, a powieki smaruj Olejkiem Rozmarynowym. O Chorobach Oczu. Na zaście oka Błonką rzecz pewna.
WEś Wina białego pułtory kwaterki, Ruty świeżej drobno pokranej szczyptę jednę, Szafranu, Szczypiórków nro 5. zmieszaj, niech tak stoi przez cztery dni, potym przecedź, i przydaj Tucyj praepqrowanej ćwierć łota, tym Winem przemywaj oczy często, i proszkiem niżej opisanym zasypuj. Weś Fiałkowego krozenia tartego, gran: 7. skorup jajecznych palonych gran: 8. Ossis sepiae, Turcyj praeparowanej, obojga po 7. gran, zmięszaj, utrzyj jak najsubtelniej, wdmuchywaj piórkiem w oczy. Na łzy z Oczu płynące.
WEś Psillij łotów trzy
, á powieki smáruy Oleykiem Rozmárynowym. O Chorobách Oczu. Ná zaśćie oka Błonką rzecz pewna.
WEś Winá białego pułtory kwáterki, Ruty świeżey drobno pokráney sczyptę iednę, Száfránu, Sczypiorkow ñro 5. zmieszay, niech ták stoi przez cztery dni, potym przecedź, y przyday Tucyi praepqrowáney ćwierć łotá, tym Winem przemyway oczy często, y proszkiem niżey opisanym zásypuy. Weś Fiałkowego krozenia tártego, gran: 7. skorup iáiecznych palonych gran: 8. Ossis sepiae, Turcyi praepárowáney, oboygá po 7. gran, zmięszay, utrzyi iák naysubtelniey, wdmuchyway piorkiem w oczy. Ná łzy z Oczu płynące.
WEś Psillij łotow trzy
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 69
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
maść zgęsznieje. Ta do pomienionych ran/ barzo użyteczna. Sadnu końskiemu
Sadno koniowi na grzbięcie goi/ warzyć go w cirpkim winie/ a tym często i ciepło przemywając: a po każdym przemywaniu jegoż prochem zasypować. Abo też tak. W wodzie Rzepiku dobrą garść wziąwszy warz/ a tą wodą co naciepłej dwakroć sadno przemywaj. A ziele uwarzone na to przykładaj chustką/ abo płaty we troję abo we czworo na to połóż/ i gortem przypasz. Parchy koniom leczy
Parchy koniom leczy. Wziąć cztery łoty prochu tego ziela miałko utartego/ Gołębińców suchych/ także miałko utartych/ trzy łoty/ Szpangrynu miałkiego dwa łoty/ wieprzowego sadła starego trzydzieści dwa
máść zgęsznieie. Tá do pomienionych ran/ bárzo vżyteczna. Sádnu końskiemu
Sádno koniowi ná grzbięćie goi/ wárzyć go w ćirpkim winie/ á tym często y ćiepło przemywáiąc: á po káżdym przemywániu iegoż prochem zásypowáć. Abo też ták. W wodźie Rzepiku dobrą garść wźiąwszy warz/ á tą wodą co naćiepłey dwákroć sádno przemyway. A źiele vwárzone ná to przykłáday chustką/ ábo płáty we troię ábo we czworo ná to położ/ y gortem przypasz. Párchy koniom leczy
Párchy koniom leczy. Wźiąć cztery łoty prochu tego źiela miáłko vtártego/ Gołębińcow suchych/ tákże miáłko vtártych/ trzy łoty/ Szpangrynu miałkiego dwá łoty/ wieprzowego sádłá stárego trzydźieśći dwá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 278
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jako wyższej. Na Strupy.
Strupy nie tak się szerzą jako parchy/ przeto też mniej są zaraźliwe i łacniejsze do leczenia. Te masłem świeżym niepłokanym namazuj aby odmiękły/ warzże Rzepik w occie/ a tym one strupy zmywaj: abo dębnice wziąwszy od Garbarza/ abo też czerwonej farby skornej/ warz z octem a przemywaj.
