. Batalia walna była mediis julii, wezyra tureckiego z carem i wojskami moskiewskiemi nad Dunajem, gdzie car praecipitanter zaszedłszy z znużonem dziwnie wojskiem, bo i sami byli głodni i konie, a trafiwszy na turczyna w posturze dobrej i licznej, przegrał, straciwszy więcej niż 40,000 wojska, a to odwagą kawalerii sta tysięcy tureckiej aliasspahów, w retranszamenta i między piechoty wielką śmiałością wpadłych. Car imć sam był oblężony i pewnieby nie uszedł ze wszystkim obozem, generałami i oficerami, gdyby nie był appreciatus wezyr, auroque refectus multo, który pretextu alkoranu złoty grzech pokrył observantia Religionis, jakoby, że alkoran nakazuje chrześcijan o miłosierdzie proszących uwalniać czasu boju.
. Batalia walna była mediis julii, wezyra tureckiego z carem i wojskami moskiewskiemi nad Dunajem, gdzie car praecipitanter zaszedłszy z znużoném dziwnie wojskiem, bo i sami byli głodni i konie, a trafiwszy na turczyna w posturze dobréj i licznéj, przegrał, straciwszy więcéj niż 40,000 wojska, a to odwagą kawaleryi sta tysięcy tureckiéj aliasspahów, w retranszamenta i między piechoty wielką śmiałością wpadłych. Car imć sam był oblężony i pewnieby nie uszedł ze wszystkim obozem, generałami i officerami, gdyby nie był appreciatus wezyr, auroque refectus multo, który pretextu alkoranu złoty grzech pokrył observantia Religionis, jakoby, że alkoran nakazuje chrześcian o miłosierdzie proszących uwalniać czasu boju.
Skrót tekstu: ZawiszaPam
Strona: 296
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Krzysztof Zawisza
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1715 a 1717
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1717
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Julian Bartoszewicz
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Jan Zawisza
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1862
będę o przyczynach i początku dwóch wielkich przypadków/ które się za naszych czasów przez swawolą Żołnierską przydały/ ponieważ o nich wzmianki nikędy niemasz/ a godne są wiadomości potomnych wieków. Księga Pierwsza,
To tedy posłuszeństwo/ które uczą/ i prawie wlewają tak wielkim staraniem w ludzi Rycerskich/ to jest w Saraju wychowanie dając Spahom/ a Janczarom w ich Odach/ albo Izbach/ idzie czasem w zapomnienie/ kiedy fakcje Dworskie/ które pospolicie wszytko za sobą ciągną/ pomieszają/ a potym i cale wygładzą by najmocniej utwierdzone karnego wychowania ustawy/ z wielką częstokroć Państwa całego mieszaniną/ a najczęściej z zgubą i morderstwem najprzednieszych Urzędników.
Toż się dziać
będę o przyczynách y początku dwuch wielkich przypadkow/ ktore się zá nászych czásow przez swawolą Zołnierską przydáły/ poniewasz o nich wzmiánki nikędy niemász/ á godne są wiádomośći potomnych wiekow. Xięgá Pierwsza,
To tedy posłuszeństwo/ ktore vczą/ y práwie wlewáią ták wielkim starániem w ludźi Rycerskich/ to iest w Sáráiu wychowánie dáiąc Spáhom/ á Iánczárom w ich Odách/ álbo Izbách/ idźie czásem w zápomnienie/ kiedy fákcye Dworskie/ ktore pospolićie wszytko zá sobą ćiągną/ pomieszáią/ á potym y cále wygładzą by naymocniey vtwierdzone karnego wychowánia vstáwy/ z wielką częstokroć Páństwá cáłego mieszániną/ á nayczęśćiey z zgubą y morderstwem nayprzednieszych Vrzędnikow.
