i Rządu, przystępuję do Senatorskiego. Senatorów Polskich powaga jest pierwsza po Królu i dożywotnia. W Krzesłach przy Królu swoje decyzje daje, dla tym wygodniejszej, i spokojniejszej deliberacyj i Rady dania Ojczyźnie. Senat jest z dwóch Stanów złożony: z Duchownego Arcybiskupów i Biskupów, i z Świeckiego Wojewodów, i Kasztelanów. Duchowni najpierwszy Rang i miejsce w Senacie trzymają od dawnych czasów, przy którym ich Aleksander Król stwierdził na Sejmie Lubelskim jako wyżej w Historyj namieniłem. Dla tego zaś Rzeczpospolita Duchownych do Senatu i Prymu przyłączyła. 1. dla powagi większej Religii i Błogosławieństwa w Radach wszelakich. 2. dla utrzymania pasyonatów i swawolnych Królów. 3 dla prędszej
i Rządu, przystępuję do Senatorskiego. Senatorów Polskich powaga jest pierwsza po Królu i dożywotnia. W Krzesłach przy Królu swoje decyzye daje, dla tym wygodnieyszey, i spokoynieyszey deliberacyi i Rady dania Oyczyznie. Senat jest z dwóch Stanów złożony: z Duchownego Arcybiskupów i Biskupów, i z Swieckiego Wojewodów, i Kasztelanów. Duchowni naypierwszy Rang i mieysce w Senaćie trzymają od dawnych czasów, przy którym ich Alexander Król stwierdźił na Seymie Lubelskim jako wyżey w Historyi namieniłem. Dla tego zaś Rzeczpospolita Duchownych do Senatu i Prymu przyłączyła. 1. dla powagi większey Religii i Błogosławieństwa w Radach wszelakich. 2. dla utrzymania passyonatów i swawolnych Królów. 3 dla prętszey
Skrót tekstu: ŁubHist
Strona: 158
Tytuł:
Historia polska z opisaniem rządu i urzędów polskich
Autor:
Władysław Łubieński
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
historia, prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1763
Data wydania (nie później niż):
1763
wzięte być jedną Rzecząpospolitą, według uczynionego między sobą związku R. 1579 przez który obowiązały się przysięgą wzajemną bronić wraz wszyscy swojej wolności, i stanowić Zgromadzenie Stanów Generalnych, przez swoich Deputatów z każdej w szczegolności Prowincyj wysłanych: i z trzema Powiatami z niemi sprzymierzonemi. ATLAS DZIECINNY.
Są zaś te, które tu nie według rangi Deputatów z każdej zjeżdżających się na Zgromadzenie Stanów Generalnych Prowincyj, ale według porządku Geografów kładę 1. Prowincja ZELANDia, składa się z siedmiu wysp to jest: a. Walcheren. b. Sud-Beveland. c. Wolfartsdyk. d. Nord-Beveland. e. Schouven. f. Tolen. g. Filipsland. II. Prowincja
wzięte bydź iedną Rzecząpospolitą, według uczynionego między sobą związku R. 1579 przez ktory obowiązały się przysięgą wzaiemną bronić wraz wszyscy swoiey wolności, y stanowić Zgromadzenie Stanow Generalnych, przez swoich Deputatow z każdey w szczegolności Prowincyi wysłanych: y z trzema Powiatami z niemi zprzymierzonemi. ATLAS DZIECINNY.
Są zaś te, ktore tu nie według rangi Deputatow z każdey zieżdżaiących się na Zgromadzenie Stanow Generalnych Prowincyi, ale według porządku Geografow kładę 1. Prowincya ZELANDYA, składa się z siedmiu wysp to iest: a. Walcheren. b. Sud-Beveland. c. Wolfartsdyk. d. Nord-Beveland. e. Schouven. f. Tholen. g. Philipsland. II. Prowincya
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 72
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
. nad Wisłą położone należy do Biskupa Chełmińskiego. Przedtym to miasto ozdobniejsze było miejscem Trybunału całych Prus przed ustanowieniem Sądów Prowincyj Pruskiej, jako się pokazuje z Prawa rzeczonego Jus Culmense, a przeto prym miało między innemi Pruskiemi miastami: Ale że pod czas wojny z Krzyżakami do partyj Krzyżackiej wiązało się; zaczym odsądzone od swojej dawnej rangi i prerogatywy, Biskupom Chełmińskim na zawsze oddane zostało. Znakiem dawnej jego wspaniałości są Kościoły i inne struktury dosyć piękne.
