/ polawszy go abo winem korzennym abo aquawitą. Z tymiżnasiony wino zwarzywszy/ dasz klister mały/ strochą olejku kopru ogródnego i bobkowego. Stychże olejków i trochy wosku mazanie uczynisz/ wziąć też może żółtków sześć dobrze ubitych/ przydać prochu nasienia kopru wloskiego z anyzu/ kminu kramnego po dragmie 1. z olejkiem bobkowym na rynce przysmażyć/ i na pępek przywinąć. Zaniechać tu częstego mazania wilgotnego naparzania/ abowiem gdy wiatru się nadymają/ a niż się rozejdą poronienie sprawują/ macice jej statki rozprzestrzeniając/ dla czego gdy gdzie indziej co przyłożysz/ na żołądek też zaraz przywiniesz/ pigwę abo jabłko pieczone/ winem kosztownym skropione/ i z rozmaitym korzeniem zamorskim potrzęśnione
/ polawszy go ábo winem korzennym abo áquáwitą. Z tymiżnáśiony wino zwarzywszy/ dasz klister máły/ ztrochą oleyku kopru ogrodnego y bobkowego. Ztychże oleykow y trochy wosku mázánie vczynisz/ wźiąć też może żołtkow sześć dobrze vbitych/ przydáć prochu náśienia kopru wloskiego z ányzu/ kminu kramnego po drágmie 1. z oleykiem bobkowym ná rynce przysmáżyć/ y ná pępek przywinąć. Zaniecháć tu częstego mázánia wilgotnego náparzánia/ ábowiem gdy wiátru się nádymáią/ á niż się rozeydą poronienie spráwuią/ mácice iey státki rozprzestrzeniáiąc/ dla czeg^o^ gdy gdźie indźiey co przyłożysz/ ná żołądek też záraz przywiniesz/ pigwę ábo iábłko pieczone/ winem kosztownym skropione/ y z rozmáitym korzeniem zamorskim potrzęśnione
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Cv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
/ a w Piżmowym Olejku/ albo w samej Oliwie obmaczany: na kształt czopka/ albo węzełka zwinąć/ i w otwór łona wprawić. (Plat:) Mocz wywodzi i Kamień.
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany/ także Kamień z Pęcherza wywodzi/ skruszywszy go/ korzenie i z nacią posiekawszy utłuc/ i w trosze wina przysmażyć/ a tym próg łona/ co nacieplej może scierpieć/ okładać/ na kształt woreczka uczyniwszy. Do uwiarowania czasu morowego Powietrza.
Czasu morowego powietrza pod nosem go mieć ustawicznie/ i woniać dobrze/ albo w mocnym winnym occie moczyć/ a w drzewianej gałce/ albo w węzełku pod nosem trzymać. Abowiem swą pornością zaraźliwe
/ á w Piżmowym Oleyku/ álbo w sámey Oliwie obmaczány: ná kształt czopká/ álbo węzełká zwinąć/ y w otwór łoná wpráwić. (Plat:) Mocz wywodźi y Kámień.
Mocz nád przyrodzenie zátrzymány/ tákże Kámień z Pęchyrzá wywodźi/ skruszywszy go/ korzenie y z naćią pośiekawszy vtłuc/ y w trosze winá przysmáżyć/ á tym próg łoná/ co naciepley może zćierpieć/ okłádáć/ ná kształt woreczká vczyniwszy. Do vwiárowánia czásu morowego Powietrza.
Czásu morowego powietrza pod nosem go mieć vstáwicznie/ y woniáć dobrze/ álbo w mocnym winnym ocćie moczyć/ á w drzewiáney gałce/ álbo w węzełku pod nosem trzymáć. Abowiem swą pornośćią záráźliwe
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
trzydzieści i dwa łoty/ smalcu wieprzowego szesnaście łotów/ To wespół usmażyć na wolnym węglistym ogniu/ żeby namniej nie przygorzało/ i tak długo smażyć aż się wodność ziół strawi/ potym w prasie wyprasować/ i przdać do tego nowego wosku szesnaście łotów/ Żywice Sosnowej albo Jodłowej/ Terpentyny po dwunaście łotów/ znowu z tym przysmażyć/ a na koniec/ gdy trochę przechłodnie/ korzenia jegoż Biedrzeńcu/ co nasubtelniej utartego/ cztery łoty wmieszaj. Tak będziesz miał kosztowną maść/ do wszelakich ran świeżo ciętych/ abo sztychowych. Tarnie. Postrz[...] Kule za[...] a wyciąga.
