w godzinę wiatr, wionąwszy z południa, Przygnał deszcz i uczynił ciepły kwiecień z grudnia. A któż, rzekę, na ziemi, takiego przypadku Miarę wziąwszy z powietrza, spodziewa się statku? Wiatr na powietrzu chmury jako w garncu kasze, A na ziemi fortuna miesza rzeczy nasze; W tym różność, że jeden wiatr spądza wszytkie chmury, Z ludzi każdy osobne swoje ma eury: Ten do portu pod żaglem zamysłów podniosłem Płynie, gdzie drugi dobyć nie może się wiosłem; Często go, gdzie drugiemu nie przeszkodzi mucha, Nazad niesie przeciwna szczęścia zawierucha. Niejeden w oczach naszych, co stał rano lodem, Łzami topniał, niestetyż, przed
w godzinę wiatr, wionąwszy z południa, Przygnał deszcz i uczynił ciepły kwiecień z grudnia. A któż, rzekę, na ziemi, takiego przypadku Miarę wziąwszy z powietrza, spodziewa się statku? Wiatr na powietrzu chmury jako w garncu kasze, A na ziemi fortuna miesza rzeczy nasze; W tym różność, że jeden wiatr spądza wszytkie chmury, Z ludzi każdy osobne swoje ma eury: Ten do portu pod żaglem zamysłów podniosłem Płynie, gdzie drugi dobyć nie może się wiosłem; Często go, gdzie drugiemu nie przeszkodzi mucha, Nazad niesie przeciwna szczęścia zawierucha. Niejeden w oczach naszych, co stał rano lodem, Łzami topniał, niestetyż, przed
Skrót tekstu: PotFrasz3Kuk_II
Strona: 606
Tytuł:
Ogrodu nie wyplewionego część trzecia
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
Toż czyni korzeń jego z Pigwami utarty/ a na skronie i czoło plastrowany. Plin. Piegom
Piegi/ i inne zmazy na ciele i na twarzy będące/ ściera proch tegoż korzenia/ z równą częścią ciemierzyce białej/ a ze dwiema częściami miodu zmieszany/ tym na noc nacierając. Ogorzelinie
Ogorzelinę od Słońca toż spądza. Albo jako Mesue pisze: Sok jego z mąką Bobową a z popiołem zmieszany/ wszelkie zmazy i ogorzeliny z twarzy i z ciała ściera. Glistom
Glisty i inne chorobactwo z żywota wywodzi/ Korzeń Fiołkowy w wodzie warząc i pijąc. Moczu.
Mocz potężnie pędzi/ też juchę pijąc. Toż Zębów bolenie uśmierza/
Toż czyni korzeń iego z Pigwámi vtárty/ á na skronie y czoło plastrowány. Plin. Piegom
Piegi/ y inne zmázy ná ćiele y ná twarzy będące/ śćiera proch tegoż korzeniá/ z rowną częścią ćięmierzyce białey/ á ze dwiemá częśćiámi miodu zmieszány/ tym ná noc naćieráiąc. Ogorzelinie
Ogorzelinę od Słońcá toż spądza. Albo iáko Mesue pisze: Sok iego z mąką Bobową á z popiołem zmieszány/ wszelkie zmázy y ogorzeliny z twarzy y z ćiáłá sćiera. Glistom
Glisty y ine chorobáctwo z żywotá wywodźi/ Korzeń Fiołkowy w wodźie wárząc y piiąc. Moczu.
Mocz potężnie pędźi/ też iuchę piiąc. Toż Zębow bolenie vśmierza/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 7
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
juchą tego Kosacu warzonego naparzając/ otwiera. Toż czyni pod czas korzeń jego/ miasto czopka w stolec wprawiony/ Mesue. Mózg chędoży
Mózg z Flegmy osobliwie czyści/ Sok jego puszczając w nozdrza. Kamień.
Kamień w Nyrkach łamie i wywodzi w Cukrze przyprawiony/ a po dwu łotów na raz używany. Żółtaczce
Żółtą niemoc spądza/ warzony w winie abo w wodzie/ a trunkiem używany/ chociaby puchlina przy tym była. Abo tym sposobem wziąć korzenia Kosacu Swojskiego/ a warzyć go z Mleczem/ z Lakrycją/ z Jelenim językiem/ z nasieniem Ogorczanym/ z nasienim Dyniowym/ i Malinnowym/ aż trzecia część/ albo połowica wina/ abo
iuchą tego Kosacu wárzone^o^ náparzáiąc/ otwiera. Toż czyni pod czás korzeń iego/ miasto czopká w stolec wprawiony/ Mesue. Mozg chędoży
Mozg z Flágmy osobliwie czyśći/ Sok iego pusczáiąc w nozdrzá. Kamien.
