wypływa z tegoż Oceanu i dzieli Persją od Arabii jest morze Perskie. Piąte morze które dzieli Amerykę południową od północej; jest morze Meksykańskie. Szóste, które wypływa z morza spokojnego w Ameryce północej, jest morze Wermilskie. Są i inne pomniejsze morza: jako to w Europie morze Białe: w Azyj morze Gangesowe. Redukują niektórzy do międzyziemnych morza, i morze Kaspijskie w Azyj. Ale raczej jest obszerne jezioro, nie morze. Gdyż komunikacyj z oceanem niema, chyba podziemnemi meatami. AFRYKA
XXXII. Afryka od innych części ziemi morzem zewsząd rozgraniczona. Od Azyj morzem Czerwonym. Od ziemi subpolarnej południowej, Oceanem południowym. Od Ameryki, Oceanem
wypływa z tegoż Oceanu y dzieli Persyą od Arabii iest morze Perskie. Piąte morze ktore dzieli Amerykę południową od pułnocney; iest morze Mexykańskie. Szoste, ktore wypływa z morza spokoynego w Ameryce pułnocney, iest morze Wermilskie. Są y inne pomnieysze morza: iako to w Europie morze Biáłe: w Azyi morze Gangesowe. Redukuią niektorzy do międzyziemnych morza, y morze Kaspiyskie w Azyi. Ale raczey iest obszerne iezioro, nie morze. Gdyż kommunikacyi z oceanem niemá, chyba podziemnemi meatami. AFRYKA
XXXII. Afryka od innych części ziemi morzem zewsząd rozgraniczona. Od Azyi morzem Czerwonym. Od ziemi subpolarney południowey, Oceanem południowym. Od Ameryki, Oceanem
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: D
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
się brać tylko ta część ziemi, która jest położona między cyrkułem subpolarnym, i samym polum południowym. Atoli dla nieznajomości krajów stykających się z krajem tym subpolarnym, lubo wyciągających się aż ku samemu ekwatorowi, cokolwiek jest ziemi niżej ekwatora ku południowi, oprócz Ameryki południowej, Afryki i Insuł należących do Azyj, to wszystko Geografowie redukują do części subpolarnej południowej. A najprzód prosto biorąc od promontorium bonae spei, Kafaryj Arrkyańskiej, przebywszy Ocean, jest Ziemia Papug nazwana, która w roku 1497. od Vascona Luzytańczyka znaleziona, i od wielości papug to imię wzięła.
Niżej wysep Azjatyckich Moluckich przebywszy Ocean wschodni ku polum, pokazują się brzegi Nowa Holandia nazwane.
się bráć tylko tá część ziemi, ktorá iest położoná między cyrkułem subpolárnym, y sámym polum południowym. Atoli dlá nieznáiomości kráiow ztykáiących się z kráiem tym subpolárnym, lubo wyciągáiących się aż ku sámemu ekwátorowi, cokolwiek iest ziemi niżey ekwátora ku południowi, oprocz Ameryki południowey, Afryki y Insuł náleżących do Azyi, to wszystko Geográfowie redukuią do części subpolárney południowey. A náyprzod prosto biorąc od promontorium bonae spei, Káffáryi Arrkyáńskiey, przebywszy Oceán, iest Ziemia Papug názwáná, ktorá w roku 1497. od Vásconá Luzytáńczyka ználeziona, y od wielości pápug to imię wzięłá.
Niżey wysep Azyátyckich Moluckich przebywszy Oceán wschodni ku polum, pokázuią się brzegi Nowá Hollandia názwáne.
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: E2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Księdze złotej, Familie od tych 12 Trybunów pochodzące nazywają się Nubiles imae Classis. Do tych czas trwają tych Przezwisk.
Kontaryni. Morofini. Badovary. Tiepoli. Micheli. Sanudy. Gradenigbi. Memmi. Faliery. Dandoli. Pojani. Barozzi.
Te familie co do liczby mają jak 12. Apostołów. Do których godności redukują się inne 4. zarówno dawne: jak 4. Ewangelistów.
Justyniani. Cornary. Bragandyni. Bembi.
Druga Clássis Szlachty Weneckiej zapisana w Księdze złotej w roku 1289. Trzecia Classis wpisanych tych familii, które suplementowały Wenecją pod czas wojny przeciwko Turkom. Czwarta Classis jest złożona z Prześwietnych domów, dla ich zasług ku tej
Xiędze złotey, Fámilie od tych 12 Tribunow pochodzące nazywaią się Nubiles imae Classis. Do tych czas trwaią tych Przezwisk.