3tio. Dzieli się na 7 Powiatów: Chełmiński, Toruński, Grudziądzki, Radzyński, Kowalewski, Bródnicki, Nowomiejski, te ostatnie dwa czynią Ziemię Michałowską, która rozciąga się nad Drwęcą między D. i
. nad Wisłą położone należy do Biskupa Chełmińskiego. Przedtym to miasto ozdobnieysze było mieyscem Trybunału całych Prus przed ustanowieniem Sądow Prowincyi Pruskiey, iako się pokazuie z Prawa rzeczonego Jus Culmense, a przeto prym miało między innemi Pruskiemi miastami: Ale że pod czas woyny z Krzyżakami do partyi Krzyżackiey wiązało się; zaczym odsądzone od swoiey dawney rangi y prerogatywy, Biskupom Chełmińskim na zawsze oddane zostało. Znakiem dawney iego wspaniałości są Kościoły y inne struktury dosyć piękne.
3tio. Dzieli się na 7 Powiatow: Chełmiński, Toruński, Grudziądzki, Radzyński, Kowalewski, Brodnicki, Nowomieyski, te ostatnie dwa czynią Ziemię Michałowską, ktora rozciąga się nad Drwęcą między D. y
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 144
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
się do Gdańska i oblewa go. ATLAS DZIECINNY.
2do. Stołeczne miasto tego Województwa pod numer. I. Gdańsk; Trzecie z największych miast Pruskich uprzywilejowanych o mile od morza Bałtyckiego nad Motławą i Raduniem leżące, od Wschodu i Północy Wisłą czyli Leniwką, od Zachodu i Południa górami opasane. Jest to miasto trzecie w randze, z pomiędzy największych trzech miast Pruskich zaszczycających się prawem wchodzenia do Rad i Sądowej Jurysdykcyj Prowincyj Pruskiej. Znacznie ufortyfikowane, i cokolwiek do utrzymania w najlepszym porządku fortecy należy, bezustannie przestrzegające: przeto wały, mury, fosy, bramy i wszystkie do miasta przystępy sztuką architektury wojskowej ozdobione i wzmocnione, przy ustawicznej reparacyj i pilnym
się do Gdańska y oblewa go. ATLAS DZIECINNY.
2do. Stołeczne miasto tego Woiewodztwa pod numer. I. Gdańsk; Trzecie z naywiększych miast Pruskich uprzywileiowanych o mile od morza Baltyckiego nad Motławą y Raduniem leżące, od Wschodu y Połnocy Wisłą czyli Leniwką, od Zachodu y Południa gorami opasane. Jest to miasto trzecie w randze, z pomiędzy naywiększych trzech miast Pruskich zaszczycaiących się prawem wchodzenia do Rad y Sądowey Jurisdykcyi Prowincyi Pruskiey. Znacznie ufortyfikowane, y cokolwiek do utrzymania w naylepszym porządku fortecy należy, bezustannie przestrzegaiące: przeto wały, mury, fossy, bramy y wszystkie do miasta przystępy sztuką architektury woyskowey ozdobione y wzmocnione, przy ustawiczney reparacyi y pilnym
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 150
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
, Kurcjuszu, Wegecjuszu, Wirgiliuszu, i innych ciekawy napije się Legista. Ja tu kilka pro egzemplo cytuję, jakoto: Se credere pugnae: vulnera vulneribus, mortes quoq; mortibus atris miscentur, mówi Wirgiliusz: Pectora pectoribus tunduntur, et ensibus enses: Manum committere, conserere. Wojska Polskiego Autoramentu TERMINY, i RANG.
HEtmani, Wielki, i Polny Koronni, Hetmani, Wielki i Polny W. X. Litewskiego: których Insygnia Buława, Buńczuk prosty z ogona końskiego, polityczny z piór strusich czarnych, z wiszącemi wstęgami, po Łacinie Cauda Equina; noszony przez Buńczucznego. Hetman Wielki po Łacinie zowie się Supremus Exercituum Dux Mágnus Polemarchus
, Kurcyuszu, Wegecyuszu, Wirgiliuszu, y innych ciekawy napiie się Legista. Ia tu kilka pro exemplo cytuię, iakoto: Se credere pugnae: vulnera vulneribus, mortes quoq; mortibus atris miscentur, mowi Wirgiliusz: Pectora pectoribus tunduntur, et ensibus enses: Manum committere, conserere. Woyska Polskiego Autoramentu TERMINY, y RANG.
