krewnego/ i do poronienia zwyczajna krwie upustem z łokcia/ abo jeśli krew będzie serwatczana i ostra/ która maciczne żeły trapi/ śrzodki okracającemi/ i purgującemi/ których od czwartego Księżyca brzemienia/ aż do siódmego zażyjesz: według Hippo: upodobania/ purgatyki takiej niech zażyje. Weź korzenia podroźnikowego/ lakryciej łot 1. liścia rzepiku/ szczawiu/ endywiej po garści 1. Rozynek drobnych łotów dwa/ korzenia paprotki drag: trzy/ kwiecia fiałk: bronat: rożej czerwonej/ borako: miodunczan: po szczyptach: nasienia bąń/ ogurczanego/ małonowego/ citruli/ anyżu/ po drag: pół: mastiksu w węzełku drag: 1. liścia senesu dragm
krewnego/ y do poronienia zwyczáyna krwie vpustem z łokćiá/ ábo ieśli krew będźie serwatczána y ostra/ ktora máćiczne żeły trapi/ śrzodki okracáiącemi/ y purguiącemi/ ktorych od czwartego Kśiężycá brzemienia/ áż do śiodmego záżyiesz: według Hippo: vpodobánia/ purgatyki tákiey niech záżyie. Weź korzenia podroźnikowego/ lákryciey łot 1. liśćia rzepiku/ szczawiu/ endiwiey po garśći 1. Rozynek drobnych łotow dwá/ korzenia páprotki drag: trzy/ kwiećia fiałk: bronat: rożey czerwoney/ borako: miodunczán: po szczyptách: naśienia bąń/ ogurczánego/ málonowego/ citruli/ ányżu/ po drág: puł: mástixu w węzełku drág: 1. liśćia senesu dragm
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: E3
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
. adde Far. Lini Faenugr. Trit. aã unc. 1. Ol. Amygd Buthy. Ol. LIlior. Therebinth. aã unc. 1. Item. Terpentynę Wenecką wypłócz w tykannie, zmięszaj z proszkiem Lukrecjowym dawaj często choremu. Item. Weś korzenia Slazowego, Żywokostu, obojga po dwa łoty, Rzepiku, Podbiału, polnej Driakwie, Pan. Mar. włosów, wszystkiego po garzści, nasienia Dyniowego, Ogorczanego, małonowego, po dwa łoty, Janyszku ćwierć łota, Lukrecjej, Rodzynków, po dwa łoty, kwiatu Rumiankowego, Fiałkowego, Roży suchej po szczypcie, warz to w wodzie, przecedziwszy przydaj Syropu Lukrecjowego, z
. adde Far. Lini Faenugr. Trit. aã unc. 1. Ol. Amygd Buthy. Ol. LIlior. Therebinth. aã unc. 1. Item. Terpentynę Wenecką wypłocz w tykánnie, zmięszay z proszkiem Lukrecyowym daway często choremu. Item. Weś korzenia Slazowego, Zywokostu, oboygá po dwá łoty, Rzepiku, Podbiału, polney Dryakwie, Pan. Mar. włosow, wszystkiego po gárzśći, nasienia Dyniowego, Ogorczánego, málonowego, po dwá łoty, Jányszku ćwierć łotá, Lukrecyey, Rodzenkow, po dwá łoty, kwiátu Rumiankowego, Fiałkowego, Roży suchey po sczypcie, warz to w wodzie, przecedźiwszy przyday Syropu Lukrecyowego, z
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 158
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
korzenia po półtora łota/ korzenia Pokrzywianego/ Florenckiego Fiołkowego korzenia/ po łocie/ Fig suchych mięsistych opłokanych czternaście łotów/ Rozynków mięsistych albo Cybeb słodkich/ kosteczki albo jąderka z nich wyjąwszy/ ze cztery łoty/ Anyżu/ Kopru Włoskiego nasienia/ Lepieżnikowego korzenia/ albo wysokiego podbiału po łocie/ Driakwie Polnej/ Izopu suchego/ Rzepiku/ Włosków Matki Bożej/ Weroniki albo Przerarżnice po pół łota/ albo po garść. To wszystko drobno posiekać/ i w Cynową konew wsypać/ przydać Cukru ciągnionego albo kręconego/ Cukru lodowatego po sześci łotów/ na to nalać dobrego białego wina/ i wody studzienej po trzy kwarty/ zalepić/ a w kotle ukropu wrzącego
korzenia po połtorá łotá/ korzenia Pokrzywiánego/ Florenckiego Fiołkowego korzenia/ po łocie/ Fig suchych mięśistych opłokánych czternaśćie łotow/ Rozynkow mięśistych álbo Cybeb słodkich/ kosteczki álbo iąderká z nich wyiąwszy/ ze cztery łoty/ Anyżu/ Kopru Włoskiego naśienia/ Lepieżnikowego korzenia/ álbo wysokiego podbiału po łoćie/ Dryakwie Polney/ Izopu suchego/ Rzepiku/ Włoskow Mátki Bożey/ Weroniki álbo Przerárżnice po poł łotá/ álbo po gárść. To wszystko drobno pośiekáć/ y w Cynową koneẃ wsypáć/ przydáć Cukru ciągnionego álbo kręconego/ Cukru lodowátego po sześci łotow/ ná to nálać dobrego białego winá/ y wody studźieney po trzy kwarty/ zálepić/ á w kotle vkropu wrzącego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 51
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ w ukropie wrzącym warzyć/ przez cztery godziny/ tego na czczo i na noc/ po trunku/ dawać ciepło. Item. Kancer i Fistuły leczy.
