odległości, wysokości, głębokości, i grunta, choć niedostępne. Do czego zinwentowane od Geometrów różne instrumenta. Jako to dawniejsze: Baculus Jacobi. Protheus Militaris. Horoscopium. Horometrum. Asserculus Zublerianus. Mensulae Praetoriana. Triquetrum. Radius Latinus. Pantometrum Kircherianum. etc. Teraźniejszych czasów pospolitsze są: Kwadrat Geometryczny, Cyrkuł, Semicyrkuł, Kwadrans, tablica X. Solskiego etc. Przez których instrumentów inwencją Geometra opowie wymiar długości, wysokości, głębokości szerokości, lubo jej mierzyć rzeczywiście nie będzie. J sam z instrumentem daleki od nich będzie. Która zaiste na podziw jest inwencja. 6to. Prowadzić i wynaleźć granice. 7mo. Przenosić na mapę granice grunta
odległości, wysokości, głębokości, y grunta, choć niedostępne. Do czego zinwentowane od Geometrow rożne instrumenta. Jáko to dawnieysze: Baculus Jacobi. Protheus Militaris. Horoscopium. Horometrum. Asserculus Zublerianus. Mensulae Praetoriana. Triquetrum. Radius Latinus. Pantometrum Kircherianum. etc. Teraźnieyszych czasow pospolitsze są: Kwadrat Geometryczny, Cyrkuł, Semicyrkuł, Kwadrans, tablica X. Solskiego etc. Przez ktorych instrumentow inwencyą Geometra opowie wymiar długości, wysokości, głębokości szerokości, lubo iey mierzyć rzeczywiście nie będzie. J sąm z instrumentem dáleki od nich będzie. Ktora zaiste ná podziw iest inwencya. 6to. Prowadzić y wynaleść granice. 7mo. Przenosic ná mappę granice grunta
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Z
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
/ podniósłszy się na podsadzie abo fundamencie/ około ośmi dłoni abo piędzi wyniosłym. Figura jego podługowata kwoli trunnie po bokach na piędzi 57. na czele także ku wielkiemu Ołtarzowi tyłoż; porry abo weszcia na 55. nie były te boki ani czoła na prost/ ale przez jedenaście dłoni abo piędzi/ składały się w semicyrkuł/ jakoby na koło w pół/ dla lepszego pożogu. Na tymże podsadku abo Fundamencie/ w pojśrzodku stała w drugim rzędzie robota składana na ośmiogranie/ na której się na Filarach abo słupach wspierała Kupuła przybita/ w zdłuż na 32. dłoni abo piędzi/ a w szerz na 22. wysokość na 23. na
/ podniozszy się ná podsadźie ábo fundámenćie/ około ośmi dłoni ábo piędźi wyniosłym. Figurá iego podługowáta kwoli trunnie po bokách ná piędźi 57. ná czele tákże ku wielkiemu Ołtarzowi tyłoż; porry ábo weszćia ná 55. nie były te boki áni czołá ná prost/ ále przez iedenaśćie dłoni ábo piędźi/ skłádáły się w semicyrkuł/ iákoby ná koło w puł/ dla lepszego pożogu. Ná tymże podsadku ábo Fundámenćie/ w poyśrzodku stałá w drugim rzędźie robotá skłádána ná ośmiogránie/ ná ktorey się ná Filarách ábo słupách wspieráłá Kupułá przybita/ w zdłuż ná 32. dłoni ábo piędźi/ á w szerz ná 22. wysokość ná 23. ná
Skrót tekstu: RelKat
Strona: A3
Tytuł:
Relacja albo przełożenie zacnej pamiątki i wspaniałego katafalku uczynionego przez ojców Societatis Jesu w ich kościele w domu profesów w Rzymie
Autor:
Antonio Gerardi
Tłumacz:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
wiadomości prasowe i druki ulotne
Gatunek:
relacje
Tematyka:
architektura
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
ku horyzontowi. Architektura ROZDZIAŁ VI. O Dachach.
Jeśli bowiem zbyt wysokie wielki ciężar będzie dachu, ścianom niebezpieczy, i pod czas ognia budynkowi. Jeśli zbyt niskie: z ciężkością deszcze by spływały, a woda pod topniejącym śniegiem prawie by stała, i dach psuła. Jeśli na szerokości DE budynku, uczyni się semicyrkuł DCBE, linie EA, AB, BC, CD, dadzą formę dachu bardzo wygodnego, pod którym różne chowania z wygodą być mogą. PROBLEMA Tab, XXVI. fig: 80. Rezol: Podłuż ścian kładą się wały (Catenae) AB, 2ga natych się osadzają krokwie AC, anguł czyniące
ku horizontowi. Architektura ROZDZIAŁ VI. O Dáchach.