HEtmani, Wielki, y Polny Koronni, Hetmani, Wielki y Polny W. X. Litewskiego: ktorych Insignia Buława, Buńczuk prosty z ogona końskiego, polityczny z pior strusich czarnych, z wiszącemi wstęgami, po Łacinie Cauda Equina; noszony przez Buńczucznego. Hetman Wielki po Łacinie zowie się Supremus Exercituum Dux Mágnus Polemarchus
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 81
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Dać ognia, nie strzelać: Dać tył nieprzyjacielowi, nie uciekać. Niewolnicy, albo Aresztanci z Cudzoziemska. Koło Rycerskie, kołować: Wojska Corpus, Frons Skrzydło Lewe, Prawe: Ordynans, Komenda, Chorągiew Matka, Hasło, Mij hasło: Hasło przez Musztuk otrąbi, etc. etc. Cudzoziemskiego Autoramentu TERMINY, i RANG. Jeżeli niedoskonałego co, Księdzu nie Żołnierzowi przebaczyć potrzeba
FEld Marszałek, jest to Generalissimus, inaczej Campi Mareschalcus Generalis: Brigadier Maior, Feld Marszałka pomocnik, Substitut: Generał Regimentu Kawałeryj, po łacinie Magister, albo Generalis Equitum: Generał Leutnant, niby Vice General Pułkownik. Po łacinie Oberster Leutnant, tojest Podpułkownik Vice-Colonellus:
Dać ognia, nie strzelać: Dać tył nieprzyiacielowi, nie uciekać. Niewolnicy, albo Aresztanci z Cudzoziemska. Koło Rycerskie, kołować: Woyska Corpus, Frons Skrzydło Lewe, Prawe: Ordynans, Kommendá, Chorągiew Matka, Hasło, Miy hasło: Hasło przez Musztuk otrąbi, etc. etc. Cudzoziemskiego Autoramentu TERMINY, y RANG. Ieżeli niedoskonałego co, Xiędzu nie Zołnierzowi przebaczyć potrzeba
FEld Marszałek, iest to Generalissimus, inaczey Campi Mareschalcus Generalis: Brigadier Maior, Feld Marszałka pomocnik, Substitut: Generał Regimentu Kawałeryi, po łacinie Magister, albo Generalis Equitum: Generał Leutnant, niby Vice General Pułkownik. Po łacinie Oberster Leutnant, toiest Podpułkownik Vice-Colonellus:
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 83
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Duchowieństwa, z Urzędnikami Duchownemi, także niby Spirytuałami, Nakib Eszrefem, Najstarszym nad Familią Mahometa, z Szejchmy, tojest Kaznodziejami: który aż do ziemi głowę schiliwszy, i ręce za pas założywszy, w ramie Cesarza całuje; którego Cesarz wstaniem, i na krok jeden postąpieniem przecięż dystyngwuje. Inni za nim idący według rangu Godności swojej, to w ręce, to w kraj szaty, w rękaw Matometanismus, albo Religia Turecka
całują Cesarza. Po odebranych publicznych kongratułacjach, jeszcze je w Pokojach odbiebra dalszych od Pokojowych, Dworzanów. Solenny potym traktament bywa na Sali Dywanu, gdzie Przedniejsi Urzędnicy Cesarskim Stołem uczczeni bywają. Po obiedzie. 16. Urzędnikom
Duchowieństwa, z Urzędnikami Duchownemi, także niby Spirytuałami, Nakib Eszrefem, Naystarszym nád Familią Machometa, z Szeychmy, toiest Kaznodzieiami: ktory aż do ziemi głowę schiliwszy, y ręce za pas założywszy, w ramie Cesarza całuie; ktorego Cesarz wstaniem, y na krok ieden postąpieniem przecięż dystyngwuie. Inni za nim idący według rangu Godności swoiey, to w ręce, to w kray szaty, w rękaw Mathometánismus, albo Religia Turecka
całuią Cesarza. Po odebranych publicznych kongratułacyach, ieszcze ie w Pokoiach odbiebra dalszych od Pokoiowych, Dworzanow. Solenny potym traktament bywa na Sali Dywanu, gdzie Przednieysi Urzędnicy Cesarskim Stołem uczczeni bywaią. Po obiedzie. 16. Urzędnikom
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1104
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
francusku przestroić, rekomendował królowi imci do grandmuszkieterów.
Była to kompania z samych Polaków, Litwy i Kurlandczyków złożona, których było osimdziesiąt. Sam król był kapitanem naszym, porucznikiem śp. książę imć Lubomirski, miecznik koronny, z charakterem generała. Pułkownikiem naszym był Potocki, brat Morsztynowej, wojewodzinęj inflanckiej, a każdy grandmuszkieter miał rangę chorążską. Mieliśmy oprócz egzercycjów wojennych, konnych i pieszych, wszystkich munsztrów i ewolucji, metrów języka francuskiego, niemieckiego, architektury wojennej, fechtowania, woltyżerowania, tańcowania i na koniu jeżdżenia. Aplikowałem się do tego wszystkiego nieleniwie, przez co u oficerów moich miałem estymacją i deklaracją promocji, a imć pan pułkownik
francusku przestroić, rekomendował królowi jmci do grandmuszkieterów.