Contarini. Morofini. Badovari. Tiepoli. Micheli. Sanudi. Gradenigbi. Memmi. Falieri. Dandoli. Poiani. Barozzi.
Te familie co do liczby maią iák 12. Apostołow. Do ktorych godności redukuią się inne 4. zarowno dawne: iák 4. Ewangelistow.
Justiniani. Cornari. Bragandini. Bembi.
Druga Clássis Szláchty Weneckiey zapisana w Xiędze złotey w roku 1289. Trzecia Classis wpisanych tych familii, ktore supplementowały Wenecyą pod czas woyny przeciwko Turkom. Czwarta Classis iest złożoná z Prześwietnych domow, dla ich zasług ku tey
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F2
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Talentum Minus, albo simplex miało Minas, albo grzywien Rzymskich 60
Złota Talentów stotysięcy Dawidowych, uczynią Milionów Czerwonych złotych 1[...] 75.
Unum Talentum Atticum albo Ateńskie srebra, według Tiryna redukcyj czyni Włoskich Szkudów - - 500.
Scutum zaś złotych Polskich czyni 10
Jeden tedy Ateński Talent srebra, uczyni naszych złotych 5000.
Recentiores Talent redukują, że uczyni tysięcy Talerów 25. o WAGACH i MIARACH
Kładę tu jeszcze niektóre wogi.
Cetnar ma kamieni - - 5
Kamień najsprawiedłiwszy ma w sobie Funtów - 36
Łaszt Gdański ma w sobie korców - - 60
Korzec Gdański ma w sobie Garcy - - 18.
Bela papieru ma w sobie Ryz 10
Ryza ma w
Talentum Minus, albo simplex miało Minas, albo grzywien Rzymskich 60
Złota Talentow stotysięcy Dawidowych, uczynią Millionow Czerwonych złotych 1[...] 75.
Unum Talentum Atticum albo Atteńskie srebrá, według Tiryna redukcyi czyni Włoskich Szkudòw - - 500.
Scutum zaś złotych Polskich czyni 10
Ieden tedy Atteński Talent srebra, uczyni naszych złotych 5000.
Recentiores Talent redukuią, że uczyni tysięcy Talerow 25. o WAGACH y MIARACH
Kładę tu ieszcze niektore wogi.
Cetnar ma kamieni - - 5
Kamień naysprawiedłiwszy ma w sobie Funtow - 36
Łaszt Gdański ma w sobie korcow - - 60
Korzec Gdański ma w sobie Garcy - - 18.
Bela papieru ma w sobie Ryz 10
Ryza ma w
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 160
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
partyj są gwiazdy piątej wielkości, których się liczy – 207. - W szóstej partyj są gwiazdy szóstej wielkości, których się liczy – 49. - Do których przydane inne 9. przymniejsze i przeciemniejsze, także inne 5. pochmurne i mgliste, wyniosą liczbę gwiazdy wszystkich - - - 1022.
XXX. Tę liczbę gwiazd redukują Astronomowie do trzech części. W pierwszej kładą konstelacje Zodiaczne. To jest te gwiazdy które firmamentu srzodek opasują do koła na gradusów 47. W drugiej kładą konstelacje północe, to jest gwiazdy które ku biegunowi północemu konieć firmamentu opasują na gradusów 66.2 i pół. W trzeciej kładą konstelacje południowe, które ku biegunowi południowemu, drugi koniec
partyi są gwiazdy piątey wielkości, ktorych się liczy – 207. - W szostey partyi są gwiazdy szostey wielkości, ktorych się liczy – 49. - Do ktorych przydáne inne 9. przymnieysze y przeciemnieysze, tákże inne 5. pochmurne y mgliste, wyniosą liczbę gwiazdy wszystkich - - - 1022.
