wypełnia. A potym darniem według wewnętrznej cyrkumferencyj moździerza, dobija. A na ostatek tak się w moździerzu osadza bomba, albo granat, i do koła im tężej, tym lepiej utyka, aby locht do zapalenia bomby albo granatu, wpadał na samo centrum, albo oś cylindrową moździerza ku jego orificium. W którym lochcie rurka racową materią nabita i zapalona, poty tli, póki do suchego prochu nie doidzie, po której zapaleniu tudzież się podpala moździerz i bombę wyrzuca.
Rychtowania sposób moździerzów jedenże co i dział. Wymiar dystancyj jak daleko nieść może bombę moździerz według swojej sytuacyj, ten podaje wswojej Artyleryj Jacobus Usani, a z niego X
wypełnia. A potym darniem według wewnętrzney cyrkumferencyi mozdzierza, dobiia. A ná ostatek ták się w mozdzierzu osadza bomba, álbo granat, y do kołá im tężey, tym lepiey utyka, áby locht do zápalenia bomby álbo granatu, wpadał ná samo centrum, álbo oś cylindrową mozdzierza ku iego orificium. W ktorym lochcie rurka rácową materyą nábita y zapalona, poty tli, poki do suchego prochu nie doidzie, po ktorey zápaleniu tudziesz się podpala mozdzierz y bombę wyrzuca.
Rychtowania sposob mozdzierzow iedenże co y dział. Wymiar dystancyi iák daleko nieść może bombę mozdzierz według swoiey sytuácyi, ten podáie wswoiey Artyleryi Jacobus Usani, á z niego X
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P2
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, wewnątrz proźna, z jednym tylko lochtem do osadzenia rurki do zapału służącej, i uchami dwiema przy tymże lochcie, aby zgodnie mogła być w moździerz spuszczona, i w nim osadzona. Ta sfera napełnia się prochem aż po sam locht. W lochcie osadza się dychtownie rurka dochodząca suchego prochu. Ta rurka nabija się racową materią. Której preparacja jest ta. Weź saletry wyczyszczonej i utartej uncyj 2. Siarki uncją 1. Prochu tęgiego na mąkę startego uncyj 3. Zmięszai to należycie, i tę rurkę napychai, stemplem ją ubijając. Ta tedy racowa materia zapalona, poty tleć powinna, póki bomba z moździerza wyrzucona nie stanie na swoim terminie
, wewnątrz proźna, z iednym tylko lochtem do osadzenia rurki do zápału służącey, y uchámi dwiema przy tymże lochcie, áby zgodnie mogła być w mozdzierz spuszczona, y w nim osadzona. Ta sfera nápełnia się prochem aż po sąm locht. W lochcie osadza się dychtownie rurka dochodząca suchego prochu. Ta rurka nábiia się rácową máteryą. Ktorey preparacya iest ta. Weź saletry wyczyszczoney y utartey uncyi 2. Siarki uncyą 1. Prochu tęgiego ná mąkę ztartego uncyi 3. Zmięszai to należycie, y tę rurkę napychai, stęplem ią ubiiaiąc. Ta tedy rácowa materya zápalona, poty tleć powinna, poki bomba z mozdzierza wyrzucona nie stánie ná swoim terminie
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P2v
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
sam locht. W lochcie osadza się dychtownie rurka dochodząca suchego prochu. Ta rurka nabija się racową materią. Której preparacja jest ta. Weź saletry wyczyszczonej i utartej uncyj 2. Siarki uncją 1. Prochu tęgiego na mąkę startego uncyj 3. Zmięszai to należycie, i tę rurkę napychai, stemplem ją ubijając. Ta tedy racowa materia zapalona, poty tleć powinna, póki bomba z moździerza wyrzucona nie stanie na swoim terminie. Aby skutek swoi uczyniła bomba, w tym największa sztuka. Aby moździerz należycie wyrychtowany doniosl bombę na miejsce umyślone, ani przesadził, ani niedosadził: Racowa też materia w zapale nie prędzej się wypaliła, niż bomba stanie na
sąm locht. W lochcie osadza się dychtownie rurka dochodząca suchego prochu. Ta rurka nábiia się rácową máteryą. Ktorey preparacya iest ta. Weź saletry wyczyszczoney y utartey uncyi 2. Siarki uncyą 1. Prochu tęgiego ná mąkę ztartego uncyi 3. Zmięszai to należycie, y tę rurkę napychai, stęplem ią ubiiaiąc. Ta tedy rácowa materya zápalona, poty tleć powinna, poki bomba z mozdzierza wyrzucona nie stánie ná swoim terminie. Aby skutek swoi uczyniła bomba, w tym naywiększa sztuka. Aby mozdzierz należycie wyrychtowany doniosl bombę ná mieysce umyślone, ani przesadził, áni niedosadził: Racowa też materia w zapale nie prędzey się wypaliłá, niż bomba stánie ná
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P2v
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
należycie, i tę rurkę napychai, stemplem ją ubijając. Ta tedy racowa materia zapalona, poty tleć powinna, póki bomba z moździerza wyrzucona nie stanie na swoim terminie. Aby skutek swoi uczyniła bomba, w tym największa sztuka. Aby moździerz należycie wyrychtowany doniosl bombę na miejsce umyślone, ani przesadził, ani niedosadził: Racowa też materia w zapale nie prędzej się wypaliła, niż bomba stanie na terminie. Gdyż na powietrzu się roztrzawszy daremną by była ekspensą.
