pić często, albo Sól z tego ziela (sposobem Aptekarskim wyciągniona) zawsze zażywać z potrawami, lepiej z rosołami. Item. Korzeń Kozłkowy, to jest Valerianae, dziwnym sposobem wzrok naprawia, tak wewnątrz go zażywając, jako też warząc go oczy niem przemywając służą i różne wodki do zakrapiania, które się niżej położą. Gutta Serena, rzadko bywa uleczona, kilku widziałem różnych sposobów zażywających bez pomocy żadnej. Traktat Pierwszy Wodka najosobliwsza na Oczy.
Weś Tucyj praeparowanej pół łota, KOperwasu białego pułtory ćwierci łota, Lapid: Calaminaris praeparowanego, Soli oczkowatej, obojga po ćwierci
w winie, álbo w piwie moczyć, y to piwo álbo wino pić często, álbo Sol z tego źiela (sposobem Aptekárskim wyćiągniona) záwsze záżywáć z potráwámi, lepiey z rosołámi. Item. Korzeń Kozłkowy, to iest Valerianae, dźiwnym sposobem wzrok náprawia, ták wewnątrz go záżywaiąc, iáko też wárząc go oczy niem przemywáiąc służą y rożne wodki do zákrapiánia, ktore się niżey położą. Gutta Serena, rzadko bywa uleczona, kilku widziałem rożnych sposobow záżywáiących bez pomocy żadney. Tráktát Pierwszy Wodká nayosobliwsza ná Oczy.
Weś Tucyi praepárowáney puł łotá, KOperwásu białego pułtory ćwierći łotá, Lapid: Calaminaris praepárowánego, Soli oczkowátey, oboygá po ćwierći
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 62
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, a powieki smaruj Olejkiem Rozmarynowym. O Chorobach Oczu. Na zaście oka Błonką rzecz pewna.
WEś Wina białego pułtory kwaterki, Ruty świeżej drobno pokranej szczyptę jednę, Szafranu, Szczypiórków nro 5. zmieszaj, niech tak stoi przez cztery dni, potym przecedź, i przydaj Tucyj praepqrowanej ćwierć łota, tym Winem przemywaj oczy często, i proszkiem niżej opisanym zasypuj. Weś Fiałkowego krozenia tartego, gran: 7. skorup jajecznych palonych gran: 8. Ossis sepiae, Turcyj praeparowanej, obojga po 7. gran, zmięszaj, utrzyj jak najsubtelniej, wdmuchywaj piórkiem w oczy. Na łzy z Oczu płynące.
WEś Psillij łotów trzy
, á powieki smáruy Oleykiem Rozmárynowym. O Chorobách Oczu. Ná zaśćie oka Błonką rzecz pewna.
WEś Winá białego pułtory kwáterki, Ruty świeżey drobno pokráney sczyptę iednę, Száfránu, Sczypiorkow ñro 5. zmieszay, niech ták stoi przez cztery dni, potym przecedź, y przyday Tucyi praepqrowáney ćwierć łotá, tym Winem przemyway oczy często, y proszkiem niżey opisanym zásypuy. Weś Fiałkowego krozenia tártego, gran: 7. skorup iáiecznych palonych gran: 8. Ossis sepiae, Turcyi praepárowáney, oboygá po 7. gran, zmięszay, utrzyi iák naysubtelniey, wdmuchyway piorkiem w oczy. Ná łzy z Oczu płynące.
WEś Psillij łotow trzy
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 69
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Kaszel uśmierza.
Albo tak. Wziąć korzenia Kosacowego/ co nasubtelniej utartego/ z siedm ćwierci łotu/ a z miodową sytą ciepło dać pić. Dios. Egine: Mesua/ Plin. Aben Mesua. sen przywodzi
Tym którzy sypiać niemogą/ dla zbytniej flegmy słonej/ przy mózgu będącej/ jest ratunkiem/ przemywając tą wodą głowę/ w którejby Korzeń Fiołkowy był warzony/ także ją też pijąc.
Toż czyni proch jego z Topolową maścią zmieszany/ albo jako Mesua pisze/ Olejkiem jego namazując skronie. Też tenże przywodzi sam zapach korzenia Fiołkowego. Łzy z mózgu wywodzi.
Lży które mózg ściskają/ a gorzkością swą obrażają
. Kászel vśmierza.
Albo ták. Wźiąć korzenia Kosacowego/ co nasubtelniey vtártego/ z śiedm czwierći łotu/ á z miodową sytą ćiepło dáć pić. Dios. Egine: Mesua/ Plin. Aben Mesua. sen przywodźi
Tym ktorzy sypiáć niemogą/ dla zbytniey flegmy słoney/ przy mozgu będącey/ iest rátunkiem/ przemywáiąc tą wodą głowę/ w ktoreyby Korzeń Fiołkowy był wárzony/ tákże ią też piiąc.
