Gołąb, gdy pod nim król Michał Z pospolitym ruszeniem na Kamieniec wzdychał? Ja mówię, że w obojem, i mam te sposoby: Bo Turkom życzył wojny, a Polakom zgody; Aleć nań, nie na Turki, omyłką się grubą Rychlej zgodzą, kiedy go odrą, nie oskubą. 555. SCJATYKA
Mając potrzebę z jednym widzieć się prałatem (Już słońce trzy godziny świeciło nad światem, Już, myślę, swoje dotąd odprawił pacierze), Idę, aż chusty z mydła dziewka w sieni pierze: „Czym się bawi jegomość?” „Trzeci dzień — odpowie — Jako go w łóżku trzyma słabiusieńkie zdrowie.” Pytam
Gołąb, gdy pod nim król Michał Z pospolitym ruszeniem na Kamieniec wzdychał? Ja mówię, że w obojem, i mam te sposoby: Bo Turkom życzył wojny, a Polakom zgody; Aleć nań, nie na Turki, omyłką się grubą Rychlej zgodzą, kiedy go odrą, nie oskubą. 555. SCJATYKA
Mając potrzebę z jednym widzieć się prałatem (Już słońce trzy godziny świeciło nad światem, Już, myślę, swoje dotąd odprawił pacierze), Idę, aż chusty z mydła dziewka w sieni pierze: „Czym się bawi jegomość?” „Trzeci dzień — odpowie — Jako go w łóżku trzyma słabiusieńkie zdrowie.” Pytam
Skrót tekstu: PotFrasz4Kuk_I
Strona: 429
Tytuł:
Fraszki albo Sprawy, Powieści i Trefunki.
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1669
Data wydania (nie wcześniej niż):
1669
Data wydania (nie później niż):
1669
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
ciepło. Mesua. Moczu
Mocz nad nad przyrodznie zatrzymany wywodzi. wątrobie
Wątroby/ śledzionie
Śleziony/ bole z zimnych wilgotności uskramia/ i wychędaża/ rozgrzewając je. Nerkom
Nerkom także bolejącym jest lekarstwem/ namazując nim. Nerwom
Żyłom suchym pokurczonym dobry. Podag:
Podagrykom z zimnej przyczyny/ jest ratunkiem niepośleniejszym. scjatyce.
Ściatyce także z zimnych flusów czyniąc Klistery z nieóg/ jest pomocą. Zielnik D. Symona Syreniusza/ Gruczoły rozpadza.
Gruczoły twarde nacierając nim rozpadza/ a zwłaszcza na suchych żyłach i na stawiech z sokiem Ćwikłanym zmieszany/ albo z sokiem czarnej kapusty/ abo z miodem/ z winem/ i z Rumienkowym Olejem.
ćiepło. Mesua. Moczu
Mocz nád nád przyrodznie zátrzymány wywodźi. wątrobie
Wątroby/ śleźienie
Sleźiony/ bole z źimnych wilgotnośći vskramia/ y wychędaża/ rozgrzewáiąc ie. Nerkom
Nerkom tákże boleiącym iest lekárstwem/ námázuiąc nim. Nerwom
Zyłom suchym pokurczonym dobry. Podág:
Podágrykom z źimney przyczyny/ iest rátunkiem nieposlenieyszym. scyátyce.
Sciátyce tákże z źimnych flusow czyniąc Klistery z nieog/ iest pomocą. Zielnik D. Symoná Syreniuszá/ Gruczoły rospadza.
Gruczoły twarde náćieráiąc nim rozpadza/ á zwłaszczá ná suchych żyłách y ná stáwiech z sokiem Cwikłánym zmieszány/ álbo z sokiem czarney kápusty/ ábo z miodem/ z winem/ y z Rumienkowym Oleiem.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 11
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Plat:) Także się w nim kąpiąc i naparzając. Item.
Toż też czyścienie Miesięczne Panim wzbudza. Czyszczeniu Miesięcnemu Wydymaniu kiszki stolcowej
Wydymaniu i wychodzeniu kiszki stolcowej/ jest lekarstwem osobliwym/ prochem jego miałko utartym/ w Bawełnę/ albo w owczą wełnę nabiwszy/ na nie przykładać/ a zwłaszcza z przyczyny zimnej. Scjatyce
Scjatyce/ i boleniu w biodrach/ jest ratunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rozparzając/ a co nacieplej przykładając. (Matt:) Kamieniu Nyrkowemu.
Kamień w Nyrkach krzy/ warząc go/ i juchę tę pijąc. Unętrznościom namdlonym
Wnętrzności wszytkie/ z przyczyny zimnej namdlone/ posila/ jakimkolwiek obyczajem używany. Rymie
Rymę/
Plat:) Tákże się w nim kąpiąc y náparzáiąc. Item.
