strzec się też mają mieszkania wilgotnego stawowego błotnego/ powietrza grubego/ nie spania/ i zaś spania nieźmiernego/ a tych co ziemie się jeść napierają/ namówić aby krochmal jadły. Napój ich będzie żółte wino korzenne pachniące/ abo woda warzona z Cynamonem. Przytym dzieci/ panienki/ i mężczyzny przygotowawszy ich wprzód wilgotności/ purgować trzeba i nie słabo/ mocnych jednak lekarstw brzemiennym nie dasz/ dla tego iż u nich zły apetit w pierwszych Miesiącach brzemienia zwykł bywać/ ktemu iż i Hippokrates zakazuje przez te dni: przeto dasz tym naczczo w cukrze kilka mirabolanów emblicos, abo dać prochu z Rebarbarum z rożą wydeńską w cukrze/ jeśli choroba będzie
strzedz się też máią mieszkánia wilgotnego stáwowego błotnego/ powietrza grubego/ nie spánia/ y záś spánia nieźmiernego/ á tych co źiemie się ieść nápieráią/ námowić áby krochmal iádły. Napoy ich będźie żołte wino korzenne pachniące/ ábo wodá wárzona z Cynámonem. Przytym dźieći/ pánienki/ y mężczyzny przygotowawszy ich wprzod wilgotnośći/ purgowáć trzebá y nie słábo/ mocnych iednák lekárstw brzemiennym nie dasz/ dla tego iż v nich zły áppetit w pierwszych Mieśiącách brzemienia zwykł bywáć/ ktemu iż y Hippokrates zákázuie przez te dni: przeto dasz tym náczczo w cukrze kilká mirabolanow emblicos, ábo dáć prochu z Rhebárbárum z rożą wydeńską w cukrze/ ieśli chorobá będźie
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Bv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
krwi puszczaniu rozumiał/ tedyby pierwszych miesięcy nie wyliczał. Już przeto od czwartego Księżyca porządkiem/ aż do siódmego (potym ostróżnie) purgujące leki mogą być dane/ ale i to nie ustawnie/ ani zawżdy/ ale gdy wilgotności się przebiegają w ciele/ gdzie trzy przestrogi pamiętać trzeba. Pierwszą dla czego w śrzednich Miesiącach purgować rozkazuje/ a pierwszych i ostatnich dla czego niedopuszcza. Rozumiejąc iż śrzednich Księżyców związki płodowe mocniejsze są/ i dla tego może większe poruszenie lekarstw wytrzymać/ w inszych Mieściącach słabsze są/ i łacwie się obrywają/ w pierwszych dla wilgotności i cienkości/ w ostatnich dla suchości związków połodowych/ które będąc/ jakoby uschłe/
krwi puszczániu rozumiał/ tedyby pierwszych mieśięcy nie wyliczał. Iuż przeto od czwartego Kśiężycá porządkiem/ áż do śiodmego (potym ostrożnie) purguiące leki mogą być dáne/ ále y to nie vstáwnie/ áni zawżdy/ ále gdy wilgotnośći się przebiegáią w ćiele/ gdźie trzy przestrogi pámiętać trzebá. Pierwszą dla czego w śrzednich Mieśiącách purgowáć roskázuie/ á pierwszych y ostátnich dla czego niedopuszcza. Rozumieiąc iż śrzednich Kśiężycow zwiąski płodowe mocnieysze są/ y dla tego może większe poruszenie lekarstw wytrzymáć/ w inszych Mieśćiącách słábsze są/ y łácwie się obrywáią/ w pierwszych dla wilgotnośći y ćienkośći/ w ostátnich dla suchośći zwiąskow połodowych/ ktore będąc/ iákoby vschłe/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: G4v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
są/ i łacwie się obrywają/ w pierwszych dla wilgotności i cienkości/ w ostatnich dla suchości związków połodowych/ które będąc/ jakoby uschłe/ właśnie jakby szypułki/ na których owoce wiszą/ te gdy dojźrzewają/ tamte usychać powinny/ toż się z płodem dzieje dla ciężkości. Drugą przestrogę masz uważać/ że śrzód Miesiecy purgować/ ale z tym dokładem/ gdy materia w ciele krew zbytą porusza się/ czego dwoje jest wyrozumienie/ pierwsze niebezpieczeństwa srogość/ drugie materii poruszenie/ którą zamoczoną łacwiej purgacją może wywieść/ i tak się sama rzecz wydaje/ że pod ten czas i małe lekarstwo dość uczyni/ które przyrodzeniu jakby ręki doda/ aby wilgotności