Przeciwko Fistułom i wrzodowi/ który Cancer, to jest/ Rak zowią/ trunek bazo osobliwy: Wziąć liścia Biedrzeńcu średniego/ z połtory garści liścia Bukwice Czerwonej/ Rzepiku/ Sporyszu/ liścia Biedrzeńca wielkiego po garści: Posiekać drobno/ warzyć w pułtoru garncu wody studzianej/ aż trzecia część wywre/ potym przecedzić i wyżąć mocno: do tej juchy przydaj trzy funty/ albo połtory kwarty miodu chędogiego/ i znowu warz co napilniej szymując/ a temu co Kancer/ albo Fistułę ma/ po
/ w vkropie wrzącym wárzyć/ przez cztery godźiny/ tego ná czczo y ná noc/ po trunku/ dawáć ćiepło. Item. Káncer y Fistuły leczy.
Przećiwko Fistułom y wrzodowi/ ktory Cancer, to iest/ Rák zowią/ trunek bázo osobliwy: Wźiąć liśćia Biedrzeńcu średniego/ z połtory gársći liśćia Bukwice Czerwoney/ Rzepiku/ Sporyszu/ liśćia Biedrzeńcá wielkiego po gárśći: Posiekáć drobno/ wárzyć w pułtoru gárncu wody studźiáney/ áż trzećia część wywre/ potym przecedźić y wyżąć mocno: do tey iuchy przyday trzy funty/ álbo połtory kwarty miodu chędogiego/ y znowu warz co napilniey szymuiąc/ á temu co Káncer/ álbo Fistułę ma/ po
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
warz co napilniej szymując/ a temu co Kancer/ albo Fistułę ma/ po sześci łyżek dobrych ciepło rano i na noc pić dawaj/ dokądby nie ozdrowiał. Item.
Trunek osobliwy przeciwko Fistułom: Wziąć liścia mniejszego albo średniego Biedrzeńca/ także drugiego/ który namniejszym albo kędzierzawym zowią/ po półtory garści/ Kozłku/ Rzepiku/ Kardusu/ albo Tureckiego Czubku liścia/ Kurzego ziela liścia i korzenia/ Wrotycze po garści/ Nasienia Biedrzeńcowego/ Anyżowego/ po półtora łota/ Konopi zielonych liścia młodego i z bylim ośm łotów/ wszystko pokrajać/ i w garncu wina dobrego białego warzyć/ przydawszy wody studziennej pół garnca/ aż do trzeciej części wywre:
warz co napilniey szymuiąc/ á temu co Káncer/ álbo Fistułę ma/ po sześći łyżek dobrych ćiepło ráno y ná noc pić daway/ dokądby nie ozdrowiał. Item.
Trunek osobliwy przećiwko Fistułom: Wźiąć liśćia mnieyszego álbo średniego Biedrzeńcá/ tákże drugiego/ ktory namnieyszym álbo kędźierzáwym zowią/ po półtory gárśći/ Kozłku/ Rzepiku/ Kárdusu/ álbo Tureckiego Czubku liśćia/ Kurzego źiela liśćia y korzenia/ Wrotycze po gárśći/ Naśienia Biedrzeńcowego/ Anyżowego/ po połtorá łotá/ Konopi źielonych liśćia młodego y z bylim ośm łotow/ wszystko pokráiáć/ y w gárncu winá dobrego białego wárzyć/ przydawszy wody studzienney poł gárncá/ áż do trzeciey częśći wywre:
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ po dwie części/ rozpuścić/ i Kadzidła kramnego miałko utartego przydać/ ileby się dosyć zdało. To dwakroć na dzień tak długo przykładać/ aż się ten wrzód zły zgoi. Kancer na korzeniu męskim i białogłowskim.