Toż też czyśćienie Mieśięczne Pánim wzbudza. Czyszczeniu Mieśięcnemu Wydymániu kiszki stolcowey
Wydymániu y wychodzeniu kiszki stolcowey/ iest lekárstwem osobliwym/ prochem iego miałko vtártym/ w Báwełnę/ álbo w owczą wełnę nábiwszy/ ná nie przykłádáć/ á zwłasczá z przyczyny źimney. Scyátyce
Scyátyce/ y boleniu w biodrách/ iest rátunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rosparzáiąc/ á co naćiepley przykłádáiąc. (Matth:) Kámieniu Nyrkowemu.
Kámień w Nyrkách krzy/ wárząc g^o^/ y iuchę tę piiąc. Vnętrznośćiom námdlonym
Wnętrznośći wszytkie/ z przyczyny źimney námdlone/ pośila/ iákimkolwiek obyczáiem vżywány. Rymie
Rymę/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
:) Także się w nim kąpiąc i naparzając. Item.
Toż też czyścienie Miesięczne Panim wzbudza. Czyszczeniu Miesięcnemu Wydymaniu kiszki stolcowej
Wydymaniu i wychodzeniu kiszki stolcowej/ jest lekarstwem osobliwym/ prochem jego miałko utartym/ w Bawełnę/ albo w owczą wełnę nabiwszy/ na nie przykładać/ a zwłaszcza z przyczyny zimnej. Scjatyce
Scjatyce/ i boleniu w biodrach/ jest ratunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rozparzając/ a co nacieplej przykładając. (Matt:) Kamieniu Nyrkowemu.
Kamień w Nyrkach krzy/ warząc go/ i juchę tę pijąc. Unętrznościom namdlonym
Wnętrzności wszytkie/ z przyczyny zimnej namdlone/ posila/ jakimkolwiek obyczajem używany. Rymie
Rymę/ z
:) Tákże się w nim kąpiąc y náparzáiąc. Item.
Toż też czyśćienie Mieśięczne Pánim wzbudza. Czyszczeniu Mieśięcnemu Wydymániu kiszki stolcowey
Wydymániu y wychodzeniu kiszki stolcowey/ iest lekárstwem osobliwym/ prochem iego miałko vtártym/ w Báwełnę/ álbo w owczą wełnę nábiwszy/ ná nie przykłádáć/ á zwłasczá z przyczyny źimney. Scyátyce
Scyátyce/ y boleniu w biodrách/ iest rátunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rosparzáiąc/ á co naćiepley przykłádáiąc. (Matth:) Kámieniu Nyrkowemu.
Kámień w Nyrkách krzy/ wárząc g^o^/ y iuchę tę piiąc. Vnętrznośćiom námdlonym
Wnętrznośći wszytkie/ z przyczyny źimney námdlone/ pośila/ iákimkolwiek obyczáiem vżywány. Rymie
Rymę/ z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Macicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu tak w połowicy/ jako uszystkiej/ jakimkolwiek sposobem użyvany. Cerę cudną daje. Zapach ciału daje.
Cerę ciału piękną daje. Także temuż ciału zapach wdzięczny czyni. (Mesue.) Paraliszu. Ściatyce. Podagrze. Chyragr: Artetyce. Kaduku.
Paraliżem albo Szlakiem naruszonym.
Scjatyce i łąmaniu w biodrach.
Podagrze:
Chyragrze: z zimnych flusów.
Artetyce/ albo w stawiech boleniu.
Padającej niemocy. Tym wszytkim chorobom Olejek Nardusowy jest barzo użyteczny/ tak go przez usta używając/ jako miejsca bolejące namazując. Aqua styllaticia Nardi. Wodka Szpiki Indyjskiego.
Bywa z Nardusu Indyjskiego barzo kosztowna wódka palona/
Máćicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu ták w połowicy/ iáko vszystkiey/ iákimkolwiek sposobem vżyvány. Cerę cudną dáie. Zapách ciáłu dáie.
Cerę ćiáłu piękną dáie. Tákże temuż ciáłu zapách wdźięczny czyni. (Mesue.) Páráliszu. Sciátyce. Podágrze. Chyrágr: Artetyce. Káduku.
Páráliżem álbo Szlákiem náruszonym.
Scyátyce y łąmániu w biodrách.
Podágrze:
Chyrágrze: z źimnych flusow.
Artetyce/ álbo w stáwiech boleniu.
Padáiącey niemocy. Tym wszytkim chorobom Oleiek Nárdusowy iest bárzo vżyteczny/ ták go przez vstá vżywáiąc/ iáko mieyscá boleiące námázuiąc. Aqua styllaticia Nardi. Wodká Szpiki Indiyskiego.