są/ y łácwie się obrywáią/ w pierwszych dla wilgotnośći y ćienkośći/ w ostátnich dla suchośći zwiąskow połodowych/ ktore będąc/ iákoby vschłe/ własnie iákby szypułki/ ná ktorych owoce wiszą/ te gdy doyźrzewáią/ támte vsycháć powinny/ toż się z płodem dźieie dla ćiężkośći. Drugą przestrogę masz vważáć/ że śrzod Mieśiecy purgowáć/ ále z tym dokłádem/ gdy máterya w ćiele krew zbytą porusza się/ czego dwoie iest wyrozumienie/ pierwsze niebespieczenstwá srogość/ drugie máteriey poruszenie/ ktorą zámoczoną łácwiey purgácyą może wywieść/ y ták się sámá rzecz wydáie/ że pod ten czás y máłe lekárstwo dość vczyni/ ktore przyrodzeniu iákby ręki doda/ áby wilgotnośći
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: G4v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
dwadzieścia i cztery/ a nie insze jedno czymby się brzemienna nie brzydziła/ w to przecedziwszy/ kawalce pigwy/ abo gruszki namocz tak długo/ ażby w się nabrały dobrze/ wyjąwszy ususz je dobrze/ i znowu namocz susząc je/ tyle razy/ ażby cale mokrość w się wzięły/ bo tak potężnie purgować będą. Poczwarte osobliwie/ aby purgujące lekarstwo było dane/ gdy rzecz jest wątpliwa/ abowiem jeśli choroba przez się śmiertelna jest/ bezpieczniejsza jest nie purgować ich/ aby potym śmierci na lekarza nie złożono. Którym zaś pewna nadzieja żywota może być przyślubiona/ aby w większe niebezpieczeństwo nie byli wepchnioni/ lekarstwa purgującego nie dawać
dwádźieśćiá y cztery/ á nie insze iedno czymby się brzemienna nie brzydźiłá/ w to przecedźiwszy/ káwálce pigwy/ ábo gruszki námocz tak długo/ áżby w śię nábráły dobrze/ wyiąwszy vsusz ie dobrze/ y znowu námocz susząc ie/ tyle rázy/ áżby cále mokrość w śię wźięły/ bo ták potężnie purgowáć będą. Poczwarte osobliwie/ áby purguiące lekárstwo było dáne/ gdy rzecz iest wątpliwá/ ábowiem ieśli chorobá przez się śmiertelna iest/ bespiecznieysza iest nie purgowáć ich/ áby potym śmierći ná lekárzá nie złożono. Ktorym záś pewna nádźieiá żywotá może być przyślubiona/ áby w większe niebespieczenstwo nie byli wepchnioni/ lekárstwá purguiącego nie dáwáć
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Hv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
by w się nabrały dobrze/ wyjąwszy ususz je dobrze/ i znowu namocz susząc je/ tyle razy/ ażby cale mokrość w się wzięły/ bo tak potężnie purgować będą. Poczwarte osobliwie/ aby purgujące lekarstwo było dane/ gdy rzecz jest wątpliwa/ abowiem jeśli choroba przez się śmiertelna jest/ bezpieczniejsza jest nie purgować ich/ aby potym śmierci na lekarza nie złożono. Którym zaś pewna nadzieja żywota może być przyślubiona/ aby w większe niebezpieczeństwo nie byli wepchnioni/ lekarstwa purgującego nie dawać/ w przypadkach zaś tylko wątpliwych/ lepiej obojętnego śrzodku zażyć niż żadnego. Piąta nauka będzie/ gdy lekarstwo abo nim purgacją dasz/ abo niż krew puszczać
by w śię nábráły dobrze/ wyiąwszy vsusz ie dobrze/ y znowu námocz susząc ie/ tyle rázy/ áżby cále mokrość w śię wźięły/ bo ták potężnie purgowáć będą. Poczwarte osobliwie/ áby purguiące lekárstwo było dáne/ gdy rzecz iest wątpliwá/ ábowiem ieśli chorobá przez się śmiertelna iest/ bespiecznieysza iest nie purgowáć ich/ áby potym śmierći ná lekárzá nie złożono. Ktorym záś pewna nádźieiá żywotá może być przyślubiona/ áby w większe niebespieczenstwo nie byli wepchnioni/ lekárstwá purguiącego nie dáwáć/ w przypadkách záś tylko wątpliwych/ lepiey oboiętnego śrzodku záżyć niż żadnego. Piąta náuká będźie/ gdy lekárstwo ábo nim purgácyą dasz/ ábo niż krew puszczáć