Toż się dźiać
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 12
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
łagodząc wściekłą zajadłość pospólstwa/ które je zawlokszy przed nowy Meczet/ rozsiekali na kawałki/ i piekli mięso a jedli. Nazajutrz wzięli Mulki/ i Szaban Kalfę Męża jej/ i zabili oboje/ aniby się był ten tumult snadno uśmierzył/ i nie na tymby było stanęło/ gdyby byli przedniejszy Oficjerowie/ powadziwszy Spahów z Janczarami/ nieznaleźli sposobu zażyć swojej powagi/ i uspokoić tumultu straceniem kilku Spahów. Tak czasem rząd się nierządem naprawuje/ zamieszanie i bunty/ wprawują wryzę zepsowane rządy. Po tej swejwoli Janczarskiej/ były potym insze bunty/ ale że nie było żadnego tak znacznego/ jako ten co był przyczyną stracenia Kiozem Baby
łágodząc wśćiekłą záiádłość pospolstwá/ ktore ie záwlokszy przed nowy Meczet/ rozśiekáli ná káwałki/ y piekli mięso á iedli. Názáiutrz wźięli Mulki/ y Szában Kálfę Mężá iey/ y zábili oboie/ ániby się był ten tumult snádno vśmierzył/ y nie ná tymby było stánęło/ gdyby byli przednieyszi Officierowie/ powádźiwszy Spáhow z Iánczárámi/ nieználeźli sposobu záżyć swoiey powagi/ y vspokoić tumultu stráceniem kilku Spáhow. Ták czásem rząd się nierządem nápráwuie/ zámieszánie y bunty/ wpráwuią wryzę zepsowáne rządy. Po tey sweywoli Iánczárskiey/ były potym insze bunty/ ále że nie było żadnego ták znácznego/ iáko ten co był przyczyną strácenia Kiozem Báby
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 13
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
i piekli mięso a jedli. Nazajutrz wzięli Mulki/ i Szaban Kalfę Męża jej/ i zabili oboje/ aniby się był ten tumult snadno uśmierzył/ i nie na tymby było stanęło/ gdyby byli przedniejszy Oficjerowie/ powadziwszy Spahów z Janczarami/ nieznaleźli sposobu zażyć swojej powagi/ i uspokoić tumultu straceniem kilku Spahów. Tak czasem rząd się nierządem naprawuje/ zamieszanie i bunty/ wprawują wryzę zepsowane rządy. Po tej swejwoli Janczarskiej/ były potym insze bunty/ ale że nie było żadnego tak znacznego/ jako ten co był przyczyną stracenia Kiozem Baby Cesarskiej/ zdało mi się za rzecz niezdróżną wywodniej podać dowiadomości potomnej tę Historią.
y piekli mięso á iedli. Názáiutrz wźięli Mulki/ y Szában Kálfę Mężá iey/ y zábili oboie/ ániby się był ten tumult snádno vśmierzył/ y nie ná tymby było stánęło/ gdyby byli przednieyszi Officierowie/ powádźiwszy Spáhow z Iánczárámi/ nieználeźli sposobu záżyć swoiey powagi/ y vspokoić tumultu stráceniem kilku Spáhow. Ták czásem rząd się nierządem nápráwuie/ zámieszánie y bunty/ wpráwuią wryzę zepsowáne rządy. Po tey sweywoli Iánczárskiey/ były potym insze bunty/ ále że nie było żadnego ták znácznego/ iáko ten co był przyczyną strácenia Kiozem Báby Cesárskiey/ zdáło mi się zá rzecz niezdrożną wywodniey podáć dowiádomośći potomney tę Historią.
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 13
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
do zgładzenia Syna/ żeby zawsze Panować. To podejrzenie czyniło ją nad zwyczaj pilną i ostróżną/ około zdrowia i bezpieczeństwa Cesarskiego. Pomnażał w niej strachu znajomy dobrze humor wyniosły Cesarzowej starej/ i ścisłe a sekretne porozumienie z Janczarami/ przez których ręce Mąż jej zginął. Zabiegając tedy spolnej zgubie/ umyśliła uczynić przeciwny związek z Spahami/ Baszami/ i Bejami w Saraju wychowanymi/ którzy zawsze przeciwni są Janczarom. Obesłała ich i listami/ i przez Posłów różnie subordynowanych. Zaliła się o zabójstwo Cesarza Męża swego/ i skarżyła na swawolą Janczarów. Wywodziła im lekką uwagę/ w której zostawał Syn jej/ a ich Pan przyrodzony. Przydała naostatek/