Jeśli bowiem zbyt wysokie wielki ciężar będzie dachu, ścianom niebespieczy, y pod czas ognia budynkowi. Iesli zbyt niskie: z ciężkością deszcze by spływáły, á woda pod topnieiącym śniegiem práwie by stáła, y dách psuła. Jesli ná szerokości DE budynku, uczyni się semicyrkuł DCBE, linie EA, AB, BC, CD, dádzą formę dachu bárdzo wygodnego, pod którym rożne chowánia z wygodą bydź mogą. PROBLEMA Tab, XXVI. fig: 80. Rezol: Podłuż ścián kłádą się wáły (Catenae) AB, 2ga nátych się osadzáią krokwie AC, ánguł czyniące
Skrót tekstu: ŻdżanElem
Strona: 40
Tytuł:
Elementa architektury domowej
Autor:
Kajetan Żdżanski
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
wyschnie, wtykają się cegiełek sztuczki małe, kończaste, na to gips się daję jak wyżej. O sklepieniach. PROBLEMA. Rezol: 1. sklepienie być może na formę pułcylindru, albo też żeby kosze, tu owdzie były zasadzone. PROBLEMA. Tab: X. fig: 47. Rezol: Uczyń nad szerokością struktury semicyrkuł, ten podziel na 3. części; trzecią BA. pociągni ku C; aby CB była równa BA. z C, spuść perpendykuł CU, będzie CU, grubość muru. PROBLEMA. Rezol: Z tarcic wyrób arkusy gormę semicyrkułu, Elipsu, Cykloidy etc. mające, tak wielkie, jak wielkie ma być sklepienie
wyschnie, wtykáią się cegiełek sztuczki máłe, konczáste, ná to gips się dáię iák wyżey. O sklepieniach. PROBLEMA. Rezol: 1. sklepienie bydź może ná formę pułcylindru, álbo też żeby kosze, tu owdzie były zasadzone. PROBLEMA. Tab: X. fig: 47. Rezol: Uczyń nad szerokością struktury semicyrkuł, ten podziel ná 3. części; trzecią BA. pociągni ku C; áby CB była rowna BA. z C, spuść perpendykuł CU, będzie CU, grubość muru. PROBLEMA. Rezol: Z tárcic wyrob arkusy gormę semicyrkułu, ellipsu, Cykloidy etc. maiące, ták wielkie, iák wielkie ma bydź sklepienie
Skrót tekstu: ŻdżanElem
Strona: 50
Tytuł:
Elementa architektury domowej
Autor:
Kajetan Żdżanski
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
PROBLEMA. Tab: X. fig: 47. Rezol: Uczyń nad szerokością struktury semicyrkuł, ten podziel na 3. części; trzecią BA. pociągni ku C; aby CB była równa BA. z C, spuść perpendykuł CU, będzie CU, grubość muru. PROBLEMA. Rezol: Z tarcic wyrób arkusy gormę semicyrkułu, Elipsu, Cykloidy etc. mające, tak wielkie, jak wielkie ma być sklepienie: które na ścianach ustanowiwszy spodek latami pozbijaj; a na wierzchu połóż tarcicę figurę sklepienia wyrabiające: Pod arkusami podłoż kliny, aby gdy sklepienie osychać będzie, powoli i potrochu jeś opuszczał. Architektura Domowa ROZDZIAŁ XII. O Piecach kominach
PROBLEMA. Tab: X. fig: 47. Rezol: Uczyń nad szerokością struktury semicyrkuł, ten podziel ná 3. części; trzecią BA. pociągni ku C; áby CB była rowna BA. z C, spuść perpendykuł CU, będzie CU, grubość muru. PROBLEMA. Rezol: Z tárcic wyrob arkusy gormę semicyrkułu, ellipsu, Cykloidy etc. maiące, ták wielkie, iák wielkie ma bydź sklepienie: ktore ná ściánach ustanowiwszy spodek latámi pozbiiay; á na wierzchu położ tárcicę figurę sklepienia wyrabiaiące: Pod arkusami podłoż kliny, áby gdy sklepienie osychać będzie, powoli y potrochu ieś opuszczał. Architektura Domowa ROZDZIAŁ XII. O Piecach kominach
Skrót tekstu: ŻdżanElem
Strona: 50
Tytuł:
Elementa architektury domowej
Autor:
Kajetan Żdżanski
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
tym rzekło się w informacyj Chronograficznej pod liczbą III. i XI.
