.
Bogatemi we wszystkie potrzeby Victûs et Amictûs et honestatis et Voluptatis czyli RES PUBLICAS NEGOCIACYE, albo COMMERCIA, alias HANDLE wielkie generalne, które nie szpeczą i Zacnych Osób, osobliwie w Cudzych Krajach, w Włoszech, Hiszpanii, w Belgium, w Anglii, Holandii, Luzytanii: gdzie z całego Świata bogactwa i Komodytates Okrętami sprowadzają, i wszystkie ogółem zbywają Kupcom, tolerabili et iusto kontentniąc się pretio. Od tych zaś nabywający, już veram Mercaturam exercent, za Kramami siedząc, łockiem mierząc, i często iniustum wydzierając pretium
Nie należy jednak Politykom i w tych Rzeczach Pospolitych zbytecznie i ustawicznie bawić się NEGOCIACYĄ, aby nie stracić estymy, przy towarach,
.
Bogatemi we wszystkie potrzeby Victûs et Amictûs et honestatis et Voluptatis czyli RES PUBLICAS NEGOCIACYE, albo COMMERCIA, alias HANDLE wielkie generalne, ktore nie szpeczą y Zacnych Osob, osobliwie w Cudzych Kraiach, w Włoszech, Hiszpanii, w Belgium, w Anglii, Hollandyii, Luzytanii: gdzie z całego Swiata bogactwa y Commoditates Okrętami sprowadzaią, y wszystkie ogołem zbywaią Kupcom, tolerabili et iusto kontentniąc się pretio. Od tych zaś nabywaiący, iuż veram Mercaturam exercent, za Kramami siedząc, łockiem mierząc, y często iniustum wydzieraiąc pretium
Nie należy iednak Politykom y w tych Rzeczach Pospolitych zbytecznie y ustawicznie bawić się NEGOCIACYĄ, aby nie stracić estymy, przy towarach,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 396
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Lodownie tu na Rusi tak robią: wykopie duł na suchym miejscu, gdzie słońce nie dochodzi, gdzieby woda nie podchodziła w kwadrat głęboką jamę, ją ocembrują trwałym jakim drzewem, dopiero w Styczniu, lub w Lutym (bo w Marcu już lody łamią się i ślizną) lody na czystych wodach potężnemi bryłami rąbają, sprowadzają do lodowni, i tam na żytnej kładą słomie, i tąż słomą prześciełają, i tak skażdą warstwą lodu czynią, żeby wszystek lód był prześciełany, i zwierzchu przywalony. Dach nad lodownią dać nic gontowy, bo przezeń słońce lub ciepłe wiatry by grzały, ale z grubych snopków, lub słomą bardzo na
Lodownie tu na Rusi tak robią: wykopie duł na suchym mieyscu, gdzie słońce nie dochodzi, gdzieby woda nie podchodziła w kwadrat głęboką iamę, ią ocembruią trwałym iakim drzewem, dopiero w Styczniu, lub w Lutym (bo w Marcu iuż lody łamią się y slizną) lody na czystych wodach potężnemi bryłami rąbaią, sprowadzaią do lodowni, y tam na żytney kładą słomie, y tąż słomą prześciełaią, y tak zkażdą warstwą lodu czynią, żeby wszystek lod był prześciełany, y zwierzchu przywalony. Dach nad lodownią dać nic gontowy, bo przezeń słońce lub ciepłe wiatry by grzały, ale z grubych snopkow, lub słomą bardzo na
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 412
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
zakładał, Semiramida ozdobiła, jeszcze więcej przydał wspanisłości Nabuchodonozor. Tuż Miasto handlowne i Rzeczpospolita Balsora niegdy Teredon zwane, nad wejściem Eufratesa rzeki do morza Perskiego o pół mi- Geografia Generalna i partykularna
le, od którego woda kanałem dla statków w Miasto wprowadzona. Ma swego Książęcia, trybut Porcie płacącego. Indyiczykowie tu na wielbłądach towary sprowadzają, a Holandowie wykupują. Książę oprócz znacznych intrat, ma tę największą, na 6. milionów mu wynoszącą, iż Kupcy wszelką monetę swoją tu przerabiają, i z koni pięknych i pracowitych po 30. godzin bez jedzenia i napoju się obchodzących; item z palmowego drzewa, rodzącego się z daktylowych pestek, certô numerô et
zakładał, Semiramida ozdobiła, ieszcze więcey przydał wspanisłości Nábuchodonozor. Tuż Miasto handlowne y Rzeczpospolita Balsora niegdy Teredon zwáne, nad weyściem Eufratesa rzeki do morzá Perskiego o puł mi- Geografia Generalna y partykularna
le, od ktorego wodá kanałem dla statkow w Miasto wprowadzona. Má swego Xiążęcia, trybut Porcie płacącego. Indyiczykowie tu na wielbłądach towary sprowadzaią, a Hollandowie wykupuią. Xiąże oprocz znacznych intrat, ma tę naywiększą, na 6. millionow mu wynoszącą, iż Kupcy wszelką monetę swoią tu przerabiaią, y z koni pięknych y pracowitych po 30. godzin bez iedzenia y napoiu się obchodzących; item z palmowego drzewá, rodzącego się z dáktylowych pestek, certô numerô et
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 465
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
u. 9.