do zgłádzenia Syná/ żeby záwsze Pánowáć. To podeyrzenie czyniło ią nád zwyczay pilną y ostrożną/ około zdrowiá y bespieczeństwá Cesárskiego. Pomnażał w niey stráchu znáiomy dobrze humor wyniosły Cesárzowey stárey/ y śćisłe á sekretne porozumienie z Iánczárámi/ przez ktorych ręce Mąż iey zginął. Zábiegáiąc tedy spolney zgubie/ vmysliłá vczynić przećiwny związek z Spáhámi/ Bászámi/ y Beiámi w Sáráiu wychowánymi/ ktorzy záwsze przećiwni są Iánczárom. Obesłáłá ich y listámi/ y przez Posłow rożnie subordinowánych. Záliłá się o záboystwo Cesárzá Mężá swego/ y skárżyłá ná swawolą Iánczárow. Wywodźiłá im lekką vwagę/ w ktorey zostáwał Syn iey/ á ich Pan przyrodzony. Przydáłá náostátek/
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 14
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
i listami/ i przez Posłów różnie subordynowanych. Zaliła się o zabójstwo Cesarza Męża swego/ i skarżyła na swawolą Janczarów. Wywodziła im lekką uwagę/ w której zostawał Syn jej/ a ich Pan przyrodzony. Przydała naostatek/ że jeżeli się wcześnie nie poczują/ stara Cesarzowa cale ich zniesie/ i na wieki imię Spahów zagubi. Obruszyli się zaraz na tę pobudkę Spahowie w Azji/ i że się im to zdały rzeczy wszytko do prawdy podobne/ wsiadszy nakoń/ szli zaraz pod Skudary, w dobrym dosyć poczcie/ pod Regimentem Jerzego Nebi. Tam stanąwszy/ kazali sobie wydać głowy tych/ co byli przyczyną zamordowania Pana ich; których
y listámi/ y przez Posłow rożnie subordinowánych. Záliłá się o záboystwo Cesárzá Mężá swego/ y skárżyłá ná swawolą Iánczárow. Wywodźiłá im lekką vwagę/ w ktorey zostáwał Syn iey/ á ich Pan przyrodzony. Przydáłá náostátek/ że ieżeli się wcześnie nie poczuią/ stárá Cesárzowá cále ich znieśie/ y ná wieki imię Spáhow zágubi. Obruszyli się záraz ná tę pobudkę Spáhowie w Azyey/ y że się im to zdáły rzeczy wszytko do prawdy podobne/ wśiádszy nákoń/ szli záraz pod Skudary, w dobrym dosyć poczćie/ pod Regimentem Ierzego Nebi. Tám stánąwszy/ kázáli sobie wydáć głowy tych/ co byli przyczyną zámordowánia Páná ich; ktorych
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 14
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
Zaliła się o zabójstwo Cesarza Męża swego/ i skarżyła na swawolą Janczarów. Wywodziła im lekką uwagę/ w której zostawał Syn jej/ a ich Pan przyrodzony. Przydała naostatek/ że jeżeli się wcześnie nie poczują/ stara Cesarzowa cale ich zniesie/ i na wieki imię Spahów zagubi. Obruszyli się zaraz na tę pobudkę Spahowie w Azji/ i że się im to zdały rzeczy wszytko do prawdy podobne/ wsiadszy nakoń/ szli zaraz pod Skudary, w dobrym dosyć poczcie/ pod Regimentem Jerzego Nebi. Tam stanąwszy/ kazali sobie wydać głowy tych/ co byli przyczyną zamordowania Pana ich; których na ten czas pod proteccją Janczarów będących/ wspierała
Záliłá się o záboystwo Cesárzá Mężá swego/ y skárżyłá ná swawolą Iánczárow. Wywodźiłá im lekką vwagę/ w ktorey zostáwał Syn iey/ á ich Pan przyrodzony. Przydáłá náostátek/ że ieżeli się wcześnie nie poczuią/ stárá Cesárzowá cále ich znieśie/ y ná wieki imię Spáhow zágubi. Obruszyli się záraz ná tę pobudkę Spáhowie w Azyey/ y że się im to zdáły rzeczy wszytko do prawdy podobne/ wśiádszy nákoń/ szli záraz pod Skudary, w dobrym dosyć poczćie/ pod Regimentem Ierzego Nebi. Tám stánąwszy/ kázáli sobie wydáć głowy tych/ co byli przyczyną zámordowánia Páná ich; ktorych ná ten czás pod protectią Iánczárow będących/ wspieráłá
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 14
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
wielki Wezyr/ schowany miedzy Janczarami/ i który u nich w osobliwym był poszanowaniu/ jako pomocnik zabicia Sołtana/ z wielką pilnością ruszył się z Konstantynopola do Skudar, mając z Janczarów i innych sobie przychylnych znaczne wojsko/ i dobrze się we wszytkie wojenne potrzeby opatrzywszy. Za zbliżeniem się obojej strony/ po lekkich utarczkami miedzy Spahami a Gwardyą Wezyrską/ co się zowie Delis/ następowała niepochybnie walną i niebezpieczna potrzeba/ gdyby byli miedzy nich nie wstąpili Sędziowie Anatoliej i Grecji. Co im poczęli rozważać/ jakiej się bezbożności chcą dopuścić/ rozlewając sami miedzy sobą krew Musułmańską/ której trzeba na zgubę niewiernych barzo ochraniać. Pokazali przytym/ że jeśli mają