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Hv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
przyczym i purganse. Jeżeli z pijaństwa ból głowy pochodzi, najlepiej się dietą zabawić, mająć to pospolicie w zwyczaju, że klin klinem wybijają, czym sobie z nienagła życia umniejszają. Jeżeli też ból głowy pochodzi z macice, Na to mają baby swe różne tajemnice. Jeżeli z pełności humorów w ciele, trzeba się purgować. Jeżeli z pełności krwie, puścić ją trzeba. Jeżeli z ostrości, albo rzadkości onej, trzeba się purgować, na potym brać, także puścić ją jeśliby tego była potrzeba. Jeżeli z gorącości, albo z oziębnienia, albo z zatwardzenia wątroby, lubo też śledziony niesposobności, o tym będziesz miał na swoich miejscach
przyczym y purgánse. Iezeli z piiáństwá bol głowy pochodźi, naylepiey się dietą zábáwić, máiąć to pospolićie w zwyczáiu, że klin klinem wybiiáią, czym sobie z nienagłá zyćia umnieyszáią. Ieżeli też bol głowy pochodźi z mácice, Ná to máią baby swe rożne táiemnice. Ieżeli z pełnośći humorow w ćiele, trzebá się purgowáć. Ieżeli z pełnośći krwie, puśćić ią trzebá. Ieżeli z ostrośći, álbo rzadkośći oney, trzebá się purgowáć, ná potym brác, tákże puśćić ią ieśliby tego byłá potrzebá. Ieżeli z gorącośći, álbo z oziębnienia, álbo z zátwárdzenia wątroby, lubo też śledziony niesposobnośći, o tym będziesz miał ná swoich mieyscách
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 42
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
zwyczaju, że klin klinem wybijają, czym sobie z nienagła życia umniejszają. Jeżeli też ból głowy pochodzi z macice, Na to mają baby swe różne tajemnice. Jeżeli z pełności humorów w ciele, trzeba się purgować. Jeżeli z pełności krwie, puścić ją trzeba. Jeżeli z ostrości, albo rzadkości onej, trzeba się purgować, na potym brać, także puścić ją jeśliby tego była potrzeba. Jeżeli z gorącości, albo z oziębnienia, albo z zatwardzenia wątroby, lubo też śledziony niesposobności, o tym będziesz miał na swoich miejscach. Na wszelki ból głowy. Wodka doświadczona z Koszyka wypalona, zażywając jej po kwaterce co dzień, przydając do
zwyczáiu, że klin klinem wybiiáią, czym sobie z nienagłá zyćia umnieyszáią. Ieżeli też bol głowy pochodźi z mácice, Ná to máią baby swe rożne táiemnice. Ieżeli z pełnośći humorow w ćiele, trzebá się purgowáć. Ieżeli z pełnośći krwie, puśćić ią trzebá. Ieżeli z ostrośći, álbo rzadkośći oney, trzebá się purgowáć, ná potym brác, tákże puśćić ią ieśliby tego byłá potrzebá. Ieżeli z gorącośći, álbo z oziębnienia, álbo z zátwárdzenia wątroby, lubo też śledziony niesposobnośći, o tym będziesz miał ná swoich mieyscách. Ná wszelki bol głowy. Wodká doświadczona z Koszyká wypalona, záżywáiąc iey po kwáterce co dźien, przydáiąc do
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 42
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
którzy tylko na tym się dadzą przykładem bab) aby co prędzej zatrzymać, naco dają różne sekretne proszki, konfekciki ex Opiatis, wodki etc. czym jak wielu morzą każdy widzieć może. Opiniują się sposoby: Naprzód niektórzy zaraz na począntku choroby, dają purgans ex Rhabar Myrabol cum Manna, przytym jako jeno pocznie purgować lekarstwo, za każdą operacją dają pić wodę Egierską letnią, na każdy raz po pół kwarty circiter, nazajutrz dają wolne adstringens, jeżeli się Dysenteria nie uspokoi znowu powtarzają takiż purgans, czym doskonale i prędko lekszą chorobę, że zaś trudno o wodę Egierską, że albo niestać na nią kogo; albo jej trudno