Bywá z Nárdusu Indiyskiego bárzo kosztowna wódká palona/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
łot cały może być brany/ Prochu od ćwierci łota/ aż do półłocia. Moc i skutki. Mocz pędzi.
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany wywodzi/ Kopytnikowe korzenie warząc a pijąc. Toż wodka jego czyni. (Mesue.) Puchlinie
Puchlinę z ciała wywodzi/ w winie warzony/ a trunkiem używany. Ściatyce.
Scjatykę i bole zawzięte zdawna i zastarzałe w biodrach leczy. Miesięcznej.
Miesięczne czyścienie zastanowione wzbudza Paniom/ dając półtora łota korzenia Kopytnikowego/ nieprawie miałko utartego z pitym miodem/ który tak czyści/ jako Ciemierzyca biała. Może go też używać z wodką Bylicową/ jako i Ciemierzyce. (Fusch, Tab:)
Wchodzi też
łot cáły może bydź brány/ Prochu od ćwierći łotá/ áż do półłoćia. Moc y skutki. Mocz pędźi.
Mocz nad przyrodzenie zátrzymány wywodźi/ Kopytnikowe korzenie wárząc á pijąc. Toż wodká iego czyni. (Mesue.) Puchlinie
Puchlinę z ćiáłá wywodźi/ w winie wárzony/ á trunkiem vżywány. Sciátyce.
Scyátykę y bole záwźięte zdawná y zástárzáłe w biodrách leczy. Mieśięczney.
Mieśięczne czyśćienie zástánowione wzbudza Pániom/ dáiąc połtorá łotá korzenia Kopytnikowego/ niepráwie miáłko vtártego z pitym miodem/ ktory ták czyśći/ iáko Ciemierzycá biała. Może go też vżywáć z wodką Bylicową/ iáko y Ciemierzyce. (Fusch, Tab:)
Wchodźi też
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 45
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
od bestii jadowitych pić dawać/ i ranę tąż polewką wymywać/ liście jego w winie warząc. Miesięczną P.
Miesięczną Paniom nad przyrodzenie zatrzymaną/ wzbudza i wywodzi. Kamień w nyrkach krzy.
Kamień tak w Nyrkach/ jako w Pęcherzu/ krzy i moczem wywodzi/ często a gęsto go używając. (Fernd) Scjatyce
Scjatyce i łamaniu w biodrach/ liście jego w winie warzone/ a z świniem Smalcem plastrowane jest lekarstwem (Dioscorydes) Żołądkowi oziębłemu.
Żołądkowi zimnemu Omanowe korzenie w Małmazji/ albo w winie z Rozynków wygniecionym/ warzyć i to pić dobrze/ Wino także Omankowe jest mu użyteczne. Krwią charkaniu
Krwią charkającym proch z Omanowego korzenia
od bestyy iadowitych pić dawáć/ y ránę tąż polewką wymywáć/ liśćie iego w winie wárząc. Mieśięczną P.
Mieśięczną Pániom nád przyrodzenie zátrzymáną/ wzbudza y wywodźi. Kámień w nyrkách krzy.
Kámień ták w Nyrkách/ iáko w Pęchyrzu/ krzy y moczem wywodźi/ cżęsto á gęsto go vżywáiąc. (Fernd) Scyátyce
Scyátyce y łamániu w biodrách/ liśćie iego w winie wárzone/ á z świniem Smálcem plástrowáne iest lekárstwem (Dioscorides) Zołądkowi oźiębłemu.
Zołądkowi źimnemu Omanowe korzenie w Máłmázyey/ álbo w winie z Rozynkow wygniecionym/ wárzyć y to pić dobrze/ Wino tákże Omankowe iest mu vżyteczne. Krwią charkániu
Krwią chárkáiącym proch z Omanowego korzenia
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 59
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
bestii jadowitych pić dawać/ i ranę tąż polewką wymywać/ liście jego w winie warząc. Miesięczną P.
Miesięczną Paniom nad przyrodzenie zatrzymaną/ wzbudza i wywodzi. Kamień w nyrkach krzy.
Kamień tak w Nyrkach/ jako w Pęcherzu/ krzy i moczem wywodzi/ często a gęsto go używając. (Fernd) Scjatyce
Scjatyce i łamaniu w biodrach/ liście jego w winie warzone/ a z świniem Smalcem plastrowane jest lekarstwem (Dioscorydes) Żołądkowi oziębłemu.