Granat: albo jest większy? i z moździerza bywa wypuszczany? jednoż jest co bomba. Albo jest ręczny? i zwyczajnie bywa szklany. Który w ręku zapalony od piechoty, rzucany
należycie, y tę rurkę napychai, stęplem ią ubiiaiąc. Ta tedy rácowa materya zápalona, poty tleć powinna, poki bomba z mozdzierza wyrzucona nie stánie ná swoim terminie. Aby skutek swoi uczyniła bomba, w tym naywiększa sztuka. Aby mozdzierz należycie wyrychtowany doniosl bombę ná mieysce umyślone, ani przesadził, áni niedosadził: Racowa też materia w zapale nie prędzey się wypaliłá, niż bomba stánie ná terminie. Gdyż ná powietrzu się roztrzawszy dáremną by byłá expensą.
Granat: álbo iest większy? y z mozdzierza bywa wypuszczany? iednoż iest co bomba. Albo iest ręczny? y zwyczainie bywa szklány. Ktory w ręku zápalony od piechoty, rzucany
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P2v
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
przymięszai całkiego prochu funtów 8. 5to. Tak zmięszaną materią wylei na stół kamienny lub jaką blachę, i wystudzoną granizui wielkością orzecha laskowego. Każdą część ugranizowaną obwieć nicią pirotechniczną. 6to. Te tedy grana z tej massy wyrobione w sferze drewnianej prochem suchem przesypui. J dopełniwszy sfery, przypraw do lochtu takąż rurkę z racową materią, jako i w bombie. Może być taż sama sfera chustą obwinięta i żywicą oblana. Zapalona materia racowa w rurce, i z moździerza wyrzucona taka sfera, gdy swego doidzie terminu, na nim rozsadzi, deszcz ognisty zapalający sprawi.
Sposób zaś robienia nici pirotechnicznej tak do ogniów wojennych, jako i triumfalnych
przymięszai całkiego prochu funtow 8. 5to. Ták zmięszaną materyą wylei ná stoł kámienny lub iáką blachę, y wystudzoną granizui wielkością orzecha láskowego. Każdą część ugranizowaną obwieć nicią pirotechniczną. 6to. Te tedy grana z tey massy wyrobione w sferze drewnianey prochem suchem przesypui. J dopełniwszy sfery, przypraw do lochtu takąż rurkę z racową máteryą, iáko y w bombie. Może być taż sama sfera chustą obwinięta y zywicą oblána. Zapalona materya rácowa w rurce, y z mozdzierza wyrzucona táka sfera, gdy swego doidzie terminu, ná nim rozsadzi, deszcz ognisty zápalaiący sprawi.
Sposob zaś robienia nici pirotechniczney ták do ogniow woiennych, iáko y tryumfalnych
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P3
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
wielkością orzecha laskowego. Każdą część ugranizowaną obwieć nicią pirotechniczną. 6to. Te tedy grana z tej massy wyrobione w sferze drewnianej prochem suchem przesypui. J dopełniwszy sfery, przypraw do lochtu takąż rurkę z racową materią, jako i w bombie. Może być taż sama sfera chustą obwinięta i żywicą oblana. Zapalona materia racowa w rurce, i z moździerza wyrzucona taka sfera, gdy swego doidzie terminu, na nim rozsadzi, deszcz ognisty zapalający sprawi.
Sposób zaś robienia nici pirotechnicznej tak do ogniów wojennych, jako i triumfalnych, jest następujący. Ukręć sznurek z bawełny. Weś cztery części winnego tęgiego octu. Dwie części uryny. Spiritûs
wielkością orzecha láskowego. Każdą część ugranizowaną obwieć nicią pirotechniczną. 6to. Te tedy grana z tey massy wyrobione w sferze drewnianey prochem suchem przesypui. J dopełniwszy sfery, przypraw do lochtu takąż rurkę z racową máteryą, iáko y w bombie. Może być taż sama sfera chustą obwinięta y zywicą oblána. Zapalona materya rácowa w rurce, y z mozdzierza wyrzucona táka sfera, gdy swego doidzie terminu, ná nim rozsadzi, deszcz ognisty zápalaiący sprawi.