Za cień cofający się znaczył przedłużenie życia, oznajmił to Ezechyaszowi Izajasz:
„A to ktokolwiek uważy, pozna iż Bóg ma pieczą o ludziach, i różnemi sposobami ostrzega ich, i przepowiada im to co jest zbawiennego, i pożytecznego, oni zaś dla głup[...] wa i zaślepienia swego dobrowolnie nieszczęścia na się sprowadzają i giną: Josefus Lib: VII. De bello Judaeorum.” ROZDZIAŁ III.
Jeśli komety są znakami nadprzyrodzonemi niepomyślności, i kary Boskiej?
DOWIODŁEM w pierwszej części, iż komety są istoty razem z światem stworzone, i we wszystkim podobne planetom. I tego dosyć dowodu byłoby do przekonania, iż komety nie
v. 9.
Za cień cofaiący się znaczył przedłużenie życia, oznaymił to Ezechyaszowi Izaiasz:
„A to ktokolwiek uważy, pozna iż Bog ma pieczą o ludziach, y rożnemi sposobami ostrzega ich, y przepowiada im to co iest zbawiennego, y pożytecznego, oni zaś dla głup[...] wa y zaślepienia swego dobrowolnie nieszczęścia na się sprowadzaią y giną: Josephus Lib: VII. De bello Judaeorum.” ROZDZIAŁ III.
Jeśli komety są znakami nadprzyrodzonemi niepomyślności, y kary Boskiey?
DOWIODŁEM w pierwszey części, iż komety są istoty razem z światem stworzone, y we wszystkim podobne planetom. Y tego dosyć dowodu byłoby do przekonania, iż komety nie
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 192
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
leć, że Fortuna przeciwna Wzięła mię w obroty swoje, jać chcę pełnio wolą twoję. Lubo, wiem, ojcowskie serce tego zaś żałować zechce: Kiedy już w te łyka wnidę, już z nich nigdy nie wynidę!” Ja mu odpowiadam.
Tu starania zaraz swego czynić koło zdrowia mego; Do apteki i medyka sprowadzają cerulika. Tam gorączkę rozrywają krwią, co z obu rąk puszczają. Ledwo utracona siła do ciała się przywróciła. Staranie koło mego zdrowia.
Nie nabywszy zdrowia wiele, już jedziemy na wesele Stamtąd, gdzie publik pilnują i sejmy się odprawują. Słusznieć, iże pokryjomu ten akt odprawi się w domu. Niemasz się z
leć, że Fortuna przeciwna Wzięła mię w obroty swoje, jać chcę pełnio wolą twoję. Lubo, wiem, ojcowskie serce tego zaś żałować zechce: Kiedy już w te łyka wnidę, już z nich nigdy nie wynidę!” Ja mu odpowiadam.
Tu starania zaraz swego czynić koło zdrowia mego; Do apteki i medyka sprowadzają cerulika. Tam gorączkę rozrywają krwią, co z obu rąk puszczają. Ledwo utracona siła do ciała się przywróciła. Staranie koło mego zdrowia.
Nie nabywszy zdrowia wiele, już jedziemy na wesele Stamtąd, gdzie publik pilnują i sejmy się odprawują. Słusznieć, iże pokryjomu ten akt odprawi się w domu. Niemasz się z
Skrót tekstu: StanTrans
Strona: 11
Tytuł:
Transakcja albo opisanie całego życia jednej sieroty
Autor:
Anna Stanisławska
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1685
Data wydania (nie wcześniej niż):
1685
Data wydania (nie później niż):
1685
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Ida Kotowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Polska Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1935
w Hiszpanii. Jeden Trybunał Sacrae Inquisitionis na Żydów i Heretyków fundowany, tych i innych, cokolwiek Haereticũ tchnących, karzący surowo. Takich Trybunałów jest tam Dziewięć po Miastach pryncypalnych: Przy Madryckim Trybunale jest zawsze Generalissimus Inquisitor. W całej Hiszanii jest 20 tysięcy Familiares albo Posługaczów, szpiegów, którzy wszędzie czuwają, łowią, i sprowadzają Heretyków do tych Trybunałów. Pensja roczna każdego z nich 800, czerwonych złotych. Drugi Trybunał nazwiskiem HERMANDAT, który bezecne, szkaradne akcje przez ludzi wiary godnych wybaduje, sądzi, karze, zbiegłych i pod ziemią szuka.
