nacierany.
Do maści/ które wrzodom złym francowatym służą/ i inym jadowitym sadzelom/ ciało psującym/ z wielkim użytkiem bywa przymieszany. Abowiem wilgotności w nich wysusza: Mięso dziwe trawi/ a dobrym je wyrownywa. Szkodzi.
Białegłowy brzemienne mają się go wystrzegać/ przez usta brać. Abowiem Płód z żywota wyciąga. O Sarkokoli/ Rozdział 64.
Sarcocolla. SArkokola jest Żywica z drzewa niejakiego w Persji rosnącego/ tegoż nazwiska. Ta podobna jest prochu Kadzidłowemu/ lisowatej barwy/ a trochę przygorzkniejszym. Miejsce/ i Wybór.
POwiedziało się/ że to drzewo w Persji roście/ z którego ta Żywica pochodzi. Lepsza ta co jest miąższego ziarna
náćierány.
Do máśći/ ktore wrzodom złym fráncowátym służą/ y inym iádowitym sádzelom/ ćiáło psuiącym/ z wielkim vżytkiem bywa przymieszány. Abowiem wilgotnośći w nich wysusza: Mięso dźiwe trawi/ á dobrym ie wyrownywa. Szkodźi.
Białegłowy brzemienne máią śię go wystrzegáć/ przez vstá bráć. Abowiem Płod z żywotá wyćiąga. O Sárkokoli/ Rozdział 64.
Sarcocolla. SArkokola iest Zywicá z drzewá nieiákiego w Persyey rosnącego/ tegoż názwiská. Tá podobna iest prochu Kádźidłowemu/ lisowátey bárwy/ á trochę przygorzknieyszym. Mieysce/ y Wybor.
POwiedźiáło sie/ że to drzewo w Persyey rośćie/ z ktorego tá Zywicá pochodźi. Lepsza tá co iest miąższego żiárná
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 223
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
złym francowatym służą/ i inym jadowitym sadzelom/ ciało psującym/ z wielkim użytkiem bywa przymieszany. Abowiem wilgotności w nich wysusza: Mięso dziwe trawi/ a dobrym je wyrownywa. Szkodzi.
Białegłowy brzemienne mają się go wystrzegać/ przez usta brać. Abowiem Płód z żywota wyciąga. O Sarkokoli/ Rozdział 64.
Sarcocolla. SArkokola jest Żywica z drzewa niejakiego w Persji rosnącego/ tegoż nazwiska. Ta podobna jest prochu Kadzidłowemu/ lisowatej barwy/ a trochę przygorzkniejszym. Miejsce/ i Wybór.
POwiedziało się/ że to drzewo w Persji roście/ z którego ta Żywica pochodzi. Lepsza ta co jest miąższego ziarna/ niżli mączysta a biała. Bo
złym fráncowátym służą/ y inym iádowitym sádzelom/ ćiáło psuiącym/ z wielkim vżytkiem bywa przymieszány. Abowiem wilgotnośći w nich wysusza: Mięso dźiwe trawi/ á dobrym ie wyrownywa. Szkodźi.
Białegłowy brzemienne máią śię go wystrzegáć/ przez vstá bráć. Abowiem Płod z żywotá wyćiąga. O Sárkokoli/ Rozdział 64.
Sarcocolla. SArkokola iest Zywicá z drzewá nieiákiego w Persyey rosnącego/ tegoż názwiská. Tá podobna iest prochu Kádźidłowemu/ lisowátey bárwy/ á trochę przygorzknieyszym. Mieysce/ y Wybor.
POwiedźiáło sie/ że to drzewo w Persyey rośćie/ z ktorego tá Zywicá pochodźi. Lepsza tá co iest miąższego żiárná/ niżli mączysta á biała. Bo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 223
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Księgi Pierwsze. Oczom.
Oczom płyniącym jest użyteczny/ na stronie i czoło przykałdając go. (Plat) Oczom płynącym.
Oczy płynące potężnie wysusza/ z krochmalem/ a z białym cukrem napoły/ co namielej utarszy tym oczy zadmuchywać. Tenże Cynkom na oczach
Cynki z oczu ściera i spądza/ tym sposobem: Sarkokole miałko utartej wziąć ze dwa łoty/ zaczynić ją wodką Rożaną/ i na słońcu jarkim ususzyć: znowu ją co nasubtylniej utrzeć/ i także rożańą wodką zaczynić/ i ususzyć: zaś utrzeć/ i tak raz albo cztery powtórzyć/ a potym albo tak same/ w tejże wódce przyprawiony proch/ albo rozmąciwszy go z
Kśięgi Pierwsze. Oczom.