Na wszelakie pomienione trafunki olejek barzo dobry: Weźmi nasienia konopnego/ włóż go w garniec nowy podziurawiony na dole/ tak jednak żeby siemię nie przepadło/ ten zamaż zwierzchu gliną i ciastem prawie dobrze/ wstawże go dołem w drugi garniec nowy/ czczy/ wkopany w ziemię/ a obłup także. Okładajże
iáko wyższey. Ná Strupy.
Strupy nie ták się szerzą iáko párchy/ przeto też mniey są záráźliwe y łácnieysze do leczenia. Te másłem świeżym niepłokánym námázuy áby odmiękły/ warzże Rzepik w ocćie/ á tym one strupy zmyway: ábo dębnice wźiąwszy od Gárbárzá/ ábo też czerwoney fárby skorney/ warz z octem á przemyway.
Ná wszelákie pomienione tráfunki oleiek bárzo dobry: Weźmi naśienia konopnego/ włoż go w gárniec nowy podźiuráwiony ná dole/ ták iednák żeby śiemię nie przepádło/ ten zámaż zwierzchu gliną y ćiástem práwie dobrze/ wstawże go dołem w drugi gárniec nowy/ czczy/ wkopány w źiemię/ á obłup tákże. Okłádayże
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Pij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
jęczmienną uwarz w wodzie/ tym obwijaj róg ciepło/ a odejmując dla przykładania świeżego naparzaj gębką/ abo chustą zwinioną/ wodą w którejby wrzał ślaz z rumieniem. Abo weźmi otrąb pszenicznych/ usmaż z oliwą/ abo z łojem przetapianym jakimkolwiek/ a przywijaj ciepło. Gdzieby się też ropa pokazowała w rance/ tę przemywaj octem z solą/ zasypawszy trochą Grynszpanu/ abo hałunem spalonym/ żeby się nie szerzyło a wychędożało: i łojem kozłowym zaskwarzając prędko się zgoi/ tylko żeby nie był z miejsca ruszany. Księgi Insze.
Weźmi oliwy/ Jeleniego abo kozłowego łoju po pół funta/ żywice z modrzewiny trzy łoty/ a w niedostatku Terpentyny/
ięczmienną vwarz w wodźie/ tym obwiiay rog ćiepło/ á odeymuiąc dla przykłádánia świeżego náparzay gębką/ ábo chustą zwinioną/ wodą w ktoreyby wrzał ślaz z rumieniem. Abo weźmi otrąb pszenicznych/ vsmaż z oliwą/ ábo z łoiem przetapiánym iákimkolwiek/ á przywiiay ćiepło. Gdźieby się też ropá pokázowáłá w ránce/ tę przemyway octem z solą/ zásypawszy trochą Grynszpanu/ ábo háłunem spalonym/ żeby się nie szerzyło á wychędożáło: y łoiem kozłowym záskwarzáiąc prędko się zgoi/ tylko żeby nie był z mieyscá ruszány. Kśięgi Insze.
Weźmi oliwy/ Ieleniego ábo kozłowego łoiu po puł funtá/ żywice z modrzewiny trzy łoty/ á w niedostátku Terpentyny/
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Pivv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
łoty, przydaj Aloesu tartego ćwierć łota, zmieszaj i nacieraj powieki. Sposoby leczenia Item na różne afekcje oczu.
WEźmi Soku z Ruty wyciśnionego, miodu patoki, pokarmu białogłowskiego, każdego coć się zda, zmieszaj, wpuszczaj w oczy. Na Bolenie Oczu.
WEźmi Roży suchej, Ruty, warz w Winie, przecedziwszy przemywaj oczy.
Item weźmi uryny dziecięcia małego, przydaj do niej trochę miodu patoki, warz w naczyniu miedzianym, jak się ustoi dobrze, zlej z wierzchu zapuszczaj w oczy, wzrok zaćmiony czyści i czerwoność spędza.
Item wszelkich Ryb tłustość w oczy zapuszczona, jest pomocna na wszelkie prawie defekta.