XXX. Tę liczbę gwiazd redukuią Astronomowie do trzech części. W pierwszey kłádą konstellacye Zodyaczne. To iest te gwiazdy ktore firmamentu srzodek opásuią do kołá ná gradusow 47. W drugiey kłádą konstellacye pułnocne, to iest gwiazdy ktore ku biegunowi pułnocnemu konieć firmamentu opásuią ná gradusow 66.2 y puł. W trzeciey kładą konstellacye południowe, ktore ku biegunowi południowemu, drugi koniec
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: N
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
trzeba. Jeżeli wiara się ma dać Historykom. W roku 1686. Piotr Beber w siedmiu pomocników całą drewnianą wieżą Ratuszową Krakowską z dwiema zegarowymi cymbałami na 12. łokci w górę nad mur podniósł, i podwyższywszy muru, znowu ją osadził, bez wielkich zawodów i kosztu. Wszystkie którekolwiek się znajdują Machiny do ulżenia ciężaru, redukują siędo czterech tylko pryncypalnych machin, które w sobie zamykając, różnej denominacyj i figur czynią instrumenta. A są te: Drąg prosty do dźwigania służący: kolowrot: kluba i szruba. Coby zaś była za racja przemożenia ciężaru tymi machinami? kontrowertują w swojej Machice Gaspar Schot, Honoratus Fabri Zucchi, Cassati. Solski dostateczną
trzeba. Jeżeli wiara się ma dáć Historykom. W roku 1686. Piotr Beber w siedmiu pomocnikow całą drewnianą wieżą Ratuszową Krakowską z dwiema zegarowymi cymbałami ná 12. łokci w gorę nad mur podniosł, y podwyższywszy muru, znowu ią osadził, bez wielkich zawodow y kosztu. Wszystkie ktorekolwiek się znaiduią Machiny do ulżenia ciężaru, redukuią siędo czterech tylko pryncypalnych machin, ktore w sobie zámykáiąc, rożney denominácyi y figur czynią instrumenta. A są te: Drąg prosty do dzwigania służący: kolowrot: kluba y szruba. Coby zaś byłá zá racya przemożenia ciężaru tymi máchinami? kontrowertuią w swoiey Máchice Gaspar Schoth, Honoratus Fabri Zucchi, Cassati. Solski dostateczną
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: R3v
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
.
9no. Kamfory Nafty Bitumen tak usilnie się chwyta ogień, iż i w wodzie się palą te materie. A to dla libkości i gorącej ich tłustości. Dla czego do Fejerwerków wodnych najwięcej tych wchodzi materyj. Jako i do Greckich ogniów zażywano: których inwentor był Callimachus w roku 679.
10mo. Do elementu ognia redukują się meteora ogniste. Pierwszy Ogień nazwany fatuus. Jest ekshalacja tłusta gorąca zapalona po ziemi biegająca. Ten ogień zda się albo uciekać albo gonić człowieka. Gdy bowiem człowiek w tę stronę idzie, gdzie się ten ogień pokaże, od powietrza wzruszonego dla swojej ledkości popędzony zda się uciekać Gdy zaś od niego odchodzi, za powietrzem
.
9no. Kamfory Náphty Bitumen ták usilnie się chwyta ogień, iż y w wodzie się palą te máterye. A to dla libkości y gorącey ich tłustości. Dla czego do Feierwerkow wodnych naywięcey tych wchodzi máteryi. Jáko y do Greckich ogniow záżywano: ktorych inwentor był Callimachus w roku 679.
10mo. Do elementu ognia redukuią się meteora ogniste. Pierwszy Ogień názwany fatuus. Jest exchalacya tłusta gorąca zápalona po ziemi biegaiąca. Ten ogień zda się álbo uciekáć álbo gonić człowieka. Gdy bowięm człowiek w tę stronę idzie, gdzie się ten ogień pokaże, od powietrza wzruszonego dla swoiey ledkości popędzony zda się uciekáć Gdy zaś od niego odchodzi, zá powietrzem
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: S4
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
aż ku Księżycowi. Według nie których. Atoli moim zdaniem termin jego jest firmament. Które dwie pierwsze kontygnacje powietrza, Atmosferą zowią. Odległości od ziemi Atmosfery zwyczajnie liczą na mil 13. Atoli nie zawsze jednakowa być musi jej dystancja, dla obfitszych czasami ekshalacyj, wyżyj w górę się wynoszących.
10mo. Do elementu powietrza redukują się meteora powietrzne: tak z tego, iż na powietrzu mają swoję lokacją. Jako że z elementu powietrza najwięcej partycypują. Pierwszy jest wiatr. O którym lubo Chipocrates Seneka Cardanus etc: sądzą: iż w rzeczy, jest komocja powietrza. Atoli być musi to co komocją czyni powietrza, co nie jest inszego tylko wiatr
aż ku Xiężycowi. Według nie ktorych. Atoli moim zdaniem termin iego iest firmament. Ktore dwie pierwsze kontygnacye powietrza, Atmosferą zowią. Odległości od ziemi Atmosfery zwyczainie liczą ná mil 13. Atoli nie záwsze iednakowa być musi iey distancya, dla obfitszych czasami exchalacyi, wyżyi w gorę się wynoszących.