Oczom płyniącym iest vżyteczny/ ná stronie y czoło przykáłdáiąc go. (Plat) Oczom płjnącym.
Oczy płynące potężnie wysusza/ z krochmalem/ á z białym cukrem nápoły/ co namieley vtárszy tym oczy zádmuchywáć. Tenże Cynkom ná oczách
Cynki z oczu śćiera y spądza/ tym sposobem: Sárkokole miáłko vtártej wźiąć ze dwá łoty/ záczynić ią wodką Rożáną/ y ná słońcu iárkim vsuszyć: znowu ią co nasubtylniey vtrzeć/ y tákże rożáńą wodką záczynić/ y vsuszyć: záś vtrzeć/ y ták raz álbo cztyry powtorzyć/ á potym álbo ták sáme/ w teyże wodce przypráwiony proch/ álbo rozmąćiwszy go z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
albo tak same/ w tejże wódce przyprawiony proch/ albo rozmąciwszy go z nią w oczy puszczać na Cynki. Może toż uczynić z świeczkową albo z Celidoniową wodką. To Pawłoki/ Cynki/ zasłony z oczu ściera/ oczy wychędaża/ i wzrok posila. (Pla) Oczom ciekącym
Oczom ciekącym/ proch z Sarkokoły tym sposobem czynić: Wziąć Sarkokoły co namielej utartej/ z mlekiem białogłowskim/ albo z białkiem jajowym/ i na słońcu ususzyć/ zetrzeć co nasubtelniej/ a przez chustkę albo kitajkę przesiać/ i tym prochem oczy zadmuchywać. Tenże Oczom płynącym
Z winem roztarty/ a w oczy puszczany/ płynienie ich zastanawia. (Plin
álbo ták sáme/ w teyże wodce przypráwiony proch/ álbo rozmąćiwszy go z nią w oczy pusczáć ná Cynki. Może toż vczynić z swieczkową álbo z Celidoniową wodką. To Páwłoki/ Cynki/ zasłony z oczu sćiera/ oczy wychędaża/ y wzrok pośila. (Pla) Oczom ćiekącym
Oczom ćiekącym/ proch z Sárkokoły tym sposobem czynić: Wźiąć Sárkokoły co namieley vtártey/ z mlekiem białogłowskim/ álbo z białkiem iáiowym/ y ná słońcu vsuszyc/ zetrzeć co nasubtelniey/ á przez chustkę álbo kitáykę prześiáć/ y tjm prochem oczy zádmuchywáć. Tenże Oczom płynącym
Z winem rostárty/ á w oczy pusczány/ płynienie ich zástánawia. (Plin
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
że wódce przyprawiony proch/ albo rozmąciwszy go z nią w oczy puszczać na Cynki. Może toż uczynić z świeczkową albo z Celidoniową wodką. To Pawłoki/ Cynki/ zasłony z oczu ściera/ oczy wychędaża/ i wzrok posila. (Pla) Oczom ciekącym
Oczom ciekącym/ proch z Sarkokoły tym sposobem czynić: Wziąć Sarkokoły co namielej utartej/ z mlekiem białogłowskim/ albo z białkiem jajowym/ i na słońcu ususzyć/ zetrzeć co nasubtelniej/ a przez chustkę albo kitajkę przesiać/ i tym prochem oczy zadmuchywać. Tenże Oczom płynącym
Z winem roztarty/ a w oczy puszczany/ płynienie ich zastanawia. (Plin:) Oczom płynącym Cynkom.
że wodce przypráwiony proch/ álbo rozmąćiwszy go z nią w oczy pusczáć ná Cynki. Może toż vczynić z swieczkową álbo z Celidoniową wodką. To Páwłoki/ Cynki/ zasłony z oczu sćiera/ oczy wychędaża/ y wzrok pośila. (Pla) Oczom ćiekącym
Oczom ćiekącym/ proch z Sárkokoły tym sposobem czynić: Wźiąć Sárkokoły co namieley vtártey/ z mlekiem białogłowskim/ álbo z białkiem iáiowym/ y ná słońcu vsuszyc/ zetrzeć co nasubtelniey/ á przez chustkę álbo kitáykę prześiáć/ y tjm prochem oczy zádmuchywáć. Tenże Oczom płynącym
Z winem rostárty/ á w oczy pusczány/ płynienie ich zástánawia. (Plin:) Oczom płynącym Cynkom.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
a przez chustkę albo kitajkę przesiać/ i tym prochem oczy zadmuchywać. Tenże Oczom płynącym
Z winem roztarty/ a w oczy puszczany/ płynienie ich zastanawia. (Plin:) Oczom płynącym Cynkom. Pawłokom. Bielmu.