Item żółć Zajęca z miodem zmieszana
łoty, przyday Alóesu tártego ćwierć łotá, zmieszay y náćieray powieki. Sposoby leczenia Item ná rożne áffekcye oczu.
WEźmi Soku z Ruty wyćiśnionego, miodu pátoki, pokármu białogłowskiego, káżdego coć się zda, zmieszay, wpuszczay w oczy. Ná Bolenie Oczu.
WEźmi Roży suchey, Ruty, warz w Winie, przecedźiwszy przemywáy oczy.
Item weźmi uryny dźiećięćiá máłego, przyday do niey trochę miodu pátoki, warz w náczyniu miedźiánym, iák się ustoi dobrze, zley z wierzchu zápuszczay w oczy, wzrok záćmiony czyśći y czerwoność zpędza.
Item wszelkich Ryb tłustość w oczy zápuszczoná, iest pomocná ná wszelkie práwie defektá.
Item żołć Záięca z miodem zmieszáná
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 32
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
, Także przytrafia się, że tasz chrząsteczka nabrzmieje, z kąd też łzy zawsze dobywają się; na te oboje defekta służą purganse główne, Bańki za uszyma z pijawkami, pryszcze, apertura na karku, krwi upuszczenie, do przemywania oczu warz Radices Tormentillae w Babczanej wodzce, albo uprasz w Winie Rożą suchą, przecedziwszy; przemywaj oczy.
Item wyrasta podczas guzik między okiem a nosem, Aegylops zwany, a ten[...] bwa różny z różnemi nazwiskami, ten ostróżnie leczyć potrzeba, gdyż łatwie obrócić się może w kancer, albo fistułę nie uleczoną sprawi. różnych chorób. O Podagrze.
Podagra, lub pedogra jedna bywa dziedziczna, to jest spadająca z
, Tákże przytráfia się, że tász chrząsteczká nábrzmieie, z kąd tesz łzy záwsze dobywáią się; ná te oboie defektá służą purgánse głowne, Báńki zá uszymá z pijawkámi, pryszcze, áperturá ná kárku, krwi upuszczenie, do przemywánia oczu warz Radices Tormentillae w Bábczáney wodzce, álbo uprász w Winie Rożą suchą, przecedźiwszy; przemywáy oczy.
Item wyrasta podczás guźik między okiem á nosem, Aegylops zwány, á ten[...] bwa rożny z rożnemi názwiskámi, ten ostrożnie leczyć potrzebá, gdysz łátwie obroćić się może w káncer, álbo fistułę nie uleczoną spráwi. rożnych chorob. O Podágrze.
Podágrá, lub pedográ iedná bywa dźiedźiczná, to iest spadáiąca z
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 34
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
, rozetrzyj i przyłóż na rane.
Item Hubka biała której się kurzy, na to jest dobra przykładając.
Jeżeliby się robacy zalęgli w ranie, przyłóż na nie ser młody nie solony, wynidą do niego, potym weźmi Miętki kamiennej, albo Centuryj, uwarz w wodzie, przecedź, włóż troszkę Hałunu, tym rane przemywaj i goj plastrami wzwyż opisanemi, lubo innemi.
Jeżeliby dziwe mięso narastało, zasypui Hałunem palonym, albo zrób maść trawiącą taką.
Weźmi Gryszpanu ćwierć łota, namocz go w occie winnym mocnym przez noc, włóż na rynę, przydaj miodu patoki łyżkę, soli szczyptę, Hałunu prostego ćwierć łota, smaż aż będzie czerwono
, rozetrzyi y przyłoż ná ráne.
Item Hubká biała ktorey się kurzy, ná to iest dobra przykłádáiąc.
Ieżeliby się robacy zálęgli w ránie, przyłoż ná nie ser młody ne solony, wynidą do niego, potym weźmi Miętki kámienney, álbo Centurij, uwarz w wodźie, przecedź, włoż troszkę Háłunu, tym ráne przemywáy y goy plastrami wzwysz opisanemi, lubo innemi.