X. Szósta Księżyca własność, jest jego odległość od ziemi, i wielkość. Co się tycze odległości od ziemi? ta że nie jest zawsze jednakowa dla ekscentrycznego obrotu swego respektem ziemi, ale na 180. razy znaczniej się mieni, według liczby gradusów semicyrkułu drogi Księżyca. Więc trzy jej dyferencje determinują Astronomowie. Tycho determinuje najmniejszą Księżyca od ziemi odległość na semidiametrów ziemi 53. to jest na mil 45680. Średnią odległość na semidiametrów ziemi 53. to jest na mil 47300. Największą odległość na semidiametrów 58. to jest na mil 49480. Bo jeden semidiameter ziemi wynosi na mil
tym rzekło się w informácyi Chronograficzney pod liczbą III. y XI.
X. Szosta Xiężyca własność, iest iego odległość od ziemi, y wielkość. Co się tycze odległości od ziemi? ta że nie iest zawsze iednakowa dla excentrycznego obrotu swego respektem ziemi, ále ná 180. razy znaczniey się mieni, według liczby gradusow semicyrkułu drogi Xiężyca. Więc trzy iey dyfferencye determinuią Astronomowie. Tycho determinuie naymnieyszą Xiężyca od ziemi odległość ná semidyametrow ziemi 53. to iest ná mil 45680. Srzednią odległość ná semidyametrow ziemi 53. to iest ná mil 47300. Naywiększą odległość ná semidyametrow 58. to iest ná mil 49480. Bo ieden semidyameter ziemi wynosi ná mil
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: K4v
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
a do największej odległości dążąc: także gdy na zachodzie zbliżać ku słońcu się zaczynają, co raz prędzej zachodząc, a do największej odległości dążąc: w ten czas co dzień szybczej się obracają, a niżeli słońce. Bo gdy słońce od wschodu ku zachodowi obrót swój sprawuje, w ten czas Wenus i Merkuriusz swoim własnym obrotem semicyrkuł dolny niższy słońca obiegając, także od wschodu dążą ku zachodowi. A zatym dwoisty obrót mając od wschodu ku zachodowi, jeden pospolity z słońcem, drugi sobie własny, być musi że prędzej swój obrót sprawują, a niżeli słońce. Gdy zaś na wschodzie co raz nierychlej wschodzą zabierając się do złączenia z słońcem: także gdy
á do naywiększey odległości dążąc: tákże gdy ná zachodzie zbliżáć ku słońcu się zaczynaią, co raz prędzey zachodząc, á do naywiększey odległości dążąc: w ten czas co dzień szybczey się obrácáią, á niżeli słońce. Bo gdy słońce od wschodu ku zachodowi obrot swoy spráwuie, w ten czas Wenus y Merkuryusz swoim własnym obrotem semicyrkuł dolny niższy słońca obiegaiąc, tákże od wschodu dążą ku zachodowi. A zátym dwoisty obrot máiąc od wschodu ku zachodowi, ieden pospolity z słońcem, drugi sobie własny, być musi że prędzey swoy obrot sprawuią, á niżeli słońce. Gdy zaś ná wschodzie co raz nierychley wschodzą zabieraiąc się do złączenia z słońcem: tákże gdy
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: Mv
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
co raz nierychlej wschodzą zabierając się do złączenia z słońcem: także gdy na zachodzie opóźniać się zaczynają, co raz nierychlej zachodząc; w ten czas co dzień leniwiej się obracają, a niżeli słońce. Bo gdy słońce od wschodu ku zachodowi obrót swój sprawuje, w ten czas Wenus i Merkuriusz swoim własnym obrotem koło słońca wyższy semicyrkuł obiegając, dążą przeciwnie od zachodu ku zachodowi. Zaczym gdy słońce z swoim centrum niesie te planety z sobą ku zachodowi od wschodu, a one ku wschodowi od zachodu się pomykają po swoim cyrkule, być musi leniwszy ich obrót, a niżeli słońca. 6. Wenus całą rewolucją koło słońca odprawia w miesięcy dziewięć. Zaczym
co raz nierychley wschodzą zabieraiąc się do złączenia z słońcem: tákże gdy ná zachodzie opoźniáć się zaczynáią, co raz nierychley zachodząc; w ten czas co dzień leniwiey się obracáią, á niżeli słońce. Bo gdy słońce od wschodu ku zachodowi obrot swoy spráwuie, w ten czas Wenus y Merkuryusz swoim własnym obrotem koło słońca wyższy semicyrkuł obiegaiąc, dążą przeciwnie od zachodu ku zachodowi. Zaczym gdy słońce z swoim centrum niesie te planety z sobą ku zachodowi od wschodu, á one ku wschodowi od zachodu się pomykáią po swoim cyrkule, być musi leniwszy ich obrot, á niżeli słońca. 6. Wenus całą rewolucyą koło słońca odprawia w miesięcy dziewięć. Zaczym
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: M2
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
na takim angule osadzać się inszy bastion nie może, tylko ten którego anguł być by musiał mniejszy niż 60. gradusów. Co jest przeciwko regule siódmej.