Wszelakie rzeczy w ciele tkwiące/ jako strzały albo żelesca/ Kule/ Kości/
trzydźieśći y dwá łoty/ smalcu wieprzowégo szesnaśćie łotow/ To wespoł vsmáżyć ná wolnym węglistym ogniu/ żeby namniey nie przygorzáło/ y ták długo smáżyć áż sie wodność źioł strawi/ potym w práśie wyprásowáć/ y przdáć do tego noweg^o^ wosku szesnáśćie łotow/ Zywice Sosnowey álbo Iodłowey/ Terpentyny po dwunaście łotow/ znowu z tym przysmáżyć/ á ná koniec/ gdy trochę przechłodnie/ korzenia iegoż Biedrzeńcu/ co nasubtelniey vtártego/ cztery łoty wmieszay. Ták będźiesz miał kosztowną máść/ do wszelákich ran świeżo ćiętych/ ábo sztychowych. Tarnie. Postrz[...] Kule zá[...] á wyćiąga.
Wszelákie rzeczy w ćiele tkwiące/ iáko strzáły álbo żelescá/ Kule/ Kośći/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 70
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
świeżego łotów szesnaście/ Celidoniej/ albo ziela Jaskółczego/ Kozłku ziela/ Zwiesinoszku/ abo Szałwiej polnej białej/ po dwanaście łotów: Te wszystkie zioła świeżozielone w Moździerzu utłukszy/ przydać do nich Masła młodego nie słonego/ Loju wołowego/ po funcie Aptekarskim/ i znowu to wespół tłuc/ a potym w Patelli na wolnym ogniu przysmażyć/ ażby się wszystka wilgotność ziół strawiła. Potym przecedziwszy/ i mocno wyprasowawszy przydać wosku jarzęcego dwanaście łotów/ Terpentyny sześć: To nad ogniem obyczajnie rozpuścić/ a gdy przechłodnieje/ przydać niżej pomienionych prochów do tego. To jest Mirry/ Mastyki/ Aleopatyku/ Grynszpanu Hiszpańskiego po połtoru łotu: Te wespół rękami dobrze umięszać
świeżego łotow szesnaśćie/ Celidoniey/ álbo źiela Iáskołczego/ Kozłku źiela/ Zwieśinoszku/ ábo Szałwiey polney białey/ po dwánaśćie łotow: Te wszystkie źiołá świeżoźielone w Możdżerzu vtłukszy/ przydáć do nich Másłá młodego nie słonego/ Loiu wołowego/ po funcie Aptekárskim/ y znowu to wespoł tłuc/ á potym w Pátelli ná wolnjm ogniu przysmáżyć/ áżby sie wszystká wilgotność źioł strawiłá. Potym przecedźiwszy/ y mocno wyprásowawszy przydać wosku iárzęceg^o^ dwanaśćie łotow/ Terpentyny sześć: To nád ogniem obyczáynie rospuśćić/ á gdy przechłodnieie/ przydáć niżey pomienionych prochow do tego. To iest Mirrhy/ Mástyki/ Aleopátyku/ Grynszpanu Hiszpáńskiego po połtoru łotu: Te wespoł rękámi dobrze vmięszáć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 242
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z sobą z gospody, Pozwolił im Apollo w swojej odpowiedzi. Trzeciego dnia pytają: czy z gliny, czy z miedzi? Rozgniewawszy bożysko: Nijakiego, boście Błaznowie, do kościoła mojego nie noście. „Daj jeść — wołam — kucharzu!” — powróciwszy z pola. „Jest kapłon zimny, jeśli przysmażyć go wola?” „Smaż chyżo, a ty, chłopcze, utocz wina w beczce.” Aż kucharz: „Na ryneczce czy na brytwanneczce?” „Smaż, na czym chcesz, bo cię zjem, złodzieju, z nogami.” Znowu ów: „Z kubebami czy z kardamonami?” Widząc,
z sobą z gospody, Pozwolił im Apollo w swojej odpowiedzi. Trzeciego dnia pytają: czy z gliny, czy z miedzi? Rozgniewawszy bożysko: Nijakiego, boście Błaznowie, do kościoła mojego nie noście. „Daj jeść — wołam — kucharzu!” — powróciwszy z pola. „Jest kapłon zimny, jeśli przysmażyć go wola?” „Smaż chyżo, a ty, chłopcze, utocz wina w beczce.” Aż kucharz: „Na ryneczce czy na brytwanneczce?” „Smaż, na czym chcesz, bo cię zjem, złodzieju, z nogami.” Znowu ów: „Z kubebami czy z kardamonami?” Widząc,
Skrót tekstu: PotMorKuk_III
Strona: 183
Tytuł:
Moralia
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty, pieśni
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1688
Data wydania (nie później niż):
1688
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
. Siarki tłuczonej lib: 2. Smaż w garcu nowym ad decoctionem tertiae partis. Smaruj póki ciepłe. Księgi pierwsze
Barzo łagodne smarowanie. Sulphuris puluerisati lib. i. Salis nitrij lib. semis Olei pini vnc 1. Olei lini vnc iij. Apum hornarum tritarum vnc vi. Mellis in fauo quantum sufficitad subsistentiam. Przysmażyć tego barzo lekkim ogniem/ a jeśli rzadka maść będzie/ przydawać wosku/ aż do subsistencji/ i tym smarować.