ktorzy tylko na tym się dadzą przykłádem bab) aby co prędzey zátrzymáć, náco daią rożne sekretne proszki, konfekciki ex Opiatis, wodki etc. czym iák wielu morzą káżdy widźieć może. Opiniuią się sposoby: Naprzod niektorzy záraz na począntku choroby, dáią purgáns ex Rhabar Myrabol cum Manna, przytym iako ieno pocznie purgowáć lekárstwo, zá kożdą operácyą dáią pić wodę Egierską letnią, ná kożdy raz po puł kwarty circiter, názáiutrz dáią wolne adstringens, ieżeli się Dysenterya nie uspokoi znowu powtarzáią tákiż purgáns, czym doskonále y prędko lekszą chorobę, że záś trudno o wodę Egierską, że álbo niestać ná nię kogo; álbo iey trudno
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 233
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
pugują przez usta? Podobną też rzecz widziałem, iż bez spawował na jednym opuchłym, kiedy ze bzu skrobano do dołu skorę a pod chorego podłożono, puchlina z chodziła ku nogom. a gdy skrobano bez ku gorze, puchlina szła ku gorze. pierwszej rzeczy ta jest racja. żyłki które są pod pąkiem mają moc purgować na dół, i kiedy pąk ku dołowi ciągną to zwierzchne żyłki urywają się a te które są pod pąkiem przy pąku zostają: i tak purnią na dół. kiedy zaś pąk ciągną ku gorze, żyłki które są nad pąkiem zostają przy pąku, a te mają moc przez usta purgować. a które są pod pakiem urywają
puguią przez ustá? Podobną też rzecz widźiałem, iż bez spáwował ná iednym opuchłym, kiedy ze bzu skrobano do dołu skorę á pod chorego podłożono, puchliná z chodźiłá ku nogom. á gdy skrobano bez ku gorze, puchliná szłá ku gorze. pierwszey rzeczy tá iest rácyia. żyłki ktore są pod pąkiem máią moc purgowáć ná doł, y kiedy pąk ku dołowi ćiągną to zwierzchne żyłki urywáią się á te ktore są pod pąkiem przy pąku zostáią: y ták purnią ná doł. kiedy záś pąk ćiągną ku gorze, żyłki ktore są nád pąkiem zostáią przy pąku, á te máią moc przez ustá purgowáć. á ktore są pod pakiem urywáią
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 153
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
żyłki które są pod pąkiem mają moc purgować na dół, i kiedy pąk ku dołowi ciągną to zwierzchne żyłki urywają się a te które są pod pąkiem przy pąku zostają: i tak purnią na dół. kiedy zaś pąk ciągną ku gorze, żyłki które są nad pąkiem zostają przy pąku, a te mają moc przez usta purgować. a które są pod pakiem urywają się i przy drzewie zostają. Drugiej zaś rzeczy ta przyczyna, to jest skrobania skorej. Bzowa skorka która jest między drzewem a miedzy zwierzchną skorą, ma wielką moc na humory, jako to wiadomo Medykom. w tej są żyłki jedne ku dołowi, drugie obrócone ku gorze pełne duchów
żyłki ktore są pod pąkiem máią moc purgowáć ná doł, y kiedy pąk ku dołowi ćiągną to zwierzchne żyłki urywáią się á te ktore są pod pąkiem przy pąku zostáią: y ták purnią ná doł. kiedy záś pąk ćiągną ku gorze, żyłki ktore są nád pąkiem zostáią przy pąku, á te máią moc przez ustá purgowáć. á ktore są pod pakiem urywáią się y przy drzewie zostáią. Drugiey záś rzeczy tá przyczyná, to iest skrobánia skorey. Bzowa skorká ktora iest między drzewem á miedzy zwierzchną skorą, ma wielką moc ná humory, iáko to wiádomo Medykom. w tej są żyłki iedne ku dołowi, drugie obrocone ku gorze pełne duchow
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 153
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