Kámień w Nyrkách łamie y wywodźi w Cukrze przypráwiony/ á po dwu łotow ná raz vżywány. Zołtacce
Zołtą niemoc spądza/ wárzony w winie ábo w wodźie/ á trunkiem vzywány/ chociaby puchliná przy tym byłá. Abo tym sposobem wźiąć korzenia Kosacu Swoyskiego/ á wárzyć go z Mleczem/ z Lákrycyą/ z Ielenim ięzykiem/ z náśieniem Ogorczánym/ z náśienim Dyniowym/ y Málinnowym/ áż trzećia częsć/ álbo połowicá winá/ ábo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 8
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Olejki. Dioscorydes, Mesue. Wybór.
Ten naprzedniejszy i nalepszy jest/ który samego Kosacu zapach ma/ inej niemając w sobie obcej wonności albo zapachu/ taki jest/ który w Pardzie mieście Pamfiluskim/ i w Elidzie Achajskim czynią. Moc i skutki. Zastrupienie spędza.
Zastrupienie ciała/ po wypaleniu żelazem ognistym/ spądza/ i wychędaża pomazując. Wrzodom
Wrzody zagniłe i smrodliwe wychędaża i leczy. Macicy.
Macicznym wszelakim niedostatkom jest pożyteczny. Dios.
Przymioty ogniste/ Macicę i Lona białogłowskie leczy. Tenże
Lona otworu ściśnienie otwiera/ wolniejszym czyniąc/ za namazaniem. Także. Złotym żyłkom
Złote żyłki otwiera mażąc/ albo Klisterę z niego dając
Oleyki. Dioscorides, Mesue. Wybor.
Ten naprzednieyszy y nalepszy iest/ który samego Kosacu zapách ma/ iney niemáiąc w sobie obcey wonnośći álbo zapáchu/ táki iest/ ktory w Párdźie mieśćie Pámphiluskim/ y w Elidźie Acháyskim czynią. Moc y skutki. Zástrupienie spędza.
Zástrupienie ćiáłá/ po wypaleniu żelázem ognistym/ spądza/ y wychędaża pomázuiąc. Wrzodom
Wrzody zágniłe y smrodliwe wychędaża y leczy. Máćicy.
Máćicznym wszelákim niedostátkom iest pożyteczny. Dios.
Przymioty ogniste/ Máćicę y Loná białogłowskie leczy. Tenże
Loná otworu ściśnienie otwiera/ wolnieyszym czyniąc/ zá námázániem. Tákże. Złotym żyłkom
Złote żyłki otwiera máżąc/ álbo Klisterę z niego dáiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 11
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zaczyniwszy plastrować. Dios. Ociekłości.
Któregokolwiek członku ociekłość/ z ognistym przymiotem/ rozpędza korzeń tego ziela z octem plastowany. Dios. Ślezienie.
Ślezione nabrzmiałą i twardą zmiękcza i trawi/ z octem nasienie tego ziela pół quinty pijąc/ i zwierzchnie namazując albo plastrując. Dios. Gal. Krostom
Krosty i świerzb z ciała spądza/ i ciało zwierzchu chędoży/ sokiem tego ziela a miodem nacierając. Dymienicom
Dymienice twarde/ w dymionach/ i pod pachami rozgani. Plin: lib: 28. capite .20. Pluskwy traci.
Pluskwy traci i morzy/ sokiem z tego ziela wszystkiego/ ściany i łoża mażąc albo napuszczając. Żywot chędoży.
záczyniwszy plastrowáć. Dios. Oćiekłośći.
Ktoregokolwiek członku oćiekłość/ z ognistym przymiotem/ rospądza korzen tego źiela z octem plastowány. Dios. Sleźienie.
Sleźione nábrzmiáłą y twárdą zmiękcza y trawi/ z octem naśienie tego źiela puł quinty piiąc/ y zwierzchnie námázuiąc álbo plastruiąc. Dios. Gal. Krostom
Krosty y świerzb z ćiáłá spądza/ y ćiáło zwierzchu chędoży/ sokiem tego źiela á miodem náćieráiąc. Dymienicom
Dymienice twárde/ w dymionách/ y pod pachámi rozgáni. Plin: lib: 28. capite .20. Pluskwy tráći.
Pluskwy tráći y morzy/ sokiem z tego źiela wszystkiego/ śćiány y łożá máżąc álbo nápusczáiąc. Zywot chędoży.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 18
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
korzeń mocząc w winie/ albo warząc i pijąc. Durant. Suchotom.
Suchotnym użyteczne ziele/ pijąc go z kozim mlekiem/ bądź prochem/ bądź warzony korzeń. Wrzodom świnim.