Sposob zaś robienia nici pirotechniczney ták do ogniow woiennych, iáko y tryumfalnych, iest nástępuiący. Ukręć sznurek z bawełny. Weś cztery części winnego tęgiego octu. Dwie części uryny. Spiritûs
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P3
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
według preskrypcyj gotową i należycie wymięszaną i utartą, należy naiprzód sporządzić ładunki. Które mieć będziesz. Jeżeli z tęgiego dubeltowego papieru, okręcając koło stępla papier, wiążąc koło końca do zapału, akomodować te ładunki oraz z stemplem do formy tak będziesz. Aby należycie napełnił ładunek formę. Ten ładunek osadzony w formie masz napełniać materią racową, po trochu jej sypiąc, i coraz dobrze ubijając, bijąc młotem w stępel. Gdy już do wierzchu, nie co zostawując miejsca, nabijesz ładunek, talerzykiem z drewna, lub tektury według diametru ładunku wyrobionym, i we srzodku dziurawym przykryj racową materią, dobrze go na klei osadziwszy. Na ten talerzyk nasyp prochu suchego
według preskrypcyi gotową y należycie wymięszaną y utartą, należy naiprzod zporządzić łádunki. Ktore mieć będziesz. Jeżeli z tęgiego dubeltowego papieru, okręcaiąc koło stępla papier, wiążąc koło końca do zápału, akkommodowáć te łádunki oraz z stęplem do formy ták będziesz. Aby należycie napełnił łádunek formę. Ten łádunek osadzony w formie masz nápełniać materyą racową, po trochu iey sypiąc, y coraz dobrze ubiiaiąc, biiąc młotem w stępel. Gdy iuż do wierzchu, nie co zostawuiąc mieysca, nábiiesz łádunek, tálerzykiem z drewna, lub tektury według dyametru łádunku wyrobionym, y we srzodku dziurawym przykryi racową máteryą, dobrze go ná klei osadziwszy. Ná ten tálerzyk násyp prochu suchego
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P4v
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Aby należycie napełnił ładunek formę. Ten ładunek osadzony w formie masz napełniać materią racową, po trochu jej sypiąc, i coraz dobrze ubijając, bijąc młotem w stępel. Gdy już do wierzchu, nie co zostawując miejsca, nabijesz ładunek, talerzykiem z drewna, lub tektury według diametru ładunku wyrobionym, i we srzodku dziurawym przykryj racową materią, dobrze go na klei osadziwszy. Na ten talerzyk nasyp prochu suchego, wysokością diametru ładunku, i mocno zawiąż sznurkiem. Tak nabity ładunek zostaje jeszcze, od zapału zaczynając, wiercieć świderkiem proporcjonalnym każdej formie. Diameter grubości świderka przy samym zapale powinien zabierać czwartą część diametru racy. Koniec zaś świderka swoim diametrem ośmą część
Aby należycie napełnił łádunek formę. Ten łádunek osadzony w formie masz nápełniać materyą racową, po trochu iey sypiąc, y coraz dobrze ubiiaiąc, biiąc młotem w stępel. Gdy iuż do wierzchu, nie co zostawuiąc mieysca, nábiiesz łádunek, tálerzykiem z drewna, lub tektury według dyametru łádunku wyrobionym, y we srzodku dziurawym przykryi racową máteryą, dobrze go ná klei osadziwszy. Ná ten tálerzyk násyp prochu suchego, wysokością dyametru łádunku, y mocno záwiąż sznurkiem. Ták nábity ładunek zostáie ieszcze, od zapału zaczynaiąc, wiercieć swiderkiem proporcyonalnym każdey formie. Dyameter grubości swiderka przy samym zapale powinien zábieráć czwartą część dyametru racy. Koniec zaś swiderka swoim dyametrem osmą część
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: Q
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Proch albowiem suchy zapalony oneż wysadzi i zapali w gorze. Jeżeli zaś nad suchym prochem gwiazdki albo skry jaśniejące, lub litery, herby, albo hieroglifiki należycie wyrobione według niższej preskrypcyj, osadzisz w racy słusznej wielkości, któraby zdolna była wynieść w górę ten z sobą ciężar, dokażesz umyślonej sztuki. O Gwiazdach racowych.
XIV. Świecących gwiazd ta jest preskrypcja. 1mo. Weś saletry funtów 3. siarki uncyj 11. Bursztynu tartego uncją 1. Antymonium uncją 1. Prochu tartego uncyj 3. Albo też weś saletry uncyj 6. siarki uncyj 11. Prochu tartego uncyj 5 i pół. Olibanu, Mastyksu, Merkuriuszu
. Proch álbowięm suchy zapalony oneż wysadzi y zapali w gorze. Jeżeli zaś nad suchym prochem gwiazdki álbo skry iasnieiące, lub litery, herby, álbo hieroglifiki należycie wyrobione według niższey preskrypcyi, osadzisz w racy słuszney wielkości, ktoraby zdolna była wynieść w gorę ten z sobą ciężar, dokażesz umyśloney sztuki. O Gwiazdach rácowych.
XIV. Swiecących gwiazd ta iest preskrypcya. 1mo. Weś saletry funtow 3. siarki uncyi 11. Bursztynu tartego uncyą 1. Antimonium uncyą 1. Prochu tartego uncyi 3. Albo też weś saletry uncyi 6. siarki uncyi 11. Prochu tartego uncyi 5 y puł. Olibanu, Mastyxu, Merkuryuszu
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: Qv
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