wielki Wezyr/ schowány miedzy Iánczárámi/ y ktory v nich w osobliwym był poszánowániu/ iáko pomocnik zábićia Sołtaná/ z wielką pilnośćią ruszył się z Konstántynopolá do Skudar, máiąc z Iánczárow y innych sobie przychylnych znáczne woysko/ y dobrze się we wszytkie woienne potrzeby opátrzywszy. Zá zbliżeniem się oboiey strony/ po lekkich vtárczkámi miedzy Spáhámi á Gwárdyą Wezyrską/ co się zowie Delis/ nástępowáłá niepochybnie wálną y niebespieczna potrzebá/ gdyby byli miedzy nich nie wstąpili Sędźiowie Anátoliey y Grecyey. Co im poczęli rozważáć/ iákiey się bezbożnośći chcą dopuśćić/ rozlewáiąc sámi miedzy sobą krew Musułmáńską/ ktorey trzebá ná zgubę niewiernych bárzo ochrániáć. Pokázáli przytym/ że iesli máią
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 14
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
bezbożności chcą dopuścić/ rozlewając sami miedzy sobą krew Musułmańską/ której trzeba na zgubę niewiernych barzo ochraniać. Pokazali przytym/ że jeśli mają jaką różnicę miedzy sobą/ wolno spokojnie się domowić/ każdego wysłuchają/ i sprawiedliwość podług opisu prawa dojdzie. Księga Pierwsza,
Te i tym podobne mowy/ przejęły serca Nebiego/ i Spahów/ ale barziej jeszcze gotowość/ którą widzieli w przeciwnej stronie/ że dali z sobą mówić o zgodzie/ i traktatach. A nad to wszytko najbarziej ich ustraszyło/ kiedy Sędziowie powiedzieli/ że się Wezyr odważył/ jeśli się nie roziadą z kupy/ popalić wszytkie ich Regestra/ i publikować po całym Państwie Nezyraum/ to
bezbożnośći chcą dopuśćić/ rozlewáiąc sámi miedzy sobą krew Musułmáńską/ ktorey trzebá ná zgubę niewiernych bárzo ochrániáć. Pokázáli przytym/ że iesli máią iáką rożnicę miedzy sobą/ wolno spokoynie się domowić/ kożdego wysłucháią/ y spráwiedliwość podług opisu práwá doydźie. Xięgá Pierwsza,
Te y tym podobne mowy/ przeięły sercá Nebiego/ y Spáhow/ ále bárźiey ieszcze gotowość/ ktorą widźieli w przećiwney stronie/ że dáli z sobą mowić o zgodźie/ y tráctátách. A nád to wszytko naybárźiey ich vstrászyło/ kiedy Sędźiowie powiedźieli/ że się Wezyr odważył/ iesli się nie roziádą z kupy/ popálić wszytkie ich Regestrá/ y publikowáć po cáłym Páństwie Nezyráum/ to
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 14
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
nie roziadą z kupy/ popalić wszytkie ich Regestra/ i publikować po całym Państwie Nezyraum/ to jest Edict, albo jako po naszemu zowiemy/ Wici/ imieniem Cesarza i Muftego/ za któremi powinien każdy/ komu jeno siedm lat minie/ wychodzić na pospolite ruszenie/ i do boku się Pańskiego stawić. Roziachali się tedy Spahowie/ a swawola Janczarów tym większą górę wzięła/ i ich principałów/ miedzy któremi i najprzedniejszy byli: Bektas Aga/ człowiek wielkiej reputacji u Cesarzowej starej. Kulkijaja, Namiestnik Agi/ to jest Generała Janczarów/ i Kara Czansz/ Przyjaciel wielki Bektas Agi/ Nie inszego byli rozumienia/ tylko że przełomawszy moc i siłę tamtych
nie roziádą z kupy/ popálić wszytkie ich Regestrá/ y publikowáć po cáłym Páństwie Nezyráum/ to iest Edict, álbo iáko po nászemu zowiemy/ Wići/ imieniem Cesárzá y Muftego/ zá ktoremi powinien kożdy/ komu ieno śiedm lát minie/ wychodźić ná pospolite ruszenie/ y do boku się Páńskiego stáwić. Roziácháli się tedy Spahowie/ á swawola Ianczarow tym większą gorę wźięłá/ y ich principałow/ miedzy ktoremi y nayprzednieyszy byli: Bektás Agá/ człowiek wielkiey reputátiey v Cesárzowey stárey. Kulkiiaia, Namiestnik Agi/ to iest Generałá Iánczárow/ y Kará Czansz/ Przyiaćiel wielki Bektás Agi/ Nie inszego byli rozumienia/ tylko że przełomawszy moc y śiłę támtych
Skrót tekstu: RicKłokMon
Strona: 14
Tytuł:
Monarchia turecka
Autor:
Paul Ricot
Tłumacz:
Hieronim Kłokocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1678
Data wydania (nie później niż):
1678