Toż czyni proch iego z Topolową máśćią zmieszany/ álbo iako Mesua pisze/ Oleykiem iego námázuiąc skronie. Też tenże przywodźi sam zapách korzenia Fiołkowego. Lzy z mozgu wywodźi.
Lży ktore mozg śćiskáią/ á gorzkośćią swą obrażáią
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 6
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
użyteczny. Plin: Zołzom
Zołzy. Gruczo;
Gruczoły. Wolom.
Wola i
Zatwardziałości stare odmiękcza/ i rozpędza plastr z niego/ a z miodu na nie przykładając. Zatwardziałości
Proch korzenia Fiołkowego dając z winem pić/ Płód martwy/ także łożysko pozostałe paniam po porodzeniu wywodzi. Wrzodom
Wrzody i rany smrodliwe zagniłe wychędaża/ przemywając ich często wodą/ tegoż korzenia warzonego. Także maścią z niego a z miodu uczyniona napełniając je. Albo inym maściam przymieszany. Eginet: Mesua. Kości okrywa
Kości z ciała obnażone/ i opadłe rychło zdrowym ciałem okrywa/ prochem je tego korzenia zasypując. Głowie.
Bolenie głowy prędko uśmierza z octem proch miałko z
vżyteczny. Plin: Zołzom
Zołzy. Gruczo;
Gruczoły. Wolom.
Wola y
Zátwárdźiáłośći stáre odmiękcza/ y rospądza plastr z niego/ á z miodu ná nie przykłádáiąc. Zátwárdźiáłosći
Proch korzenia Fiołkowego dáiąc z winem pić/ Płod martwy/ tákże łożysko pozostáłe pániam po porodzeniu wywodzi. Wrzodom
Wrzody y rány smrodliwe zágniłe wychędaża/ przemywáiąc ich często wodą/ tegoż korzenia wárzonego. Tákże másćią z niego á z miodu vczyniona nápełniáiąc ie. Albo inym máśćiam przymieszány. Eginet: Mesua. Kośći okrywa
Kośći z ćiáłá obnażone/ y opádłe rychło zdrowym ćiáłem okrywa/ prochem ie tego korzenia zásypuiąc. Głowie.
Bolenie głowy prędko vśmierza z octem proch miáłko z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 7
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zbytniego toku krwawego zachowuje/ jako Pandectarius pisze. Dziecinnym chorobom.
Kosacowy Korzeń na szjice dzieciom zawieszony/ ich chorobom rozmaitym jest użyteczny.
Dzieciom którym ząbki poczynają wyrastać/ korzeń Kosacowy do głodzenia jest użyteczny. Tak też na szjice noszony. Paprzyskom.
Paprzyska na głowie dzieciom leczy wodą/ w którejby korzenie Kosacowe wrzało/ przemywając a prochem jego posypując. Toż czyni Sok jego/ głowę nim namazujac. Pijaństwa broni
Od pijaństwa zatrzymawa/ na czczo go gryząc. Plinius.
Kości w ciele połamane i pokruszone/ Kosacowy korzeń z miodem plastrowany na wierzch wyciąga. Zanokcicam
Tenże plastr Zanokcice leczy.
Parkiem Kozłowym cuchniącym/ albo smród z podpasza odtrąca
zbytniego toku krwáwe^o^ záchowuie/ iáko Pandectárius pisze. Dźiećinnym chorobom.
Kosacowy Korzeń ná szyice dźiećiom zawieszony/ ich chorobom rozmáitym iest vżyteczny.
Dźiećiom ktorym ząbki poczynáią wyrastáć/ korzeń Kosacowy do głodzenia iest vżyteczny. Ták też ná szyice noszony. Páprzyskom.
Páprzyská ná głowie dźiećiom leczy wodą/ w ktoreyby korzenie Kosacowe wrzáło/ przemywáiąc á prochem iego posypuiąc. Toż czyni Sok iego/ głowę nim námázuiac. Piianstwá broni
Od piiáństwá zátrzymawa/ ná czczo go gryząc. Plinius.
Kośći w ćiele połamáne y pokruszone/ Kosacowy korzeń z miodem plastrowány ná wierzch wyćiąga. Zanokćicam
Tenże plastr Zánokćice leczy.
Párkiem Kozłowym cuchniącym/ álbo smrod z podpasza odtrąca
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 8
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zaziębieniu u zawarciu/ barzo użyteczny/ kąpaniem naparzając ją. Także Pary w otwór łona puszczaniem i plastrowaniem. Miesięczną.