Wrzody świnie albo zołza za uszyma i po szyj rozciągnione/ tymże sokie namazować dobrze/ albo wszystkim tym zielem plastrując. Liszaje na ciele spądza sokiem ze wszytkiego ziela wyżętym namazując. liszajom Podag:
Podagrykom jest niemałym ratunkiem. Księgi Pierwsze. O Zielu Tatarskiem/ Rozdział 3.
Acorum et Acorus verus. Piper apumKalmus ackerwurtz.
ZIele Tatarskie jest to/ które Łacinnicy właśnie Acorum zowią/ Liścia Kosacowemu podobnego/ jeno węższe i dłuższe własną wonność korzenia swego zachowując
korzen mocząc w winie/ álbo wárząc y piiąc. Durant. Suchotom.
Suchotnym vżyteczne źiele/ piiąc go z koźim mlekiem/ bądź prochem/ bądź wárzony korzen. Wrzodom świnim.
Wrzody świnie álbo zołzá zá vszymá y po szyi rośćiągnione/ tymże sokie námázowáć dobrze/ álbo wszystkim tym zielem plastruiąc. Liszáie ná ciele spądza sokiem ze wszytkiego źiela wyżętym námázuiąc. liszáiom Podág:
Podágrykom iest niemáłym rátunkiem. Kśięgi Pierwsze. O Zielu Tátárskiem/ Rozdźiał 3.
Acorum et Acorus verus. Piper apumKalmus ackerwurtz.
ZIele Tátárskie iest to/ ktore Láćinnicy właśnie Acorum zowią/ Liśćia Kosacowemu podobnego/ ieno węższe y dłuższe własną wonność korzenia swego záchowuiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 18
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jej trunkiem. Toż
Wietrzności około Śleziony zawarte rozpędza. Mesua. Paraliżu.
Językowi Paraliżem naruszonemu/ i ciężko mówiącemu/ jest wielkim ratunkiem/ często ciepło jego juchą płocząc i gargatyzując. Także ją też ciepło pijąc. Też korzeń Tatarski sam/ albo z Muszkatowym orzechem mastykując/ i pod językiem trzymając. Księgi Pierwsze Bielmo spądza.
Bielmo z oczu ściera tym sposobem: Wziąć ziela Tatarskiego/ Soku kopru Włoskiego/ każdego zarówno/ temu dać tak długo stać na jarkim słońcu/ aż wilgotność wszystka wyschnie. Potym przydać miałko utartej czarnej Helenki/ i zwarzyć/ a przecedziwszy w naczyniu Miedzianym chędogim/ do potrzeby chować/ i potroszę tego w pióro biorąc
iey trunkiem. Toż
Wietrznośći około Sleźiony záwárte rospądza. Mesua. Páráliżu.
Ięzykowi Páráliżem náruszonemu/ y ćięszko mowiącemu/ iest wielkim rátunkiem/ często ćiepło iego iuchą płocząc y gárgátyzuiąc. Tákże ią też ćiepło piiąc. Też korzeń Tátárski sam/ álbo z Muszkátowym orzechem mástykuiąc/ y pod ięzykiem trzymáiąc. Kśięgi Pierwsze Bielmo spądza.
Bielmo z oczu sćiera tym sposobem: Wźiąć źiela Tátárskiego/ Soku kopru Włoskiego/ kázdego zárowno/ temu dáć ták długo stać ná iárkim słońcu/ áż wilgotność wszystká wyschnie. Potym przydáć miáłko vtártey czarney Helenki/ y zwárzyć/ á przecedźiwszy w naczyniu Miedziánym chędogim/ do potrzeby chowáć/ y potroszę tego w pioro biorąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 21
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Wietrzności w ciel zawarte rozpędza/ i odmiatanim pozbywa/ gryząc go/ albo juchę z warzonengo pijąc. Zasiniałości.
Zasiniałości z zbicia albo z potłuczenia rozpędza/ Chustę albo gębkę w ciepłej tusze jego maczając/ i miejsce zasiniałe naparzając. Bladym cerę daje
Bladym Cerę cudną i rumienną czyni/ jakimkolwiek sposobem używany. Liszajom
Liszaje spądza/ obmywając je wodą/ albo juchą jego/ i prochem jego zaraz posypując: albo je też maścią namazując/ do którejby Proch tegoż korzenia był przymieszany. Też jucha z warzonego/ albo wino/ z którymby było przyprawione/ niepomału do tego pomaga pijąc.
Ządza i chciwość cielesną do Wenusa pobudza/ jakimkolwiek
.
Wietrznośći w ciel záwárte rospądza/ y odmiátánim pozbywa/ gryząc go/ álbo iuchę z warzonengo piiąc. Záśiniáłośći.