Nieregularne tedy miejsce nieregularnie się fortyfikuje według ścian i angułów sposobnych w ten sposób. 1mo. Wszystkie anguły nieregularnego miejsca zmierz. siła który zabiera gradusów. Co samo łatwo semicyrkułem Geometrycznym zmiarkujesz. 2do. Obacz w tablicy pod liczbą VIII. Anguł figury, jakiej fortecy który anguł liczbą swoich gradusów równa się albo blisko dochodzi liczby gradusów którego angułu miejsca nieregularnego. 3tio. Tych tedy fortec bastiony wystaw, dając szyj, skrzydeł, głowy, frontu wymiar opisany w tablicy pod liczbą IX. Których fortec
ná tákim angule osadzać się inszy bastyon nie może, tylko ten ktorego anguł być by musiał mnieyszy niż 60. gradusow. Co iest przeciwko regule siodmey.
Nieregularne tedy mieysce nieregularnie się fortyfikuie według ścian y angułow sposobnych w ten sposob. 1mo. Wszystkie anguły nieregularnego mieysca zmierz. siłá ktory zábiera gradusow. Co samo łátwo semicyrkułem Geometrycznym zmiarkuiesz. 2do. Obacz w tablicy pod liczbą VIII. Anguł figury, iákiey fortecy ktory anguł liczbą swoich gradusow rowna się álbo blisko dochodzi liczby gradusow ktorego angułu mieysca nieregularnego. 3tio. Tych tedy fortec bastyony wystaw, daiąc szyi, skrzydeł, głowy, frontu wymiar opisany w tablicy pod liczbą IX. Ktorych fortec
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: I4
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
reguluje się linią wzroku, czyli to przez dioptry albo linią celową samego działa, gdy termin jest bliski, i gołym okiem da się widzieć. Czyli przez perspektywę do działa przyprawioną gdy termin kuli jest odległy.
Na zawias w górę rychtowanie działa, wyżej nie odchodzi od linii choryzontalnej nad kwadrans, to jest nad połowę semicyrkułu. Zaczym jakie ma być którego działa i do jakiej dystancyj celu podniesienie od linii choryzontalnej, służy do tego instrument, kwadrans Inżynierowy. Którego konstrukcja i figura jest takowa. Dwa boki składające anguł prosty, są nakształt gnomonu, z których jeden bok, jest przydłuższy na dwie lub trzy stopy, aby mógł tym bokiem
reguluie się linią wzroku, czyli to przez dyoptry álbo linią celową samego działá, gdy termin iest bliski, y gołym okiem da się widzieć. Czyli przez perspektywę do działá przyprawioną gdy termin kuli iest odległy.
Ná zawias w gorę rychtowanie działá, wyżey nie odchodzi od linii choryzontálney nad kwadrans, to iest nad połowę semicyrkułu. Záczym iákie ma być ktorego działá y do iákiey dystancyi celu podniesienie od linii choryzontalney, służy do tego instrument, kwadrans Jndzinierowy. Ktorego konstrukcya y figura iest tákowa. Dwá boki skłádaiące anguł prosty, są nákształt gnomonu, z ktorych ieden bok, iest przydłuszszy ná dwie lub trzy stopy, áby mogł tym bokiem
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: O4v
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