Mocny też i doświadczony Olej konopny/ dystylowany w ziemi we dwu nowych garcach/ per descensum takim sposobem: wziąć garniec wielki polewany/ dno powiercieć małemi dziurkami/ kilka ich uczyniwszy/ nasypać weń konopnego
. Siarki tłucżoney lib: 2. Smaż w gárcu nowym ad decoctionem tertiae partis. Smáruy poki ćiepłe. Kśięgi pierwsze
Bárzo łágodne smárowánie. Sulphuris puluerisati lib. i. Salis nitrij lib. semis Olei pini vnc 1. Olei lini vnc iij. Apum hornarum tritarum vnc vi. Mellis in fauo quantum sufficitad subsistentiam. Przysmáżyć tego bárzo lekkim ogniem/ á ieśli rzadka máść będźie/ przydáwáć wosku/ áż do subsistentiey/ y tym smárowáć.
Mocny też y doświádczony Oley konopny/ dystylowány w źiemi we dwu nowych gárcách/ per descensum tákim sposobem: wźiąć gárniec wielki polewány/ dno powierćieć máłemi dźiurkámi/ kilká ich vcżyniwszy/ násypáć weń konopnego
Skrót tekstu: OstrorMyśl1618
Strona: 22
Tytuł:
Myślistwo z ogary
Autor:
Jan Ostroróg
Drukarnia:
Bazyli Skalski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
myślistwo, zoologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
zapustnym, i owemu twój nie przypadający konterfekt. B. Słysz, każ gotować porządną wieczerzą, żebym dobrą myślą zbył poturbowanego miłością i Fortuną konceptu. T. Radbym wygodził apetytowi Wmści. B. Post dziś zacznę, zaczym każ nagotować dziesięć albo dwadzieścia Siren, piętnaście Trytonów przypiec na różnie, a spuł tuzina przysmażyć Wielorybów w oliwie. T. Potrzeba na to pieniędzy, potrzeba czasu i sposobności, Ja idę. B. Wracając się nazad proś do mnie na wieczerzą Orlanda, Rynalda, Rugiera, Astolfa, Radamanta, i Fiordeligi, miłych Przyjaciół, i Przyjaciółek moich, będziem dobrej myśli, przypominając nasze dawne honory. T.
zapustnym, y owemu twoy nie przypadáiący konterfekt. B. Słysz, każ gotować porządną wieczerzą, żebym dobrą myślą zbył poturbowánego miłośćią y Fortuną conceptu. T. Radbym wygodźił áppetytowi Wmśći. B. Post dźiś zácznę, záczym każ nágotowáć dźiesięć álbo dwádźieśćiá Siren, piętnaśćie Trytonow przypiec ná rożnie, á zpuł tuźiná przysmáżyć Wielorybow w oliwie. T. Potrzebá ná to pieniedzy, potrzebá czásu y sposobnośći, Ia idę. B. Wracáiąc się názad proś do mnie ná wieczerzą Orlándá, Rynáldá, Rugierá, Astolphá, Rádámánthá, y Fiordeligi, miłych Przyiaćioł, y Przyiaćiołek moich, będźiem dobrey myśli, przypomináiąc násze dawne honory. T.