10mo. Do elementu powietrza redukuią się meteora powietrzne: ták z tego, iż ná powietrzu maią swoię lokacyą. Jáko że z elementu powietrza naywięcey partycypuią. Pierwszy iest wiatr. O ktorym lubo Chipocrates Seneca Cardanus etc: sądzą: iż w rzeczy, iest kommocya powietrza. Atoli być musi to co kommocyą czyni powietrza, co nie iest inszego tylko wiatr
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: T2v
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
zwierzchniej wody i odchodu niemają, ale znać podziemnymi lochami mają komunikacją to z rzekami to z morzem. Inne, w które wpływają rzeki a nie wypływają. Inne co przeciwnym sposobem rzek w się nie biorąc, rzeką wypływają. A inne co i rzeki w się biorą, i oddają.
10mo. Do elementu wody redukują się meteora wodne. Z których pierwsza jest Chmura bo jest obfitość waporów zgęsłych z ekshalacjami zmięszanych na drugą kondygnacją powietrza wyniesionych. Chmury czarne wiele mają w sobie humorów ziemnych grubych tłustych, do grzmotu i piorunów sposobne. Dopieroż zielonawe, nieco zapalone wielkich grzmotów piorunów i nawałności, gradów bywają przyczyną. Iż więcej mają w
zwierzchniey wody y odchodu niemaią, ále znać podziemnymi lochami máią kommunikácyą to z rzekámi to z morzem. Jnne, w ktore wpływaią rzeki á nie wypływaią. Jnne co przeciwnym sposobem rzek w się nie biorąc, rzeką wypływaią. A inne co y rzeki w się biorą, y oddaią.
10mo. Do elementu wody redukuią się meteora wodne. Z ktorych pierwsza iest Chmura bo iest obfitość waporow zgęsłych z exchalácyámi zmięszanych ná drugą kontygnácyą powietrza wyniesionych. Chmury czarne wiele maią w sobie chumorow ziemnych grubych tłustych, do grzmotu y piorunow sposobne. Dopieroz zielonawe, nieco zápalone wielkich grzmotow piorunow y nawałności, gradow bywaią przyczyną. Jż więcey maią w
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: T4v
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Drugiej powinności także przez Arytmetyczną kalkulacją zadosyć uczyni. Gdy 1mo. Otaksuje już skomputowaną summę cegły wapna i piasku, lub kamienie komputując za cegłę. 2do. Gdy otaksuje mularza, z pomocnikami wiedząc siła łokci muru jedna kielnia na dzień wystawić powinna. 3tio. Gdy otaksuje ankrowania, kraty, posadzki, zamknięcie do którego się redukują okna, drzwi, odrzwi, zamki, piece. 4to. Gdy otaksuje wiązania poddaszne, sam dach, schody, i którekolwiek ozdoby składające strukturę. Taka przezorna kalkulacja najmniejszych potrzeb i ekspens może mniej więcej, otaksować cały sumpt przedsięwziętej struktury. LX. W reszcie: ciekawego osobliwie w Architekturze Gospodarskiej, odsyłam do Architekta Polskiego
Drugiey powinności tákże przez Arytmetyczną kalkulacyą zadosyć uczyni. Gdy 1mo. Otaxuie iuż zkomputowaną summę cegły wapna y piasku, lub kamienie komputuiąc zá cegłę. 2do. Gdy otaxuie mularza, z pomocnikámi wiedząc siła łokci muru iedna kielnia na dzien wystawić powinna. 3tio. Gdy otaxuie ankrowania, kraty, posadzki, zamknięcie do ktorego się redukuią okna, drzwi, odrzwi, zamki, piece. 4to. Gdy otaxuie wiązania poddaszne, sam dach, schody, y ktorekolwiek ozdoby skłádaiące strukturę. Táka przezorna kalkulacya naymnieyszych potrzeb y expens może mniey więcey, otaxowáć cały sumpt przedsięwziętey struktury. LX. W reszcie: ciekáwego osobliwie w Architekturze Gospodarskiey, odsyłam do Architekta Polskiego
Skrót tekstu: BystrzInfArch
Strona: E4v
Tytuł:
Informacja architektoniczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, budownictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