ARCYBISKUPÓW w Hiszpanii liczą 11. BISKUPÓW 65. OFICJALISTOWMonarcha tutejszy ma tych: Admirała de Castilia, WiceRejów
w Hiszpanii. Ieden Trybunał Sacrae Inquisitionis ná Zydow y Heretykow fundowany, tych y innych, cokolwiek Haereticũ tchnących, karzący surowo. Takich Trybunáłow iest tam Dźiewięć po Miastach pryncypalnych: Przy Madryckim Trybunále iest záwsze Generalissimus Inquisitor. W całey Hiszanii iest 20 tysięcy Familiares albo Posługaczow, szpiegow, ktorzy wszędźie czuwaią, łowią, y sprowádzaią Heretykow do tych Trybunałow. Pensya roczná każdego z nich 800, czerwonych złotych. Drugi Trybunáł názwiskiem HERMANDAT, ktory bezecne, szkarádne akcye przez ludźi wiary godnych wybaduie, sądźi, karze, zbiegłych y pod ziemią szuka.
ARCYBISKUPOW w Hiszpanii liczą 11. BISKUPOW 65. OFFICYALISTOWMonárcha tuteyszy ma tych: Admirała de Castilia, WiceReiow
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 33
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
złota. Jest to miasto rozciągnione na dwie mile według Oliweiry Autora. Samych wołów co rok 11. tysięcy tu w jatkach zabiją, nasto tysięcy owiec,15. tysięcy kóz, na Victualia. Arenda z cła jatkowego wynosi na 55. tysięcy Dukatów według tegoż Autora. Cukru samego z Amerykańskich Pro wincyj tu sprowadzają po 26. tysięcy skrzyń. Ma też Liżybona swój Senat z Ludzi Szlachetnych i Doktorów złożony: który oprócz różnych Oficjalistów ma też Zelatores, których sunkcja invigilare, aby nic nad słuszną nie przedawano taksę; a drugich RENDEIROS, niby Rewizorów, którzy rynki obchodzą przestrzegając, aby nic zdrowiu i życiu szkodzącego nie przedawano. W
złota. Iest to miasto rościągnione ná dwie mile według Oliweiry Autorá. Samych wołow co rok 11. tysięcy tu w iatkach zábiią, násto tysięcy owiec,15. tysięcy koz, ná Victualia. Aręnda z cła iátkowego wynosi ná 55. tysięcy Dukatow według tegoż Autora. Cukru samego z Amerykańskich Pro wincyi tu sprowádzaią po 26. tysięcy skrzyń. Ma też Liżyboná swoy Senat z Ludźi Szláchetnych y Doktorow złożony: ktory oprocz rożnych Officyalistow ma też Zelatores, ktorych sunkcya invigilare, aby nic nád słuszną nie przedawáno taxę; á drugich RENDEIROS, niby Rewizorow, ktorzy rynki obchodzą przestrzegaiąc, aby nic zdrowiu y życiu szkodzącego nie przedawáno. W
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 39
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
śnieg na wagę przedają, a to na oziembienie wód ciepłych w lecie. Jest to prowent samych Miejskich Magistratów. Jak gdzie tylko śnieg górę okryje, pokilkaset Chłopów najmują, aby zniego potężne robili kule i bałwany, i w lochy chłodne na to preparowane spuszczali, teste Schotto. Na Insułę Maltę ten zimny Okrętami sprowadzają Towar dla Kawalerów zawsze in aestu belli zostających, ochłodzenia, gdyż tam śnieg nie pada u nich.
HERB SICYLII dwa Orły osobne Czarne w koronach, i za niemi balek sześć żółtych i czerwonych. SARDYŃSKIE KrólESTWO.