Záśiniáłośći z zbićia albo z potłuczenia rospądza/ Chustę álbo gębkę w ćiepłey tusze iego maczaiąc/ y mieysce záśiniáłe náparzáiąc. Bládym cerę dáie
Bladym Cerę cudną y rumienną czyni/ iákimkolwiek sposobem vżywány. Liszáiom
Liszáie spądza/ obmywáiąc ie wodą/ álbo iuchą iego/ y prochem iego záraz posypuiąc: álbo ie też maśćią namázuiąc/ do ktoreyby Proch tegoż korzeniá był przymieszány. Też iucha z wárzonego/ álbo wino/ z ktorymby było przypráwione/ niepomału do tego pomaga piiąc.
Ządza y chćiwość ćielesną do Venusá pobudza/ iákimkolwiek
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 21
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i ropiste/ bądź warząc go i pijąc/ bądź prochu jego w trunku używając: także się też w nim naparzając i kąpiąc/ zastanawia. Kordiace Gryzieniu w Żołądku
Kordiacznym/ i
Gryzienie w żołądku mającym pić go dobrze z zimną wodą. (Gal:) Opuszeniu.
Opuszeniu żywota z wietrzności. Żółtaczce.
Żółtą chorobę spądza. Nyrkom
Bolenie Nerek uskramia/ z wodą zimną go pijąc. Macica.
Przymiot ognisty w Macicy leczy/ warząc/ a w nim się kąpiąc. Brwiom oblazłym
Brwi oblazłe i obłysiałe czyni porastające/ warząc go/ i na nie plastrując/ a potym prochem jego posypując/ abo popiołem z niego nacierając. Ciału wilgotność wysusza
y ropiste/ bądź wárząc go y piiąc/ bądź prochu iego w trunku vżywáiąc: tákże sie też w nim náparzáiąc y kąpiąc/ zástánáwia. Kordiáce Gryźieniu w Zołądku
Kordyácznym/ y
Gryźienie w żołądku máiącym pić go dobrze z źimną wodą. (Gal:) Opuszeniu.
Opuszeniu żywotá z wietrznośći. Zołtacce.
Zołtą chorobę spądza. Nyrkom
Bolenie Nyrek vskramia/ z wodą źimną go piiąc. Mácicá.
Przymiot ognisty w Máćicy leczy/ wárząc/ á w nim sie kąpiąc. Brwiom oblázłym
Brwi oblázłe y obłyśiáłe czyni porastáiące/ wárząc go/ y ná nie plástruiąc/ á potym prochem iego posypuiąc/ ábo popiołem z niego náćieráiąc. Ciáłu wilgotność wysusza
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Syrasteński/ jest użyteczniejszy/ pijąc w winie/ albo w wodzie warzony. Także zwierzchownie nim naparzając. (Dioscor:) (Galenus.) Rozpalenia ciała/ Żółtej niemocy.
Rozpalenia ciała/ albo twarzy/ z zapalenia Wątroby/ leczy/ przerzeczonym obyczajem używany. (Dioscor:) Zamuleniu wątroby i Śleziony.
Złotą niemoc spądza.
Ślezione i
Wątrobę zamuloną otwiera i wychędaża. Zapalonej Wątrobie. Nabrzmiałej Opuszeniu.
Zapalonej jest ochłoda.
Nabrzmiałej tymże sposobem jest lekarstwem/ i ratunkiem osobliwym.
Także Ślezienie.
Częstemu opuszeniu Żołądka użyteczny/ z wodą piołynu warzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ciała wywodzi/ inym ziołom do tego służącym/ przydany. Duran)
Syrásteński/ iest vżytecznieyszy/ piiąc w winie/ álbo w wodźie wárzony. Tákże zwierzchownie nim náparzáiąc. (Dioscor:) (Galenus.) Rospalenia ciáłá/ Zołtey niemocy.
Rospaleniá ćiáłá/ álbo twarzy/ z zápalenia Wątroby/ leczy/ przerzeczonym obyczáiem vżywány. (Dioscor:) Zámuleniu wątroby y Sleźiony.
Złotą niemoc spądza.
Sleźione y
Wątrobę zámuloną otwiera y wychędaża. Zápaloney Wątrobie. Nábrzmiáłey Opuszeniu.
Zapaloney iest ochłodá.
Nábrzmiáłey tymże sposobem iest lekárstwem/ y rátunkiem osobliwym.
Tákże Sleźienie.
Częstemu opuszeniu Zołądká vżyteczny/ z wodą piołynu wárzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ćiáłá wywodźi/ inym źiołom do teg^o^ służącym/ przydány. Duran)
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