Była to kompania z samych Polaków, Litwy i Kurlandczyków złożona, których było osimdziesiąt. Sam król był kapitanem naszym, porucznikiem śp. książę jmć Lubomirski, miecznik koronny, z charakterem generała. Pułkownikiem naszym był Potocki, brat Morsztynowej, wojewodzinęj inflantskiej, a każdy grandmuszkieter miał rangę chorążską. Mieliśmy oprócz egzercycjów wojennych, konnych i pieszych, wszystkich munsztrów i ewolucji, metrów języka francuskiego, niemieckiego, architektury wojennej, fechtowania, woltyżerowania, tańcowania i na koniu jeżdżenia. Aplikowałem się do tego wszystkiego nieleniwie, przez co u oficerów moich miałem estymacją i deklaracją promocji, a jmć pan pułkownik
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 43
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
po francusku mię przestrajał, a już naówczas wdał się był w przeciwne generałowi swemu korespondencje, o czym ja nie wiedziałem, i potem był w ścisłym areszcie. Ten mi tedy poradził, abym przysiągł. Gdy dzień juramentu przyszedł i stanęliśmy w paracie w pałacu marszałka wielkiego koronnego, wołano pierwej oficerów naszych podług rangi ich pojedynczo, a potem nas z roili takoż pojedynczo przed marszałka wielkiego koronnego do sali. Gdy i mnie zawołano i pytano się, jeżeli mam wolę przysięgać, odpowiedziałem najprzód, że jako nie mam intencji być dłużej grandmuszkieterem, tak i przysięgi dla mnie nie widzę potrzebnej, ale gdy mi ka-
zano zaraz dać kategoryczną
po francusku mię przestrajał, a już naówczas wdał się był w przeciwne generałowi swemu korespondencje, o czym ja nie wiedziałem, i potem był w ścisłym areszcie. Ten mi tedy poradził, abym przysiągł. Gdy dzień juramentu przyszedł i stanęliśmy w paracie w pałacu marszałka wielkiego koronnego, wołano pierwej oficerów naszych podług rangi ich pojedynczo, a potem nas z roili takoż pojedynczo przed marszałka wielkiego koronnego do sali. Gdy i mnie zawołano i pytano się, jeżeli mam wolę przysięgać, odpowiedziałem najprzód, że jako nie mam intencji być dłużej grandmuszkieterem, tak i przysięgi dla mnie nie widzę potrzebnej, ale gdy mi ka-
zano zaraz dać kategoryczną
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 50
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
hetmana wielkiego lit., popis wojska litewskiego pod Zabłudowiem miał przed królem czynić.
Był naówczas pod bytność brata mego w Warszawie Dylewski, oboźny smoleński, chorąży petyhorski pod znakiem królewicza Ksawiera, dworzanin królewski, człek nie do wojny, ale przy dworze wieszający się i szczęście w karty mający. Pod tymże znakiem porucznikował w randze pułkowniczej Dominik Wołłowicz, referendarz lit., pan wielkimi długami obciążony, tak dalece, że od tego unikał popisu. Dylewski widząc, że na niego by przyszło prowadzić chorągiew na popis i utrzymywać swoim kosztem ekspens pułkowniczy, starał się, aby mógł przedać chorężstwo. I tak z bratem moim wszedł w kontrakt przy pomocy Sapiehy
hetmana wielkiego lit., popis wojska litewskiego pod Zabłudowiem miał przed królem czynić.
Był naówczas pod bytność brata mego w Warszawie Dylewski, oboźny smoleński, chorąży petyhorski pod znakiem królewicza Ksawiera, dworzanin królewski, człek nie do wojny, ale przy dworze wieszający się i szczęście w karty mający. Pod tymże znakiem porucznikował w randze pułkowniczej Dominik Wołłowicz, referendarz lit., pan wielkimi długami obciążony, tak dalece, że od tego unikał popisu. Dylewski widząc, że na niego by przyszło prowadzić chorągiew na popis i utrzymywać swoim kosztem ekspens pułkowniczy, starał się, aby mógł przedać chorężstwo. I tak z bratem moim wszedł w kontrakt przy pomocy Sapiehy
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 227
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
