w to wybrane miejsce. Jeżeli w samym zielonym jeszcze trzeba żółtego/ to gdy zaschnie zielone/ wybierz dłotem/ gdzie ma być żółto. A gips żółtą farbą rozprawiony tam wtłocz/ i przymuśnij. Tak i o innych farbach. Gdy tak cały napełnisz/ a dobrze zaschnie. Zostaje abyś go zrównał; weźmiesz tedy pumeksu i umoczywszy go w wodzie/ ścierać nim będziesz nierówności. Te gdy się zetrą/ pokażą się na swoim miejscu wszystkie farby. Potym węglem miałko jeszcze zetrzesz i spłoczesz. Poleru jeszcze trzeba. Tak go uczynisz/ starszy miałko węglem stół i zmywsze/ napuścisz go oliwą. Toż triplą skrobaną tudzież i płatami sukiennemi tak
w to wybrane mieysce. Ieżeli w sámym zielonym ieszcze trzebá żołtego/ to gdy záschnie źielone/ wybierz dłotem/ gdźie ma być żołto. A gips żołtą farbą rospráwiony tam wtłocz/ i przymuśniy. Ták i o innych fárbách. Gdy ták cały napełnisz/ á dobrze záschnie. Zostáie ábyś go zrownał; weźmiesz tedy pumexu i umoczywszy go w wodzie/ śćieráć nim będźiesz nierownośći. Te gdy się zetrą/ pokáżą sie ná swoim mieyscu wszystkie fárby. Potym węglem miałko ieszcze zetrzesz i zpłoczesz. Poleru ieszcze trzebá. Tak go uczynisz/ stárszy miáłko węglem stoł i zmywsze/ nápuśćisz go oliwą. Toż triplą skrobaną tudziesz i płátámi sukiennemi ták
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 133
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
w powietrze/ które było w Rzymie Roku 1657. wynaleziono ten sposób pozłocenia barzo snadny a bezpieczny/ bo bez żywego srebra. Zmawiają się z Goldtschlagerem aby im płaty z złota albo srebra w przygrubsze bił listki jakoby dwa albo trzy listki zwyczajne/ w jeden. Tych tak zażywają. Wywarzywszy robotę jeżeli mogą w Wansztajnie onę pumeksem pięknie wytrą/ a pocierają w koło jakoby pumeks prowadząc na niejakie zieżenie się mosiądzu i roboty. Potym jeżeli rzecz płaską którą mają złocić/ to ją na węglu położą tak długo że się zagrzeje ile trzeba. Znakiem zaś tego ile trzeba (w czym sekret) gdy szmatkę płócienną przytknąwszy/ ta się przypalać poczyna/ toż
w powietrze/ ktore było w Rzymie Roku 1657. wynáleziono ten sposob pozłoceniá bárzo snádny á beśpieczny/ bo bez żywego srebrá. Zmawiáią się z Goldtschlagerem áby im płáty z złotá álbo srebrá w przygrubsze bił listki iákoby dwá álbo trzy listki zwyczáyne/ w ieden. Tych tak zázywáią. Wywárzywszy robotę ieżeli mogą w Wánsztáynie onę pumexem pięknie wytrą/ á poćieráią w koło iákoby pumex prowádząc ná nieiákie zieżenie się mośiądzu i roboty. Potym ieżeli rzecz płáską ktorą máią złoćić/ to ią na węglu położą ták długo że się zágrzeie ile trzebá. Znakiem zaś tego ile trzeba (w czym sekret) gdy szmátkę płoćienną przytknąwszy/ ta się przypaláć poczyna/ toż
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 167
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
. wynaleziono ten sposób pozłocenia barzo snadny a bezpieczny/ bo bez żywego srebra. Zmawiają się z Goldtschlagerem aby im płaty z złota albo srebra w przygrubsze bił listki jakoby dwa albo trzy listki zwyczajne/ w jeden. Tych tak zażywają. Wywarzywszy robotę jeżeli mogą w Wansztajnie onę pumeksem pięknie wytrą/ a pocierają w koło jakoby pumeks prowadząc na niejakie zieżenie się mosiądzu i roboty. Potym jeżeli rzecz płaską którą mają złocić/ to ją na węglu położą tak długo że się zagrzeje ile trzeba. Znakiem zaś tego ile trzeba (w czym sekret) gdy szmatkę płócienną przytknąwszy/ ta się przypalać poczyna/ toż biorą płaty złota/ i krwawnikiem kamieniem gładkim/
. wynáleziono ten sposob pozłoceniá bárzo snádny á beśpieczny/ bo bez żywego srebrá. Zmawiáią się z Goldtschlagerem áby im płáty z złotá álbo srebrá w przygrubsze bił listki iákoby dwá álbo trzy listki zwyczáyne/ w ieden. Tych tak zázywáią. Wywárzywszy robotę ieżeli mogą w Wánsztáynie onę pumexem pięknie wytrą/ á poćieráią w koło iákoby pumex prowádząc ná nieiákie zieżenie się mośiądzu i roboty. Potym ieżeli rzecz płáską ktorą máią złoćić/ to ią na węglu położą ták długo że się zágrzeie ile trzebá. Znakiem zaś tego ile trzeba (w czym sekret) gdy szmátkę płoćienną przytknąwszy/ ta się przypaláć poczyna/ toż biorą płáty złotá/ i krwáwnikiem kámieniem głádkim/