Wszelakie niedostatki i dolegliwości oczu/ jako Cynki/ Pawłoki/ Bielma/ Płynienia/ leczy/ mocząc Sarkokolę przez pięć dni w nowym garncu polewanym/ albo w sklenicy/ w mleku od Oślice/ każdego dnia odlewając/ a świeże znowu lejąc. Ale ma być do tego brana Sarkokoła co nawyborniejsza/ a do rościerania snadna/ i powolna/ co w nawiętszych gruzełkach. (Mesua.) (Abuge.) Wydymaniu w stolcu
á przez chustkę álbo kitáykę prześiáć/ y tjm prochem oczy zádmuchywáć. Tenże Oczom płynącym
Z winem rostárty/ á w oczy pusczány/ płynienie ich zástánawia. (Plin:) Oczom płynącym Cynkom. Páwłokom. Bielmu.
Wszelákie niedostátki y dolegliwośći oczu/ iáko Cynki/ Páwłoki/ Bielmá/ Płynienia/ leczy/ mocząc Sárkokolę przez pięć dni w nowym gárncu polewánym/ albo w sklenicy/ w mleku od Oślice/ káżdego dniá odlewáiąc/ á świeże znowu leiąc. Ale ma być do tego brána Sárkokołá co nawybornieysza/ á do rośćieránia snádna/ y powolna/ co w nawiętszych gruzełkách. (Mesua.) (Abuge.) Wydjmániu w stolcu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
) Oczom płynącym Cynkom. Pawłokom. Bielmu.
Wszelakie niedostatki i dolegliwości oczu/ jako Cynki/ Pawłoki/ Bielma/ Płynienia/ leczy/ mocząc Sarkokolę przez pięć dni w nowym garncu polewanym/ albo w sklenicy/ w mleku od Oślice/ każdego dnia odlewając/ a świeże znowu lejąc. Ale ma być do tego brana Sarkokoła co nawyborniejsza/ a do rościerania snadna/ i powolna/ co w nawiętszych gruzełkach. (Mesua.) (Abuge.) Wydymaniu w stolcu.
Wydymaniu w stolcu jest użyteczna/ proch jej na węgle ogniste sypiąc/ a przez lijek on dym w zadek puszczać. Tenże Mięso dziwe trawi.
Mięso dziwe w ranach
) Oczom płynącym Cynkom. Páwłokom. Bielmu.
Wszelákie niedostátki y dolegliwośći oczu/ iáko Cynki/ Páwłoki/ Bielmá/ Płynienia/ leczy/ mocząc Sárkokolę przez pięć dni w nowym gárncu polewánym/ albo w sklenicy/ w mleku od Oślice/ káżdego dniá odlewáiąc/ á świeże znowu leiąc. Ale ma być do tego brána Sárkokołá co nawybornieysza/ á do rośćieránia snádna/ y powolna/ co w nawiętszych gruzełkách. (Mesua.) (Abuge.) Wydjmániu w stolcu.
Wydymániu w stolcu iest vżyteczna/ proch iej ná węgle ogniste sypiąc/ á przez liiek on dym w zádek pusczáć. Tenże Mięso dźiwe trawi.
Mięso dźiwe w ránách
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest barzo potrzebna/ dla swej lipkości wielkiej. (Plin.) Piguły. Piguły.
Ażeby potężniej sprawowała/ przydać do niej Kardamomowych ziarnek/ a Imbieru/ i potoczyć Piguły z tego. Abowiem sama przez się leniów sprawuje. Haliabb:
Hali Abbas staruszek tym sposobem Piguły z niej czynił: brał do trzech ćwierci łota Sarkokoły/ łot Ćwikły Zamorskiej/ którą Łacinnicy Turbitem zowią/ Zamorskiego jabka środku bez pecek połtory ćwierci łota/ Soli oczkowatej ćwierć/ także Imbieru ćwierć łota/ Sarkokołę w Rożanej wódce rozpuściwszy naprzód/ z tego Piguły/ przeciwko wyższej pomienionym chorobom czynił. Gnuśno sprawuje.
Sama Sarkokola gnuśno i barzo nierychło sprawuje/ dla swej lipkości/
iest bárzo potrzebna/ dla swey lipkośći wielkiey. (Plin.) Piguły. Piguły.