Miesięczną chorobę białogłowską zatrzymaną wzbudza i wywodzi/ przerzeczonym sposobem używany. (Gal:) Wrzodom plugawym/ i goić się nie chcącym.
Wrzody/ które dla zbytniej wilgotności goić się niechcą/ warzonego juchą przemywać dobrze/ a Prochem jego zasypować/ też do maści przymieszany osobliwie je wysusza i goi. Gnilcu i zawrzedziałości w uściech
Zawrzedziałości w uściech/ i Gnilec leczy/ płócząc je tą naprzód wodą/ w którejby był warzony/ a potym prochem jego zasypując wycierając. (Gal Eginera) A jako Damascenus pisze: z miodem
záźiębieniu u záwárćiu/ bárzo vżyteczny/ kąpániem náparzáiąc ią. Tákże Páry w otwor łoná pusczániem y plastrowániem. Mieśięczną.
Miesięczną chorobę białogłowską zátrzymáną wzbudza y wywodźi/ przerzeczonym sposobem vżywány. (Gal:) Wrzodom plugáwym/ y goić sie nie chcącym.
Wrzody/ ktore dla zbytniey wilgotności goić sie niechcą/ wárzonego iuchą przemywáć dobrze/ á Prochem ieg^o^ zásypowáć/ też do máśći przymieszány osobliwie ie wysusza y goi. Gnilcu y záwrzedziáłośći w vśćiech
Záwrzedźiáłośći w vściech/ y Gnilec leczy/ płócząc ie tą naprzod wodą/ w ktoreyby był wárzony/ á potym prochem ieg^o^ zásypuiąc wyćieráiąc. (Gal Eginera) A iáko Damascenus pisze: z miodem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 27
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
mdłości/ która z niesposobności i zaplugawienia ust żołądkowych pochodzi/ w wodzie zimnej roztarty/ i trunkiem używany. Zielnik D. Simona Syrenniusza. Mdłości serdeczne. Mózg posila.
Mózg mdły i zaziębiony rozgrzewa i posila swym zapachem. Także jego proch w nozdrza puszczając. Toż czyni/ do ługu go kładąc/ a głowę przemywać.
Do Rheubarbarum moczonego bywa trochę korzenia jego przydano/ dla więtszej potężności w skutkach jego. Dziegnie. Gnilcu
Dzięgnę i
Gnilec w uściech leczy/ jego prochem zasypując je. Macice do płodu sposabia/ zimną rozgrzewa/ vilgotną wysusza/ plugawą wychędaża.
Macice do płodu sposobną czyni/ zaziębioną rozgrzewając/ wilgotną wysuszając/ zaplugawioną wychędażając
mdłośći/ ktora z niesposobnośći y záplugáwienia vst żołądkowych pochodźi/ w wodźie źimney rostárty/ y trunkiem vżywány. Zielnik D. Simoná Syrenniuszá. Mdłośći serdeczne. Mozg posila.
Mozg mdły y záźiębiony rozgrzewa y pośila swym zapáchem. Tákże iego proch w nozdrzá pusczáiąc. Toż cżyni/ do ługu go kłádąc/ á głowę przemywáć.
Do Rheubarbarum moczonego bywa trochę korzenia ie^o^ przydano/ dla więtszey potężnośći w skutkách iego. Dźiegnie. Gnilcu
Dźięgnę y
Gnilec w vśćiech leczy/ ieg^o^ prochem zásypuiąc ie. Mácice do płodu sposabia/ źimną rozgrzewa/ vilgotną wysusza/ plugáwą wychędaża.
Máćice do płodu sposobną czyni/ záźiębioną rozgrzewáiąc/ wilgotną wysuszáiąc/ záplugáwioną wychędażáiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Pli. Pseudo Nardus. Foemmia. Láwendel. Zielnik D. Simona Syrenniusa. Przyrodzenie.
ROzgrzewa Lawenda/ wysusza i ściencza/ ale lżej niżli Spikanarda/ we wtórym stopniu. Moc i skutki. Mózgu zbytnie zimnemu.
Mózg z zimnych wilgotności wysusza/ kładąc Lawendę w ług/ z Szaiwią i z Majeranem/ tym głowę przemywając. Głowie ustawicznie bolejącej.
Głowie mdłej a ustawicznie bolejącej/ uczynić woreczek/ albo radniej czapeczkę z kitajki/ i napełnić ją kwiecim Lawendowym. Agdzieby go do tego niemógł mieć dosyć/ tedy przydać Rozmarynu/ Majeranu/ kwiatków Rumienkowych/ Szałwiej i z kwieciem. To wszystko miałko utłukszy/ Bawełnę tym nabić/ i w
Pli. Pseudo Nardus. Foemmia. Láwendel. Zielnik D. Simoná Syrenniusá. Przyrodzenie.