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 167
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
smaragd. Przydatek czwarty; sposób robienia Ceraty. Różni różnie; może i tak: Rozepnij płótno na ramach/ oliwę jaką chcesz farbą rozpraw/ i nią płótno napuść potrosze pędźlem smarując/ gdy uschnie/ (za niedziel dwie albo trzy nie na słońcu/ ale na wietrze susząc) toż uczynisz i drugi raz. Potym pumeksem zrownaj. Potym Vernisem albo pokostem tym co niżej nanieś raz/ i gdy uschnie drugi raz. Pokost tak zrobisz. Weś oleju lnianego samego/ gdy już wezwre/ dopiero materie we wrzący olej (dobrze wprzód utarszy) wsyp te. To jest/ glejtę/ minią/ gryszpan/ blejwas/ szkło tarte/ bursztyn
smaragd. Przydatek czwarty; sposob robienia Ceraty. Rożni rożnie; może i ták: Rozepniy płotno ná rámách/ oliwę iáką chcesz fárbą rozpráw/ i nią płotno nápuść potrosze pędźlem smáruiąc/ gdy uschnie/ (zá niedziel dwie álbo trzy nie ná słońcu/ ále ná wietrze susząc) toż uczynisz i drugi raz. Potym pumexem zrownáy. Potym Vernisem álbo pokostem tym co niżey nánieś ráz/ i gdy uschnie drugi ráz. Pokost ták zrobisz. Weś oleiu lniánego sámego/ gdy iuz wezwre/ dopiero máterye we wrzący oley (dobrze wprzod utarszy) wsyp te. To iest/ gleytę/ minią/ gryszpan/ bleywás/ śkło tárte/ bursztyn
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 233
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
dając pić, prędko zatrzymuje, a osobliwie gdy gorączka będzie. Także Spiritus Vitrioli z sokiem Miętczanym zmięszany Item. R. Elixir: vitae Mathiolt. unc. 2. Aqv. Cinam. C: vin dr: 3. Spir sal: Arm: gut: 15. M. daj na raz. Item. Pumeks na subtelny proszek starty w winie dany, zatrzymywa skutecznie, toż czyni i Kamfora. Gdy się krew przez womit pokazuje, trzeba ją puścić z ręki, chyba żeby była czaran, spiekła, na ten czas wstrzymać się od niej. Item. Na zatrzymanie słuzą plastry różne, Materace, Olejki, Kataplasmy, zioła w
dáiąc pić, prędko zátrzymuie, á osobliwie gdy gorączká będzie. Tákże Spiritus Vitrioli z sokiem Miętczánym zmięszány Item. R. Elixir: vitae Mathiolt. unc. 2. Aqv. Cinam. C: vin dr: 3. Spir sal: Arm: gut: 15. M. day ná raz. Item. Pumex ná subtelny proszek stárty w winie dány, zátrzymywa skutecznie, toż czyni y Kámforá. Gdy się krew przez womit pokázuie, trzebá ią puśćić z ręki, chybá żeby byłá czaran, spiekła, ná ten czás wstrzymać się od niey. Item. Ná zátrzymánie słuzą plastry rożne, Máterace, Oleyki, Kátháplásmy, źiołá w
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 189
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
suche, Tormentille, Kolęder, Kadzidło. Mastyks, dawać pić pomoże. Gdy kto przesadzi lekarstwem na womity danym, daj się napić wina dobrego z Driakwią albo gorzałki dobrej, albo mleko z chlebem przewarzone jeść, albo nasyp w wino Cynamonu, Gałki, Kwiatu, chleba ośrzodki, Cukru zgrzawszy daj jeść. Item Pumeks na to bardzo dobry. Item. Mastyks i kadzidło. O Chorobach Żołądka. Traktat Trzeci Szósta Choroba Żołądka jest Cholera.
TO jest gwałtowne humorów cholerycznych ostrych, i zepsowunych przez womit, oraz i przez stolce odchodzenie. Znaki. Naprzód chorego nagle, ciężkie, i częste napadają womity, oraz i stolce przez które materia
suche, Tormentille, Kolęder, Kádźidło. Mástyx, dawáć pić pomoże. Gdy kto przesadźi lekárstwem ná womity dánym, dáy się nápić wina dobrego z Dryakwią álbo gorzałki dobrey, álbo mleko z chlebem przewárzone ieść, álbo násyp w wino Cynámonu, Gałki, Kwiátu, chlebá ośrzodki, Cukru zgrzawszy day ieść. Item Pumex ná to bárdzo dobry. Item. Mastyx y kádzidło. O Chorobách Zołądká. Tráktát Trzeći Szosta Chorobá Zołądká iest Cholerá.