Skrót tekstu: AndPiekBoh
Strona: 103
Tytuł:
Bohatyr straszny
Autor:
Francesco Andreini
Tłumacz:
Krzysztof Piekarski
Drukarnia:
Mikołaj Aleksander Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
dramat
Gatunek:
dialogi
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
1695
Data wydania (nie wcześniej niż):
1695
Data wydania (nie później niż):
1695
Ubogim ludziom przeciwko takiemu kaszlu z nieomylnym skutkiem świeży to jest dopiero wybity olej zażywany pomoc przynosi. Miękko zgotowane jaje, w które na konieć noża wziąwszy kwiatu siarkowego; trochę szafranu, niesłonego masła; pomocne. Zrownym skutkiem daje się jabłko słodkie wydrożone wszrodku, małemi rozynkami strochą mastyksu napełnione, które potym w dobrej oliwie przysmażyć i zjeść. Którzy się niebrzydzą, mogą świeżą psią tłustość i suche płuca liszki z fiołkowym julepkiem na konfekcik zmięszawszy, końcem noża biorąc, rano i wieczor zażywać.
Albo weźmi: Świeżego lnianego oleju. Świeżej Oliwy każdego po dwie łyżki. Białek z jaja świeżego. Białego lodowatego cukru nakoniec noża. Szafranu gran
Ubogim ludźiom przeciwko takiemu kaszlu z nieomylnym skutkiem swieży to iest dopiero wybity oley zażywany pomoc przynośi. Miękko zgotowane iaie, w ktore na konieć noża wziąwszy kwiatu siarkowego; trochę szafranu, niesłonego masła; pomocne. Zrownym skutkiem daie się iabłko słodkie wydrożone wszrodku, małemi rozynkami ztrochą mastyxu napełnione, ktore potym w dobrey oliwie przysmażyć y zieść. Ktorźy się niebrzydzą, mogą swieżą psią tłustość y suche płuca liszki z fiiałkowym iulepkiem na konfekcik zmięszawszy, końcem noża biorąc, rano y wieczor zazywać.
Albo weźmi: Swieżego lnianego oleiu. Swieżey Oliwy każdego po dwie łysżki. Białek z iaia swieżego. Białego lodowatego cukru nakoniec noża. Szafranu gran
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 106
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
biały, Terpentyna, zażywając z nich któregokolwiek, pędzą zatrzymaną urynę.
Enemy, kąpieli, purganse, bardzo potrzebne są, osobliwie gdy w kolicznej afekcjej zatrzyma się mocz.
Item Korzeń Szczawiu Kobylego jakimkolwiek sposobem zażywany, ma moc urynę zatrzymaną poruszać, także korzeń Slazowy i Sabina: i dzieciom dobry pomieniony Szczaw, rozwierciawszy świeży przysmażyć w maśle i obłożyć łono i krzyże, tęż ma moc i Trybula lubo zażywana, lubo przykładana.
Item Weźmi gorzałki Hanyżowej kieliszek, wpuść w nią Terpentyny trochę, umieszaj dobrze, i wypij. Item dla dzieci, gdy się uryna zatrzyma.
WEźmi Bursztynu białego, oczek Rakowych, obojga zarówno, utrzyj subtelno, dawaj
biały, Terpentyná, záżywáiąc z nich ktoregokolwiek, pędzą zátrzymáną urynę.
Enemy, kąpieli, purgánse, bárdzo potrzebne są, osobliwie gdy w koliczney áffekcyey zátrzyma się mocz.
Item Korzeń Szczawiu Kobylego iákimkolwiek sposobem záżywány, ma moc urynę zátrzymáną poruszáć, tákże korzeń Slazowy y Sábiná: y dźiećiom dobry pomieniony Szczaw, rozwierćiawszy świeży przysmáżyć w máśle y obłożyć łono y krzyże, tęż ma moc y Trybulá lubo záżywáná, lubo przykłádáná.
Item Weźmi gorzałki Hányżowey kieliszek, wpuść w nię Terpentyny troche, umieszay dobrze, y wypiy. Item dla dźieći, gdy się uryná zátrzyma.
WEźmi Bursztynu białego, oczek Rákowych, oboygá zárowno, utrzyi subtelno, daway
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 64
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