Kancer na członkach wstydliwych/ obojej płci leczy: wziąć liścia Biedrzeńcowego dwie części/ Języków psich/ Rzepiku po części/ utłuc/ i sok wyżąć/ Flajtuchy w nim maczać/ i weń wpuszczać/ a utarte liście z wierzchu plastro- wać. Też tyż zioła w winie i w wodzie warząc/ dwakroć przez dzień tym przemywać. Księgi Pierwsze. Do głównych tan służy
Mamy wiedzieć/ że Biedrzeniec nie tylko jest lekarstwem osobliwym
/ po dwie częśći/ rospuśćić/ y Kádźidłá kramnego miáłko vtártego przydáć/ ileby sie dosyć zdáło. To dwákroć ná dzień ták długo przykłádáć/ áż sie ten wrzod zły zgoi. Káncer ná korzeniu męskim y białogłowskim.
Káncer ná członkách wstydliwych/ oboiey płći leczy: wźiąć liśćia Biedrzeńcowego dwie częśći/ Ięzykow pśich/ Rzepiku po częśći/ vtłuc/ y sok wyżąć/ Fláytuchy w nim maczáć/ y weń wpusczáć/ á vtárte liśćie z wierzchu plastro- wáć. Też tyż źiołá w winie y w wodźie wárząc/ dwákroć przez dźień tym przemywáć. Kśięgi Pierwsze. Do głownych tan służy
Mamy wiedźieć/ że Biedrzeniec nie tylko iest lekárstwem osobliwym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 70
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jeszcze rychlej to czyni/ i lepiej pijąc go zwinem. idem
Paniom chorobę Miesięczną zastanowioną nad przyrodzenie wywodzi/ prochu z korzenia jego dając po ćwierci łota/ z juchą warzonego Dyptanowego liścia pić. Kamień zamulenie.
Kamień krzy/ trunkiem używany.
Zamulenie wnętrzności otwiera. Moczu.
Mocz z ciężkością z kapaniem odchodzący/ z Rzepikiem warzony/ przydawszy Cukru albo miodu/ a trunkiem używany leczy. Krostom na twarzy z ma:
Krosty i wrzedziennice na twarzy. Piegi.
Piegi. Węgrowatość.
Węgrowatości/ i inne sprosne plany spądza i ściera/ Sok Dyptanowy z jęczmienną mąką zmieszany/ tym pocierając. Dychawicznym.
Dychawicznym/ z zatkania Płuc Flegmą gęsto jest
iescze rychley to czyni/ y lepiey piiąc go zwinem. idem
Paniom chorobę Mieśięczną zástánowioną nád przyrodzenie wywodzi/ prochu z korzenia iego dáiąc po ćwierći łotá/ z iuchą warzonego Dyptanowego liśćia pić. Kámień zámulenie.
Kámień krzy/ trunkiem vżywány.
Zámulenie wnętrznośći otwierá. Moczu.
Mocz z ćieżkością z kapániem odchodzący/ z Rzepikiem wárzony/ przydawszy Cukru albo miodu/ á trunkiem vżywány leczy. Krostom ná twarzy z má:
Krosty y wrzedźiennice ná twarzy. Piegi.
Piegi. Węgrowatość.
Węgrowátośći/ y ine sprosne plany spądza y śćiera/ Sok Dyptanowy z ięczmienną mąką zmieszany/ tym poćieráiąc. Djcháwicznym.
Dycháwicznym/ z zátkánia Płuc Flágmą gęsto iest
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: K
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
swych czerwone kropki. Rosczki także cienki/ obłe/ długie/ na połtory/ podczas i na dwie piędzi/ ku gorze puszczając z siebie niemało odnóżek/ które w wierzchach swych kwiatki białe w Czyrwcu wydają/ jako jakie korzonki albo kropidłko: Z tych potym nasienie jako głoweczki jakie/ ciemnozielone/ które gdy doźrzeją/ jako Rzepik/ szat się chwytają jeżynkami swymi. Ten acz przez wszystkę ku Wiosnie więdnieje/ i nisczeją/ a potym w Kwietniu znowu z ziemie z korzenia wyrasta. Korzeń Liście. Rożdżki Kwiat. Miejsce/ i Czas zbierania.