Ażeby potężniey spráwowáłá/ przydáć do niey Kárdámomowych źiarnek/ á Imbieru/ y potoczyć Piguły z tego. Abowiem sámá przez się leniow spráwuie. Haliabb:
Hali Abbas stáruszek tym sposobem Piguły z niey czynił: brał do trzech ćwierći łotá Sárkokoły/ łot Cwikły Zamorskiey/ ktorą Láćinnicy Turbitem zowią/ Zamorskiego iábká środku bez pecek połtory ćwierći łotá/ Soli oczkowátey czwierć/ tákże Imbieru czwierć łotá/ Sárkokołę w Rożáney wodce rospuśćiwszy naprzod/ z tego Piguły/ przećiwko wysszey pomienionym chorobom czynił. Gnuśno spráwuie.
Sámá Sárkokolá gnuśno y bárzo nierychło spráwuie/ dla swey lipkośći/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Piguły z niej czynił: brał do trzech ćwierci łota Sarkokoły/ łot Ćwikły Zamorskiej/ którą Łacinnicy Turbitem zowią/ Zamorskiego jabka środku bez pecek połtory ćwierci łota/ Soli oczkowatej ćwierć/ także Imbieru ćwierć łota/ Sarkokołę w Rożanej wódce rozpuściwszy naprzód/ z tego Piguły/ przeciwko wyższej pomienionym chorobom czynił. Gnuśno sprawuje.
Sama Sarkokola gnuśno i barzo nierychło sprawuje/ dla swej lipkości/ jako twierdzą Arabowie. Szkodzi. Szkodzi.
Sakokola/ gdyby sama szczyra przez usta była używana/ albo do oczu puszczana/ zrania je i psuje. Ale z inymi lekarstwy przyprawiona/ a jakoby umorzona/ bywa osobliwym ratunkiem. (Abige.) Wydymanie w stolcu.
Piguły z niey czynił: brał do trzech ćwierći łotá Sárkokoły/ łot Cwikły Zamorskiey/ ktorą Láćinnicy Turbitem zowią/ Zamorskiego iábká środku bez pecek połtory ćwierći łotá/ Soli oczkowátey czwierć/ tákże Imbieru czwierć łotá/ Sárkokołę w Rożáney wodce rospuśćiwszy naprzod/ z tego Piguły/ przećiwko wysszey pomienionym chorobom czynił. Gnuśno spráwuie.
Sámá Sárkokolá gnuśno y bárzo nierychło spráwuie/ dla swey lipkośći/ iáko twierdzą Arábowie. Szkodźi. Szkodźi.
Sákokolá/ gdyby sámá sczyra przez vstá byłá vżywána/ álbo do oczu pusczána/ zránia ie y psuie. Ale z inymi lekárstwy przypráwiona/ á iákoby vmorzona/ bywa osobliwym rátunkiem. (Abige.) Wydymánie w stolcu.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
często brał. Młodszym nie tak rychła/ starym barzo prędko więtszą część włosów z głowy zdmucha. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Gryzienie w źjwocie czyni.
Gryzienie i morzysko w żywocie różnieca/ zwłaszcza którzy mają żołądek koleryczny. Korectiuum jego. Jadowitości jej umorzenie. Olejkiem orzechów włoskich/ Migdał. słodkich.
Jad bywa z Sarkokoły odjęty/ Olejkiem z Włoskich orzechów/ w nim ją rościerając. Gdzieby też w Olejku Migdałów słodkich to było/ tedy je we troj albo we czwor nasób/ względem Olejku wziąć/ a zwłaszcza gdy chcemy Piguły z niej mieć. A gdzieby więc samej bez przydania innych rzeczy/ tedy w dziesięcioro nasób. Olejkiem
często brał. Młodszym nie ták rychła/ stárym bárzo prędko więtszą część włosow z głowy zdmucha. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Gryźienie w źjwoćie czyni.
Gryźienie y morzysko w żywoćie roznieca/ zwłasczá ktorzy máią żołądek koleryczny. Correctiuum iego. Iádowitośći iey vmorzenie. Oleykiem orzechow włoskich/ Migdał. słodkich.
Iad bywa z Sárkokoły odięty/ Oleykiem z Włoskich orzechow/ w nim ią rośćieráiąc. Gdźieby też w Oleyku Migdałow słodkich to było/ tedy ie we troy álbo we czwor nasob/ względem Oleyku wźiąć/ a zwłasczá gdy chcemy Piguły z niey mieć. A gdźieby więc sámey bez przydánia inych rzeczy/ tedy w dźieśięćioro nasob. Oleykiem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 225
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