Żołądkowi zimnemu Omanowe korzenie w Małmazji/ albo w winie z Rozynków wygniecionym/ warzyć i to pić dobrze/ Wino także Omankowe jest mu użyteczne. Krwią charkaniu
Krwią charkającym proch z Omanowego korzenia suchego
bestyy iadowitych pić dawáć/ y ránę tąż polewką wymywáć/ liśćie iego w winie wárząc. Mieśięczną P.
Mieśięczną Pániom nád przyrodzenie zátrzymáną/ wzbudza y wywodźi. Kámień w nyrkách krzy.
Kámień ták w Nyrkách/ iáko w Pęchyrzu/ krzy y moczem wywodźi/ cżęsto á gęsto go vżywáiąc. (Fernd) Scyátyce
Scyátyce y łamániu w biodrách/ liśćie iego w winie wárzone/ á z świniem Smálcem plástrowáne iest lekárstwem (Dioscorides) Zołądkowi oźiębłemu.
Zołądkowi źimnemu Omanowe korzenie w Máłmázyey/ álbo w winie z Rozynkow wygniecionym/ wárzyć y to pić dobrze/ Wino tákże Omankowe iest mu vżyteczne. Krwią charkániu
Krwią chárkáiącym proch z Omanowego korzenia sucheg^o^
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 59
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Płucom.
Piersi i
Płuca Flegmą grubą i lipką zatkane wychędaża/ z czego Galenus barzo go zaleca/ a zwłaszcza soku co naświeższego z miodem używając: Także wodkę jego pijąc/ flegmę rozprawia. Rozgrzewa części ciała.
Rozgrzewa te części ciała/ które oziębły/ za utrapieniem długiej choroby/ jako są w biodrach boleści/ które Scjatyką zowią. Także członki/ któreby z stawów swych/ dla zbytnich wilgotności lipkich a zimnych /wyśliznęły: albo za wybiciem i wiwinieniem/ rozgrzewa i wysusza. (Galenus.) Żył zaplugawienie.
Plugawości wszelakie w żyłach/ ze krwią zmieszane/ moczem/ albo przez Miesięczną chorobę białogłowską/ wywodzi i czyści /a zwłaszcza
Płucom.
Pierśi y
Płucá Flágmą grubą y lipką zátkáne wychędaża/ z czego Galenus bárzo go záleca/ á zwłasczá soku co naświeższego z miodem vżywáiąc: Tákże wodkę iego pijąc/ flágmę rospráwia. Rozgrzewa częśći ćiáłá.
Rozgrzewa te częśći ciáłá/ ktore oźiębły/ zá vtrápieniem długiey choroby/ iáko są w biodrách boleśći/ ktore Scyátyką zowią. Tákże członki/ ktoreby z stáwow swych/ dla zbytnich wilgotności lipkich á źimnych /wysliznęły: álbo zá wybiciem y wiwinieniem/ rozgrzewa y wysusza. (Galenus.) Zył záplugáwienie.
Plugáwośći wszelákie w żyłách/ ze krwią zmieszáne/ moczem/ álbo przez Mieśięczną chorobę białogłowską/ wywodźi y czyśći /á zwłasczá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 59
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dobrze używać. Item Zębom chwiejącem
Zęby osłabiałe/ i chwierocące się/ utwierdza na czczo gryziony/ jedno żeby się po wykopaniu/ ziemie nie dotknął. (Plin) Glistom.
Glisty ze wnątrza wypędza/ juchę z warzonego korzenia pijąc. (Gal:)
Sok też jego pijąc toż czyni. (Tabe) Scjatyce
Scjatyce i w biodrach boleniu/ jest lekarstwem/ nacierając je nim i plastrując/ a to tak liściem/ jako korzeniem. (Galenus) Jadu w żyłach.
Jad z żył wyciąga/ korzeń Omanowy drobno usiekany/ a w winnym occie mocnym moczony/ a tym ciało w łaźni nacierać. Mózgu zbytnie zimnemu.
Mózg zbytnie
dobrze vżywáć. Item Zębom chwieiącem
Zęby osłábiáłe/ y chwierocące sie/ vtwierdza ná czczo gryźiony/ iedno żeby sie po wykopániu/ źiemie nie dotknął. (Plin) Glistom.
Glisty ze wnątrza wypądza/ iuchę z wárzonego korzenia pijąc. (Gal:)
Sok też iego pijąc toż czyni. (Tabe) Scyátyce
Scyátyce y w biodrách boleniu/ iest lekárstwem/ nácieráiąc ie nim y plástruiąc/ á to ták liśćiem/ iáko korzeniem. (Galenus) Iádu w żyłách.
Iad z żył wyćiąga/ korzeń Omanowy drobno vśiekány/ á w winnym ocćie mocnym moczony/ á tym ćiáło w łáźni náćieráć. Mozgu zbytnie źimnemu.
Mozg zbytnie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 60
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