TO iest gwałtowne humorow cholerycznych ostrych, y zepsowunych przez womit, oraz y przez stolce odchodzenie. Znáki. Naprzod chorego nagle, ćięszkie, y częste nápadáią womity, oraz y stolce przez ktore máterya
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 190
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Zaczym jako ognia jest natura, wzbijać się w górę do swego centrum. Tak i chmurze pomaga gorącość materyj utrzymania się na powietrzu. Pochodzi i stąd: iż im rzecz jaka pulchniejsza, i między swymi porami więcej mająca zamkniętego powietrza, tym jest lzejsza. Z tej racyj sosnina pływa po wodzie, dębina tonie. Pumeks, gębka, pęcherz nadęty pływa, a inne rzeczy choć mniejsze toną. Chmura też dla porów swoich powietrzem napełnionych lubo tyle wody w sobie mająca, unosi się nad powietrzem cięższym nad siebie. Sposób ważenia wody jakim ciężarem, w samyż wodzie.
XIV. Weś funt ołowiany, żelazny, lub inny ciężar niepijący
. Zaczym iáko ognia iest nátura, wzbiiać się w gorę do swego centrum. Ták y chmurze pomaga gorącość materyi utrzymania się ná powietrzu. Pochodzi y ztąd: iż im rzecz iáka pulchnieysza, y między swymi porami więcey maiąca zamkniętego powietrza, tym iest lzeysza. Z tey racyi sosnina pływa po wodzie, dębina tonie. Pumex, gębka, pęcherz nadęty pływa, á inne rzeczy choć mnieysze toną. Chmura też dla porow swoich powietrzem nápełnionych lubo tyle wody w sobie maiąca, unosi się nad powietrzem cięższym nad siebie. Sposob ważenia wody iákim ciężarem, w samyż wodzie.
XIV. Weś funt ołowiany, żelazny, lub inny ciężar niepiiący
Skrót tekstu: BystrzInfHydr
Strona: W4v
Tytuł:
Informacja hydrograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka, żeglarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
było jak kasza, obłoż tym żołądek.
Item ukroj grzankę chleba, posyp ją Gałką, Gwoździkami, Kminem, Zlej Winem gorącym, i przyłóż.
Item weźmi czerwony złoty, rozpal go i zgaś w Winie, uczyń to kilkakroć, i daj wypić to wino, pomoże.
Item weźmi Kadzidła, Mastyksu, Pumeksu, każdego po pół ćwierci łota, przydaj Kamfory skrupuł, dawaj po skrupule i więcej w soku Pigwowym.
Item wydroż Pigwę świeżą, napełni Kadzidłem i Mirą, upiecz, daj jeść choremu.
Item nasyp do worka prosa, przydaj Mięty, Piołynu, Bożego drzewka, praż w dobrym occie, kładźna żołądek.
Trafia się
było iák kásza, obłoż tym żołądek.
Item ukroy grzankę chlebá, posyp ią Gałką, Gwozdźikami, Kminem, Zley Winem gorącym, y przyłoż.
Item weźmi czerwony złoty, rospál go y zgaś w Winie, uczyń to kilkakroć, y day wypić to wino, pomoże.
Item weźmi Kádźidłá, Mástyxu, Pumexu, káżdego po puł ćwierći łotá, przyday Kámfory skrupuł, daway po skrupule y więcey w soku Pigwowym.
Item wydroż Pigwę świeżą, napełni Kádźidłem y Mirą, upiecz, day ieść choremu.
Item násyp do worká prosa, przyday Mięty, Piołynu, Bożego drzewká, praż w dobrym octćie, kłádźná żołądek.
Tráfia się
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 142
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
się Cholera, to jest ustawiczne womity z gorączką wielką, przytym ręce i nogi ziębnieją, i bywa niebezpieczna, w ten czas warz Róg Jeleni w wodzie, przydawszy kwiatu Maczku polnego do- statek, Roży suchej, skorek Cytrynowych i octu Winnego, niech to chory pije ustawnie miast piwa, dawać też sok Pigwowy z Pumeksem, jednak te womity nie mają być nagle utrzymywane, boby z tąd większa gorączka następowała. różnych chorób. O Gonorhei. Gonorhaea est seminis corrupti profluvium modo simplex, modo virulentum.
NA co przepurgowawszy się, jeżeli nie dawne i z małej przyczyny pochodzić będzie: Weźmi Mięty suchej, na subtelny proszek utartej trzy ćwierci
się Cholera, to iest ustáwiczne womity z gorączką wielką, przytym ręce y nogi źiębnieią, y bywa niebespieczna, w ten czás warz Rog Jeleni w wodzie, przydáwszy kwiátu Máczku polnego do- státek, Roży suchey, skorek Cytrynowych y octu Winnego, niech to chory pije ustáwnie miast piwá, dawáć tesz sok Pigwowy z Pumexem, iednák te womity nie máią bydź nagle utrzymywáne, boby z tąd większá gorączká następowáłá. rożnych chorob. O Gonorhei. Gonorhaea est seminis corrupti profluvium modo simplex, modo virulentum.
NA co przepurgowawszy się, ieżeli nie dawne y z máłey przyczyny pochodźić będźie: Weźmi Mięty suchey, ná subtelny proszek utártey trzy ćwierći
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 143
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