ROzgrzewa Láwendá/ wysusza y śćiencza/ ále lżey niżli Spikánárdá/ we wtorym stopniu. Moc y skutki. Mozgu zbytnie zimnemu.
Mozg z źimnych wilgotnośći wysusza/ kłádąc Láwendę w ług/ z Szaiwią y z Máieranem/ tym głowę przemywáiąc. Głowie vstáwicznie boleiącey.
Głowie mdłey á vstáwicznie boleiącey/ vczynić woreczek/ álbo rádniey czapeczkę z kitáyki/ y nápełnić ią kwiećim Láwendowym. Agdźieby go do tego niemogł miec dosyć/ tedy przydáć Rozmárynu/ Máieranu/ kwiatkow Rumienkowych/ Szałwiey y z kwiećiem. To wszystko miáłko vtłukszy/ Báwełnę tym nábić/ y w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Simona Syrenniusa. Oczy abo wrzód wychędaża. Zasłonę z oczu spądza.
Sok sam z Kopytniku błonkę zwierzchnią/ wzrok zasłaniającą/ z oczy spądza/ puszczając go w nie. (Tabe.) Mózgu i Nerwom bolejącem.
Mózg i
Żyły suche posila/ w ługu warzony/ albo w winie długo moczony/ tym głowę przemywając/ a zwłaszcza gdzięby z zimna jaki niedostatek głowa cierzpiała. Jeszcze ług lepszy będzie/ gdzieby do tego przydał Szałwiej/ Majeranu/ Kopytniku/ Bukwice/ Rumienku/ po garści. Liścia Bobkowego/ Rozmarynu/ Lawendy po pół garści/ Rożej czerwonej/ Piołunu po dobrej szczypcie. To wszystko w ługu długo warzyć/ a
. Simoná Syrenniusá. Oczy ábo wrzod wychędaża. Zasłonę z oczu spądza.
Sok sam z Kopytniku błonkę zwierzchnią/ wzrok zásłániáiącą/ z oczy spądza/ pusczáiąc go w nie. (Tabe.) Mozgu y Nerwom boleiącem.
Mozg y
Zyły suche pośila/ w ługu wárzony/ álbo w winie długo moczony/ tym głowę przemywáiąc/ á zwłasczá gdźięby z źimná iáki niedostátek głowá ćierzpiáłá. Iescze ług lepszy będźie/ gdźieby do tego przydał Szałwiey/ Máieranu/ Kopytniku/ Bukwice/ Rumienku/ po gárśći. Liśćia Bobkowego/ Rozmárinu/ Láwendy po poł gárśći/ Rożey czerwoney/ Piołunu po dobrey sczypćie. To wszystko w ługu długo wárzyć/ á
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 46
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
gdzięby z zimna jaki niedostatek głowa cierzpiała. Jeszcze ług lepszy będzie/ gdzieby do tego przydał Szałwiej/ Majeranu/ Kopytniku/ Bukwice/ Rumienku/ po garści. Liścia Bobkowego/ Rozmarynu/ Lawendy po pół garści/ Rożej czerwonej/ Piołunu po dobrej szczypcie. To wszystko w ługu długo warzyć/ a tym często głowę przemywać. (Tabe:) Lub pożyteczny do głowj wilgotnej. Przepukłym.
Przepukłym jest lekarstwem/ swym plastrowaniem. (Iodoc Harchius.) Kaduku.
Padającej chorobie jest użyteczny/ trunkiem używany. (Iodoc Harchius.) Kaszlu zestarzałemu.
Kaszlu zastarzałemu z zimnych flusów jest lekarstwem/ pijąc go na czczo poranu w miedzie/
gdźięby z źimná iáki niedostátek głowá ćierzpiáłá. Iescze ług lepszy będźie/ gdźieby do tego przydał Szałwiey/ Máieranu/ Kopytniku/ Bukwice/ Rumienku/ po gárśći. Liśćia Bobkowego/ Rozmárinu/ Láwendy po poł gárśći/ Rożey czerwoney/ Piołunu po dobrey sczypćie. To wszystko w ługu długo wárzyć/ á tym często głowę przemywáć. (Tabe:) Lub pożyteczny do głowj wilgotney. Przepukłym.
Przepukłym iest lekárstwem/ swym plástrowániem. (Iodoc Harchius.) Káduku.
Pádáiącey chorobie iest vżyteczny/ trunkiem vżywány. (Iodoc Harchius.) Kászlu zestárzáłemu.
Kászlu zástárzáłemu z źimnjch flusow iest lekárstwem/ piiąc go ná czczo poránu w miedźie/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 46
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