ROście nie tylko na górach wysokich zielistych/ i na Pagórkach/ ale i w miejscach niskich/ i
swych czerwone kropki. Rosczki tákże ćienki/ obłe/ długie/ ná połtory/ podczás y ná dwie piędźi/ ku gorze pusczáiąc z śiebie niemáło odnożek/ ktore w wierzchách swych kwiatki białe w Czyrwcu wydáią/ iáko iákie korzonki álbo kropidłko: Z tych potym naśienie iáko głoweczki iákie/ ćiemnoźielone/ ktore gdy doźrzeią/ iáko Rzepik/ szat sie chwytáią ieżynkámi swymi. Ten ácz przez wszystkę ku Wiosnie więdnieie/ y niscżeią/ á potym w Kwietniu znowu z źiemie z korzeniá wyrasta. Korzeń Liśćie. Rożdżki Kwiát. Mieysce/ y Czás zbieránia.
ROśćie nie tylko ná gorách wysokich źielistych/ y ná Págorkách/ ále y w mieyscách niskich/ y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 246
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
sztychowe goi. Przepukł.
Przepuklinam barzo służy. Przeto go do maści i plastrów kładą/ równie jako Żywokost i Żywiec. Bydlęce rany leczy
Nietylko ludziom Zankiel ratunek wielki daje/ ale i bydłu/ na starcie kłębu/ na splecenie/ na wytyki/ i do wielu innych dolegliwości bydlęcych. Przeto/ warzony Zankiel z Rzepikiem/ a na rany bydlęce plastrowany/ osobliwie je goi/ przemywając ich pierwszej tąż wodą z warzonego. Mięso w garncu zrasta.
Sztuki mięsa w garncu spaja/ i zrosłe czyni/ włożywszy miedzy nie. Bo tychże jest skutków/ których Żywokost. Szyszkom i złym krostom w kroku.
Szyszki i Krosty złe w
sztychowe goi. Przepukł.
Przepuklinam bárzo służy. Przeto go do máśći y plastrow kłádą/ rownie iáko Zywokost y Zywiec. Bydlęce rány leczy
Nietylko ludźiom Zánkiel rátunek wielki dáie/ ále y bydłu/ ná stárćie kłębu/ ná splecenie/ ná wytyki/ y do wielu inych dolegliwośći bydlęcych. Przeto/ wárzony Zánkiel z Rzepikiem/ á ná rány bydlęce plastrowány/ osobliwie ie goi/ przemywáiąc ich pierwszey tąż wodą z wárzonego. Mięso w gárncu zrasta.
Sztuki mięsá w gárncu spaia/ y zrosłe czyni/ włożywszy miedzy nie. Bo tychże iest skutkow/ ktorych Zywokost. Szyszkom y złym krostom w kroku.
Szyszki y Krosty złe w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 249
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
do potrzeb przepukłym chowają/ którym kiszki wychodzą/ bądź w słabizny/ bądź w mosznie bo je zaś wzgórę pędzi. Ale do tego pasa miękkiego/ według potrzeby uczynionego potrzeba/ któryby kiszkom wpędzonym Wyciekać bronił. Do tego jeszcze trunek takowy choremu pić. Wziąć Maśleszki abo złotogłowu/ Głowienek czerwonych/ Chlastawj/ Benedyktu/ rzepiku/ Bapki po garści. To wszytko w piwie do połowice warzjć/ a każdego dnia po kwaterce ciepło pić choremu dawać/ który ma barzo spokojnie leżeć/ ażby się miejsca naruszone dobrze stanowiły. Może też z tychże ziół/ które do plastru wchodzą/ woreczek uczynić który w cirpkim winie warząc na przepuklinę co nacieplej
do potrzeb przepukłym chowáią/ ktorym kiszki wychodzą/ bądź w słabizny/ bądź w mosznie bo ie záś wzgorę pędzi. Ale do tego pása miękkiego/ według potrzeby vczynionego potrzebá/ ktoryby kiszkom wpędzonym Wyćiekáć bronił. Do tego iescze trunek tákowy choremu pić. Wźiąć Másleszki ábo złotogłowu/ Głowienek czerwonych/ Chlástáwj/ Benediktu/ rzepiku/ Bapki po gárśći. To wszytko w piwie do połowice wárzjć/ á káżdego dniá po kwáterce ćiepło pić choremu dáwáć/ ktory ma bárzo spokoynie leżeć/ áżby się mieyscá náruszone dobrze stánowiły. Może też z tychże źioł/ ktore do plastru wchodzą/ woreczek vczynić ktory w ćirpkim winie wárząc ná przepuklinę co naćiepley
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 258
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