Ieżeliby dźiwe mięso nárastáło, zásypui Háłunem palonym, álbo zrob máść tráwiącą táką.
Weźmi Gryszpanu ćwierć łotá, námocz go w octćie winnym mocnym przez noc, włoż ná rynę, przyday miodu pátoki łyszkę, soli szczyptę, Háłunu prostego ćwierć łotá, smaż ász będźie czerwono
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 172
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
garści pięć/ piołunku garści trzy/ octu dobrego garniec/ ługu nie barzo mocnego garnców dwa/ hałunu funtów trzy: to wszytko warz długo aż trzecia część ubędzie/ czego jeślić nie stanie/ tąż miarą nawarz tak sieła/ ileć będzie dosyć do obmycia: tym tedy mocząc chustę abo wielką gębkę/ przeciwko sierści przemywaj co najcieplej możesz/ przemywszy tamże na miejscu ciepłym osusz/ i chustami wytrzy nie wodząc mokrego na chłód. Po takowej łaźni abyś jeszcze bezpieczniejszy był zdrowia jego/ taki plastr uczyń: Weźmi mąki pszennej spolnych garści sześć/ którą z octem prawie mocnym rozmieszaj wolno/ ktemu w proch stłuczonego hałunu/ soli prostej/
gárśći pięć/ piołunku gárśći trzy/ octu dobrego gárniec/ ługu nie bárzo mocnego gárncow dwá/ háłunu funtow trzy: to wszytko warz długo áż trzećia część vbędźie/ czego ieslić nie sstánie/ tąż miárą náwarz ták śiełá/ ileć będźie dosyć do obmyćia: tym tedy mocząc chustę ábo wielką gębkę/ przećiwko śierśći przemyway co nayćiepley możesz/ przemywszy támże ná mieyscu ćiepłym osusz/ y chustámi wytrzy nie wodząc mokrego ná chłod. Po tákowey łáźni ábyś ieszcze bespiecznieyszy był zdrowia iego/ táki plastr vczyń: Weźmi mąki pszenney spolnych gárśći sześć/ ktorą z octem práwie mocnym rozmieszay wolno/ ktemu w proch stłuczonego háłunu/ soli prostey/
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Ciijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
jako koniowi także i klaczy chciwości do schadzek przymnażać masz. Koń jeśliby nie zbytnie był jurny mając niemal inne wszytkie dobre przymioty/ tym mu dopomagaj. Weźmi korzeń Jeleni/ który ususzywszy/ a na proch stłukszy abo spaliwszy/ ten popiół w winie białym tak długo warz/ aż moc z niego wyciągnie/ a tym przemywaj puzdro i jądra. A gdyby nazbyt go zapalało/ oliwą skoro tamże pomażesz/ zarazem ustanie. Toż też czyni i ziele nazwane Basilica, domowa i leśna/ także i Mercurialis masculus, to jest Szczer. Ale nadewszytko z jądra końskiego ususzonego proch w winie drugiemu koniowi dany/ dziwnie chciwość wzbudza. W świerzopach
iáko koniowi tákże y kláczy chćiwośći do schadzek przymnażáć masz. Koń iesliby nie zbytnie był iurny máiąc niemal ine wszytkie dobre przymioty/ tym mu dopomagay. Weźmi korzeń Ieleni/ ktory ususzywszy/ á ná proch stłukszy ábo spaliwszy/ ten popioł w winie białym ták długo warz/ áż moc z niego wyćiągnie/ á tym przemyway puzdro y iądrá. A gdyby názbyt go zápaláło/ oliwą skoro támże pomáżesz/ zárázem vstánie. Toż też czyni y źiele názwáne Basilica, domowa y leśna/ tákże y Mercurialis masculus, to iest Szczer. Ale nádewszytko z iądrá końskiego vsuszonego proch w winie drugiemu koniowi dány/ dźiwnie chćiwość wzbudza. W świerzopách
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: D
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