SARDYNIĄ Insułę vulgò Sardegna nazwał Sardus Herkulesa Syn od swego imienia, przedtym od Greków Ichnusa nazwaną, nowemi Obywatelami
śnieg ná wágę przedaią, á to ná oźiembienie wod ciepłych w lecie. Iest to prowent samych Mieyskich Magistrátow. Iak gdźie tylko śnieg gorę okryie, pokilkaset Chłopow naymuią, aby zniego potężne robili kule y bałwány, y w lochy chłodne ná to preparowáne spuszczali, teste Schotto. Ná Insułę Maltę ten źimny Okrętami sprowádzaią Towar dla Kawálerow záwsze in aestu belli zostaiących, ochłodzenia, gdyż tam śnieg nie páda u nich.
HERB SICYLII dwá Orły osobne Czarne w koronách, y zá niemi balek sześć żołtych y czerwonych. SARDYNSKIE KROLESTWO.
SARDYNIĄ Insułę vulgò Sardegna názwał Sardus Herkulesa Syn od swego imienia, przedtym od Grekow Ichnusa názwaną, nowemi Obywátelami
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 211
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Głos Te DEUM Laudamus, plauz wszystkich zagrzewa:
Trąb, Kotłów słychać głosy, nastąpi strżylanie, Wszystkich też sufragiów na Króla spisanie.
Pacta Conventa piszą, czas pewny naznaczą, Kiedy na Koronacją wszyscy przybyć raczą:
Na co znowu Sejmiki, a po nich w Krakowie Sejm złożą, gdzie wraz wszyscy Posły i Panowie,
Sprowadzają Elekta, Ten wprzód Króla grzebie, Sobie życząc być w Polsce, jemu Królem w Niebie,
Na Skałkę za tym jedzie, błaga STANISŁAWA, Ze go ręka zabiła Króla Bolesława.
Potym Elekta Stany wiodą do Kościoła, By tam Prymas Koronę do Pańskiego czoła, Berło do ręki zbliżył; gdzie pierwej przysięga, Ze Wiarę
Głos Te DEUM Laudamus, plauz wszystkich zágrzewá:
Trąb, Kotłow słychać głosy, nástąpi strżylanie, Wszystkich też suffrágiow ná Krolá spisanie.
Pacta Conventa piszą, czas pewny náznaczą, Kiedy ná Koronácyą wszyscy przybyć ráczą:
Ná co znowu Seymiki, á po nich w Krákowie Seym złożą, gdźie wráz wszyscy Posły y Pánowie,
Sprowádzaią Elekta, Ten wprzod Krola grzebie, Sobie życząc bydź w Polszcze, iemu Krolem w Niebie,
Ná Skałkę zá tym iedźie, błága STANISŁAWA, Ze go ręka zábiła Krolá Bolesławá.
Potym Elekta Stány wiodą do Kościoła, By tam Prymas Koronę do Pańskiego czoła, Berło do ręki zbliżył; gdźie pierwey przysięga, Ze Wiarę
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 371
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Δ. Przez Kajr Miasto kilku kanałami płynie. Pola jedne oblewa naturalnie, dla niskiej i plaskiej pozycyj, drugie miejsca przez sypanie tamów i grobel, a potym puszczaniem kanałami przekopanemi do pol i gruntów. Dla tego koło kraju Delta zwanego, jest na 20. tysięcy Wsi, oprócz Miast, które sobie z Nilusa wodę sprowadzają na pola i ogrody. Niżej i wyżej Kajru jest Wsi koło 40 tysięcy, takimże sposobem partycypujących wylewku Nilusowego na swoje grunta. Najpierwej jednak oblewa pola Tureckiego Cesarza Pana Egiptu, Paszy Kajrskiego, i Sendziaków. Z tej Rzeki Egipcjanie co rok biorą prognostyk urodzaju, albo nie urodzaju taki. Kiedy Nilus rzeka wylewa przeciwko
Δ. Przez Kayr Miásto kilku kanáłami płynie. Pola iedne oblewá náturalnie, dla nizkiey y plaskiey pozycyi, drugie mieyscá przez sypanie tamow y grobel, á potym puszczániem kanáłami przekopanemi do pol y gruntow. Dla tego koło kráiu Delta zwánego, iest ná 20. tysięcy Wsi, oprocz Miást, ktore sobie z Nilusa wodę zprowádzaią ná pola y ogrody. Nizey y wyżey Kayru iest Wsi koło 40 tysięcy, tákimże sposobem partycypuiących wylewku Nilusowego ná swoie grunta. Náypierwey iednák oblewá pola Tureckiego Cesarzá Paná Egyptu, Paszy Kayrskiego, y Sendźiakow. Z tey Rzeki Egypcyanie co rok biorą prognostyk urodzáiu, albo nie urodzáiu taki. Kiedy Nilus rzeká wylewá przeciwko
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 641
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
